Trương Đăng Quế cuộc đời và sự nghiệp

TRƯƠNG ĐANG QUE

cuộc đời và sự nghiệp

Nguyễn Minh Tường

TRƯƠNG ĐĂNG QUẾ (1793-1865), T ự LÀ DIÊN PHƯƠNG

HIỆU LÀ ĐOAN TRAI B IỆT HIỆU LÀ QUẢNG KHÊ m

m , TIÊN T ổ VỐN LÀ NGƯỜI Ở HUYỆN THẠCH HÀ, TỈNH HÀ

TĨNH(1). NĂM HY TÔNG THỨ 10 (1622) ĐỜI CHÚA NGUYẺN PHỨC

NGUYÊN (1613-1634), T ổ 6 ĐỜI CỦA TRƯƠNG ĐĂNG QUẾ LÀ

TRƯƠNG ĐẢNG TRƯỜNG THEO VÀO NAM, LÀM QUAN ĐẾN

CHỨC CAI QUẢN, TƯỚC NHAM LĨNH BÁ. NHẢN THẾ, ĐỊNH CƯ

Ở LÀNG MỸ KHÊ, HUYỆN BÌNH SƠN, TỈNH QUẢNG NGÀI, TRẢI

QUA 4 ĐỜI TRUYỀN NỐI LÀM QUAN. CHA ÔNG LÀ TRƯƠNG

ĐĂNG PHÁC LÀM CHỨC TR I PHỦ DƯỚI T R IỀ U TÂY SƠN.

TRƯƠNG ĐẰNG QUẾ LÀ CON THỨ CỦA TRƯƠNG ĐẢNG PHÁC,

THUỞ NHỎ ĐÃ NỨC TIẾNG VẢN HAY(2).

V ài n é t về tiể u sử và

con đường hoạn lộ

Trương Đăng Quê sinh

ngày mùng 1 tháng 11 năm

Quý Sửu (1793) tại làng Mỹ

Khê, huyện Bình Sơn (nay

là xã Tịnh Khê, thành phô'

Quảng Ngãi). Trương Đăng

Quê m ất vào tháng 2 năm

Ât Sửu (1865), hưởng thọ 73

tuổi<3).

Khoa Kỷ Mão (1819) đời

Gia Long, Trương Đăng Quế

th i đỗ Hương tiến (Hương

cống, tức Cử nhân sau này)

tại trường Trực Lệ (Huế), là

người đỗ Khai khoa của tỉnh

Quảng Ngãi.

Năm M inh M ệnh thứ 1

(1820), Trương Đăng Q uế

được bổ chức Hành tẩu(4) bộ

Lễ, sau đó được thăng lên

các chức Biên tu (7a)(5). Vì là

người nổi tiếng có đạo hạnh,

nên tháng 5 năm Canh Thìn

(1820), Trương Đăng Quế được

vua Minh Mệnh cử giữ chức

Trực học cho các Hoàng tử®.

Năm 1826, Trương Đăng

Quê được thăng làm thự71 Hàn

Lâm viện Thị độc (5a), sung

chức Tán thiện ở Tập Thiện

đường. Tại đây, ông được vua

Minh Mệnh giao trọng trách

dạy học cho các Hoàng tử,

trong sô' đó Hoàng Trưởng

tử Nguyễn Phúc Tuyền (vua

Thiệu Trị sau này) và các vị

Thọ X uân vương (Nguyễn

Phúc Miên Định), Ninh Thuận

Quận vương (Nguyễn Phúc

M iên N ghi), V ĩnh Tường

Quận vương (Nguyễn Phúc

Miên Hoành), Phú Bình Quận

vương (Nguyễn Phúc Miên

Áo)...(8’. Vì Trương Đăng Quế

dạy bảo các Hoàng tử được

xứng ý vua, nên ông được

Minh Mệnh khen ngợi, thăng

lên chức Thượng bảo Thiếu

khanh (4b), quản lý công việc

Văn thư phòng 9’.

Năm 1830, Trương Đăng

Quế được thăng lên chức Tả

Thị lang bộ Công (3a), kiêm

làm việc ở Nội các, sau đó

được đổi bổ sang làm Tả Thị

lang bộ Lễ (3a), sung chức

khảo, xét hạch giáo chức các

tỉnh(10). Năm 1831, ông được

thăng chức Tả Tham tri bộ

Hộ (2b), kiêm quản Vũ khố(11).

Năm 1833, Trương Đăng

Quê được th ăn g lên làm

Thượng thư bộ Binh (2a)'12’,

kiêm giữ ấn triện Đô sát viện,

sung Cơ M ật viện đại thẩn

(1835)(13).

Năm 1835, Trương Đăng

Quê được gia hàm Thái tử

Thiếu bảo(14). Năm 1836, ông

được thăng Hiệp biện Đại học

sĩ (lb)(15). Năm 1839, ông được

vua Minh Mệnh phong tước

Tuy Thịnh Nam<16).

Ngày 19 tháng 12 năm

Canh Tý, vua Minh Mệnh thẵy

bệnh tình trầm trọng, cho vời

30 SỐ 548 THÁNG 2 NĂM 2023