Thực hành quyền công tố trong giai đoạn khởi tố vụ án hình sự theo luật tố tụng hình sự Việt Nam

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƢỜNG ĐẠI HỌC LUẬT TP. HỒ CHÍ MINH

HOÀNG KIM NGỌC

THỰC HÀNH QUYỀN CÔNG TỐ

TRONG GIAI ĐOẠN KHỞI TỐ VỤ ÁN HÌNH SỰ

THEO LUẬT TỐ TỤNG HÌNH SỰ VIỆT NAM

LUẬN VĂN THẠC SĨ

CHUYÊN NGÀNH LUẬT HÌNH SỰ VÀ TỐ TỤNG HÌNH SỰ

TP. HỒ CHÍ MINH, NĂM 2017

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƢỜNG ĐẠI HỌC LUẬT TP. HỒ CHÍ MINH

THỰC HÀNH QUYỀN CÔNG TỐ

TRONG GIAI ĐOẠN KHỞI TỐ VỤ ÁN HÌNH SỰ

THEO LUẬT TỐ TỤNG HÌNH SỰ VIỆT NAM

Chuyên ngành: luật hình sự và tố tụng hình sự

Mã số: 60380104

Người hướng dẫn khoa học: TS. Võ Thị Kim Oanh

Học viên: Hoàng Kim Ngọc

Lớp: Cao học Luật Khánh Hòa – Khóa 2

TP. HỒ CHÍ MINH, NĂM 2017

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi với sự giúp đỡ

của giáo viên hướng dẫn. Những trích dẫn trong luận văn đảm bảm tính chính xác

và trung thực. Nhưng kết luận được nêu ra chưa được công bố trong bất cứ tài liệu

nào trước đây.

Người cam đoan

Hoàng Kim Ngọc

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

Bộ luật tố tụng hình sự : BLTTHS

Cơ quan điều tra : CQĐT

Tố tụng hình sự : TTHS

Viện kiểm sát : VKS

MỤC LỤC

PHẦN MỞ ĐẦU ................................................................................................................1

CHƢƠNG 1. NHẬN THỨC CHUNG VỀ THỰC HÀNH QUYỀN CÔNG TỐ

TRONG GIAI ĐOẠN KHỞI TỐ VỤ ÁN HÌNH SỰ ................................................6

1.1. Khái niệm thực hành quyền công tố trong giai đoạn khởi tố vụ án hình sự 6

1.1.1. Khái niệm quyền công tố và thực hành quyền công tố .................................6

1.1.2. Khái niệm giai đoạn khởi tố vụ án hình sự.................................................. 13

1.1.3. Khái niệm thực hành quyền công tố trong giai đoạn khởi tố vụ án hình sự

...................................................................................................................................... 15

1.2. Đặc điểm, ý nghĩa thực hành quyền công tố trong giai đoạn khởi tố vụ án

hình sự............................................................................................................................... 16

1.3. Thực hành quyền công tố trong giai đoạn khởi tố vụ án hình sự theo quy

định củavmột số nƣớc trên thế giới ............................................................................ 19

Kết luận chƣơng 1 .......................................................................................................... 23

CHƢƠNG 2. QUY ĐỊNH CỦA PHÁP LUẬT TỐ TỤNG HÌNH SỰ VỀ THỰC

HÀNH QUYỀN CÔNG TỐ TRONG GIAI ĐOẠN KHỞI TỐ VỤ ÁN HÌNH

SỰ....................................................................................................................................... 24

2.1. Quy định của pháp luật tố tụng hình sự về thực hành quyền công tố trong

giai đoạn khởi tố vụ án hình sự từ năm 1945 đến trƣớc năm 1988..................... 24

2.2. Quy định pháp luật tố tụng hình sự về thực hành quyền trong giai đoạn

khởi tố vụ án từ năm 1988 đến trƣớc năm 2003.................................................... 28

2.3. Quy định của pháp luật tố tụng hình sự về thực hành quyền trong giai

đoạn khởi tố vụ án hình sự theo quy định của Bộ luật tố tụng hình sự năm 2003

............................................................................................................................................. 30

2.4. Quy định pháp luật tố tụng hình sự về thực hành quyền trong giai đoạn

khởi tố vụ án hình sự theo Bộ luật tố tụng hình sự năm 2015.............................. 32

2.4.1. Nội dung thực hành quyền công tố trong giải quyết nguồn tin về tội phạm

...................................................................................................................................... 32

2.4.2. Nội dung thực hành quyền công tố trong việc khởi tố vụ án hình sự....... 41

Kết luận chƣơng 2 .......................................................................................................... 45

