Toàn tập C.Mác và Ph. Ăng - ghen tập 16

C.MÁC

VÀ

PH.ĂNG-GHEN

TOÀN TẬP

16

NHÀ XUẤT BẲN CHÉVỊH TRI ÙUỌC GIA

7

Héi ®ång xuÊt b¶n toµn tËp c.m¸c vµ ph.¨ng-ghen

GS. NguyÔn §øc B×nh Uû viªn Bé chÝnh trÞ, BÝ th­ Trung ­¬ng §¶ng céng

s¶n ViÖt Nam, Chñ tÞch Héi ®ång

GS. §Æng Xu©n Kú Uû viªn Trung ­¬ng §¶ng céng s¶n ViÖt Nam, ViÖn

tr­ëng ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c-Lª-nin vµ

t­ t­ëng Hå ChÝ Minh, Phã chñ tÞch (th­êng trùc)

Héi ®ång

GS.PTS. TrÇn Ngäc Hiªn Phã gi¸m ®èc Häc viÖn chÝnh trÞ quèc gia Hå ChÝ

Minh, uû viªn

PGS. Hµ Häc Hîi Phã tr­ëng ban T­ t­ëng - V¨n ho¸ Trung ­¬ng §¶ng

céng s¶n ViÖt Nam, uû viªn

GS.PTS. Ph¹m Xu©n Nam Phã gi¸m ®èc Trung t©m khoa häc x· héi vµ nh©n

v¨n quèc gia, uû viªn

GS. TrÇn Nh©m Gi¸m ®èc, Tæng biªn tËp Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ

quèc gia, uû viªn

GS. TrÇn Xu©n Tr­êng Trung t­íng, ViÖn tr­ëng Häc viÖn chÝnh trÞ - qu©n

sù, uû viªn

C.m¸c

vµ

ph.¨ng-ghen

Toµn tËp

TËp 16

(Th¸ng chÝn 1864 - th¸ng b¶y 1870)

Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia

Sù thËt

Hµ Néi – 1994

7

Lêi nhµ xuÊt b¶n

TËp 16 cña bé Toµn tËp C.M¸c vµ Ph.¡ng-ghen bao gåm c¸c t¸c phÈm cña hai nhµ

kinh ®iÓn viÕt trong kho¶ng thêi gian tõ th¸ng ChÝn 1864 ®Õn th¸ng B¶y 1870, tõ khi

Héi liªn hiÖp c«ng nh©n quèc tÕ (Quèc tÕ thø nhÊt) ®­îc thµnh lËp cho ®Õn khi chiÕn

tranh Ph¸p - Phæ 1870 - 1871 b¾t ®Çu.

Trong lÞch sö cña phong trµo c«ng nh©n quèc tÕ vµ cña chñ nghÜa M¸c, thêi kú nµy

®­îc ®¸nh dÊu b»ng nh÷ng ho¹t ®éng lý luËn vµ thùc tiÔn v« cïng phong phó, næi bËt

vµ ®Æc biÖt quan träng cña hai nhµ kinh ®iÓn. ChÝnh trong thêi gian nµy, C.M¸c ®· ph¸c

th¶o xong bé T­ b¶n vµ cho xuÊt b¶n tËp I cña t¸c phÈm quan träng nµy. §Ó ®¶m b¶o

tÝnh hoµn chØnh cña bé T­ b¶n, c¸c tËp I, II, III cña nã vµ t¸c phÈm "C¸c häc thuyÕt vÒ

gi¸ trÞ thÆng d­" (®­îc coi lµ tËp IV) sÏ ®­îc xuÊt b¶n liªn tôc tõ tËp 23 ®Õn hÕt tËp 26

cña bé Toµn tËp nµy. C¸c t¸c phÈm ®­îc in trong tËp 16 thÓ hiÖn ho¹t ®éng lý luËn vµ

thùc tiÔn cña hai nhµ kinh ®iÓn trong viÖc thµnh lËp vµ cñng cè tæ chøc quèc tÕ ®Çu tiªn

cña giai cÊp c«ng nh©n, ®Ò ra chiÕn l­îc vµ s¸ch l­îc cho phong trµo c«ng nh©n trong

thêi kú ®ã còng nh­ ho¹t ®éng cña hai «ng trong viÖc chuÈn bÞ vµ cho xuÊt b¶n bé T￾b¶n.

TËp nµy ®­îc dÞch vµ dùa vµo b¶n tiÕng Nga bé Toµn tËp C.M¸c vµ Ph.¡ng-ghen tËp

16, do Nhµ xuÊt b¶n s¸ch chÝnh trÞ quèc gia Liªn X« xuÊt b¶n t¹i M¸t-xc¬-va n¨m 1960.

Ngoµi phÇn chÝnh v¨n chóng t«i cßn in kÌm theo phÇn chó thÝch vµ c¸c b¶n chØ dÉn do

ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c-Lªnin Liªn X« (tr­íc ®©y) biªn so¹n ®Ó b¹n ®äc tham

kh¶o.

§ång thêi víi viÖc xuÊt b¶n bé Toµn tËp cña C.M¸c vµ Ph.¡ng-ghen, chóng t«i sÏ tæ

chøc biªn so¹n s¸ch giíi thiÖu néi dung mçi tËp vµ c¸c t­ t­ëng c¬ b¶n trong c¸c t¸c

phÈm chÝnh cña hai nhµ kinh ®iÓn.

Th¸ng 9 n¨m 1994

Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia

Address

And

Provisional rules

Of the

Working men's

International association,

Established September 28, 1864,

At a public meeting held at st. martin's

Hall, long acre, london.

Price one penny.

Printed at the "bee-hive" newspaper office,

10, bolt court, fleet street.

1864.

ΤИТУЛЬΗЬІЙ ЛИСТ ПΕРВОГО ИЗДΑΗИЯ

УЧРΕДИТЕЛЬНОГО МΑΗИФЕСТΑ И ΒΡЕМЕННОГО УСТΑΒΑ

МЕЖДУНΑΡΟДНОГО ТОВΑРИЩЕСТΒΑ ΡΑБОЧИΧ

B×a trong cña lÇn xuÊt b¶n ®Çu tiªn "Tuyªn ng«n thµnh lËp"

vµ "§iÒu lÖ t¹m thêi cña Héi liªn hiÖp c«ng nh©n quèc tÕ"

11

c.m¸c

tuyªn ng«n thµnh lËp héi liªn hiÖp

c«ng nh©n quèc tÕ

thµnh lËp ngµy 28 th¸ng ChÝn 1864 t¹i héi nghÞ c«ng khai ë héi

tr­êng X.M¸c-tin, Loong-©y-c¬, ë Lu©n §«n1

Hìi c¸c c«ng nh©n!

Tõ n¨m 1848 ®Õn n¨m 1864, n¹n nghÌo ®ãi cña quÇn chóng c«ng

nh©n kh«ng gi¶m bít, - ®ã lµ mét sù thËt kh«ng thÓ chèi c·i, thÕ

nh­ng vÒ mÆt ph¸t triÓn cña c«ng nghiÖp vµ th­¬ng nghiÖp th× thêi

kú ®ã lµ thêi kú cã mét kh«ng hai trong lÞch sö. N¨m 1850, mét c¬

quan b¸o chÝ «n hoµ th¹o tin cña giai cÊp t­ s¶n Anh ®· nãi tr­íc

r»ng nÕu nhËp khÈu vµ xuÊt khÈu cña Anh t¨ng 50% th× n¹n khèn

cïng ë n­íc nµy sÏ kh«ng cßn n÷a. Than «i! Ngµy 7 th¸ng T­ 1864,

bé tr­ëng tµi chÝnh ®· lµm cho thÝnh gi¶ cña m×nh trong nghÞ viÖn

vui mõng b»ng lêi tuyªn bè r»ng tæng kim ng¹ch nhËp khÈu vµ xuÊt

khÈu cña Anh n¨m 1863 ®· t¨ng lªn "®Õn 433 955 000 p.xt.! Con sè

®¸ng kinh ng¹c Êy gÇn nh­ lín gÊp ba lÇn tæng sè chu chuyÓn cña

th­¬ng nghiÖp Anh ë thêi kú n¨m 1843 míi ®©y!" Tuy thÕ, «ng ta vÉn

nãi rÊt hïng hån vÒ "sù nghÌo khæ". ¤ng ta kªu lªn r»ng: "H·y nghÜ

tíi nh÷ng ng­êi ®ang ë bªn bê vùc cña c¶nh nghÌo khæ", ®Õn "tiÒn

c«ng... kh«ng t¨ng", ®Õn "cuéc sèng cña con ng­êi... mµ trong m­êi

tr­êng hîp th× ®Õn hÕt chÝn tr­êng hîp lµ ph¶i ®Êu tranh ®Ó sinh

tån!"2

. Nh­ng «ng ta lµm l¬ kh«ng nãi ®Õn nh©n d©n Ai-r¬-len ë

miÒn B¾c ®ang bÞ m¸y mãc, cßn ë miÒn Nam th× ®ang bÞ nh÷ng ®µn

12 c.m¸c Tuyªn ng«n thµnh lËp héi liªn hiÖp c«ng nh©n... 13

cõu, lo¹i dÇn ra, mÆc dï ngay sè cõu còng ®ang gi¶m bít trong c¸i

®Êt n­íc bÊt h¹nh ®ã, tuy lµ kh«ng gi¶m nhanh b»ng sè ng­êi.

