Quản lý vốn lưu động tại các doanh nghiệp thuộc khu công nghiệp Sông Công tỉnh Thái Nguyên

i

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

––––––––––––––––––––––––––––––––––

NGUYỄN HẢI HẠNH

QUẢN LÝ VỐN LƢU ĐỘNG TẠI CÁC DOANH NGHIỆP

THUỘC KHU CÔNG NGHIỆP SÔNG CÔNG

TỈNH THÁI NGUYÊN

Chuyên ngành: Quản lý kinh tế

Mã số: 60.34.01

LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. Hoàng Thị Thu

THÁI NGUYÊN - 2012

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan Luận văn Thạc sỹ Quản lý kinh tế “Quản lý vốn lưu động tại

các doanh nghiệp thuộc khu công nghiệp Sông Công tỉnh Thái Nguyên ” đã được triển

khai nghiên cứu tại khu công nghiệp Sông Công tỉnh Thái Nguyên là công trình nghiên

cứu độc lập; số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này là hoàn toàn trung

thực và chưa hề được sử dụng để bảo vệ cho bất cứ một học vị nào. Ngoài ra nguồn

số liệu điều tra thực tế ở địa bàn nghiên cứu đã được xử lý.

Tác giả đã sử dụng nhiều nguồn thông tin liên quan khác nhau để phục vụ

cho việc viết luận văn, các nguồn thông tin đã được chỉ rõ nguồn gốc. Mọi sự giúp

đỡ cho việc thực hiện nghiên cứu đã được cảm ơn./.

Thái nguyên, ngày 10 tháng 10 năm 2012

Tác giả luận văn

Nguyễn Hải Hạnh

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

ii

LỜI CẢM ƠN

Để hoàn thành luận văn này, tôi đã nhận được sự giúp đỡ tận tình của

nhiều đơn vị, tổ chức và cá nhân. Trước hết, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc

tới TS. Hoàng Thị Thu – Trưởng khoa Ngân hàng - Tài chính, Trường Đại học

kinh tế và Quản trị kinh doanh thuộc Đại học Thái Nguyên, người đã trực tiếp

hướng dẫn và giúp đỡ tôi trong suốt quá trình nghiên cứu và hoàn thiện luận văn.

Tôi trân trọng cảm ơn phòng Quản lý Đào tạo sau đại học, Trường Đại học

kinh tế và Quản trị kinh doanh Thái Nguyên; Các thầy cô giáo bộ môn trong các

khoa của Nhà trường; Các thầy cô giáo trong Hội đồng bảo vệ đề cương luận văn,

những người đã trang bị cho tôi những kiến thức quý báu và giúp đỡ tôi hoàn thành

luận văn này.

Tôi cũng xin gửi lời cảm ơn đến các đồng nghiệp đã chia sẻ nhiều tư liệu và

kinh nghiệm quý báu liên quan đến vấn đề nghiên cứu của luận văn.

Tôi xin chân thành cảm ơn sự hợp tác và giúp đỡ của các đơn vị, cơ quan

trên địa bàn thị xã Sông Công, Ban quản lý Khu công nghiệp Sông Công và các

doanh nghiệp tại KCN Sông Công đã giúp tôi thực hiện thành công luận văn.

Xin trân trọng cảm ơn!

Thái nguyên, ngày 10 tháng 10 năm 2012

Tác giả luận văn

Nguyễn Hải Hạnh

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

iii

MỤC LỤC

Lời cam đoan............................................................................................................... i

Lời cảm ơn ................................................................................................................. ii

Mục lục...................................................................................................................... iii

Danh mục các ký hiệu, chữ viết tắt.......................................................................... vi

Danh mục bảng ........................................................................................................ vii

Danh mục biểu đồ và hình .........................................................................................ix

MỞ ĐẦU ....................................................................................................................1

1. Lý do chọn đề tài.....................................................................................................1

2. Mục tiêu nghiên cứu................................................................................................3

2.1. Mục tiêu chung.....................................................................................................3

2.2. Mục tiêu cụ thể.....................................................................................................3

3. Đối tượng và Phạm vi nghiên cứu ..........................................................................3

4. Đóng góp mới của luận văn ....................................................................................3

5. Kết cấu đề tài nghiên cứu........................................................................................4

Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ VỐN LƢU ĐỘNG VÀ

QUẢN LÝ VỐN LƢU ĐỘNG TRONG DOANH NGHIỆP .................................5

1.1. Vốn kinh doanh trong DN....................................................................................5

1.1.1. Khái niệm..........................................................................................................5

