Quản lý vốn ngân sách NN trong đầu tư xây dựng hệ thống điện nông thôn ở tỉnh Quảng Bình

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

ĐẠI HỌC HUẾ

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ

PHẠM TIẾN ĐÔNG

HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ VỐN NGÂN SÁCH

NHÀ NƯỚC TRONG ĐẦU TƯ XÂY DỰNG HỆ THỐNG

ĐIỆN NÔNG THÔN Ở TỈNH QUẢNG BÌNH

Chuyên ngành: QUẢN LÝ KINH TẾ

Mã số: 8340410

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC KINH TẾ

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:TS. NGUYỄN QUANG PHỤC

HUẾ, NĂM 2018

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan luận văn này là kết quả nghiên cứu của tác giả dưới sự

hướng dẫn khoa học của giáo viên. Các số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn

này là hoàn toàn trung thực và chưa được sử dụng để bảo vệ một học vị nào. Những

thông tin trích dẫn trong luận văn đều có nguồn gốc rõ ràng.

TÁC GIẢ LUẬN VĂN

PHẠM TIẾN ĐÔNG

ii

LỜI CẢM ƠN

Cho phép tôi được bày tỏ lời cảm ơn sâu sắc nhất đến tất cả các đơn vị và cá

nhân đã quan tâm, tạo điều kiện cho tôi trong quá trình học tập và nghiên cứu.

Trước hết, tôi xin cảm ơn sự giúp đỡ nhiệt tình và đầy trách nhiệm của Tiến sĩ

Nguyễn Quang Phục trong suốt quá trình học tập và hoàn thành luận văn này. Tôi

cũng xin được gửi lời cảm ơn chân thành đến toàn thể quý thầy, cô giáo của Trường

Đại học Kinh tế - Đại học Huế đã tạo điều kiện thuận lợi về mọi mặt trong suốt thời

gian vừa qua.

Tôi xin cảm ơn lãnh đạo UBND tỉnh Quảng Bình, Sở Công thương, Sở Kế

hoạch và Đầu tư, Ban Quản lý dự án cấp điện nông thôn, Sở Tài chính và Kho bạc

nhà nước tỉnh Quảng Bình đã tạo điều kiện cho tôi thực tập, thu thập số liệu để thực

hiện đề tài này.

Cuối cùng, tôi xin cảm ơn gia đình, bạn bè, đồng nghiệp đã luôn động viên,

ủng hộ, tạo mọi điều kiện cho tôi trong suốt thời gian vừa qua.

Mặc dù đã có nhiều cố gắng, nhưng không thể tránh khỏi những hạn chế và

thiếu sót nhất định khi thực hiện luận văn. Rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến

của quý Thầy, Cô giáo và bạn đọc.

Một lần nữa, tôi xin chân thành cảm ơn!

TÁC GIẢ LUẬN VĂN

PHẠM TIẾN ĐÔNG

iii

TÓM LƯỢC LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC KINH TẾ

Họ và tên học viên : PHẠM TIẾN ĐÔNG

Chuyên ngành : QUẢN LÝ KINH TẾ Niên khóa: 2016-2018

Người hướng dẫn khoa học: TS. NGUYỄN QUANG PHỤC

Tên đề tài: “HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ VỐN NGÂN SÁCH NHÀ

NƯỚC TRONG ĐẦU TƯ XÂY DỰNG HỆ THỐNG ĐIỆN NÔNG THÔN Ở

TỈNH QUẢNG BÌNH”

