Quản lý vốn ĐTXD cơ bản từ nguồn ngân sách tại BQL dự án ĐTXD TP Đồng Hới, Quảng Bình

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

ĐẠI HỌC HUẾ

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ

---------- HOÀNG ANH TUẤN

HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ VỐN ĐẦU TƯ

XÂY DỰNG CƠ BẢN TỪ NGUỒN NGÂN SÁCH

TẠI BAN QUẢN LÝ DỰ ÁN ĐẦU TƯ XÂY DỰNG

THÀNH PHỐ ĐỒNG HỚI, TỈNH QUẢNG BÌNH

CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ

MÃ SỐ: 8340410

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC KINH TẾ

HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. TRẦN VĂN HÒA

HUẾ, 2018

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan rằng số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này là trung

thực và chưa hề được sử dụng để bảo vệ một học vị nào.

Tôi cũng xin cam đoan rằng mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn này đã

được cảm ơn và các thông tin trích dẫn trong luận văn đã được chỉ rõ nguồn gốc.

Người thực hiện luận văn

Hoàng Anh Tuấn

ii

LỜI CẢM ƠN

Để hoàn thành chương trình cao học và có được luận văn này, ngoài sự nổ lực

cố gắng của bản thân, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn đến các thầy cô giáo ở Trường Đại

học Kinh tế Huế và các thầy cô giáo khác đã từng giảng dạy, đã nhiệt tình giúp đỡ

cho tôi.

Tôi xin chân thành cảm ơn, Phòng Đào tạo Sau đại học - Đại học Kinh tế Huế đã

giúp đỡ tôi nhiều mặt trong suốt thời gian học tập và nghiên cứu khoa học tại trường.

Đặc biệt, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến PGS.TS. Trần Văn Hòa là người

trực tiếp hướng dẫn đã chỉ bảo, giúp đỡ tôi trong quá trình nghiên cứu và hoàn thành

luận văn.

Tôi cũng xin chân thành cảm ơn lãnh đạo và cán bộ Ban quản lý dự án đầu tư

xây dựng thành phố Đồng Hới đã nhiệt tình giúp đỡ tạo điều kiện thuận lợi để tôi hoàn

thành luận văn này.

Cuối cùng, tôi xin chân thành cảm ơn đến tất cả người thân, bạn bè đã luôn động

viên tôi trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn.

Tôi xin chân thành cảm ơn!

TÁC GIẢ

Hoàng Anh Tuấn

iii

TÓM LƯỢC LUẬN VĂN

Họ và tên học viên: HOÀNG ANH TUẤN

Chuyên ngành: Quản lý kinh tế Mã số: 8340410

Người hướng dẫn khoa học: PGS. TS. Trần Văn Hòa

Tên đề tài: HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ VỐN ĐẦU TƯ XÂY DỰNG

CƠ BẢN TỪ NGUỒN NGÂN SÁCH TẠI BAN QUẢN LÝ DỰ ÁN ĐẦU TƯ XÂY DỰNG

THÀNH PHỐ ĐỒNG HỚI, TỈNH QUẢNG BÌNH

1. Tính cấp thiết của đề tài

Vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn ngân sách nhà nước có vai trò quan trọng cho sự

phát triển kinh tế -xã hội của quốc gia cũng như của từng địa phương. Nguồn vốn này không

những góp phần quan trọng tạo lập cơ sở vật chất kỹ thuật cho nền kinh tế, mà còn có định

hướng đầu tư, góp phần quan trọng vào việc thực hiện những vấn đề xã hội, bảo vệ môi

trường... Do có vai trò quan trọng như vậy nên từ lâu, quản lý VĐTTNS được đặc biệt chú

trọng, nhiều nội dung quản lý nguồn vốn này được hình thành; từ việc ban hành pháp luật,

xây dựng và thực hiện cơ chế, chính sách quản lý đến việc xây dựng quy trình, thủ tục cấp

phát và quản lý vốn. Bên cạnh đó việc quản lý VĐTTNS là một hoạt động quản lý kinh tế đặc

thù, phức tạp và luôn luôn biến động, nhất là trong điều kiện môi trường pháp lý, các cơ chế

chính sách quản lý kinh tế còn chưa hoàn chỉnh, thiếu đồng bộ và luôn thay đổi như ở nước ta

hiện nay.

