Thiết kế trò chơi học tập giáo dục môi trường cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi trường mn tuổi thơ, tp. đà nẵng.

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG

TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM

KHOA GIÁO DỤC MẦM NON

******

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

Đề tài:

THIẾT KẾ TRÒ CHƠI HỌC TẬP GIÁO DỤC MÔI TRƢỜNG CHO TRẺ

MẪU GIÁO 5-6 TUỔI TRƢỜNG MN TUỔI THƠ, TP. ĐÀ NẴNG.

Giáo viên hƣớng dẫn : Th.s Trần Hồ Uyên

Sinh viên thực hiện : Tán Thị Thu Hòa

Lớp : 11SMN_2

Đà Nẵng, tháng 05/2015

LỜI CAM ĐOAN

Đề tài: “Thiết kế trò chơi học tập giáo dục môi trường cho trẻ mẫu giáo 5-

6 tuổi tại trường mầm non Tuổi Thơ, TP. Đà Nẵng” là kết quả nghiên cứu của

riêng tôi dƣới sự hƣớng dẫn của cô giáo Th.s Trần Hồ Uyên.

Các số liệu và kết luận nghiên cứu trình bày trong khóa luận là trung thực,

chính xác và chƣa từng đƣợc trình bày trong nghiên cứu nào khác.

Tôi xin chịu trách nhiệm về nghiên cứu của mình.

Đà Nẵng, ngày tháng 05 năm 2015

Sinh viên

Tán Thị Thu Hòa

LỜI CẢM ƠN

Đƣợc sự đồng ý của Khoa giáo dục Mầm non, trƣờng Đại hoc Sƣ phạm và cô giáo

hƣớng dẫn ThS. Trần Hồ Uyên tôi đã thực hiện đề tài: “Thiết kế trò chơi học tập giáo dục

môi trường cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi tại trường mầm non Tuổi Thơ, TP. Đà Nẵng”

Để hoàn thành khóa luận này, tôi xin chân thành cảm ơn Ban giám hiệu nhà trƣờng,

Ban chủ nhiệm khoa giáo dục Mầm non – Trƣờng Đại học Sƣ phạm Đà Nẵng đã quan tâm,

tạo điều kiện giúp tôi hoàn thành hoàn thành khóa luận tốt nghiệp.

Tôi xin chân thành cảm ơn Ban giám hiệu và các cô giáo ở trƣờng mầm non Tuổi

Thơ tại thành phố Đà Nẵng đã giúp đỡ tôi trong quá trình khảo sát thu thập số liệu tại

trƣờng.

Đặc biệt, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn tới cô giáo Th.S: Trần Hồ Uyên đã tận tình

hƣớng dẫn, hỗ trợ tôi trong suốt quá trình thực hiện và hoàn thành khóa luận tốt nghiệp này.

Tôi xin cảm ơn gia đình đã luôn động viên, tạo điều kiện học tập tốt nhất cho tôi,

tôi cũng xin cảm ơn các bạn đã giúp đỡ, trao đổi thông tin về đề tài trong quá trình thực

hiện khóa luận.

Mặc dù tôi đã có nhiều cố gắng để thực hiện đề tài một cách hoàn chỉnh nhất. Song

do buổi đầu tôi mới làm quen với công tác nghiên cứu khoa học, tiếp cận với thực tế môi

trƣờng ở trƣờng mầm non cũng nhƣ hạn chế về kiến thức và kinh nghiệm nên không thể

tránh khỏi những thiếu sót nhất định mà bản thân chƣa thấy đƣợc. Tôi rất mong đƣợc sự

góp ý của quý thầy cô để khóa luận đƣợc hoàn chỉnh hơn.

Một lần nữa tôi xin chân thành cảm ơn!