1.1.2. Đặc trưng của Vốn kinh doanh .........................................................................6

1.1.3. Vai trò của Vốn kinh doanh đối với DN...........................................................7

1.1.4. Phân loại vốn kinh doanh trong DN..................................................................8

1.2. Vốn lưu động trong DN ....................................................................................10

1.2.1. Khái niệm và đặc điểm vốn lưu động .............................................................10

1.2.2. Phân loại vốn lưu động ...................................................................................11

1.2.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến vốn lưu động trong DN ......................................13

1.2.4. Biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động ở doanh nghiệp ............14

1.3. Quản lý Vốn lưu động........................................................................................19

1.3.1. Khái niệm quản lý và quản lý vốn lưu động ...................................................19

1.3.2. Nội dung cơ bản của quản lý vốn lưu động ....................................................20

1.4. Thực tiễn quản lý vốn lưu động đối với các doanh nghiệp................................29

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

iv

1.4.1. Kinh nghiệm quản lý tài chính của Vodaphone..............................................29

1.4.2. Kinh nghiệm quản lý tài chính của các DN vừa và nhỏ Việt Nam ........31

Chƣơng 2. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU VỀ QUẢN LÝ VỐN LƢU ĐỘNG

CỦA CÁC DN TẠI KHU CÔNG NGHIỆP SÔNG CÔNG ................................34

2.1. Các câu hỏi nghiên cứu ......................................................................................34

2.2. Mô hình nghiên cứu giả định .............................................................................34

2.3. Phương pháp nghiên cứu....................................................................................36

2.3.1. Phương pháp thu thập thông tin: Luận văn sử dụng phương pháp thu thập

thông tin thứ cấp và tài liệu sơ cấp............................................................................36

2.3.2. Phương pháp tổng hợp, xử lý số liệu ..............................................................38

2.3.3 Phương pháp phân tích thông tin .....................................................................39

2.4. Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu .............................................................................40

2.4.1. Chỉ tiêu phản ánh tốc độ luân chuyển vốn lưu động.......................................40

2.4.2. Mức tiết kiệm vốn lưu động do tăng tốc độ luân chuyển ...............................41

2.4.3. Mức doanh lợi vốn lưu động...........................................................................41

2.4.4. Xác định nhu cầu vốn lưu động của doanh nghiệp .........................................41

2.4.4.2. Phương pháp gián tiếp..................................................................................42

2.4.5. Quản trị tồn kho dự trữ....................................................................................42

2.4.6. Quản trị các khoản phải thu ............................................................................43

Chƣơng 3. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ VỐN LƢU ĐỘNG CỦA

CÁC DN THUỘC KHU CÔNG NGHIỆP SÔNG CÔNG ..................................44

3.1. Tổng quan chung về các DN hoạt động trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên............44

3.1.1.Một số nét về Tỉnh Thái Nguyên .....................................................................44

3.1.2. Sự phát triển của các DN trên địa bàn tỉnh TN...............................................44

3.2. Đặc điểm về các DN tại khu công nghiệp Sông Công.......................................48

3.2.1. Giới thiệu quá trình hình thành và phát triển khu CN Sông Công..................48

3.2.2. Giới thiệu khái quát tình hình triển khai hoạt động và kết quả hoạt động kinh

doanh của các doanh nghiệp tại khu công nghiệp Sông Công..................................50

3.2.3. Phân tích SWOT đánh giá điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức đối với

các doanh nghiệp tại khu công nghiệp Sông Công ...................................................56

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

v

3.3. Thực trạng Công tác quản lý vốn lưu động của các DN tại khu công nghiệp

Sông Công.................................................................................................................61

3.3.1. Vốn lưu động của các DN...............................................................................61

3.3.2. Quản lý vốn lưu động của các DN tại khu công nghiệp Sông Công ..............66

3.3.3. Những khó khăn và hạn chế về quản lý vốn lưu động mà các DN tại khu công

nghiệp Sông Công .....................................................................................................77

3.4. Phân tích các nhân tố ảnh hưởng tới công tác quản lý vốn lưu động của các DN

thuộc khu công nghiệp Sông Công ...........................................................................79