Đối với thành phố Đồng Hới, tỉnh Quảng Bình trong những năm qua VĐTTNS đã có

những đóng góp quan trọng đến sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, góp

phần tăng cường tiềm lực kinh tế, nâng cao đời sống tinh thần và vật chất của người dân. Tuy

nhiên, bên cạnh nhưng kết quả đạt được, việc quản lý nguồn VĐTTNS vẫn còn tồn tại một số

vấn đề hạn chế như: Suất đầu tư các công trình còn cao, phân bổ nguồn vốn chưa hợp lý, tỷ lệ

giải ngân nguồn vốn hàng năm đạt thấp (chỉ giải ngân được khoảng 70-75% tổng nguồn vốn

hàng năm, còn lại 30-35% phải chuyển nguồn sang năm sau hoặc chuyển vào kết dư ngân

sách) trong khi nhiều công trình khác cần vốn để đầu tư thì không có vốn; tỷ lệ tiết kiệm qua

công tác đấu thầu rất thấp, gần như không có (khoảng 0,2-0,4% giá gói thầu); chất lượng công

trình đầu tư chưa cao, nhiều công trình không phát huy được hiệu quả dẫn đến lãng phí có tác

động lớn đến việc làm giảm hiệu quả vốn đầu tư trong nền kinh tế của thành phố. Hơn thế

nữa, chưa có một nghiên cứu chính thức nào nghiên cứu toàn diện về vấn đề quản lý

VĐTTNS tại Ban QLDA đầu tư xây dựng thành phố Đồng Hới, tỉnh Quảng Bình.

Với những vấn đề nêu trên, tác giả chọn đề tài “Hoàn thiện công tác quản lý vốn đầu tư

xây dựng cơ bản từ nguồn ngân sách tại Ban QLDA đầu tư xây dựng thành phố Đồng Hới,

tỉnh Quảng Bình”. nhằm đưa ra các giải pháp phù hợp giải quyết những tồn tại hạn chế về

quản lý vốn đầu tư trên địa bàn Thành phố đồng thời đề xuất những kiến nghị phù hợp với

thực tiễn và định hướng đến năm 2030. 2. Các phương pháp nghiên cứu đã sử dụng

Sử dụng phương pháp điều tra, thu thập số liệu; phương pháp so sánh, tổng hợp và xử lý

dữ liệu trên phần mềm Excel; các phương pháp phân tích so sánh nhằm tìm ra ưu điểm, nhược

điểm để tìm ra các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn vốn.

3. Các kết quả nghiên cứu chính và kết luận

Về mặt lý thuyết: Luận văn đã hệ thống hóa được cơ sở lý thuyết về công tác quản lý

vốn đầu tư xây dựng cơ bản. Dựa trên kinh nghiệm thực tiễn về công tác quản lý vốn đầu tư

xây dựng cơ bản tại một số địa phương, đơn vị, luận văn đã đúc kết những kinh nghiệm phù

hợp với công tác quản lý vốn phù hợp với đơn vị mình.

Qua quá trình phân tích, đánh giá thực trạng công tác quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ

bản tại Ban quản lý dự án đầu tư xây dựng thành phố Đồng Hới, tỉnh Quảng Bình, luận văn đã

tìm ra được những nguyên nhân hạn chế của công tác quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản. Từ

đó đề xuất giải pháp và kiến nghị nhằm nâng cao hiệu quả công tác quản lý vốn đầu tư xây

dựng từ ngân sách nhà nước tại Ban quản lý dự án đầu tư xây dựng thành phố Đồng Hới, tỉnh

Quảng Bình.

iv

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

TT VIẾT TẮT NGHĨA

1 BQLDA Ban quản lý dự án

2 CNH-HĐH Công nghiệp hoá - Hiện đại hoá

3 ĐTPT Đầu tư phát triển

4 ĐTXDCB Đầu tư xây dựng cơ bản

5 FDI Vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài

6 HĐND Hội đồng nhân dân

7 KCN Khu công nghiệp

8 KT-XH Kinh tế - xã hội

9 NSNN Ngân sách Nhà nước

10 NSTW Ngân sách trung ương

11 ODA Nguồn vốn hỗ trợ chính thức

12 TMĐT Tổng mức đầu tư

13 TSCĐ Tài sản cố định

14 TW Trung ương

15 TPCP Trái phiếu chính phủ

16 UBND Uỷ ban nhân dân

17 XDCB Xây dựng cơ bản

v

MỤC LỤC

Lời cam đoan ................................................................................................................... i