1. Tính cấp thiết của đề tài

Trong những năm vừa qua, Quảng Bình đã có nhiều nỗ lực trong việc triển

khai các dự án đầu tư trọng điểm trong đầu tư XD hệ thống điện nông thôn nhằm

nâng cao chất lượng điện năng và tạo động lực phát triển kinh tế - xã hội cho các địa

phương ở khu vực nông thôn. Tổng số vốn đầu tư từ năm 2006 – 2016 là 998,81 tỷ

đồng, trong đó vốn NSNN chiếm đến 35,03%. Tuy nhiên, công tác quản lý vốn

NSNN trong đầu tư xây dựng hệ thống điện nông thôn tại Quảng Bình đang bộc lộ

nhiều điểm hạn chế, cụ thể: việc lập dự toán chưa bám sát với điều kiện thực tế; cơ

chế quản lý vốn NSNN vô cùng phức tạp; công tác giải ngân, quyết toán còn nhiều

bất cập; thủ tục hồ sơ thanh quyết toán khá rườm rà, chậm cải cách, do đó gây nhiều

phiền toái cho chủ đầu tư và các nhà thầu thi công. Đặc biệt, nhiều công trình thi

công chậm tiến độ và xảy ra tình trạng đội vốn do lạm phát tăng trong quá trình thi

công, gây thất thoát, lãng phí nguồn vốn. Những vấn đề kể trên đã đòi hỏi sự cần

thiết phải nghiên cứu, đánh giá một cách toàn diện về công tác quản lý vốn NSNN

trong đầu tư xây dựng hệ thống điện nông thôn ở tỉnh Quảng Bình.

2. Phương pháp nghiên cứu

Nhằm đạt được mục tiêu nghiên cứu đề ra, nghiên cứu này sử dụng 2 phương

pháp chủ yếu, bao gồm: (1) Phương pháp thu thập số liệu và thông tin; (2) Phương

pháp xử lý và phân tích số liệu.

3. Kết quả nghiên cứu và những đóng góp khoa học của luận văn

Việc đầu tư xây dựng hệ thống điện nông thôn từ nguồn ngân sách nhà nước

đã cải thiện được điều kiện cơ sở hạ tầng điện ở khu vực nông thôn tỉnh Quảng

Bình. Chất lượng điện năng luôn ổn định, tỷ lệ tổn thất điện năng bình quân hàng

năm của các xã thực hiện dự án đã giảm xuống đáng kể. Bên cạnh những kết quả đã đạt được, trong quá trình thực hiện các dự án đầu

tư xây dựng hệ thống điện nông thôn ở tỉnh Quảng Bình đã bộc lộ nhiều hạn chế, yếu

kém, cụ thể: việc lập dự toán vốn đầu tư không bám sát với quy mô và điều kiện thi

công các công trình điện; việc bố trí vốn đầu tư dàn trải, xảy ra tình trạng dự án chồng

dự án; có sự dàn xếp trong đấu thầu, chỉ định thầu. Các thủ tục hồ sơ thẩm định, phê

duyệt dự án đầu tư; hồ sơ đề nghị bố trí vốn phải trải qua nhiều cơ quan khác nhau,

dẫn đến mất nhiều thời gian; thủ tục, hồ sơ thanh quyết toán quá phức tạp.

Kết quả nghiên cứu của luận văn là tài liệu tham khảo quan trọng đối với các

nhà khoa học và các quản lý, đồng thời làm luận cứ khoa học để xây dựng các chính

sách quản lý vốn NSNN trong đầu tư xây dựng nói chung và đầu tư xây dựng hệ

thống điện nông thôn nói riêng ở Quảng Bình mang tính hiệu quả và bền vững hơn

trong thời gian tới.

iv

DANH MỤC CÁC THUẬT NGỮ VIẾT TẮT

BCT Bộ Công thương

BQLDA Ban Quản lý dự án

CP Chính phủ

ĐVT Đơn vị tính

EVN Công ty điện lực

GRDP Tổng sản phẩm quốc nội vùng

KBNN Kho bạc nhà nước

KH Kế hoạch

NĐ Nghị định

NSNN Ngân sách nhà nước

QĐ Quyết định

SCT Sở Công thương

SL Số lượng

SPSS Phần mềm SPSS (Statistical Package for the Social Sciences)

ODA Vốn vay hỗ trợ phát triển chính thức

REII Dự án năng lượng nông thôn II

UBND UBND

VH Văn hóa

WB Ngân hàng thế giới

XDCB Xây dựng cơ bản

v

MỤC LỤC

Lời cam đoan............................................................................................................... i