¤ng ta kh«ng lÆp l¹i nh÷ng ®iÒu mµ nh÷ng ®¹i biÓu cao cÊp cña

quý téc võa tiÕt lé ra trong c¬n ho¶ng sî ®ét ngét. Khi sù kinh

hoµng do "nh÷ng kÎ bãp cæ"3

g©y ra ®¹t tíi mét møc nhÊt ®Þnh, th×

Th­îng nghÞ viÖn quyÕt ®Þnh tiÕn hµnh ®iÒu tra t×nh h×nh ph¸t

v·ng vµ lao ®éng khæ sai vµ c«ng bè nh÷ng kÕt qu¶ ®· ®iÒu tra

®­îc d­íi h×nh thøc mét b¶n b¸o c¸o. Sù thËt ®· ®­îc v¹ch ra trªn

nh÷ng trang cña cuèn S¸ch xanh dµy cép n¨m 1863,4

vµ b»ng

nh÷ng sù thËt vµ nh÷ng con sè ®­îc x¸c nhËn chÝnh thøc, ng­êi

ta ®· chøng minh r»ng ë Anh vµ Xcèt-len nh÷ng kÎ ph¹m téi h×nh

nÆng nhÊt - nh÷ng kÎ lao ®éng khæ sai - lµm viÖc Ýt h¬n nhiÒu vµ

¨n uèng tèt h¬n nhiÒu so víi nh÷ng c«ng nh©n n«ng nghiÖp Anh

vµ Xcèt-len. Nh­ng kh«ng ph¶i chØ cã thÕ. Khi do cuéc Néi chiÕn

ë Mü, c«ng nh©n Lan-kª-sia vµ Sª-sia bÞ ®Èy ra ngoµi ®­êng phè,

th× còng Th­îng nghÞ viÖn ®ã ®· ph¸i ®Õn c¸c khu c«ng nghiÖp

mét b¸c sÜ cã tr¸ch nhiÖm x¸c ®Þnh sè l­îng c¸c-bon vµ ®¹m tèi

thiÓu, ®­îc cung cÊp víi mét gi¸ rÎ nhÊt vµ d­íi mét h×nh thøc

gi¶n ®¬n nhÊt, trung b×nh võa ®ñ ®Ó "ng¨n ngõa ®­îc nh÷ng

bÖnh tËt do n¹n ®ãi g©y ra", B¸c sÜ XmÝt, mét nhµ y tÕ cã ®ñ

thÈm quyÒn, ®· x¸c ®Þnh r»ng 28 000 granh1* c¸c-bon vµ 1 330

granh ®¹m mçi tuÇn lµ møc tèi thiÓu cã thÓ duy tr× ®êi sèng cña

mét ng­êi lín h¹ng trung b×nh... mµ nÕu thÊp h¬n th× sÏ bÞ

nh÷ng bÖnh tËt do n¹n ®ãi g©y ra; sau n÷a, «ng ta ®· ph¸t hiÖn

r»ng sè l­îng ®ã gÇn nh­ hoµn toµn t­¬ng ®­¬ng víi sè thøc ¨n

Ýt ái mµ trªn thùc tÕ, d­íi ¸ch thiÕu thèn cïng cùc, nh÷ng c«ng

nh©n c¸c x­ëng b«ng v¶i sîi b¾t buéc ph¶i b»ng lßng1). Nh­ng

xin h·y nghe tiÕp! Còng «ng b¸c sÜ uyªn b¸c Êy, sau ®ã mét thêi

1) Kh«ng cÇn ph¶i nh¾c b¹n ®äc r»ng c¸c-bon vµ ®¹m, cïng víi n­íc vµ mét sè

chÊt v« c¬ kh¸c, lµ nguyªn liÖu ®Ó lµm thøc ¨n cña con ng­êi. Nh­ng muèn nu«i

d­ìng c¬ thÓ con ng­êi, nh÷ng thµnh phÇn ho¸ häc gi¶n ®¬n Êy ph¶i ®­îc cung

cÊp d­íi d¹ng nh÷ng chÊt thùc vËt hay ®éng vËt; vÝ dô khoai t©y chñ yÕu bao

hµm c¸c-bon, cßn b¸nh m× bao hµm c¸c-bon vµ ®¹m víi mét tû lÖ thÝch ®¸ng.

_____________________________________________________________________________________________

1* Granh, ®¬n vÞ träng l­îng b»ng 0,065gam.

gian, l¹i ®­îc viªn thanh tra y tÕ cña Héi ®ång c¬ mËt ph¸i ®Õn

®iÒu tra sù ¨n uèng cña bé phËn nghÌo nhÊt trong giai cÊp c«ng

nh©n. KÕt qu¶ cña cuéc ®iÒu tra cña «ng ®· ®­îc tr×nh bµy trong

b¶n "B¸o c¸o thø s¸u vÒ t×nh h×nh søc khoÎ cña d©n c­" xuÊt b¶n

n¨m nay theo lÖnh cña nghÞ viÖn5

. ¤ng b¸c sÜ Êy ®· ph¸t hiÖn

®­îc ®iÒu g×? §· ph¸t hiÖn r»ng ë nh÷ng ng­êi dÖt lôa, nh÷ng n÷

c«ng nh©n may mÆc, nh÷ng ng­êi lµm g¨ng tay, nh÷ng ng­êi dÖt

bÝt tÊt, v.v., trung b×nh1* khÈu phÇn ¨n cßn tåi h¬n c¶ khÈu phÇn

¨n cña nh÷ng c«ng nh©n thÊt nghiÖp ngµnh c«ng nghiÖp b«ng v¶i

sîi, thËm chÝ còng kh«ng cã ®­îc sè l­îng c¸c-bon vµ ®¹m "võa ®ñ

®Ó ng¨n ngõa nh÷ng bÖnh tËt do n¹n ®ãi g©y ra".

Chóng ta ®äc thÊy trong b¶n b¸o c¸o: "Ngoµi ra, khi ®iÒu tra nh÷ng gia ®×nh

thuéc nh©n khÈu n«ng nghiÖp, chóng t«i ®· thÊy r»ng h¬n 1/5 nh÷ng gia ®×nh Êy

kh«ng cã ®­îc møc tèi thiÓu cÇn thiÕt vÒ thøc ¨n chøa ®ùng c¸c-bon, r»ng h¬n 1/3

nh÷ng gia ®×nh Êy kh«ng cã ®­îc møc tèi thiÓu cÇn thiÕt vÒ thøc ¨n chøa ®ùng

®¹m, vµ trong 3 tØnh BÐc-c¬-sia, èc-xphít-sia vµ X«-m¬-xÐt-sia, t×nh h×nh thiÕu

thøc ¨n chøa ®ùng ®¹m lµ mét hiÖn t­îng th«ng th­êng". B¶n b¸o c¸o chÝnh thøc

cßn bæ sung thªm: "CÇn nhí r»ng, chØ sau khi chèng cù dai d¼ng, ng­êi ta míi

chÞu bÞ thiÕu ¨n nghiªm träng thªm nhiÒu vµ th­êng th­êng th× sau khi ®· chÞu

®ñ mäi thø thiÕu thèn kh¸c råi ng­êi ta míi chÞu thiÕu thèn thøc ¨n... Ngay viÖc

gi÷ g×n vÖ sinh còng rÊt tèn kÐm hay rÊt khã kh¨n vµ nÕu nh­ do tinh thÇn tù

t«n mµ ng­êi ta cè gi÷ vÖ sinh, th× mçi cè g¾ng nh­ thÕ l¹i dÉn ®Õn nh÷ng ®au

khæ thªm v× ®ãi". "T×nh h×nh ®ã lµm cho ng­êi ta cã nh÷ng ý nghÜ buån rÇu, nhÊt

lµ nÕu ng­êi ta nhí r»ng n¹n nghÌo khæ nãi ë ®©y hoµn toµn kh«ng ph¶i lµ sù

trõng ph¹t ®Ých ®¸ng v× l­êi biÕng; trong tÊt c¶ mäi tr­êng hîp ®ã lµ n¹n nghÌo

khæ cña nh©n d©n lao ®éng. ThËt vËy, lao ®éng nhê ®ã mµ c«ng nh©n nhËn ®­îc

sè thøc ¨n nghÌo nµn ®ã, trong phÇn lín c¸c tr­êng hîp ®Òu hÕt søc kÐo dµi".

B¶n b¸o c¸o ®­a ra mét sù thËt kú l¹ vµ rÊt bÊt ngê lµ "trong

tÊt c¶ c¸c bé phËn cña V­¬ng quèc liªn hiÖp" - Anh, Oen-x¬, Xcèt￾len vµ Ai-r¬-len - "th× chÝnh ë Anh", bé phËn giµu nhÊt trong

v­¬ng quèc, "d©n c­ n«ng nghiÖp l¹i ¨n uèng tåi nhÊt"; nh­ng

ngay c¶ c«ng nh©n n«ng nghiÖp BÐc-c¬-sia, èc-xphít-sia vµ

_____________________________________________________________________________________________

1* Trong b¶n tiÕng §øc cã thªm mÊy ch÷: "hÕt n¨m nµy sang n¨m kh¸c".

14 c.m¸c Tuyªn ng«n thµnh lËp héi liªn hiÖp c«ng nh©n... 15

X«-m¬-xÐt-sia còng ¨n uèng tèt h¬n mét sè rÊt lín nh÷ng c«ng

nh©n lµnh nghÒ cña c«ng nghiÖp gia ®×nh ë miÒn ®«ng Lu©n §«n.

§ã lµ nh÷ng con sè chÝnh thøc ®­îc c«ng bè theo lÖnh cña nghÞ

viÖn n¨m 1864, vµo thêi ®¹i hoµng kim cña chÕ ®é tù do th­¬ng

m¹i, vµo ®óng lóc mµ bé tr­ëng tµi chÝnh ®· b¸o c¸o cho H¹ nghÞ

viÖn biÕt r»ng:

"Trong t×nh c¶nh cña ng­êi c«ng nh©n trung b×nh ë Anh ®· cã sù c¶i thiÖn,

mµ ta ph¶i thõa nhËn lµ ®Æc biÖt vµ ch­a tõng cã trong lÞch sö cña tÊt c¶ mäi

n­íc vµ mäi thêi ®¹i".