Đà Nẵng, ngày tháng 05 năm 2015

Sinh viên

Tán Thị Thu Hòa

MỤC LỤC

PHẦN MỞ ĐẦU........................................................................................................1

1 . Lí do chọn đề tài....................................................................................................1

2. Mục đích nghiên cứu..............................................................................................2

3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu.......................................................................2

3.1. Khách thể nghiên cứu: ................................................................................2

3.2. Đối tƣợng nghiên cứu: ................................................................................2

4. Giả thuyết khoa học ...............................................................................................2

5. Nội dung nghiên cứu..............................................................................................3

6. Nhiệm vụ nghiên cứu.............................................................................................3

7. Phạm vi nghiên cứu................................................................................................3

8. Phƣơng pháp nghiên cứu .......................................................................................3

8.1. Nhóm phƣơng pháp nghiên cứu lý luận: ....................................................3

8.2. Nhóm phƣơng pháp nghiên cứu thực tiễn ..................................................3

8.3. Nhóm phƣơng pháp xử lý số liệu................................................................4

9. Cấu trúc khóa luận .................................................................................................4

PHẦN NỘI DUNG ....................................................................................................5

CHƢƠNG I. CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VIỆC TỔ CHỨC TCHT GDMT CHO TRẺ

MẪU GIÁO 5-6 TUỔI ..............................................................................................5

1.1. Lịch sử vấn đề nghiên cứu ..................................................................................5

1.1.1. Tình hình nghiên cứu tại Việt Nam .........................................................5

1.1.2. Tình hình nghiên cứu trên thế giới ..........................................................6

1.2. Các khái niệm công cụ........................................................................................8

1.2.1. Khái niệm “Môi trƣờng”..........................................................................8

1.2.2. Khái niệm “Giáo dục”..............................................................................9

1.2.4. Khái niệm “Giáo dục môi trƣờng cho trẻ mầm non” ..............................9

1.2.5. Khái niệm “Trò chơi” ............................................................................10

1.2.6. Khái niệm “Trò chơi học tập”................................................................10

1.3. Đặc điểm tâm sinh lý và đặc điểm lĩnh hội tri thức về môi trƣờng của trẻ mẫu

giáo 5-6 tuổi .............................................................................................................11

1.3.1. Đặc điểm sinh lý của trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi...........................................11

1.3.2. Đặc điểm tâm lý của trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi............................................13

1.4. Những vấn đề chung về GDMT cho trẻ mẫu giáo............................................15

1.4.1. Mục tiêu GDMT cho trẻ mẫu giáo.........................................................15

1.4.2. Nội dung GDMT cho trẻ mẫu giáo........................................................16

1.4.3. Phƣơng pháp GDMT cho trẻ mẫu giáo..................................................17

1.4.4. Hình thức GDMT cho trẻ mẫu giáo.......................................................17

1.4.5. Điều kiện GDMT cho trẻ mẫu giáo .......................................................18

1.5. Những vấn đề lý luận về TCHT........................................................................19

1.5.1. Đặc thù và bản chất của TCHT..............................................................19

1.5.2. Đặc điểm TCHT đối với trẻ 5-6 tuổi .....................................................20

1.5.3. Ý nghĩa của TCHT đối với trẻ mẫu giáo nói chung và trẻ mẫu giáo từ 5-6 tuổi

nói riêng ............................................................................................................21

1.5.4. TCHT với việc GDMT cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi.................................23

CHƢƠNG II. THỰC TRẠNG VIỆC TỔ CHỨC TCHT GDMT CHO TRẺ MẪU

GIÁO 5-6 TUỔI TRƢỜNG MN TUỔI THƠ THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG..............26

2.1. Khái quát về trƣờng mầm non Tuổi Thơ, thành phố Đà Nẵng.........................26

2.2. Khái quát về quá trình điều tra, khảo sát ..........................................................26

2.2.1. Mục đích khảo sát ..................................................................................26

2.2.2. Đối tƣợng và thời gian khảo sát.............................................................26

2.2.3. Nội dung khảo sát ..................................................................................27

2.3. Thực trạng việc tổ chức TCHT GDMT cho trẻ MG 5 – 6 tuổi tại trƣờng MN

Tuổi Thơ, thành phố Đà Nẵng .................................................................................28

2.3.1. Thực trạng GDMT cho trẻ MG 5-6 tuổi tại trƣờng MN Tuổi Thơ, TP.

Đà Nẵng ...........................................................................................................28