Lời cảm ơn ................................................................................................................. ii

Tóm lược luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế ............................................................. iii

Danh mục các thuật ngữ viết tắt................................................................................ iv

Danh mục các bảng ................................................................................................... ix

Danh mục các sơ đồ, hình ...........................................................................................x

PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ............................................................................................1

1. Tính cấp thiết của đề tài ..........................................................................................1

2. Mục tiêu nghiên cứu................................................................................................2

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu...........................................................................3

4. Phương pháp nghiên cứu.........................................................................................3

PHẦN II: NỘI DUNG VÀ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU .........................................7

CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ VỐN NGÂN

SÁCH NHÀ NƯỚC TRONG ĐẦU TƯ XÂY DỰNG HỆ THỐNG ĐIỆN

NÔNG THÔN............................................................................................................7

1.1. Ngân sách nhà nước và vốn NSNN trong đầu tư xây dựng hệ thống điện nông

thôn..............................................................................................................................7

1.1.1. Khái niệm ngân sách nhà nước .........................................................................7

1.1.2. Khái niệm vốn NSNN trong đầu tư xây dựng hệ thống điện nông thôn...........8

1.1.3. Đặc điểm vốn NSNN trong đầu tư xây dựng hệ thống điện nông thôn............9

1.1.4. Vai trò của vốn ngân sách nhà nước trong đầu tư xây dựng hệ thống điện

nông thôn...................................................................................................................12

1.2. Quản lý vốn NSNN trong đầu tư xây dựng hệ thống điện nông thôn................13

1.2.1. Khái niệm quản lý vốn NSNN trong đầu tư xây dựng hệ thống điện nông thôn

...................................................................................................................................13

1.2.2. Đặc điểm quản lý NSNN trong đầu tư xây dựng hệ thống điện nông thôn ....13

1.2.3. Sự cần thiết phải quản lý vốn NSNN trong đầu tư xây dựng hệ thống điện

nông thôn...................................................................................................................15

vi

1.2.4. Nội dung quản lý vốn NSNN trong đầu tư xây dựng hệ thống điện nông thôn.....18

1.2.5. Các nhân tố ảnh hưởng đến quản lý vốn NSNN trong đầu tư xây dựng hệ

thống điện nông thôn.................................................................................................24

1.3. Kinh nghiệm quản lý vốn NSNN trong đầu tư xây dựng hệ thống điện nông

thôn ở một số địa phương..........................................................................................26

1.3.1. Kinh nghiệm quản lý vốn NSNN trong Dự án Năng lượng nông thôn II ở tỉnh

Thái Bình...................................................................................................................26

1.3.2. Kinh nghiệm quản lý vốn ngân sách nhà nước trong đầu tư xây dựng hệ thống

điện nông thôn ở tỉnh Quảng Trị...............................................................................27

1.3.3. Bài học kinh nghiệm có thể vận dụng vào quản lý vốn ngân sách nhà nước

trong đầu tư xây dựng hệ thống điện nông thôn ở tỉnh Quảng Bình ........................30

CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ VỐN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC

TRONG ĐẦU TƯ XÂY DỰNG HỆ THỐNG ĐIỆN NÔNG THÔN

Ở TỈNH QUẢNG BÌNH .........................................................................................32

2.1. Đặc điểm tự nhiên, kinh tế và xã hội tỉnh Quảng Bình......................................32

2.1.1. Điều kiện tự nhiên...........................................................................................32

2.1.2. Điều kiện kinh tế - xã hội................................................................................34

2.1.3. Tình hình thu, chi ngân sách nhà nước ở tỉnh Quảng Bình ............................39

2.1.4. Đánh giá chung ...............................................................................................41

2.2. Tình hình quản lý vốn NSNN trong đầu tư xây dựng hệ thống điện nông thôn ở

tỉnh Quảng Bình ........................................................................................................43