Lời cảm ơn...................................................................................................................... ii

Tóm lược luận văn......................................................................................................... iii

Danh mục các chữ viết tắt ............................................................................................. iv

Mục lục ........................................................................................................................... v

Danh mục biểu đồ.......................................................................................................... ix

PHẦN 1: MỞ ĐẦU....................................................................................................... 1

1. Tính cấp thiết của đề tài.............................................................................................. 1

2. Mục tiêu nghiên cứu ................................................................................................... 2

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu .............................................................................. 2

4. Phương pháp nghiên cứu............................................................................................ 3

5. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài.................................................................... 4

6. Kết cấu luận văn ......................................................................................................... 4

PHẦN 2: NỘI DUNG ................................................................................................... 5

CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ VỐN ĐẦU TƯ

XDCB TỪ NGUỒN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC ...................................................... 5

1.1. Đầu tư xây dựng cơ bản và quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn ngân

sách nhà nước ................................................................................................................. 5

1.1.1. Ngân sách nhà nước.............................................................................................. 5

1.1.2. Đầu tư xây dựng cơ bản...................................................................................... 10

1.1.3. Vốn đầu tư XDCB từ nguồn NSNN................................................................... 13

1.1.4. Quản lý vốn đầu tư XDCB từ nguồn NSNN...................................................... 14

1.2. Nội dung công tác quản lý vốn đầu tư xây dựng từ NSNN .................................. 21

1.2.1. Công tác lập kế hoạch vốn đầu tư XDCB từ nguồn NSNN............................... 21

1.2.2. Công tác lập và quản lý dự toán xây dựng công trình........................................ 23

1.2.3. Công tác lựa chọn nhà thầu ................................................................................ 25

1.2.4. Công tác kiểm soát thanh toán vốn đầu tư xây dựng cơ bản.............................. 26

1.2.5. Về công tác quyết toán dự án hoàn thành........................................................... 28

1.2.6. Thanh tra, kiểm tra quá trình sử dụng vốn đầu tư XDCB.................................. 28

1.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến công tác quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản bằng

nguồn vốn ngân sách nhà nước .................................................................................... 30

vi

1.3.1 Nhóm nhân tố chủ quan....................................................................................... 30

1.3.2. Các nhân tố khách quan...................................................................................... 32

1.4. Kinh nghiệm về quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản bằng nguồn vốn ngân sách

tại một số địa phương trong nước................................................................................. 34

1.4.1. Kinh nghiệm của tỉnh Phú Thọ........................................................................... 34

1.4.2. Kinh nghiệm của thành phố Đà Nẵng ................................................................ 36

1.4.3. Kinh nghiệm thành phố Hà Tĩnh ........................................................................ 37

1.4.4. Bài học kinh nghiệm cho thành phố Đồng Hới.................................................. 41

Tiểu kết chương 1......................................................................................................... 43

CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ VỐN ĐẦU TƯ XDCB TỪ

NGUỒN NGÂN SÁCH TẠI BAN QUẢN LÝ DỰ ÁN XÂY DỰNG TP. ĐỒNG

HỚI, TỈNH QUẢNG BÌNH....................................................................................... 44

2.1. Đặc điểm chủ yếu của thành phố Đồng Hới và hoạt động vốn đầu tư xây dựng cơ

bản trên địa bàn thời gian qua ...................................................................................... 44

2.1.1. Đặc điểm tự nhiên, kinh tế, xã hội thành phố Đồng Hới, tỉnh Quảng Bình....... 44

2.2. Thực trạng đầu tư XDCB bằng các nguồn vốn trên địa bàn thành phố Đồng Hới

giai đoạn 2012 - 2016 ................................................................................................... 50

2.3. Tổng quan về Ban quản lý dự án ĐT&XD thành phố Đồng Hới.......................... 54

2.4. Thực trạng công tác quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn ngân sách

thành phố Đồng Hới ..................................................................................................... 58

2.4.1. Công tác lập kế hoạch đầu tư ............................................................................. 58

2.4.2. Công tác lập và quản lý dự toán công trình........................................................ 61

2.4.3. Công tác đấu thầu và lựa chọn nhà thầu............................................................. 65

2.4.4. Công tác kiểm soát thanh toán vốn đầu tư XDCB ............................................. 68

2.4.5. Công tác thẩm tra, phê duyệt quyết toán vốn đầu tư.......................................... 71

2.4.6. Công tác thanh tra, giám sát việc sử dụng vốn đầu tư XDCB............................ 74

2.5. Đánh giá chung về công tác quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn ngân

sách thành phố Đồng Hới ............................................................................................. 76