Chƣơng 4. MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ CÔNG

TÁC QUẢN LÝ VỐN LƢU ĐỘNG CỦA CÁC DOANH NGHIỆP TẠI KHU

CÔNG NGHIỆP SÔNG CÔNG.............................................................................97

4.1. Quan điểm định hướng.......................................................................................97

4.1.1. Mục tiêu tổng quát nhằm nâng cao hiệu quả công tác quản lý vốn lưu động

của các DN tại khu công nghiệp Công Công ............................................................97

4.1.2. Mục tiêu cụ thể................................................................................................98

4.2. Các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác quản lý vốn lưu động của các

DN tại khu công nghiệp Sông Công .........................................................................99

4.2.1. Giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý hàng tồn kho ........................................99

4.2.2. Giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý vốn bằng tiền .......................................99

4.2.3. Giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý các khoản phải thu.............................101

4.2.4. Giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý đối với vốn lưu động khác.................103

4.2.5. Hệ thống giải pháp chung cho các DN tại khu công nghiệp Sông Công.................103

4.3. Kiến nghị..........................................................................................................103

4.3.1. Kiến nghị đối với Nhà Nước.........................................................................103

4.3.2. Kiến nghị đối với Tỉnh Thái Nguyên............................................................104

4.3.3. Kiến nghị đối với Ban quản lý Khu Công nghiệp.........................................105

KẾT LUẬN............................................................................................................106

TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................................................111

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

vi

DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT

STT CHỮ VIẾT TẮT DIỄN GIẢI

1 BQL Ban quản lý

2 CNH Công nghiệp hoá

3 CP Cổ phần

4 DN Doanh nghiệp

5 ĐTLĐ Đối tượng lao động

6 FDI Doanh nghiệp vốn đầu tư nước ngoài

7 HĐH Hiện đại hoá

8 HTX Hợp tác xã

9 KCN Khu công nghiệp

10 NN Nhà nước

11 TLLĐ Tư liệu lao động

12 TN Thái Nguyên

13 TNHH Trách nhiệm hữu hạn

14 TSLĐ Tài sản lưu động

15 VLĐ Vốn lưu động

16 VNĐ Việt Nam đồng

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

vii

DANH MỤC BẢNG

Bảng 2.1. Phân phối tần số người trả lời...................................................................37

Bảng 2.2. Thang đo đánh giá ....................................................................................39

Bảng 2.3. Phương pháp thống kê ..............................................................................39

Bảng 3.1. Thống kê số lượng doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên ............48

Bảng 3.2. Thống kê diện tích đất sử dụng theo loại hình doanh nghiệp...................51

Bảng 3.3. Thống kê lực lượng lao động tại các doanh nghiệp..................................52

Bảng 3.4. Thống kê lực lượng lao động trong các doanh nghiệp .............................53

Bảng 3.5. Thống kê lượng vốn đầu tư tại các doanh nghiệp.....................................53

Bảng 3.6. Thống kê vốn đầu tư phân theo loại hình doanh nghiệp ..........................54

Bảng 3.7. Thống kê doanh thu phân chia theo loại hình doanh nghiệp....................55

Bảng 3.8. Thống kê lợi nhuận phân theo loại hình doanh nghiệp ............................56

Bảng 3.9. Vốn lưu động phân theo loại hình doanh nghiệp......................................62

Bảng 3.10. Cơ cấu vốn lưu động của các doanh nghiệp ...........................................63

Bảng 3.11. Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sử dụng vốn lưu động............................65

Bảng 3.12. Nhu cầu vốn lưu động trong kỳ sản xuất................................................66

Bảng 3.13. Thống kê chỉ tiêu thời hạn thu hồi nợ bình quân....................................73

Bảng 3.14. Thống kê chỉ tiêu kỳ thu hồi nợ bình quân............................................74

Bảng 3.15. Thống kê trình độ của lao động theo chức vụ ........................................80

Bảng 3.16. Thống kê thâm niên công tác theo chức vụ ............................................80

Bảng 3.17. Thống kê đánh giá mức độ của chính sách vốn lưu động .....................83

Bảng 3.18. Thống kê đánh giá mức độ quản lý tiền và tương đương tiền................85

Bảng 3.19. Thống kê đánh giá mức độ khoản phải thu ............................................88

Bảng 3.20. Thống kê mức độ đánh giá quản lý hàng tồn kho ..................................90

Bảng 3.21. Thống kê đánh giá mức độ công tác quản lý vốn lưu động khác ...........91

Bảng 3.22. Thống kê đánh giá mức độ quản lý tiền và tương đương tiền................92