Tr¸i ng­îc h¼n víi lêi ca tông chÝnh thøc ®ã lµ sù nhËn xÐt kh«

khan cña b¶n b¸o c¸o chÝnh thøc vÒ søc khoÎ d©n c­:

"Søc khoÎ c«ng céng cña mét n­íc cã nghÜa lµ søc khoÎ cña quÇn chóng nh©n

d©n trong n­íc, vËy th× sè quÇn chóng Êy ch¾c g× khoÎ ®­îc nÕu nh­ ng­êi ta

kh«ng ®¶m b¶o ®­îc chÝ Ýt lµ mét phóc lîi nµo ®ã cho ®Õn c¶ nh÷ng líp ng­êi

thÊp nhÊt trong hä".

BÞ lo¸ m¾t v× sù nh¶y móa cña nh÷ng con sè thèng kª trong

nh÷ng b¶n b¸o c¸o vÒ sù tiÕn bé cña d©n téc, bé tr­ëng tµi chÝnh

trong lóc kho¸i trÝ mét c¸ch man rî ®· kªu lªn r»ng:

"Tõ n¨m 1842 ®Õn n¨m 1852, sè thu nhËp trong n­íc ph¶i ®ãng thuÕ ®· t¨ng

6%... trong 8 n¨m, tõ n¨m 1853 ®Õn n¨m 1861, sè thu nhËp ®ã ®· t¨ng 20% nÕu

lÊy møc thu nhËp n¨m 1853 lµm c¬ së! Sù thËt kú l¹ ®Õn nçi gÇn nh­ kh«ng thÓ

tin ®­îc!... ViÖc t¨ng thªm sù giµu cã vµ thÕ lùc mét c¸ch ®¸ng kinh ng¹c nh￾thÕ", - ngµi Gl¸t-xt«n nãi thªm - "chØ hoµn toµn giíi h¹n trong c¸c giai cÊp cã cña

mµ th«i!"6

.

NÕu c¸c b¹n muèn biÕt giai cÊp c«ng nh©n ®· vµ ®ang t¹o ra

"viÖc t¨ng thªm sù giµu cã vµ thÕ lùc mét c¸ch ®¸ng kinh ng¹c

nh­ thÕ chØ hoµn toµn giíi h¹n trong c¸c giai cÊp cã cña" Êy trong

nh÷ng ®iÒu kiÖn nh­ thÕ nµo, nh÷ng ®iÒu kiÖn lµm mÊt søc khoÎ,

b¹i ho¹i ®¹o ®øc vµ suy ®åi trÝ tuÖ, th× h·y xem ®o¹n miªu t¶ c¸c

nhµ in vµ c¸c x­ëng m¸y kh©u trong b¶n "B¸o c¸o vÒ t×nh h×nh

søc khoÎ cña d©n c­"7

gÇn ®©y! H·y so s¸nh lêi kh¼ng ®Þnh trªn

®©y víi b¶n "B¸o c¸o cña tiÓu ban ®iÒu tra lao ®éng cña trÎ em"

c«ng bè n¨m 1863, trong ®ã cã ®o¹n nãi:

"Nh÷ng thî lµm ®å gèm, ®µn «ng còng nh­ ®µn bµ, vÒ mÆt thÓ x¸c vµ trÝ tuÖ

lµ nhãm ng­êi bÞ tho¸i ho¸ nhiÒu nhÊt"; "nh÷ng ®øa bÐ èm yÕu ®Õn l­ît nã sÏ

trë thµnh nh÷ng ng­êi bè, ng­êi mÑ èm yÕu, t×nh h×nh nßi gièng ngµy cµng tåi

tÖ ®i lµ kh«ng thÓ tr¸nh khái", "sù tho¸i ho¸ cña d©n c­ Xt¸p-phít-sia sÏ cßn

lín h¬n n÷a, nÕu nh­ kh«ng cã mét dßng d©n c­ th­êng xuyªn tõ c¸c ®Þa

ph­¬ng bªn c¹nh ®Õn, vµ nÕu nh­ kh«ng cã nh÷ng sù h«n phèi víi nh÷ng nhãm

d©n c­ khoÎ h¬n!"8

.

H·y xem cuèn S¸ch xanh cña «ng T¬-ri-men-hia vÒ "Nh÷ng lêi

khiÕu n¹i cña c«ng nh©n lµm b¸nh m×"9

. Vµ thö hái ai mµ kh«ng

rïng m×nh tr­íc lêi tuyªn bè ng­îc ®êi cña nh÷ng viªn thanh tra

c«ng x­ëng, ®· ®­îc nh÷ng con sè thèng kª chÝnh thøc vÒ sinh tö

x¸c nhËn, nãi r»ng søc khoÎ cña c«ng nh©n Lan-kª-sia trªn thùc

tÕ ®· tèt h¬n mÆc dï hä chØ nhËn ®­îc mét khÈu phÇn chÕt ®ãi,

bëi v× hä t¹m thêi ngõng viÖc ë c¸c c«ng x­ëng b«ng v¶i sîi do n¹n

thiÕu b«ng, r»ng tû lÖ trÎ em chÕt trong thêi kú Êy ®· gi¶m bít,

bëi v× rót côc nh÷ng bµ mÑ ®· cã thÓ nu«i con b»ng s÷a cña m×nh,

chø kh«ng ph¶i b»ng hîp chÊt gèt-phri cã chøa thuèc phiÖn!

Nh­ng chóng ta h·y nh×n th¼ng mét lÇn n÷a vµo mÆt chÝnh cña

sù viÖc! B¶n b¸o c¸o vÒ thuÕ ®¸nh vµo thu nhËp vµ tµi s¶n, tr×nh bµy

t¹i H¹ nghÞ viÖn ngµy 20 th¸ng B¶y 1864, cho chóng ta thÊy r»ng

theo sù ®¸nh gi¸ cña ng­êi thu thuÕ, sè ng­êi cã møc thu nhËp hµng

n¨m lµ 50 000 p.x.t. hay h¬n thÕ n÷a, ®· t¨ng thªm 13 ng­êi tõ ngµy

5 th¸ng T­ 1862 ®Õn ngµy 5 th¸ng T­ 1863, nghÜa lµ trong mét n¨m

®ã con sè nh÷ng ng­êi Êy ®· t¨ng tõ 67 ng­êi lªn ®Õn 80 ng­êi. Còng

qua b¶n b¸o c¸o ®ã ng­êi ta thÊy r»ng gÇn 3 000 ng­êi hµng n¨m

chia nhau mét sè thu nhËp 25 000 000 p.xt., nghÜa lµ mét con sè v­ît

qu¸ tæng thu nhËp hµng n¨m mµ tÊt c¶ c¸c c«ng nh©n n«ng nghiÖp

ë Anh vµ Oen-x¬ nhËn ®­îc. H·y xem b¶ng thèng kª d©n sè n¨m

1861, c¸c b¹n sÏ thÊy r»ng sè ng­êi nam giíi cã ruéng ë Anh vµ

Oen-x¬ ®· gi¶m tõ 16 934 ng­êi n¨m 1851 xuèng 15 066 ng­êi

n¨m 1861; ®iÒu ®ã cã nghÜa lµ møc tËp trung ruéng ®Êt trong 10 n¨m

®· t¨ng 11%. NÕu nh­ ë Anh, viÖc tËp trung ruéng ®Êt trong tay

16 c.m¸c Tuyªn ng«n thµnh lËp héi liªn hiÖp c«ng nh©n... 17

mét sè Ýt ng­êi vÉn sÏ tiÕp tôc diÔn ra víi mét tèc ®é nhanh chãng

nh­ vËy th× vÊn ®Ò ruéng ®Êt sÏ trë thµnh hÕt søc gi¶n ®¬n, gièng

nh­ t×nh h×nh ë ®Õ chÕ La M· tr­íc kia, khi Nª-r«n c­êi g»n mét

c¸ch th©m ®éc khi nghe nãi r»ng mét nöa tØnh ch©u Phi thuéc

quyÒn së h÷u cña 6 ng­êi.

Chóng ta ®· nãi rÊt tØ mØ tíi nh÷ng "sù thËt kú l¹ ®Õn nçi gÇn

nh­ kh«ng thÓ tin ®­îc" ®ã, v× r»ng n­íc Anh ®øng ®Çu ch©u ¢u

vÒ mÆt th­¬ng nghiÖp vµ c«ng nghiÖp1*. Chóng ta h·y nhí r»ng

c¸ch ®©y vµi th¸ng, mét trong nh÷ng ng­êi con trai l­u vong cña

Lu-i - Phi-lÝp ®· c«ng khai mõng cho c«ng nh©n n«ng nghiÖp Anh v×

sè phËn cña hä tùa hå nh­ kh¸ h¬n sè phËn cña nh÷ng ng­êi ®ång

chÝ kÐm sung s­íng h¬n cña hä ë phÝa bªn kia La-M¨ng-s¬. ThËt

vËy, trong nh÷ng ®iÒu kiÖn ®Þa ph­¬ng h¬i kh¸c, vµ víi mét quy m«

nhá h¬n, th× còng nh÷ng sù thËt gièng nh­ ë Anh ®ang lÆp l¹i ë tÊt

c¶ c¸c n­íc c«ng nghiÖp vµ tiÒn tiÕn trªn lôc ®Þa. Trong tÊt c¶

nh÷ng n­íc Êy, tõ n¨m 1848, c«ng nghiÖp ®· ph¸t triÓn ch­a tõng

thÊy, viÖc nhËp khÈu vµ xuÊt khÈu ®­îc më réng mét c¸ch kh«ng ai

ngê tíi. Trong tÊt c¶ nh÷ng n­íc Êy, "viÖc t¨ng thªm sù giµu cã vµ

thÕ lùc chØ hoµn toµn giíi h¹n trong c¸c giai cÊp cã cña". Qu¶ lµ

"®¸ng kinh ng¹c". Trong tÊt c¶ nh÷ng n­íc Êy, còng nh­ ë Anh,

tiÒn c«ng thùc tÕ2*, ®· t¨ng lªn chót Ýt ®èi víi thiÓu sè trong giai

cÊp c«ng nh©n; trong khi ®ã th× ®èi víi ®a sè, viÖc t¨ng tiÒn c«ng

b»ng tiÒn còng rÊt Ýt cã nghÜa lµ sù t¨ng lªn thùc tÕ cña phóc lîi

gièng nh­ c¸i sù kiÖn lµ ®èi víi nh÷ng ng­êi sèng trong nhµ tÕ bÇn

hay tr¹i må c«i ë Lu©n §«n ch¼ng h¹n, gi¸ nh÷ng thùc phÈm cÇn

thiÕt ®Ó nu«i sèng hä n¨m 1861 ®· lªn ®Õn 9p.xt. 15s.3* 8pen-ni, so

víi 7p.xt. 7s. 4pen-ni n¨m 1852. ë kh¾p mäi n¬i, quÇn chóng ®«ng

_____________________________________________________________________________________________

1* Trong b¶n tiÕng §øc, cã thªm mét ®o¹n: "vµ trªn thùc tÕ th× ®¹i diÖn cho ch©u

nµy trªn thÞ tr­êng thÕ giíi".