2.5.1. Những kết quả đạt được ..................................................................................... 76

2.5.2. Những hạn chế.................................................................................................... 77

2.5.3. Nguyên nhân hạn chế ......................................................................................... 79

Tiểu kết chương 2......................................................................................................... 84

vii

CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ VỐN ĐẦU

TƯ XDCB TỪ NGUỒN VỐN NGÂN SÁCH THÀNH PHỐ ĐỒNG HỚI........... 85

3.1. Cơ sở tiền đề cho việc đề xuất giải pháp............................................................... 85

3.1.1. Các dự báo .......................................................................................................... 85

3.1.2. Cơ sở pháp lý...................................................................................................... 86

3.1.2. Quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế xã hội Thành phố Đồng Hới đến năm 2020

tầm nhìn 2025 được phê duyệt tại Quyết định số 396/QĐ-UBND ngày 22/02/2013 của

UBND tỉnh Quảng Bình [21] ....................................................................................... 87

3.1.3. Quan điểm hoàn thiện công tác quản lý vốn đầu tư XDCB bằng nguồn vốn ngân

sách trên địa bàn thành phố Đồng Hới ......................................................................... 88

3.2. Giải pháp hoàn thiện công tác quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản bằng vốn ngân

sách trên địa bàn thành phố Đồng Hới ......................................................................... 90

3.2.1. Hoàn thiện công tác lập dự án, lập kế hoạch vốn đầu tư.................................... 90

3.2.2. Nâng cao chất lượng lập, thẩm định và phê duyệt dự án đầu tư ........................ 91

3.2.3. Tăng cường công tác quản lý lựa chọn nhà thầu................................................ 92

3.2.4. Nâng cao chất lượng kiểm soát thanh toán vốn đầu tư XDCB .......................... 93

3.2.5. Đẩy nhanh công tác quyết toán VĐT ................................................................. 94

3.2.6. Tăng cường công tác thanh tra, giám sát............................................................ 95

3.2.7. Một số giải pháp khác......................................................................................... 96

PHẦN 3: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ................................................................... 99

1. KẾT LUẬN .............................................................................................................. 99

2. KIẾN NGHỊ.............................................................................................................. 99

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................ 104

QUYẾT ĐỊNH VỀ VIỆC THÀNH LẬP HỘI ĐỒNG CHẤM LUẬN VĂN THẠC SĨ

BIÊN BẢN CỦA HỘI ĐỒNG CHẤM LUẬN VẮN THẠC SĨ KINH TẾ

NHẬN XÉT LUẬN VĂN THẠC SĨ CỦA PHẢN BIỆN 1

NHẬN XÉT LUẬN VĂN THẠC SĨ CỦA PHẢN BIỆN 2

BẢN GIẢI TRÌNH CHỈNH SỬA LUẬN VĂN

XÁC NHẬN HOÀN THIỆN LUẬN VĂN

viii

DANH MỤC BẢNG BIỂU

Bảng 1.1: Quy định mức vốn đối với các loại dự án đầu tư xây dựng ................... 16

Bảng 1.2: Trình tự tổ chức đấu thầu........................................................................ 26

Bảng 2.2. Cân đối ngân sách Thu- chi Thành phố Đồng Hới................................. 47

Bảng 2.3. Dân số, lao động, việc làm tại Thành phố Đồng Hới

giai đoạn 2012- 2016 .............................................................................. 49

Bảng 2.4. Nguồn vốn đầu tư phát triển toàn xã hội Thành phố Đồng Hới

giai đoạn 2012 - 2016 ............................................................................. 51

Bảng 2.5. Vốn đầu tư phát triển thời kỳ 2012 - 2016 phân theo ngành.................. 52

Bảng 2.6. Tỷ trọng vốn đầu tư XDCB giai đoạn 2012 -2016................................. 53

Bảng 2.7. Kinh nghiệm công tác của đội ngũ cán bộ Ban Quản lý dự án ĐT&XD

thành phố Đồng Hới ............................................................................... 57

Bảng 2.8. Tình hình thực hiện kế hoạch VĐTTNS của TP Đồng Hới ....................59