2.3.2. Thực trạng sử dụng TCHT GDMT cho trẻ MG 5-6 tuổi tại trƣờng MN

Tuổi Thơ, TP. Đà Nẵng ...................................................................................31

CHƢƠNG III. THIẾT KẾ TCHT GDMT CHO TRẺ MG 5-6 TUỔI TẠI

TRƢỜNG MN TUỔI THƠ, THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG.........................................37

3.1. Cơ sở của việc thiết kế TCHT GDMT cho trẻ MG 5-6 tuổi ............................37

3.2. Nguyên tắc thiết kế TCHT giáo dục bảo vệ môi trƣờng cho trẻ MG 5-6 tuổi 37

3.3. Một số TCHT giáo dục bảo vệ môi trƣờng cho trẻ MG 5-6 tuổi. ....................38

3.3.1. Một số yêu cầu cần đảm bảo khi tổ chức hƣớng dẫn TCHT GDMT cho trẻ MG

5-6 tuổi. .............................................................................................................38

3.3.2. Tiến trình hƣớng dẫn các TCHT GDMT cho trẻ MG 5-6 tuổi..............38

3.3.3. Một số TCHT GDMT cho trẻ MG 5-6 tuổi...........................................39

3.4. Thực nghiệm các TCHT giáo dục bảo vệ môi trƣờng cho trẻ MG 5-6 tuổi.....47

3.4.1. Mục đích thực nghiệm ...........................................................................47

3.4.2. Đối tƣợng và thời gian thực nghiệm......................................................47

3.4.3. Nội dung thực nghiệm ...........................................................................47

3.4.4.Phƣơng pháp đánh giá kết quả kiểm tra thực nghiệm ............................48

3.4.5. Tiêu chí và thang đánh giá .....................................................................48

3.4.6. Kết quả kiểm tra, đánh giá trƣớc thực nghiệm .....................................49

3.4.7. Kết quả kiểm tra, đánh giá sau thực nghiệm .........................................52

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ .................................................................................60

1. Kết luận ................................................................................................................60

2. Kiến nghị..............................................................................................................62

TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................................64

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 2.1. Kết quả khảo sát vị trí của việc GDMT cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi.

Bảng 2.2. Mục tiêu của việc GDMT cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi.

Bảng 2.3. Nội dung GDMT cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi tại trƣờng mầm non.

Bảng 2.4. Những hình thức đƣợc giáo viên sử dụng để GDMT cho trẻ MG 5-6 tuổi.

Bảng 2.5. Thứ tự các phƣơng pháp đƣợc GV sử dụng để GDMT cho trẻ MG 5-6 tuổi.

Bảng 2.6. Mức độ sử dụng TCHT GDMT cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi.

Bảng 2.7. Mức độ hiệu quả khi sử dụng TCHT GDMT cho trẻ.

Bảng 2.8. Những thuận lợi trong quá trình tổ chức TCHT GDMT cho trẻ.

Bảng 2.9. Những khó khăn trong quá trình tổ chức TCHT GDMT cho trẻ.

Bảng 2.10. Mức độ phong phú về mặt số lƣợng của TCHT GDMT cho trẻ tại trƣờng hiện nay.

Bảng 2.11. Mức độ đáp ứng mục tiêu GDMT của TCHT GDMT cho trẻ hiện nay.

Bảng 3.1. Khả năng quan sát và giải quyết nhiệm vụ chơi của trẻ trƣớc TN.

Bảng 3.2. Tính tích cực và thái độ của trẻ trong khi chơi các TCHT GDMT trƣớc TN.

Bảng 3.3. Ý thức bảo vệ môi trƣờng của trẻ qua mỗi trò chơi trƣớc TN.

Bảng 3.4. Khả năng quan sát và giải quyết nhiệm vụ chơi của trẻ sau TN.

Bảng 3.5. So sánh khả năng quan sát và giải quyết nhiệm vụ chơi trƣớc và sau TN của lớp TN.