2* Trong b¶n tiÕng §øc, cã thªm mét ®o¹n: "nghÜa lµ sè l­îng thøc ¨n cã thÓ mua

®­îc b»ng tiÒn c«ng nhËn ®­îc".

3* Tõ ®©y si-linh viÕt t¾t lµ s.

®¶o trong giai cÊp c«ng nh©n ngµy cµng tôt xuèng thÊp h¬n, Ýt nhÊt

lµ theo møc ®é nh­ møc ®é c¸c giai cÊp trªn hä tiÕn lªn trªn chiÕc

thang x· héi. Giê ®©y, trong tÊt c¶ c¸c n­íc ch©u ¢u, bÊt cø ng­êi

nµo kh«ng cã thiªn kiÕn còng ®Òu thÊy râ ch©n lý sau ®©y mµ chØ

nh÷ng ng­êi nµo muèn ru ngñ nh÷ng ng­êi kh¸c b»ng nh÷ng hy

väng gi¶ dèi th× míi phñ nhËn: kh«ng cã mét sù c¶i tiÕn m¸y mãc

nµo1*, kh«ng cã mét sù ¸p dông khoa häc nµo vµo s¶n xuÊt, hoÆc

mét sù c¶i tiÕn nµo vÒ nh÷ng ph­¬ng tiÖn giao th«ng, kh«ng cã

nh÷ng thuéc ®Þa míi nµo hoÆc sù di d©n nµo, kh«ng cã viÖc më réng

thÞ tr­êng nµo hoÆc sù bu«n b¸n tù do nµo, hoÆc tÊt c¶ nh÷ng c¸i

Êy céng l¹i, l¹i cã thÓ xo¸ bá ®­îc t×nh c¶nh nghÌo khæ cña quÇn

chóng lao ®éng; trªn c¬ së tåi tÖ hiÖn nay, bÊt kú sù ph¸t triÓn h¬n

n÷a nµo cña søc s¶n xuÊt cña lao ®éng còng ®Òu nhÊt ®Þnh lµm cho

nh÷ng sù t­¬ng ph¶n trong x· héi s©u s¾c h¬n, ®Òu nhÊt ®Þnh

khoÐt s©u thªm nh÷ng ®èi kh¸ng trong x· héi. Trong thêi kú tiÕn

bé vÒ kinh tÕ "®¸ng kinh ng¹c" ®ã, n¹n chÕt ®ãi hÇu nh­ mang tÝnh

chÊt mét thÓ chÕ x· héi ë thñ ®« ®Õ quèc Anh. Trong biªn niªn sö

cña thÕ giíi, thêi kú ®ã ®· ®­îc ®¸nh dÊu bëi nh÷ng sù lÆp ®i lÆp

l¹i th­êng xuyªn h¬n, víi nh÷ng quy m« ngµy cµng réng lín h¬n vµ

víi nh÷ng kÕt qu¶ ngµy cµng tai h¹i h¬n cña c¸i bÖnh dÞch x· héi

mµ ng­êi ta gäi lµ khñng ho¶ng c«ng nghiÖp vµ th­¬ng nghiÖp.

Sau khi cuéc C¸ch m¹ng n¨m 1848 bÞ thÊt b¹i, tÊt c¶ c¸c tæ

chøc ®¶ng vµ c¸c c¬ quan b¸o chÝ ®¶ng cña giai cÊp c«ng nh©n

trªn lôc ®Þa ®Òu bÞ tiªu diÖt b»ng b¹o lùc th« b¹o; nh÷ng ng­êi

con tiªn tiÕn nhÊt cña giai cÊp c«ng nh©n trong c¬n tuyÖt väng

®· ch¹y trèn sang n­íc céng hoµ ë bªn kia §¹i T©y D­¬ng, vµ

nh÷ng giÊc m¬ ng¾n ngñi vÒ sù gi¶i phãng ®· tiªu tan tr­íc thêi

kú lªn c¬n sèt c«ng nghiÖp, b¹i ho¹i vÒ ®¹o ®øc vµ ph¶n ®éng vÒ

chÝnh trÞ. Sù thÊt b¹i cña giai cÊp c«ng nh©n trªn lôc ®Þa, mét

phÇn do chÝnh s¸ch ngo¹i giao cña ChÝnh phñ Anh g©y ra, -

_____________________________________________________________________________________________

1* Trong b¶n tiÕng §øc cã thªm mÊy ch÷: "kh«ng mét ph¸t kiÕn nµo vÒ ho¸ häc".

18 c.m¸c Tuyªn ng«n thµnh lËp héi liªn hiÖp c«ng nh©n... 19

chÝnh phñ nµy, khi Êy còng nh­ hiÖn nay, ®· liªn minh h÷u nghÞ

víi ChÝnh phñ Xanh-Pª-tÐc-bua, - ch¼ng bao l©u ®· më réng t¸c dông

truyÒn nhiÔm cña nã sang c¶ bªn kia biÓn La-M¨ng-s¬. Sù thÊt b¹i

cña nh÷ng ng­êi anh em cïng giai cÊp trªn lôc ®Þa ®· lµm cho giai

cÊp c«ng nh©n Anh buån n¶n vµ mÊt tin t­ëng vµo sù nghiÖp cña

chÝnh m×nh, ®ång thêi ®· lµm cho nh÷ng tªn trïm ruéng ®Êt vµ tµi

chÝnh lÊy l¹i lßng tù tin ®· Ýt nhiÒu bÞ lung lay. Chóng ®· ngang

ng­îc rót l¹i nh÷ng nh­îng bé ®· ®­îc tuyªn bè tr­íc kia. ViÖc ph¸t

hiÖn nh÷ng n¬i cã má vµng míi g©y ra mét luång di c­ lín, mµ hËu

qu¶ lµ giai cÊp v« s¶n Anh bÞ nh÷ng tæn thÊt kh«ng thÓ bï ®¾p ®­îc.

Mét sè ®¹i biÓu kh¸c cña giai cÊp v« s¶n Anh, tr­íc kia tá ra tÝch cùc

nay bÞ quyÕn rò bëi sè l­îng c«ng viÖc vµ tiÒn c«ng t¹m thêi t¨ng lªn

®· biÕn thµnh nh÷ng "kÎ ph¸ b·i c«ng vÒ mÆt chÝnh trÞ". TÊt c¶

nh÷ng m­u toan nh»m gi÷ v÷ng hay c¶i tæ phong trµo HiÕn ch­¬ng

®Òu ®· hoµn toµn bÞ thÊt b¹i; c¸c c¬ quan b¸o chÝ cña giai cÊp c«ng

nh©n lÇn l­ît bÞ ®×nh b¶n v× th¸i ®é thê ¬ cña quÇn chóng; thËt vËy,

tr­íc kia h×nh nh­ kh«ng bao giê giai cÊp c«ng nh©n Anh l¹i chÞu

nhËn mét ®Þa vÞ chÝnh trÞ nhá män nh­ vËy. NÕu tr­íc kia gi÷a giai

cÊp c«ng nh©n Anh vµ giai cÊp c«ng nh©n trªn lôc ®Þa kh«ng cã sù

®oµn kÕt trong hµnh ®éng, th× giê ®©y dÉu sao ng­êi ta còng thÊy cã

sù ®oµn kÕt trong thÊt b¹i.

Nh­ng tuy vËy, thêi kú tõ nh÷ng cuéc c¸ch m¹ng n¨m 1848

®Õn nay còng cã nh÷ng mÆt tÝch cùc. ë ®©y chóng ta chØ nªu hai

sù viÖc lín:

Sau cuéc ®Êu tranh ba m­¬i n¨m mµ giai cÊp c«ng nh©n Anh

®· tiÕn hµnh víi mét tinh thÇn bÒn bØ ®¸ng kinh ng¹c, giai cÊp

®ã ®· lîi dông sù chia rÏ t¹m thêi gi÷a giai cÊp quý téc ruéng

®Êt vµ giai cÊp quý téc tiÒn tÖ, ®Ó giµnh ®­îc dù luËt ngµy lµm

10 giê10. Nh­ng hËu qu¶ hÕt søc tèt vÒ mÆt thÓ lùc, ®¹o ®øc vµ

trÝ lùc, mµ ®¹o luËt ®ã ®em l¹i cho c¸c c«ng nh©n c«ng x­ëng, cø

nöa n¨m mét l¹i ®­îc nªu lªn trong b¶n b¸o c¸o cña c¸c viªn

thanh tra c«ng x­ëng, th× b©y giê ®· ®­îc mäi ng­êi thõa nhËn.

