Quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước trên địa bàn huyện Đại Từ - tỉnh Thái Nguyên

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

––––––––––––––––––––––––––––––

ĐẶNG THANH TÙNG

QUẢN LÝ VỐN ĐẦU TƯ XÂY DỰNG CƠ BẢN

TỪ NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TRÊN ĐỊA BÀN

HUYỆN ĐẠI TỪ - TỈNH THÁI NGUYÊN

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ

THÁI NGUYÊN - 2020

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

––––––––––––––––––––––––––––––

ĐẶNG THANH TÙNG

QUẢN LÝ VỐN ĐẦU TƯ XÂY DỰNG CƠ BẢN

TỪ NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TRÊN ĐỊA BÀN

HUYỆN ĐẠI TỪ - TỈNH THÁI NGUYÊN

NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ

Mã số: 8.34.04.10

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

Người hướng dẫn khoa học: PGS. TS Nguyễn Hữu Đạt

THÁI NGUYÊN – 2020

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan rằng Luận văn thạc sĩ theo định hướng ứng dụng “Quản lý

vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước trên địa bàn huyện Đại Từ - tỉnh

Thái Nguyên” là quá trình nghiên cứu nghiêm túc của tôi dưới sự giúp đỡ tận tình của

giáo viên hướng dẫn là PGS.TS Nguyễn Hữu Đạt. Số liệu và kết quả nghiên cứu là

trung thực và chưa từng được sử dụng trong bất cứ luận văn, luận án nào.

Tôi xin cam đoan rằng các thông tin trích dẫn trong luận văn đều được chỉ rõ

nguồn gốc.

Thái Nguyên, tháng 10 năm 2020

Tác giả

Đặng Thanh Tùng

ii

LỜI CẢM ƠN

Để hoàn thành luận văn này, trước tiên tôi xin chân thành cảm ơn Ban Giám

hiệu Trường Đại học Kinh tế và Quản trị Kinh doanh - Đại học Thái Nguyên, Bộ

phận QLĐT sau Đại học, các thầy cô giáo trường Đại học KT & QTKD - Đại học

Thái Nguyên những người đã trang bị cho tôi những kiến thức cơ bản và những

định hướng đúng đắn trong học tập và tu dưỡng đạo đức, tạo tiền đề tốt để tôi học

tập và nghiên cứu.Đặc biệt, tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc tới PGS. TS Nguyễn Hữu

Đạt - Người đã dành nhiều thời gian và tâm huyết, tận tình hướng dẫn chỉ bảo cho

tôi trong suốt quá trình nghiên cứu và thực hiện đề tài.

Tôi xin chân thành cảm ơn các Phòng, Khoa, Trung tâm trường Đại học KT

& QTKD - Đại học Thái Nguyên đã cung cấp những thông tin cần thiết và giúp đỡ

tôi trong quá trình nghiên cứu và thực hiện đề tài.

Cuối cùng, tôi xin chân thành cảm ơn cơ quan, gia đình, người thân và bạn

bè đã quan tâm giúp đỡ, động viên và tạo điều kiện cho tôi trong học tập, tiến hành

nghiên cứu và hoàn thành đề tài này.

Xin chân thành cảm ơn!

Thái Nguyên, tháng 10 năm 2020

Học viên thực hiện

Đặng Thanh Tùng

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ...................................................................................................... i

LỜI CẢM ƠN........................................................................................................... ii

MỤC LỤC................................................................................................................ iii

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT..................................................................... vi

DANH MỤC CÁC BẢNG, SƠ ĐỒ....................................................................... vii

MỞ ĐẦU ....................................................................................................................1

1. Tính cấp thiết của đề tài ..........................................................................................1

2. Mục tiêu nghiên cứu................................................................................................2

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu..........................................................................2

4. Những đóng góp của luận văn ................................................................................3

5. Kết cấu của luận văn ...............................................................................................3

CHƯƠNG I CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ VỐN ĐẦU

TƯ XÂY DỰNG CƠ BẢN TỪ NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC................................4

1.1. Cơ sở lý luận về quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước....4

1.1.1. Đầu tư xây dựng cơ bản ....................................................................................4

1.1.2. Vốn đầu tư XDCB từ NSNN ............................................................................9

1.1.3. Quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước .........................12

1.1.4. Nội dung quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước ..........14

1.1.5. Các nhân tố ảnh hưởng đến quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách

nhà nước ....................................................................................................................19

1.2. Cơ sở thực tiễn ...................................................................................................23

1.2.1. Kinh nghiệm quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước tại

huyện Vĩnh Tường, tỉnh Vĩnh Phúc ..........................................................................23

1.2.2. Kinh nghiệm quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách Nhà nước tại

thị xã Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên.............................................................................24

1.2.3. Một số bài học kinh nghiệm cho huyện Đại Từ.............................................25

CHƯƠNG 2 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN .............................................................27

