TL on tap CNXH CHƯƠNG II.doc

Chương II:

LƯỢC KHẢO LỊCH SỬ TƯ TƯỞNG XÃ HỘI

CHỦ NGHĨA

I.KHÁI NIỆM VÀ PHÂN LOẠI TƯ TƯỞNG XÃ HỘI CHỦ

NGHĨA

1. Khái niệm tư tưởng XHCN

a. Định nghĩa tư tưởng XHCN

Tư tưởng XHCN ( tiếng Hi lạp là Idea – hình tượng ) là một hình

thái, ý thức của con người phản ánh thế giới hiện thực. Bất cứ tư tưởng

nào cũng do điều kiện vật chất, do chế độ xã hội quy định, và là sự

phản ánh những điều kiện sinh hoạt vật chất của chế độ xã hội nhất

định.

Từ khi xuất hiện chế độ tư hữu và đi liền với nó là sự phân chia xã

hội thành giai cấp: - thống trị và bị trị

- áp bức và bị áp bức

Cũng từ đó trong ý thức bắt đầu xuất hiện và không ngừng phát triển

các tư tưởng đối lập về lợi ích, về sự đấu tranh giữa các giai cấp. Ngay

từ thời cổ đại bên cạnh những tư tưởng phản ánh, bảo vệ lợi ích của

giai cấp thống trị, đã xuất hiện tư tưởng phản ánh, bảo vệ, thể hiện khát

vọng của giai cấp bị trị.

+ Tư tưởng của giai cấp thống trị phản ánh, bảo vệ góp phần duy trì

củng cố, bảo vệ lợi ích của giai cấp thống trị.

+ Tư tưởng của giai cấp bị trị phản ánh nhu cầu, mơ ước về một xã

hội không có áp bức bất công, mọi người cùng lao động sống bình

đẳng. Đặc biệt là những nhu cầu, mơ ước dần trở thành con đường,

cách thức, phương pháp đấu tranh thực tiễn của nhân dân lao động.

Như vậy: chúng ta có thể kết luận rằng xét cho cùng nếu không có

những tư tưởng tiến bộ XHCN có căn cứ khoa học thì không thể dẫn

dắt được các phong trào thực tiễn của nhân dân đấu tranh vì lợi ích của

mình.

Khái niệm tư tưởng XHCN: Tư tưởng XHCN là hệ thống những

quan niệm phản ánh những nhu cầu, mơ ước của các giai cấp lao

động, bị thống trị về con đường, cách thức và phương pháp đấu tranh

nhằm thực hiện một chế độ xã hội, mà ở đó TLSX thuộc về toàn xã

Th.sĩ Nguyễn Thị Thu Hà 1

hội, không có áp bức và bóc lột, trên cơ sở đó mọi người đều bình

đẳng về mọi mặt và đều có cuộc sống ấm no, hạnh phúc, văn minh.

Qua khái niệm trên thể hiện những nội dung sau đây:

- Sự phản kháng của quần chúng nhân dân lao động chống lại giai

cấp thống trị bóc lột

- Phản ánh ước mơ, nguyện vọng của nhân dân lao động hướng về

một xã hội ấm no, công bằng.

- Phản ánh sự tìm tòi những mô hình, con đường, bước đi để xây

dựng xã hội công bằng… đem lại hạnh phúc cho con người.

a. Các biểu hiện cơ bản của tư tưởng XHCN

- Tư tưởng XHCN là các quan niệm về một chế độ xã hội mà mọi tư

liệu sản xuất thuộc về mọi thành viên, thuộc về toàn xã hội.

- Tư tưởng XHCN là tư tưởng về một chế độ xã hội mà ở đó mọi

người ai cũng có việc làm và ai cũng lao động.

- Tư tưởng XHCN là những tư tưởng về một xã hội trong đó mọi

người đều bình đẳng, có cuộc sống ấm no, tự do, hạnh phúc. Mọi

người đều có điều kiện cống hiến và phát triển toàn diện.

2. Phân loại các tư tưởng XHCN

Các nhà nghiên cứu lịch sử tư tưởng XHCN thường đưa ra hai

tiêu chí phân loại các tư tưởng XHCN:

- Thứ nhất: Căn cứ vào quá trình lịch sử hình thành các tư tưởng

XHCN gắn với các thời đại kinh tế- xã hội và các chế độ xã hội.

- Thứ hai: Căn cứ vào tính chất trình độ phát triển của các tư tưởng

ấy

Các nhà nghiên cứu tư tưởng XHCN theo quan điểm duy vật lịch

sử thường tiến hành phân loại dựa trên sự kết hợp đúng mức 2 tiêu chí

trên.

a. Phân loại tư tưởng XHCN theo lịch đại

Theo tiến trình lịch sử hay theo lịch đại, các nhà nghiên cứu lịch

sử tư tưởng thường chia tư tưởng XHCN thành các giai đoạn phát triển

tương ứng với các giai đoạn phát triển của xã hội loài người. Theo cách

này người ta chia thành:

- Tư tưởng XHCN cổ đại và trung đại

- Tư tưởng XHCN thời kỳ phục hưng

Th.sĩ Nguyễn Thị Thu Hà 2