PhÇn lín c¸c chÝnh phñ ch©u ¢u ®· ph¶i tiÕp nhËn ®¹o luËt c«ng

x­ëng cña Anh, d­íi mét h×nh thøc cã Ýt nhiÒu söa ®æi, vµ b¶n

th©n nghÞ viÖn Anh hµng n¨m còng b¾t buéc ph¶i më réng ph¹m

vi hiÖu lùc cña ®¹o luËt ®ã. Nh­ng ngoµi ý nghÜa thùc tiÔn cña

nã ra, biÖn ph¸p ®ã ®èi víi c«ng nh©n cßn cã mét ®iÒu kh¸c n÷a

gióp cho nã thµnh c«ng ®Æc biÖt lín. Th«ng qua nh÷ng nhµ b¸c

häc næi tiÕng nhÊt cña m×nh, nh­ tiÕn sÜ I-u-r¬, gi¸o s­ Xª-ni-o

vµ nh÷ng nhµ th«ng th¸i kh¸c cïng lo¹i nh­ thÕ, giai cÊp t­ s¶n

®· ®o¸n tr­íc vµ ®· nhai ®i nhai l¹i m·i r»ng bÊt cø mét sù h¹n

chÕ thêi gian lao ®éng nµo b»ng ph¸p luËt, còng ph¶i lµ tiÕng

kÌn ®¸m ma ®èi víi nÒn c«ng nghiÖp Anh, mét nÒn c«ng nghiÖp

gièng nh­ con quû hót m¸u, chØ cã thÓ tån t¹i b»ng c¸ch hót

m¸u, h¬n n÷a lµ hót c¶ m¸u trÎ em. Ngµy x­a, viÖc giÕt trÎ em

lµ mét lÔ nghi huyÒn bÝ cña ®¹o thê thÇn M«-l«-s¬, nh­ng viÖc

giÕt h¹i ®ã chØ thùc hiÖn trong mét sè tr­êng hîp rÊt träng thÓ,

cã lÏ mçi n¨m kh«ng qu¸ mét lÇn; h¬n n÷a thÇn M«-l«-s¬ còng

kh«ng tá ra ®Æc biÖt thÝch thó nh÷ng con em cña ng­êi nghÌo.

Cuéc ®Êu tranh xung quanh viÖc h¹n chÕ thêi gian lao ®éng b»ng

ph¸p luËt l¹i cµng ®­îc tiÕn hµnh m¹nh mÏ h¬n, bëi v× nÕu

kh«ng nãi ®Õn sù ho¶ng sî cña nh÷ng kÎ thÌm kh¸t lîi nhuËn th×

®©y lµ vÊn ®Ò tranh c·i lín gi÷a mét bªn lµ sù thèng trÞ mï

qu¸ng cña quy luËt cung cÇu cÊu thµnh khoa kinh tÕ chÝnh trÞ

cña giai cÊp t­ s¶n, vµ mét bªn lµ viÖc kiÓm so¸t nÒn s¶n xuÊt x·

héi th«ng qua sù dù kiÕn cña x· héi, cÊu thµnh khoa kinh tÕ

chÝnh trÞ cña giai cÊp c«ng nh©n. V× vËy, dù luËt ngµy lµm 10 giê

kh«ng nh÷ng lµ mét thµnh c«ng quan träng thùc tiÔn, mµ cßn lµ

th¾ng lîi cña nguyªn t¾c; lÇn ®Çu tiªn, khoa kinh tÕ chÝnh trÞ

cña giai cÊp t­ s¶n ®· c«ng khai ®Çu hµng khoa kinh tÕ chÝnh trÞ

cña giai cÊp c«ng nh©n.

Nh­ng cßn mét chiÕn th¾ng lín h¬n n÷a cña khoa kinh tÕ chÝnh

20 c.m¸c Tuyªn ng«n thµnh lËp héi liªn hiÖp c«ng nh©n... 21

trÞ cña lao ®éng ®èi víi khoa kinh tÕ chÝnh trÞ cña së h÷u1*. Chóng

ta nãi ®Õn phong trµo hîp t¸c, nhÊt lµ ®Õn nh÷ng c«ng x­ëng hîp

t¸c do mét sè Ýt "bµn tay" dòng c¶m ®· tù lùc lËp nªn. Kh«ng thÓ

nµo ®¸nh gi¸ hÕt ®­îc ý nghÜa cña nh÷ng thùc nghiÖm x· héi vÜ

®¹i Êy. Kh«ng ph¶i b»ng lêi nãi mµ b»ng viÖc lµm, ng­êi c«ng

nh©n ®· chøng minh r»ng nÒn s¶n xuÊt víi quy m« lín vµ ®­îc

tiÕn hµnh phï hîp víi nh÷ng yªu cÇu cña khoa häc hiÖn ®¹i, cã

thÓ thùc hiÖn ®­îc mµ kh«ng cÇn ®Õn giai cÊp nh÷ng ng­êi chñ sö

dông lao ®éng cña giai cÊp c«ng nh©n lµm thuª; hä ®· chøng minh

r»ng muèn s¶n xuÊt cã kÕt qu¶ th× c«ng cô lao ®éng hoµn toµn

kh«ng thÓ ®Ó cho bÞ ®éc chiÕm lµm c«ng cô thèng trÞ vµ c­íp bãc

c«ng nh©n, r»ng gièng nh­ lao ®éng cña n« lÖ vµ cña n«ng n«, lao

®éng lµm thuª chØ lµ mét h×nh thøc2* nhÊt thêi vµ thÊp, cÇn ph¶i

nh­êng chç cho lao ®éng liªn hîp, tiÕn hµnh mét c¸ch tù nguyÖn,

vui vÎ vµ phÊn khëi. ë Anh, nh÷ng h¹t gièng cña chÕ ®é hîp t¸c

®· ®­îc R«-bíc ¤-oen gieo; nh÷ng thùc nghiÖm, ®­îc c«ng nh©n

tiÕn hµnh trªn lôc ®Þa, vÒ thùc chÊt lµ mét kÕt luËn thùc tiÔn rót

ra tõ nh÷ng lý luËn kh«ng do ai ph¸t minh ra c¶, nh­ng ®· ®­îc

lín tiÕng tuyªn bè n¨m 1848.

Còng vµo thêi gian Êy, kinh nghiÖm cña thêi kú nh÷ng n¨m

1848 - 1864 ®· chøng minh mét c¸ch ch¾c ch¾n3* r»ng dï cã h¬n

h¼n vÒ nguyªn t¾c vµ cã lîi trªn thùc tiÔn ®Õn nh­ thÕ nµo ch¨ng

n÷a, th× lao ®éng hîp t¸c còng kh«ng bao giê cã thÓ ng¨n chÆn

®­îc sù ph¸t triÓn theo cÊp sè nh©n cña bän ®éc quyÒn, còng

kh«ng thÓ gi¶i phãng ®­îc quÇn chóng, vµ thËm chÝ kh«ng thÓ

gi¶m nhÑ ®­îc mét c¸ch râ rÖt g¸nh nÆng nghÌo khæ cña hä,

chõng nµo lao ®éng hîp t¸c ®ã kh«ng v­ît ra khái ph¹m vi chËt

hÑp cña nh÷ng sù cè g¾ng ngÉu nhiªn cña nh÷ng c«ng nh©n riªng

lÎ. Cã lÏ chÝnh v× vËy mµ nh÷ng nhµ quý téc cã thiÖn chÝ, nh÷ng nhµ

_____________________________________________________________________________________________

1* Trong b¶n tiÕng §øc, thay cho nh÷ng ch÷ "khoa kinh tÕ chÝnh trÞ cña së h÷u" lµ

nh÷ng ch÷ "khoa kinh tÕ chÝnh trÞ cña t­ b¶n".

2* Trong b¶n tiÕng §øc cã thªm hai ch÷ "x· héi".

3* Trong b¶n tiÕng §øc cã thªm mét ®o¹n "c¸i luËn ®iÓm mµ ngay trong nh÷ng n¨m

1851 - 1852 c¸c l·nh tô næi tiÕng nhÊt cña giai cÊp c«ng nh©n ®· nãi vÒ phong trµo hîp

t¸c ë Anh".

tõ thiÖn ba hoa cña giai cÊp t­ s¶n vµ ngay c¶ nh÷ng nhµ kinh tÕ

häc kh«n ngoan n÷a, - tÊt c¶ nh÷ng kÎ Êy ®ét nhiªn ®ång thanh ca

tông ®Õn lîm giäng chÝnh c¸i chÕ ®é lao ®éng hîp t¸c mµ chóng ®·

m­u toan bãp chÕt ngay tõ trong trøng, mµ chóng chÕ giÔu lµ sù

kh«ng t­ëng cña nh÷ng kÎ m¬ méng, hay lªn ¸n lµ mét tµ thuyÕt

cña nh÷ng ng­êi x· héi chñ nghÜa. Muèn gi¶i phãng ®­îc quÇn

chóng lao ®éng th× lao ®éng hîp t¸c cÇn ph¶i ®­îc ph¸t triÓn trªn

quy m« c¶ n­íc vµ do ®ã b»ng nh÷ng ph­¬ng tiÖn cu¶ toµn thÓ

quèc gia. Nh­ng nh÷ng tªn trïm ruéng ®Êt vµ trïm t­ b¶n bao

giê còng sÏ lîi dông nh÷ng ®Æc quyÒn chÝnh trÞ cña m×nh ®Ó b¶o

vÖ vµ duy tr× m·i m·i ®éc quyÒn kinh tÕ cña chóng. Kh«ng nh÷ng

chóng sÏ kh«ng gióp cho sù nghiÖp gi¶i phãng lao ®éng mµ tr¸i

l¹i, chóng cßn lu«n lu«n dùng lªn ®ñ mäi thø ch­íng ng¹i trªn con

®­êng ®i cña sù nghiÖp ®ã. Xin h·y nhí lµ trong phiªn häp gÇn

®©y cña nghÞ viÖn Hu©n t­íc Pan-míc-xt¬n ®· nh¹o b¸ng ®Õn møc

nµo khi «ng ta nÐm vµo mÆt nh÷ng ng­êi b¶o vÖ b¶n dù luËt vÒ

quyÒn cña t¸ ®iÒn Ai-r¬-len c©u nãi sau ®©y: H¹ nghÞ viÖn lµ nghÞ

viÖn cña c¸c chñ ruéng!11

V× vËy, viÖc giµnh chÝnh quyÒn trë thµnh mét nghÜa vô vÜ ®¹i

cña giai cÊp c«ng nh©n. H×nh nh­ c«ng nh©n ®· hiÓu ®­îc ®iÒu ®ã,

bëi v× ë Anh, §øc, I-ta-li-a vµ Ph¸p, phong trµo ®· ®ång thêi b¾t

®Çu s«i næi trë l¹i vµ ®ång thêi ®· cã nh÷ng b­íc c¶i tæ ®¶ng c«ng

nh©n vÒ mÆt chÝnh trÞ.