CHƢƠNG 3. THỰC TIỄN THỰC HÀNH QUYỀN CÔNG TỐ TRONG GIAI

ĐOẠN KHỞI TỐ VỤ ÁN HÌNH SỰ VÀ MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO

2

HIỆU QUẢ THỰC HÀNH QUYỀN CÔNG TỐ TRONG GIAI ĐOẠN KHỞI

TỐ VỤ ÁN HÌNH SỰ .................................................................................................... 46

3.1. Thực tiễn thực hành quyền công tố trong việc giải quyết tố giác, tin báo về

tội phạm, kiến nghị khởi tố........................................................................................... 46

3.2. Thực tiễn thực hành quyền công tố trong việc khởi tố vụ án hình sự......... 50

3.3. Giải pháp nâng cao hiệu quả thực hành quyền công tố trong giai đoạn khởi

tố vụ án hình sự............................................................................................................... 52

3.3.1. Nhu cầu nâng cao hiệu quả hoạt động thực hành quyền công tố trong giai

đoạn khởi tố vụ án hình sự ....................................................................................... 52

3.3.2. Một số giải pháp cụ thể nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động thực hành

quyền công tố trong giai đoạn khởi tố vụ án hình sự............................................ 56

Kết luận chƣơng 3 .......................................................................................................... 64

KẾT LUẬN ...................................................................................................................... 66

1

PHẦN MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề đề tài

Khởi tố vụ án là giai đoạn đầu tiên trong các giai đoạn tố tụng bao gồm: giai

đoạn khởi tố, giai đoạn điều tra, giai đoạn truy tố và giai đoạn xét xử. Đây là bước

đầu tiên, là cơ sở cho việc thực hiện các quy trình, thủ tục tố tụng tiếp theo nhằm

truy cứu trách nhiệm hình sự đối với cá nhân có hành vi nguy hiểm cho xã hội.

Nhiệm vụ cơ bản và quan trọng nhất của giai đoạn khởi tố là định hình, định hướng

cho các giai đoạn tố tụng tiếp theo, giúp cho vụ án nhanh chóng được phát hiện với

sự toàn diện và đầy đủ về chứng cứ để xác định một cách chính xác nhất sự thật

khách quan của vụ án. Để làm được điều này, Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát phải

tiến hành thu thập kiểm tra và đánh giá đầy đủ, toàn diện chứng cứ ban đầu trên cơ

sở các tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố. Qua đó, nhanh chóng xác

định có hay không có tội phạm và quyết định khởi tố hoặc không khởi tố vụ án hình

sự. Nếu ngay từ giai đoạn khởi tố vụ án thiếu khách quan, không toàn diện, không

được tiến hành theo đúng trình tự, thủ tục do pháp luật tố tụng hình sự quy định sẽ

dẫn đến việc khởi tố không đúng pháp luật và các các hệ luỵ như khởi tố oan, sai,

không có căn cứ, làm cho việc điều tra của cơ quan điều tra, truy tố của Viện kiểm

sát hoặc xét xử của Tòa án không chính xác, trái pháp luật, làm oan những người vô

tội hoặc ngược lại dẫn đến tình trạng bỏ lọt tội phạm.

Trong giai đoạn Khởi tố vụ án hình sự, ngoài Cơ quan điều tra thì Viện kiểm

sát nhân dân là cơ quan có vai trò rất quan trọng trong việc bảo vệ công lý và trật tự

chung trong xã hội. Với vị trí, vai trò độc lập và chức năng thực hành quyền công

tố, kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong hoạt động tư pháp của Viện kiểm sát

nhân dân là một bảo đảm quan trọng để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của công

dân. Hoạt động thực hành quyền công tố trong nhưng năm qua của ngành Kiểm sát

nhân dân đã đạt được nhiều kết quả to lớn trong việc phát hiện tội phạm và trừng trị

người phạm tội, góp phần bảo vệ pháp chế xã hội chủ nghĩa. Tuy nhiên so với yêu

cầu đấu tranh phòng, chống tội phạm vẫn còn nhiều tồn tại, hạn chế. Một trong

những nguyên nhân là do việc các qui định của pháp luật tố tụng hình sự đang có

hiệu lực bộc lộ rõ một số hạn chế như qui định chưa đầy đủ, rõ ràng, không đáp ứng

được yêu cầu về chức năng nhiệm vụ, của Viện kiểm sát khi thực hành quyền công

tố trong giai đoạn khởi tố vụ án hình sự được qui định trong Luật Tổ chức Viện

kiểm sát nhân dân năm 2014. Một nguyên nhân khác là do không nhận thức đầy đủ