2.2.1. Thực trạng hệ thống điện nông thôn ở tỉnh Quảng Bình ................................43

2.2.2. Tình hình huy động vốn đầu tư xây dựng hệ thống điện nông thôn ở tỉnh

Quảng Bình ...............................................................................................................45

2.2.3. Tổ chức bộ máy quản lý vốn ngân sách nhà nước trong đầu tư xây dựng hệ

thống điện nông thôn ở tỉnh Quảng Bình..................................................................49

2.2.4. Công tác quản lý vốn ngân sách nhà nước trong đầu tư xây dựng hệ thống

điện nông thôn ở tỉnh Quảng Bình............................................................................53

vii

2.2.5. Kết quả khảo sát các bên liên quan về công tác quản lý vốn NSNN trong đầu

tư xây dựng hệ thống điện nông thôn ở tỉnh Quảng Bình.........................................65

2.2.6. Đánh giá chung về công tác quản lý vốn ngân sách nhà nước trong đầu tư xây

dựng hệ thống điện nông thôn...................................................................................75

CHƯƠNG 3. GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ VỐN

NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TRONG ĐẦU TƯ XÂY DỰNG HỆ THỐNG

ĐIỆN NÔNG THÔN Ở TỈNH QUẢNG BÌNH ....................................................79

3.1. Quan điểm, định hướng và mục tiêu đầu tư xây dựng hệ thống điện nông thôn ở

tỉnh Quảng Bình ........................................................................................................79

3.1.1. Quan điểm .......................................................................................................79

3.1.2. Định hướng......................................................................................................80

3.1.3. Mục tiêu ..........................................................................................................80

3.2. Các giải pháp hoàn thiện công tác quản lý vốn ngân sách nhà nước trong đầu tư

xây dựng hệ thống điện nông thôn ở tỉnh Quảng Bình .............................................81

3.2.1. Hoàn thiện khung pháp lý trong quản lý các dự án đầu tư xây dựng có sử

dụng vốn ngân sách nhà nước ...................................................................................81

3.2.2. Đổi mới cơ chế lập kế hoạch và bố trí vốn đầu tư xây dựng hệ thống điện

nông thôn từ ngân sách nhà nước..............................................................................83

3.2.3. Hoàn thiện công tác đấu thầu, lựa chọn nhà thầu ...........................................84

3.2.4. Hoàn thiện công tác phối hợp với các địa phương trong đền bù và giải phóng

mặt bằng ....................................................................................................................85

3.2.5. Hoàn thiện công tác kiểm soát thanh toán vốn ngân sách nhà nước ..............86

3.2.6. Hoàn thiện công tác thanh quyết toán vốn đầu tư xây dựng từ ngân sách nhà

nước...........................................................................................................................88

3.2.7. Tăng cường công tác thanh tra, giám sát ........................................................89

3.2.8. Nâng cao trình độ năng lực và phẩm chất của đội ngũ cán bộ làm công tác

quản lý vốn NSNN trong đầu tư xây dựng hệ thống điện nông thôn .......................89

PHẦN III. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ.............................................................91

1. Kết luận .................................................................................................................91

viii

2. Kiến nghị...............................................................................................................92

2.1. Đối với Chính phủ và các bộ ngành...................................................................92

2.2. Đối với UBND tỉnh Quảng Bình .......................................................................93

TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................................................94

PHỤ LỤC.................................................................................................................97

QUYẾT ĐỊNH VỀ VIỆC THÀNH LẬP HỘI ĐỒNG CHẤM LUẬN VĂN THẠC SĨ

BIÊN BẢN CỦA HỘI ĐỒNG CHẤM LUẬN VẮN THẠC SĨ KINH TẾ

NHẬN XÉT LUẬN VĂN THẠC SĨ CỦA PHẢN BIỆN 1

NHẬN XÉT LUẬN VĂN THẠC SĨ CỦA PHẢN BIỆN 2

BẢN GIẢI TRÌNH CHỈNH SỬA LUẬN VĂN

XÁC NHẬN HOÀN THIỆN LUẬN VĂN

ix

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 2.1. Tổng dân số và cơ cấu dân số tỉnh Quảng Bình theo giới tính

và khu vực ...........................................................................................34