C«ng nh©n ®· cã mét trong nh÷ng yÕu tè thµnh c«ng lµ sè

l­îng. Nh­ng sè l­îng chØ gi¶i quyÕt ®­îc vÊn ®Ò khi quÇn chóng

®­îc tæ chøc l¹i vµ ®­îc sù hiÓu biÕt chØ ®¹o. Kinh nghiÖm cña

qu¸ khø chøng tá r»ng th¸i ®é coi th­êng sù liªn minh anh em, -

sù liªn minh ph¶i cã gi÷a c«ng nh©n c¸c n­íc kh¸c vµ ph¶i thóc

®Èy hä kÒ vai s¸t c¸nh trong cuéc ®Êu tranh ®Ó tù gi¶i phãng, - sÏ

bÞ trõng ph¹t b»ng c¸ch b¾t nh÷ng cè g¾ng ph©n t¸n cña hä ph¶i

chÞu sù thÊt b¹i chung. ý thøc ®ã ®· thóc ®Èy nh÷ng c«ng nh©n

c¸c n­íc kh¸c nhau, häp nhau l¹i trong cuéc mÝt-tinh c«ng khai ë

héi tr­êng Xanh-M¸c-tin, Lu©n §«n, ngµy 28 th¸ng ChÝn 1864,

thµnh lËp Héi liªn hiÖp c«ng nh©n quèc tÕ.

22 c.m¸c Tuyªn ng«n thµnh lËp héi liªn hiÖp c«ng nh©n... 23

Cßn mét niÒm tin n÷a ®· cæ vò nh÷ng ng­êi tham gia cuéc mÝt￾tinh ®ã.

NÕu viÖc gi¶i phãng giai cÊp c«ng nh©n ®ßi hái ph¶i cã sù hîp

t¸c anh em cña c«ng nh©n1* th× lµm sao hä cã thÓ hoµn thµnh ®­îc

nhiÖm vô vÜ ®¹i ®ã khi cã mét chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i theo ®uæi

nh÷ng môc ®Ých téi lçi, lîi dông nh÷ng thµnh kiÕn d©n téc, ®æ

m¸u vµ phung phÝ cña c¶i cña nh©n d©n trong nh÷ng cuéc chiÕn

tranh ¨n c­íp? C¸i ®· cøu T©y ¢u khái sù phiªu l­u cña cuéc

chiÕn tranh ch÷ thËp nhôc nh· nh»m môc ®Ých duy tr× m·i m·i vµ

truyÒn b¸ chÕ ®é n« lÖ sang phÝa bªn kia §¹i T©y D­¬ng12 kh«ng

ph¶i lµ sù kh«n ngoan cña c¸c giai cÊp thèng trÞ, mµ lµ sù ph¶n

kh¸ng anh hïng cña giai cÊp c«ng nh©n Anh ®èi víi hµnh ®éng

®iªn cuång ®Çy téi lçi cña chóng. Sù t¸n thµnh mét c¸ch v« liªm

sØ, sù th«ng c¶m gi¶ dèi hay sù h÷ng hê ngu ngèc cña c¸c giai cÊp

bªn trªn ë ch©u ¢u ®ang ®øng nh×n n­íc Nga chiÕm nh÷ng ®ån ¶i

ë miÒn nói C¸p-ca-d¬ vµ c¾t xÐn ®Êt ®ai cña n­íc Ba Lan anh

hïng, ®ang ®øng nh×n nh÷ng cuéc x©m l­îc to lín vµ kh«ng hÒ

gÆp mét sù ph¶n kh¸ng nµo cña c­êng quèc d· man ®ã, mµ ®Çu

th× ë Xanh-Pª-tÐc-bua cßn tay ch©n th× ë kh¾p c¸c néi c¸c ch©u

¢u, - ®· chØ cho giai cÊp c«ng nh©n thÊy râ nghÜa vô cña m×nh lµ

ph¶i n¾m ®­îc nh÷ng bÝ mËt cña chÝnh trÞ quèc tÕ, ph¶i theo dâi

ho¹t ®éng ngo¹i giao cña c¸c chÝnh phñ n­íc m×nh vµ trong

tr­êng hîp cÇn thiÕt, ph¶i dïng mäi ph­¬ng tiÖn s½n cã trong tay

®Ó chèng l¹i; cßn trong tr­êng hîp kh«ng thÓ ng¨n chÆn ®­îc ho¹t

®éng ®ã, th× ®oµn kÕt l¹i ®Ó ®ång thêi v¹ch trÇn nã vµ t×m c¸ch

lµm cho nh÷ng quy t¾c gi¶n ®¬n cña ®¹o ®øc vµ c«ng lý vèn ®·

ph¶i lµ kim chØ nam trong quan hÖ qua l¹i gi÷a c¸c t­ nh©n, còng

trë thµnh nh÷ng quy t¾c tèi cao trong quan hÖ gi÷a c¸c d©n téc.

Cuéc ®Êu tranh cho mét chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i nh­ vËy lµ mét bé

phËn cña cuéc ®Êu tranh chung ®Ó gi¶i phãng giai cÊp c«ng nh©n.

_____________________________________________________________________________________________

1* Trong b¶n tiÕng §øc cßn thªm mÊy ch÷: "C¸c n­íc kh¸c nhau".

V« s¶n tÊt c¶ c¸c n­íc, ®oµn kÕt l¹i!

Do C.M¸c viÕt vµo kho¶ng gi÷a 21 vµ 27

th¸ng M­êi 1864

§· in trong cuèn s¸ch nhá "Address and

Provisional Rules of the Working Men's

International Association, Established

September 28, 1864 at a Public Meeting held

at St. Martin's Hall, Long Acre, London"

xuÊt b¶n t¹i Lu©n §«n th¸ng M­êi Mét

1864, b¶n dÞch tiÕng §øc ®· ®­îc t¸c gi¶

xem l¹i ®· ®­îc in trªn b¸o "Social -

Demokrat" c¸c sè 2 vµ 3, ngµy 21 vµ 30

th¸ng Ch¹p 1864

In theo b¶n in trong cuèn

s¸ch, cã ®èi chiÕu víi b¶n

®¨ng ký trªn b¸o "Social -

Demokrat"

Nguyªn v¨n lµ tiÕng Anh

24 ®iÒu lÖ t¹m thêi cña héi liªn hiÖp... 25

c.m¸c

®iÒu lÖ t¹m thêi cña Héi Liªn hiÖp

c«ng nh©n quèc tÕ13

NhËn thÊy r»ng

sù gi¶i phãng cña giai cÊp c«ng nh©n ph¶i do b¶n th©n giai cÊp

c«ng nh©n tù giµnh lÊy; cuéc ®Êu tranh ®Ó gi¶i phãng giai cÊp

c«ng nh©n kh«ng ph¶i lµ mét cuéc ®Êu tranh ®Ó giµnh nh÷ng ®Æc

quyÒn vµ nh÷ng ®éc quyÒn giai cÊp, mµ lµ ®Ó giµnh lÊy nh÷ng

quyÒn lîi vµ nghÜa vô b×nh ®¼ng vµ ®Ó xo¸ bá mäi sù thèng trÞ giai

cÊp;

t×nh tr¹ng ng­êi lao ®éng bÞ bän n¾m ®éc quyÒn t­ liÖu lao

®éng, tøc lµ nh÷ng nguån sèng, chi phèi vÒ mÆt kinh tÕ, lµ c¬ së

cña sù n« dÞch d­íi tÊt c¶ mäi h×nh thøc, cña mäi tai häa x· héi,

cña t×nh tr¹ng thÊp kÐm vÒ mÆt tinh thÇn vµ lÖ thuéc vÒ mÆt

chÝnh trÞ.

do ®ã, viÖc gi¶i phãng giai cÊp c«ng nh©n vÒ mÆt kinh tÕ lµ môc

tiªu vÜ ®¹i mµ bÊt kú phong trµo chÝnh trÞ nµo còng ®Òu ph¶i phôc

tïng víi t­ c¸ch lµ mét thñ ®o¹n;

tÊt c¶ mäi cè g¾ng nh»m ®¹t tíi môc tiªu vÜ ®¹i ®ã, cho tíi nay,

®Òu kh«ng ®em l¹i kÕt qu¶ v× thiÕu sù ®oµn kÕt gi÷a nh÷ng ng­êi

c«ng nh©n thuéc c¸c ngµnh lao ®éng kh¸c nhau trong mçi n­íc vµ

v× kh«ng cã sù liªn minh anh em gi÷a giai cÊp c«ng nh©n c¸c n­íc

kh¸c nhau;

gi¶i phãng lao ®éng kh«ng ph¶i lµ mét vÊn ®Ò ®Þa ph­¬ng hay

d©n téc, mµ lµ mét vÊn ®Ò x· héi, bao qu¸t tÊt c¶ c¸c n­íc trong

®ã x· héi hiÖn ®¹i ®ang tån t¹i, vµ viÖc gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy phô

thuéc vµo sù hîp t¸c vÒ mÆt thùc tiÔn vµ vÒ mÆt lý luËn cña c¸c

n­íc tiªn tiÕn nhÊt;

cao trµo míi hiÖn nay cña giai cÊp c«ng nh©n trong c¸c n­íc

c«ng nghiÖp ph¸t triÓn nhÊt ë ch©u ¢u, trong khi gîi lªn nh÷ng hy

väng míi th× ®ång thêi còng nghiªm kh¾c c¶nh c¸o lµ kh«ng ®­îc

t¸i ph¹m nh÷ng sai lÇm cò vµ ®ßi hái ph¶i hîp nhÊt l¹i ngay lËp

tøc tÊt c¶ nh÷ng phong trµo ®ang cßn rêi r¹c;

v× nh÷ng lý do Êy mµ c¸c uû viªn uû ban ký tªn ë d­íi ®©y ®­îc

giao phã tiÕn hµnh viÖc nµy theo nghÞ quyÕt cña mét cuéc häp

c«ng khai ngµy 28 th¸ng ChÝn 1864 ë héi tr­êng Xanh-M¸c-tin,

Lu©n §«n, ®· tiÕn hµnh nh÷ng b­íc cÇn thiÕt ®Ó thµnh lËp Héi

liªn hiÖp c«ng nh©n quèc tÕ.