Bảng 3.6. Tính tích cực và thái độ của trẻ trong khi chơi các TCHT GDMT sau TN.

Bảng 3.7. So sánh tính tích cực và thái độ của trẻ trƣớc và sau TN của lớp TN.

Bảng 3.8. Ý thức bảo vệ môi trƣờng của trẻ qua mỗi trò chơi sau TN.

Bảng 3.9. So sánh ý thức bảo vệ môi trƣờng của trẻ trƣớc và sau TN của lớp TN.

DANH MỤC CÁC HÌNH

Hình 3.1. Biểu đồ khả năng quan sát và giải quyết nhiệm vụ chơi của trẻ trƣớc TN.

Hình 3.2. Biểu đồ tính tích cực và thái độ của trẻ trong khi chơi các TCHT GDMT trƣớc TN.

Hình 3.3. Biểu đồ ý thức bảo vệ môi trƣờng của trẻ qua mỗi trò chơi trƣớc TN.

Hình 3.4. Biểu đồ khả năng quan sát và giải quyết nhiệm vụ chơi của trẻ sau TN.

Hình 3.5. Biểu đồ so sánh khả năng quan sát và giải quyết nhiệm vụ chơi trƣớc và sau TN

của lớp TN.

Hình 3.6. Biểu đồ tính tích cực và thái độ của trẻ trong khi chơi các TCHT GDMT sau TN.

Hình 3.7. Biểu đồ so sánh tính tích cực và thái độ của trẻ trƣớc và sau TN của lớp TN.

Hình 3.8. Biểu đồ thể hiện ý thức bảo vệ môi trƣờng của trẻ qua mỗi trò chơi sau TN.

Hình 3.9. Biểu đồ so sánh ý thức bảo vệ môi trƣờng của trẻ trƣớc và sau TN của lớp TN.

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

STT Viết tắt Diễn giải

1. BVMT Bảo vệ môi trƣờng

2. TCHT Trò chơi học tập

3. GDMT Giáo dục môi trƣờng

4. GV Giáo viên

5. SV Sinh viên

6. MG Mẫu giáo

7. MN Mầm non

8. MT Môi trƣờng

9. MĐ1 Mức độ 1

10. MĐ2 Mức độ 2

11. MĐ3 Mức độ 3

12. TP Thành phố

1

PHẦN MỞ ĐẦU

1 . Lí do chọn đề tài

Môi trƣờng là tập hợp những điều kiện ảnh hƣởng đến đời sống con ngƣời, có vai

trò quan trọng đối với sự sống và chất lƣợng cuộc sống của con ngƣời,cũng nhƣ đối với

sự phát triển bền vững của đất nƣớc. Tuy nhiên, hiện nay môi trƣờng đang nẩy sinh ra

nhiều vấn đề bất cập nhƣ: ô nhiễm môi trƣờng trầm trọng, mất cân bằng sinh thái,… làm

giảm chất lƣợng cuộc sống. Một trong những nguyên nhân hàng đầu dẫn đến sự suy thoái

của môi trƣờng là do nhận thức về môi trƣờng của con ngƣời còn thấp dẫn đến những

hành vi gây tổn hại môi trƣờng. [9]

Vì vậy trong quá trình phát triển con ngƣời không chỉ khai thác, tổ chức các thành

tố của môi trƣờng mà còn phải biết giữ gìn và bảo vệ môi trƣờng tự nhiên, tạo lập môi

trƣờng nhân tạo phù hợp nhằm xây dựng một cuộc sống tốt đẹp cho thế hệ hôm nay và

ngày mai. Để hình thành đƣợc ý thức đúng đắn về môi trƣờng cho con ngƣời thì việc giáo

dục môi trƣờng là một trong những biện pháp có hiệu quả cao nhất. Cũng chính vì vậy

mà ngày 17/10/2001, thủ tƣớng chính phủ đã ra quyết định số 1363/QD-TT phê duyệt đề

án “Đƣa các nội dung bảo vệ môi trƣờng vào hệ thống giáo dục quốc dân”.