Bảng 2.9. Tình tình bố trí kế hoạch vốn các năm ................................................... 60

Bảng 2.10. Tình tình điều chỉnh, bổ sung kế hoạch đầu tư công trung hạn 2012-2015

................................................................................................................ 61

Bảng 2.11. Tình hình xử lý tránh nhiệm khi phát hiện sai phạm trong lập và quản lý

dự toán .................................................................................................... 64

Bảng 2.12. Tổng hợp kết quả đấu thầu giai đoạn 2012-2016 ................................... 66

Bảng 2.13. Tình hình giải ngân vốn đầu tư XDCB giai đoạn 2012-2016 ................ 70

Bảng 2.14. Cấp phát vốn qua kho bạc nhà nước giai đoạn 2012-2106 .................... 71

Bảng 2.15. Kết quả thẩm tra, phê duyệt quyết toán dự án hoàn thành

giai đoạn 2012-2016 ............................................................................... 72

Bảng 2.17. Tình hình thanh tra, kiểm tra giai đoạn 2012-2016 ................................ 74

ix

DANH MỤC BIỂU ĐỒ

Hình 2.1. Bản đồ hành chính Thành phố Đồng Hới, tỉnh Quảng Bình........................ 45

Hình 2.2. Cơ cấu tổ chức Ban Quản lý dự án ĐT&XD thành phố Đồng Hới ............. 56

Hình 2.3. Quy trình lập kế hoạch VĐTTNS hàng năm của Thành phố Đồng Hới ........ 58

1

PHẦN MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn ngân sách nhà nước (gọi tắt là Vốn đầu

tư từ ngân sách, viết tắt là: VĐTTNS) là nguồn lực hết sức quan trọng cho sự phát

triển kinh tế -xã hội của quốc gia cũng như của từng địa phương. Nguồn vốn này

không những góp phần quan trọng tạo lập cơ sở vật chất kỹ thuật cho nền kinh tế, mà còn có định hướng đầu tư, góp phần quan trọng vào việc thực hiện những vấn đề

xã hội, bảo vệ môi trường... Do có vai trò quan trọng như vậy nên từ lâu, quản lý

VĐTTNS đã được chú trọng đặc biệt, nhiều nội dung quản lý nguồn vốn này đã

được hình thành; từ việc ban hành pháp luật, xây dựng và thực hiện cơ chế, chính

sách quản lý đến việc xây dựng quy trình, thủ tục cấp phát và quản lý vốn. Quản lý

VĐTTNS là một hoạt động quản lý kinh tế đặc thù, phức tạp và luôn luôn biến động,

nhất là trong điều kiện môi trường pháp lý, các cơ chế chính sách quản lý kinh tế còn

chưa hoàn chỉnh, thiếu đồng bộ và luôn thay đổi như ở nước ta hiện nay.

Đối với thành phố Đồng Hới, tỉnh Quảng Bình trong những năm qua

VĐTTNS đã có những đóng góp quan trọng đến sự nghiệp phát triển kinh tế - xã

hội của địa phương, góp phần tăng cường tiềm lực kinh tế, nâng cao đời sống tinh

thần và vật chất của người dân. Tuy nhiên, bên cạnh nhưng kết quả đạt được, việc

quản lý nguồn VĐTTNS vẫn còn tồn tại một số vấn đề hạn chế như: Suất đầu tư các

công trình còn cao, phân bổ nguồn vốn chưa hợp lý, tỷ lệ giải ngân nguồn vốn hàng

năm đạt thấp (chỉ giải ngân được khoảng 70-75% tổng nguồn vốn hàng năm, còn lại

30-35% phải chuyển nguồn sang năm sau hoặc chuyển vào kết dư ngân sách) trong

khi nhiều công trình khác cần vốn để đầu tư thì không có vốn; tỷ lệ tiết kiệm qua

công tác đấu thầu rất thấp, gần như không có (khoảng 0,2-0,4% giá gói thầu); chất

lượng công trình đầu tư chưa cao, nhiều công trình không phát huy được hiệu quả

dẫn đến lãng phí có tác động lớn đến việc làm giảm hiệu quả vốn đầu tư trong nền

kinh tế của thành phố. Hơn thế nữa, chưa có một nghiên cứu chính thức nào nghiên

cứu toàn diện về vấn đề quản lý VĐTTNS tại Ban QLDA đầu tư xây dựng thành

phố Đồng Hới, tỉnh Quảng Bình.