Hä tuyªn bè r»ng Héi liªn hiÖp c«ng nh©n quèc tÕ vµ tÊt c¶ c¸c

®oµn thÓ vµ mäi c¸ nh©n gia nhËp héi ®Òu thõa nhËn ch©n lý,

chÝnh nghÜa vµ ®¹o ®øc lµ c¬ së cho nh÷ng quan hÖ cña hä ®èi víi

nhau vµ ®èi víi tÊt c¶ mäi ng­êi, kh«ng ph©n biÖt mµu da, tÝn

ng­ìng hoÆc d©n téc.

Hä coi nghÜa vô cña con ng­êi lµ ph¶i ®ßi quyÒn con ng­êi vµ

quyÒn c«ng d©n kh«ng nh÷ng cho b¶n th©n m×nh mµ cßn cho bÊt

kú ng­êi nµo thùc hiÖn nghÜa vô cña m×nh. Kh«ng cã quyÒn lîi

nµo mµ kh«ng cã nghÜa vô, kh«ng cã nghÜa vô nµo mµ kh«ng cã

quyÒn lîi14

.

XuÊt ph¸t tõ tÊt c¶ nh÷ng ®iÒu ®ã, hä ®· th¶o ra b¶n §iÒu lÖ

t¹m thêi cña Héi liªn hiÖp c«ng nh©n quèc tÕ nh­ sau:

1. Héi nµy ®­îc thµnh lËp lµ ®Ó lµm mét trung t©m liªn l¹c vµ

hîp t¸c gi÷a c¸c ®oµn thÓ c«ng nh©n hiÖn ®ang tån t¹i ë c¸c n­íc

kh¸c nhau vµ theo ®uæi cïng mét môc ®Ých, - tøc lµ b¶o vÖ, ph¸t

triÓn vµ gi¶i phãng hoµn toµn giai cÊp c«ng nh©n.

2. Tªn héi lµ Héi liªn hiÖp c«ng nh©n quèc tÕ.

26 c.m¸c ®iÒu lÖ t¹m thêi cña héi liªn hiÖp... 27

3. N¨m 1865 sÏ triÖu tËp ë BØ mét ®¹i héi chung cña c«ng nh©n,

gåm c¸c ®¹i biÓu cña tÊt c¶ c¸c tæ chøc c«ng nh©n lóc Êy gia nhËp

Héi liªn hiÖp c«ng nh©n quèc tÕ. §¹i héi sÏ tuyªn bè tr­íc ch©u

¢u nh÷ng nguyÖn väng chung cña giai cÊp c«ng nh©n, th«ng qua

b¶n ®iÒu lÖ cuèi cïng cña Héi liªn hiÖp c«ng nh©n quèc tÕ, th¶o

luËn nh÷ng biÖn ph¸p cÇn thiÕt cho ho¹t ®éng cã kÕt qu¶ cña Héi

vµ sÏ cö ra Héi ®ång trung ­¬ng cña Héi15. §¹i héi chung sÏ ®­îc

triÖu tËp mçi n¨m mét lÇn.

4. Héi ®ång trung ­¬ng ®Æt trô së t¹i Lu©n §«n; thµnh phÇn

cña héi ®ång gåm cã c«ng nh©n cña c¸c n­íc kh¸c nhau cã ®¹i

diÖn trong Héi liªn hiÖp c«ng nh©n quèc tÕ. Héi ®ång lùa chän

trong néi bé m×nh c¸c uû viªn phô tr¸ch cÇn thiÕt ®Ó ®iÒu hµnh

c¸c c«ng viÖc, cô thÓ lµ: chñ tÞch, thñ quü, tæng th­ ký, th­ ký

th«ng tÊn chÞu tr¸ch nhiÖm liªn l¹c víi c¸c n­íc kh¸c nhau, v.v..

5. Trong nh÷ng kú häp hµng n¨m, ®¹i héi sÏ nghe Héi ®ång

trung ­¬ng b¸o c¸o c«ng khai vÒ ho¹t ®éng trong n¨m cña héi

®ång. Héi ®ång trung ­¬ng, do ®¹i héi bÇu l¹i hµng n¨m, cã quyÒn

bæ sung c¸c uû viªn míi cho m×nh. Trong tr­êng hîp cÇn thiÕt cÊp

b¸ch, Héi ®ång trung ­¬ng cã thÓ triÖu tËp ®¹i héi häp tr­íc thêi

h¹n hµng n¨m ®· quy ®Þnh.

6. Héi ®ång trung ­¬ng lµ c¬ quan quèc tÕ, thùc hiÖn mèi liªn

hÖ gi÷a c¸c tæ chøc kh¸c nhau ®ang hîp t¸c ®Ó cho c«ng nh©n

cña mçi n­íc ®Òu ®­îc th«ng b¸o th­êng xuyªn vÒ c¸c phong

trµo cña giai cÊp hä ë tÊt c¶ c¸c n­íc kh¸c; ®Ó cho c«ng t¸c ®iÒu

tra vÒ nh÷ng ®iÒu kiÖn x· héi trong c¸c n­íc kh¸c nhau ë ch©u

¢u cã thÓ ®­îc tiÕn hµnh ®ång thêi vµ d­íi mét sù chØ ®¹o

chung; ®Ó cho nh÷ng vÊn ®Ò do mét ®oµn thÓ ®Ò ra, nh­ng l¹i cã

mét ý nghÜa chung, ®Òu ®­îc tÊt c¶ c¸c ®oµn thÓ th¶o luËn; ®Ó khi

cÇn ph¶i cã nh÷ng biÖn ph¸p thùc tiÔn ngay lËp tøc, ch¼ng h¹n

nh­ trong tr­êng hîp x¶y ra nh÷ng cuéc xung ®ét quèc tÕ, th×

nh÷ng ®oµn thÓ tham gia Héi liªn hiÖp ®Òu cã thÓ hµnh ®éng ®ång

thêi vµ ¨n khíp ®­îc. Trong tÊt c¶ mäi tr­êng hîp cÇn thiÕt, Héi

®ång trung ­¬ng ph¶i chñ ®éng ®­a ra nh÷ng ®Ò nghÞ víi c¸c ®oµn

thÓ cña c¸c n­íc vµ c¸c ®oµn thÓ ë ®Þa ph­¬ng.

7. V× sù thµnh c«ng cña phong trµo c«ng nh©n trong mçi n­íc

chØ cã thÓ ®­îc b¶o ®¶m b»ng søc m¹nh cña sù thèng nhÊt vµ sù

tæ chøc vµ mÆt kh¸c, v× hiÖu qu¶ do Héi ®ång trung ­¬ng quèc tÕ

®em l¹i phô thuéc phÇn lín vµo viÖc lµ nã sÏ liªn hÖ víi vµi trung

t©m cã tÝnh chÊt toµn quèc cña c¸c ®oµn thÓ c«ng nh©n, hay víi

nhiÒu ®oµn thÓ nhá vµ ph©n t¸n ë c¸c ®Þa ph­¬ng, cho nªn c¸c héi

viªn cña Héi liªn hiÖp c«ng nh©n quèc tÕ sÏ ph¶i ®em hÕt mäi cè

g¾ng cña m×nh ra ®Ó thèng nhÊt c¸c ®oµn thÓ c«ng nh©n ®ang cßn

rêi r¹c cña n­íc hä l¹i thµnh nh÷ng tæ chøc cã tÝnh chÊt toµn quèc

do c¸c c¬ quan trung ­¬ng cña c¶ n­íc ®¹i biÓu. DÜ nhiªn, viÖc vËn

dông ®iÒu kho¶n cña §iÒu lÖ nµy cßn tuú thuéc vµo nh÷ng ®Æc

®iÓm cña luËt ph¸p ë mçi n­íc vµ kh«ng kÓ lµ nh÷ng ch­íng ng¹i

vÒ mÆt luËt ph¸p nh­ thÕ nµo, mçi ®oµn thÓ ®éc lËp cña ®Þa

ph­¬ng ®Òu cã quyÒn liªn hÖ th¼ng víi Héi ®ång trung ­¬ng ë

Lu©n §«n.

8. Cho ®Õn kú häp ®¹i héi lÇn thø nhÊt, uû ban ®­îc bÇu ra

ngµy 28 th¸ng ChÝn 1864 vµ ho¹t ®éng víi t­ c¸ch lµ Héi ®ång

trung ­¬ng l©m thêi, sÏ cè g¾ng thiÕt lËp c¸c mèi liªn hÖ gi÷a c¸c

tæ chøc c«ng nh©n c¸c n­íc kh¸c nhau, kÕt n¹p c¸c héi viªn ë

V­¬ng quèc liªn hiÖp, tiÕn hµnh nh÷ng b­íc chuÈn bÞ ®Ó triÖu tËp

mét ®¹i héi chung vµ th¶o luËn víi c¸c héi cã tÝnh chÊt c¶ n­íc vµ

®Þa ph­¬ng vÒ nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n sÏ ph¶i ®­a ra ®¹i héi Êy.