Đối với lứa tuổi mầm non, đây là giai đoạn đầu của quá trình hình thành nhân cách

con ngƣời, đặt nền móng cho việc hình thành thái độ đúng của trẻ đối với thế giới xung

quanh và giúp trẻ định hƣớng trong thế giới đó. Vì vậy, giáo dục môi trƣờng cho trẻ ở lứa

tuổi này có nhiều tiềm năng và triển vọng đối với việc hình thành thái độ, hành vi đúng

của trẻ với môi trƣờng xung quanh. Giáo dục môi trƣờng là một lĩnh vực liên ngành. Đối

với lứa tuổi mầm non, giáo dục môi trƣờng đƣợc thực hiện theo quan điểm lồng ghép nội

dung giáo dục môi trƣờng vào các môn học và hoạt động thông qua chƣơng trình giáo

dục trẻ mầm non.[20]

Thực chất, trẻ ở lứa tuổi này “học mà chơi, chơi mà học”, nếu ta biết cách giáo

dục môi trƣờng một cách khéo léo và triệt để thông qua các trò chơi thì không những sẽ

tăng cƣờng hiệu quả lĩnh hội tri thức ở trẻ, mà còn củng cố xúc cảm, làm cho quá trình

nhận thức tự nhiên và hấp dẫn hơn, dẫn đến hiệu quả của việc giáo dục môi trƣờng cho

2

trẻ càng cao hơn. Trong đó, trò chơi học tập có tác dụng củng cố, làm chính xác, mở rộng

tri thức của trẻ về sự vật, hiện tƣợng tự nhiên, xã hội xung quanh; phát triển trí nhớ, chú ý

cho trẻ; tạo cơ hội cho trẻ vận dụng tri thức vào hoàn cảnh mới. Vì vậy, sử dụng trò chơi

học tập giáo dục môi trƣờng đƣợc tổ chức nhƣ một phƣơng pháp rất có hiệu quả. [4]

Tuy nhiên, hiện nay, các trò chơi học tập có mục đích giáo dục môi trƣờng cho trẻ

mầm non thì chƣa đƣợc chú trọng nhiều và hiệu quả của việc tổ chức trò chơi học tập

giáo dục môi trƣờng cũng chƣa đƣợc đánh giá một cách cụ thể. Đặc biệt, vẫn chƣa có

một công trình nghiên cứu nào về vấn đề này tại trƣờng MN Tuổi Thơ, TP ĐN.

Từ những lí do trên, tôi đã chọn đề tài: “Thiết kế trò chơi học tập giáo dục môi

trường cho trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi ở trường Mầm non Tuổi Thơ, Thành phố Đà Nẵng”

để làm khóa luận tốt nghiệp của mình.

2. Mục đích nghiên cứu

Thiết kế trò chơi học tập giáo dục môi trƣờng cho trẻ Mẫu giáo 5-6 tuổi trƣờng Mầm

non Tuổi Thơ nhằm cung cấp những kiến thức cơ bản về môi trƣờng và con ngƣời cho trẻ,

góp phần nâng cao nhận thức về môi trƣờng cho trẻ mẫu giáo, hình thành ở trẻ hành vi ứng

xử đúng đắn với môi trƣờng, từ đó góp phần phát triển nhân cách toàn diện cho trẻ.

3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu

3.1. Khách thể nghiên cứu:

Trò chơi học tập giáo dục môi trƣờng cho trẻ Mẫu giáo lứa tuổi 5-6 tuổi tại trƣờng

mầm non Tuổi Thơ, TP. Đà Nẵng.

3.2. Đối tượng nghiên cứu:

Thiết kế trò chơi học tập giáo dục môi trƣờng cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi trƣờng

Mầm non Tuổi Thơ, TP. Đà Nẵng.

4. Giả thuyết khoa học

Nếu nhƣ trong quá trình dạy học, giáo viên biết lồng ghép nội dung giáo dục môi

trƣờng thông qua trò chơi học tập một cách phù hợp thì hiệu quả tiết học cao hơn, ý thức

bảo vệ môi trƣờng của trẻ cũng đƣợc nâng cao.