2.1. Câu hỏi nghiên cứu ............................................................................................27

2.2. Phương pháp nghiên cứu....................................................................................27

iv

2.2.1. Phương pháp thu thập thông tin ......................................................................27

2.2.2. Phương pháp xử lý thông tin...........................................................................28

2.2.3. Phương pháp phân tích dữ liệu .......................................................................29

2.4. Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu .............................................................................29

2.4.1. Nhóm chỉ tiêu về kinh tế .................................................................................29

2.4.2. Hệ số thực hiện vốn đầu tư..............................................................................30

2.4.3. Nhóm các chỉ tiêu phản ánh hiệu quả kinh tế, xã hội. ....................................30

2.4.4. Nhóm các tiêu chí xác định thất thoát, lãng phí..............................................31

CHƯƠNG 3 THỰC TRẠNG QUẢN LÝ VỐN ĐẦU TƯ XÂY DỰNG CƠ BẢN

TỪ NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TẠI HUYỆN ĐẠI TỪ, TỈNH THÁI NGUYÊN

...................................................................................................................................33

3.1. Khái quát điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội của huyện Đại Từ, tỉnh Thái

Nguyên ......................................................................................................................33

3.1.1. Đặc điểm tự nhiên, vị trí địa lý .......................................................................33

3.1.2. Đặc điểm kinh tế - xã hội ................................................................................35

3.2. Thực trạng quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước tại

huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên ..............................................................................36

3.2.1. Lập kế hoạch vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước ................36

3.2.2. Công tác lập, thẩm định đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn ngân sách nhà

nước...........................................................................................................................43

3.2.3. Đấu thầu và lựa chọn nhà thầu........................................................................49

3.2.4. Kiểm soát thanh toán vốn đầu tư xây dựng cơ bản.........................................55

3.2.5. Quyết toán vốn đầu tư dự án hoàn thành .......................................................60

3.2.6. Thanh tra, kiểm tra việc sử dụng vốn đầu tư xây dựng cơ bản.......................64

3.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến sử dụng vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách tại

huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên ..............................................................................67

3.3.1. Các nhân tố chủ quan ......................................................................................67

3.3.2. Các nhân tố khách quan ..................................................................................69

3.4. Đánh giá chung về công tác sử dụng vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách

tại huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên .........................................................................70

v

3.4.1. Những kết quả đã đạt được .............................................................................70

3.4.2. Những hạn chế và nguyên nhân ......................................................................72

CHƯƠNG 4 GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ VỐN ĐẦU

TƯ XÂY DỰNG CƠ BẢN TỪ NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TẠI HUYỆN ĐẠI

TỪ, TỈNH THÁI NGUYÊN ...................................................................................77

4.1. Quan điểm, định hướng và mục tiêu hoàn thiện công tác quản lý vốn đầu tư xây

dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước tại huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên ...............77

4.1.1. Quan điểm .......................................................................................................77

4.1.2. Định hướng......................................................................................................77

4.1.3. Mục tiêu ..........................................................................................................79

4.2. Một số giải pháp hoàn thiện công tác quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ

ngân sách Nhà nước tại huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên........................................80

4.2.1. Hoàn thiện công tác lập dự án, lập kế hoạch vốn đầu tư ................................80

4.2.2. Nâng cao chất lượng công tác thẩm định và phê duyệt dự án đầu tư .............83

4.2.3. Hoàn thiện công tác quản lý, lựa chọn nhà thầu .............................................85

4.2.4. Nâng cao chất lượng kiểm soát thanh toán vốn đầu tư xây dựng cơ bản .......85

4.2.5. Hoàn thiện công tác quyết toán vốn đầu tư dự án hoàn thành ........................87

4.2.6. Tăng cường công tác thanh tra, giám sát ........................................................88

4.2.7. Nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ quản lý đầu tư XDCB..............................89

4.2.8. Công khai, minh bạch trong hoạt động đầu tư XDCB....................................90

4.3. Kiến nghị............................................................................................................90

KẾT LUẬN..............................................................................................................93

vi

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

KT-XH

XDCB

ĐT-XDCB

NSNN

VĐT

ĐTPT

ĐTXD

NSTW

HĐND

UBND

TSCĐ

XDCT

GPMB

QLDA

KBNN

CN – TTCN

PCLB

QLNN

TW

Kinh tế - Xã hội

Xây dựng cơ bản

Đầu tư – Xây dựng cơ bản

Ngân sách nhà nước

Vốn đầu tư

Đầu tư phát triển

Đầu tư xây dựng

Ngân sách trung ương

Hội đồng nhân dân

Ủy ban nhân dân

Tài sản cố định

Xây dựng công trình

Giải phóng mặt bằng

Quản lý dự án

Kho bạc nhà nước

Công nghiệp – Tiểu thủ công nghiệp

Phòng chống lụt bão

Quản lý nhà nước

Trung ương

vii

DANH MỤC CÁC BẢNG, SƠ ĐỒ

Bảng 3.1:Tổng hợp kế hoạch vốn đầu tư xây dựng cơ bản giai đoạn 2017-

2019................................................................................................. 37