9. Mçi héi viªn cña Héi liªn hiÖp c«ng nh©n quèc tÕ, khi thay

®æi chç ë tõ mét n­íc nµy sang mét n­íc kh¸c, ®Òu sÏ ®­îc sù ñng

hé anh em cña nh÷ng ng­êi c«ng nh©n lµ héi viªn cña Héi.

10. C¸c ®oµn thÓ c«ng nh©n gia nhËp Héi liªn hiÖp c«ng nh©n

quèc tÕ, tuy liªn hîp víi nhau trong mét liªn minh kh«ng g× ph¸

vì næi cña sù hîp t¸c anh em, nh­ng vÉn gi÷ nguyªn tæ chøc hiÖn

nay cña hä.

28 c.m¸c 29

Do C.M¸c viÕt gi÷a nh÷ng ngµy 21 vµ 27

th¸ng M­êi 1864

§· in trong cuèn s¸ch nhá "Address and

Provisional Rules of the Working Men's

International Association, Established

September 28, 1864, at a Public Meeting

held at St. Martin's Hall, Long Acre,

London" xuÊt b¶n t¹i Lu©n §«n th¸ng

M­êi mét 1864

In theo b¶n in trong cuèn

s¸ch

Nguyªn v¨n lµ tiÕng Anh

c.m¸c

dù th¶o NghÞ quyÕt vÒ nh÷ng ®iÒu

kiÖn kÕt n¹p c¸c tæ chøc c«ng nh©n

vµo Héi Liªn hiÖp c«ng nh©n quèc tÕ16

I

KhuyÕn dô c¸c tæ chøc c«ng nh©n gia nhËp Héi liªn hiÖp mét

c¸ch tËp thÓ, dµnh cho hä tù x¸c ®Þnh møc héi phÝ tïy theo kinh

phÝ mµ hä cã.

II

C¸c héi gia nhËp Héi liªn hiÖp ®­îc quyÒn bÇu mçi héi mét ®¹i

biÓu vµo Héi ®ång trung ­¬ng; Héi ®ång dµnh cho m×nh quyÒn tiÕp

nhËn hoÆc kh«ng nhËn nh÷ng ®¹i biÓu ®ã1*

.

Do C.M¸c ®­a ra ngµy 22 th¸ng M­êi

mét 1864

§· ®¨ng trªn b¸o "The Bee Hive

Newspaper" sè 163, ngµy 26 th¸ng M­êi

mét 1864

In theo b¶n ghi trong sæ biªn

b¶n cña Tæng héi ®ång cã ®èi

chiÕu víi b¶n ®¨ng trªn b¸o

Nguyªn v¨n lµ tiÕng Anh

In b»ng tiÕng Nga lÇn ®Çu

_____________________________________________________________________________________________

1* Trong bµi t­êng thuËt vÒ phiªn häp cña Héi ®ång ®¨ng trªn b¸o "Bee￾Hive Newspaper" sè 163 ngµy 26 th¸ng M­êi mét 1864, nghÞ quyÕt thø hai ®­îc

tr×nh bµy nh­ sau: "C¸c héi ë Lu©n §«n gia nhËp Héi liªn hiÖp ®­îc quyÒn bÇu

mçi héi mét ®¹i biÓu vµo Héi ®ång trung ­¬ng; Héi ®ång dµnh cho m×nh quyÒn

nhËn hay kh«ng nhËn nh÷ng ®¹i biÓu ®ã. Cßn c¸c héi ë ngoµi Lu©n §«n muèn

gia nhËp Héi liªn hiÖp th× ®­îc quyÒn bÇu mét héi viªn cña m×nh lµm th«ng tin

viªn".

30 KÝnh göi tæng thèng hîp chóng quèc mü... 31

c.m¸c

kÝnh göi Tæng thèng

hîp chóng quèc mü

a-bra-ham lin-c«n17

Th­a Ngµi,

Chóng t«i xin chóc mõng nh©n d©n Mü nh©n dÞp Ngµi ®­îc

tróng cö l¹i víi ®¹i ®a sè phiÕu.

NÕu khÈu hiÖu «n hoµ cña Ngµi trong cuéc bÇu cö ®Çu tiªn lµ

chèng l¹i thÕ lùc hïng m¹nh cña c¸c chñ n« th× tiÕng hß reo chiÕn

th¾ng cña lÇn Ngµi t¸i cö lµ: tiªu diÖt chÕ ®é n« lÖ.

Ngay tõ b­íc ®Çu cña cuéc chiÕn ®Êu khæng lå ë Mü, theo b¶n

n¨ng, c«ng nh©n ch©u ¢u ®· c¶m thÊy lµ sè phËn cña giai cÊp hä

g¾n liÒn víi l¸ cê sao. LÏ nµo cuéc ®Êu tranh giµnh ®Êt ®ai, - cuéc

®Êu tranh ®· më ®Çu thiªn anh hïng ca ®Çy gian khæ Êy, - l¹i

kh«ng ph¶i gi¶i quyÕt vÊn ®Ò: liÖu nh÷ng vïng ®Êt ®ai bao la ch­a

khai ph¸ cã sÏ ®­îc trao cho lao ®éng cña ng­êi di c­ hay kh«ng,

hay chóng sÏ bÞ lµm « nhôc bëi gãt ch©n cña bän qu¶n n«?

Khi bän trïm cña 300 000 chñ n« lÇn ®Çu tiªn trong lÞch sö

thÕ giíi d¸m ghi ch÷ n« lÖ lªn l¸ cê cña cuéc næi lo¹n vò trang;

khi mµ ë ®óng nh÷ng n¬i c¸ch ®©y ch­a ®Çy mét thÕ kû, lÇn ®Çu

tiªn ®· xuÊt hiÖn t­ t­ëng vÒ mét n­íc céng hoµ d©n chñ vÜ ®¹i

thèng nhÊt, b¶n Tuyªn ng«n nh©n quyÒn18 ®Çu tiªn ®· ®­îc tuyªn

bè vµ ®· cã mét sù thóc ®Èy ®Çu tiªn ®èi víi cuéc c¸ch m¹ng ch©u

¢u thÕ kû XVIII; khi mµ ë ®óng nh÷ng n¬i Êy thÕ lùc ph¶n c¸ch

m¹ng lu«n lu«n khoe khoang mét c¸ch nhÊt qu¸n r»ng nã thñ tiªu

®­îc "nh÷ng t­ t­ëng ®· thèng trÞ trong thêi kú x©y dùng hiÕn

ph¸p cò", r»ng "chÕ ®é n« lÖ lµ mét thÓ chÕ tèt ®Ñp, vÒ thùc chÊt lµ

mét gi¶i ph¸p duy nhÊt cho vÊn ®Ò lín lao lµ mèi quan hÖ gi÷a t￾b¶n vµ lao ®éng", vµ tr¾ng trîn tuyªn bè quyÒn së h÷u vÒ con

ng­êi lµ "hßn ®¸ t¶ng cña ng«i nhµ míi"; - th× lóc ®ã c«ng nh©n

ch©u ¢u liÒn hiÓu ngay - c¶ tr­íc khi sù bªnh che cuång tÝn cña

c¸c giai cÊp bªn trªn ®èi víi nh÷ng phÇn tö liªn minh lµ mét sù

c¶nh c¸o hung d÷ ®èi víi hä - r»ng sù næi lo¹n cña bän chñ n« sÏ

lµ tiÕng chu«ng b¸o ®éng cho mét cuéc chiÕn tranh ch÷ thËp

chung cña chÕ ®é së h÷u chèng l¹i lao ®éng, r»ng ®èi víi nh÷ng

ng­êi lao ®éng th× ch¼ng nh÷ng vËn mÖnh cña hä, hy väng cña hä

vÒ t­¬ng lai mµ ngay c¶ nh÷ng thµnh qu¶ cña hä trong qu¸ khø

còng ®Òu bÞ ®em ra ®¸nh cuéc trong cuéc ®Êu tranh vÜ ®¹i Êy ë

phÝa bªn kia §¹i T©y D­¬ng. V× vËy ë kh¾p n¬i giai cÊp c«ng nh©n

®Òu kiªn tr× chÞu ®ùng nh÷ng sù ®au khæ mµ cuéc khñng ho¶ng

b«ng19 ®· g©y ra cho hä, hä nhiÖt liÖt ph¶n ®èi cuéc can thiÖp cã

lîi cho chÕ ®é n« lÖ mµ nh÷ng kÎ cã quyÒn lùc ®ang kh¨ng kh¨ng

®ßi thùc hiÖn, - vµ ë phÇn lín c¸c n­íc ch©u ¢u hä ®· ®ãng gãp

phÇn x­¬ng m¸u cña m×nh cho sù nghiÖp chÝnh nghÜa.

Chõng nµo c«ng nh©n - lùc l­îng chÝnh trÞ thËt sù ë miÒn B¾c -

cßn cho phÐp chÕ ®é n« lÖ lµm nhôc nÒn céng hoµ cña hä, chõng

nµo tr­íc mÆt ng­êi da ®en bÞ ng­êi ta mua vµ b¸n mµ kh«ng

cÇn biÕt ng­êi ®ã cã ®ång ý hay kh«ng, hä cßn hîm hÜnh vÒ c¸i

®Æc quyÒn cao nhÊt cña ng­êi c«ng nh©n da tr¾ng lµ ®­îc tù b¸n

m×nh vµ chän cho m×nh mét «ng chñ, th× chõng ®ã hä kh«ng thÓ

®¹t tíi sù tù do thËt sù cña lao ®éng, còng nh­ kh«ng thÓ ñng hé

nh÷ng ng­êi anh em cña m×nh ë ch©u ¢u trong cuéc ®Êu tranh

gi¶i phãng cña hä. Nh­ng nh÷ng ch­íng ng¹i ®ã trªn con ®­êng

tiÕn bé giê ®©y ®ang bÞ lµn sãng ®Ém m¸u cña cuéc néi chiÕn

cuèn tr«i ®i.