Bảng 2.2. Tình hình huy động vốn đầu tư xây dựng hệ thống điện nông thôn

ở tỉnh Quảng Bình giai đoạn 2006 - 2020...........................................45

Bảng 2.3. Năng lực Ban quản lý dự án cấp điện nông thôn

ở tỉnh Quảng Bình ...............................................................................52

Bảng 2.4. Kế hoạch và thực hiện bố trí vốn đầu tư dự án cấp điện nông thôn từ

lưới điện quốc gia ở tỉnh Quảng Bình (giai đoạn 1) ...........................60

Bảng 2.5. Tình hình giải ngân thanh toán vốn ngân sách nhà nước trong dự án

cấp điện nông thôn ở tỉnh Quảng Bình (Giai đoạn 1).........................61

Bảng 2.6. Đặc điểm đối tượng điều tra................................................................65

Bảng 2.7. Kết quả thực hiện các hình thức đấu thầu của dự án cấp điện nông

thôn từ lưới điện quốc gia ở tỉnh Quảng Bình.....................................69

Bảng 2.8. Kiểm định sự bằng nhau điểm đánh giá của BQLDA và ĐV thi công

về thủ tục giải quyết hồ sơ thanh quyết toán tại KBNN tỉnh Quảng

Bình .....................................................................................................71

Bảng 2.9. Kiểm định sự bằng nhau điểm đánh giá của các đơn vị hưởng lợi theo

địa phương về công tác ĐB&GPMB ..................................................73

x

DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, HÌNH

SƠ ĐỒ

Sơ đồ 2.1. Cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý vốn ngân sách nhà nước trong đầu tư

xây dựng hệ thống điện nông thôn ở tỉnh Quảng Bình .........................49

Sơ đồ 2.2. Quy trình lập dự toán, thẩm định và phê duyệt vốn đầu tư xây dựng hệ thống

điện nông thôn từ nguồn vốn ngân sách nhà nước ở tỉnh Quảng Bình.........54

Sơ đồ 2.3. Thủ tục lập, thẩm định và phê duyệt dự án đầu tư xây dựng hệ thống

điện nông thôn ở tỉnh Quảng Bình ........................................................55

Sơ đồ 2.4. Quy trình kiểm soát thanh toán vốn đầu tư từngân sách nhà nước

qua KBNN tỉnh Quảng Bình theo hình thức một cửa ...........................63

HÌNH

Hình 2.1. Bản đồ tỉnh Quảng Bình......................................................................32

Hình 2.2. Nhiệt độ và lượng mưa trung bình ở Quảng Bình trong giai đoạn 2010

– 2016..................................................................................................33

Hình 2.3. Tình hình lao động của tỉnh Quảng Bình giai đoạn 2011– 2015 ........35

Hình 2.4. Hệ thống trạm biến áp cung cấp điện ở tỉnh Quảng Bình...................37

Hình 2.5. GRDP theo khu vực kinh tế của tỉnh Quảng Bình giai đoạn 2010 - 2016

.............................................................................................................38

Hình 2.6. GRDP bình quân đầu người của các tỉnh Bắc Trung Bộ năm 2016 ...39

Hình 2.7. Tình hình thu chi ngân sách nhà nước ở tỉnh Quảng Bình

giai đoạn 2010 – 2016 .........................................................................40

Hình 2.8. Cơ cấu chi ngân sách nhà nước ở tỉnh Quảng Bình

giai đoạn 2010 – 2016 ..........................................................................41

Hình 2.9. Tỷ lệ hộ dân sử dụng điện sinh hoạt ở khu vực NT tỉnh Quảng Bình 43

Hình 2.10. Tổng mức vốn đầu tư dự án năng lượng nông thôn II ở tỉnh Quảng Bình46

Hình 2.11. Tổng mức vốn đầu tư dự án cấp điện nông thôn từ lưới điện quốc gia

ở tỉnh Quảng Bình ...............................................................................47