Bảng 3.2: Tổng số vốn bình quân trên số dự án ............................................. 39

Bảng 3.3: Số dự án phải điều chỉnh tổng mức đầu tư qua các năm................ 41

Bảng 3.4:Ý kiến đánh giá về công tác chuẩn bị đầu tư xây dựng cơ bản....... 42

Bảng 3.5: Tình hình phân bổ vốn vốn đầu tư xây dựng cơ bản theo các lĩnh

vực tại huyện Đại Từ ...................................................................... 44

Bảng 3.6: Ý kiến đánh giá về công tác tư vấn, thẩm định, phê duyệt đầu tư

xây dựng cơ bản............................................................................. 47

Bảng 3.7: Ý kiến đánh giá về công tác quản lý .............................................. 48

Bảng 3.8: Tổng hợp kết quả lựa chọn nhà thầu của một số công trình giải

phóng mặt bằng............................................................................... 50

Bảng 3.9: Ý kiến đánh giá về công tác lựa chọn nhà thầu và thanh quyết toán

công trình ......................................................................................... 53

Bảng 3.10: Tình hình giải ngân thanh toán vốn đầu tư xây dựng cơ bản....... 56

Bảng 3.11: Cấp phát vốn qua kho bạc Nhà nước............................................ 57

Bảng 3.12: Ý kiến đánh giá về tình hình giải ngân thanh toán vốn đầu tư xây

dựng cơ bản..................................................................................... 58

Bảng 3.13: Kết quả thẩm tra, phê duyệt quyết toán dự án hoàn thành ........... 61

Bảng 3.14: Dự án hoàn thành chưa được quyết toán...................................... 62

Bảng 3.15: Ý kiến đánh giá về thẩm tra, quyết toán vốn đầu tư dự án........... 63

Bảng 3.16: Ý kiến đánh giá về công tác thanh tra, kiểm tra việc sử dụng vốn

đầu tư XDCB.................................................................................... 66

Sơ đồ 1.1: Các giai đoạn đầu tư của một dự án ............................................... 7

1

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Huy động, sử dụng vốn đầu tư nói chung và xây dựng cơ bản nói riêng nhằm

góp phần thúc đẩy tăng trưởng và phát triển nền kinh tế luôn là một vấn đề quan

trọng cần được quan tâm.Trong quá trình phát triển nền kinh tế xã hội (KT-XH),

việc đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng là một trong những vấn đề then chốt nhất.

Thực hiện đường lối đổi mới của Đảng và Nhà nước về phát triển đất nước, năm

năm qua (2015-2020), kế thừa và phát huy những thành tựu sau hơn 30 năm đổi

mới, được sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo của Trung ương với nhiều chủ trương,

định hướng có tính chiến lược, kinh tế của tỉnh Thái Nguyên trong những năm vừa

qua có những bước phát triển khá nhanh và toàn diện, tiềm lực và quy mô nền kinh

tế tăng mạnh. Đặc biệt, việc xây dựng kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội được quan

tâm; công tác đầu tư xây dựng cơ bản (XDCB) từ vốn ngân sách nhà nước (NSNN)

trên địa bàn tỉnh đã có nhiều khởi sắc. Điều này không chỉ góp phần phần làm cho

diện mạo của tỉnh ngày một đổi mới mà còn góp phần thúc đẩy sự đầu tư từ các

thành phần kinh tế. Kết cấu hạ tầng kỹ thuật đô thị từng bước hiện đại hoá và hệ

thống "điện, đường, trường, trạm" ngày càng được đồng bộ hoá đã tạo tiền đề cho

KT-XH tỉnh không ngừng tăng trưởng, hoà nhập chung vào sự phát triển của cả nước.

Đại Từ là một huyện miền núi, kinh tế còn nhiều khó khăn nhưng trong

những năm qua, huyện đã đầu tư số tiền lớn từ NSNN vào xây dựng cơ bản. Điều

này đã góp phần quan trọng cho sự phát triển KT – XH của huyện nói riêng và tỉnh

Thái Nguyên nói chung. Với chức năng nhiệm vụ của mình, Ban quản lý đầu tư xây

dựng huyện Đại Từ tham mưu, quản lý và thực hiện nhiều dự án trọng điểm. Tuy

nhiên, trong quá trình thực hiện đầu tư XDCB từ vốn NSNN còṇ tồn tại nhiều hạn

chế như: tiến độ các dự án sử dụng vốn nhà nước rất chậm, thủ tục đầu tư xây dựng

rườm rà, hiệu quả đầu tư của nhiều dự án thấp, còn thất thoát, lãng phí so với đầu tư

bằng nguồn vốn khác, đầu tư thiếu đồng bộ; bố trí vốn dàn trải vẫn khá phổ biến;

các dự án phải điều chỉnh trong quá trình thực hiện có xu hướng tăng lên về số

lượng cũng như tỷ lệ; công tác chuẩn bị đầu tư, chất lượng lập, thẩm định, phê