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

viii

Bảng 3.23. Thống kê đánh giá mức độ quản lý khoản phải thu................................94

Bảng 3.24. Thống kê đánh giá mức độ thuận lợi và khó khăn trong quản lý vốn

tồn kho.......................................................................................................................95

Bảng 3.25. Thống kê mức độ khó khăn và thuận lợi trong quản lý vốn lưu

động khác ..................................................................................................................96

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

ix

DANH MỤC BIỂU ĐỒ, HÌNH

Biểu đồ 3.1. Số vòng quay hàng tồn kho ..................................................................67

Biểu đồ 3.2. Số ngày của một vòng quay hàng tồn kho............................................68

Biểu đồ 3.3. Thống kê vốn bằng tiền theo loại hình doanh nghiệp ..........................72

Biểu đồ 3.4. Thống kê tỉ lệ khoản phải thu trong tổng nguồn vốn lưu động ............75

Biểu đồ 3.5. Tỷ lệ phần trăm của các khoản vốn lưu động khác ..............................76

so với tổng vốn lưu động...........................................................................................76

Hình 2.1. Mô hình đánh giá công tác quản lý vốn lưu động của các DN thuộc khu

công nghiệp Sông Công……………………………………………………... 35

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

1

MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Mỗi doanh nghiệp là một tế bào của nền kinh tế, là nơi tổ chức kết hợp các

yếu tố của quá trình sản xuất để tạo ra của cải vật chất, tạo nguồn tích luỹ cho xã hội

phát triển.

Trong nền cơ chế thị trường đầy cạnh tranh mỗi doanh nghiệp để tồn tại và

đứng vững trên thị trường thì cần phải xác định đúng mục tiêu hướng đi của mình

sao cho có hiệu quả cao nhất, trước đòi hỏi của cơ chế hạch toán kinh doanh về vốn

mỗi doanh nghiệp cần phải tính toán chi tiết và tường tận mọi yếu tố về vốn để có

thể nâng cao được hiệu quả sản xuất kinh doanh. Nâng cao hiệu quả sử dụng vốn

trong hoạt động sản xuất kinh doanh đã và đang trở thành mục tiêu hàng đầu của

các doanh nghiệp.

Để hiệu quả sản xuất kinh doanh tốt thì ngay từ đầu quá trình sản xuất doanh

nghiệp cần phải có vốn để đầu tư và sử dụng số vốn đó sao cho hiệu quả nhất, hợp

lý và có thể tiết kiệm được vốn mà hiệu quả sản xuất kinh doanh vẫn cao, khi đầu tư

có hiệu quả doanh nghiệp có thể thu hồi vốn nhanh và có thể tiếp tục quay vòng

vốn, số vòng quay vốn càng nhiều thì càng có lợi cho doanh nghiệp và có thể chiến

thắng đối thủ trong cạnh tranh.

Trong xu thế hội nhập kinh tế quốc tế và giai đoạn khủng hoảng kinh tế thế

giới hiện nay, các doanh nghiệp Việt Nam phải đương đầu với các thách thức mới

trong việc đẩy mạnh hoạt động cạnh tranh trên thị trường với các doanh nghiệp

nước ngoài và các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài. Để có thể tồn tại và phát

triển trên thị trường các doanh nghiệp phải sử dụng hợp lý các nguồn vốn để đáp

ứng tốt nhất nhu cầu sản xuất kinh doanh ngày càng cao của các doanh nghiệp trong

việc đổi mới máy móc công nghệ, mở rộng quy mô sản xuất... Tuy nhiên, sử dụng

nguồn vốn kinh doanh một cách hợp lý đang là vấn đề nan giải đối với các doanh

nghiệp, hệ quả của việc sử dụng không hợp lý nguồn vốn kinh doanh là doanh

nghiệp phải đối đầu với chất lượng sản phẩm không đáp ứng nhu cầu thị trường, giá

thành sản phẩm cao, bỏ lỡ cơ hội kinh doanh hấp dẫn, nguy cơ bị đào thải khỏi thị

trường rất cao...

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

2

Trong quá trình sản xuất kinh doanh của mỗi doanh nghiệp, vốn lưu động là

một chỉ số đánh giá lượng tiền mà một doanh nghiệp cần duy trì để hoạt động

thường xuyên, hay nói cách cụ thể đó là lượng tiền cần thiết để duy trì ổn định và

phát triển doanh nghiệp. Vốn lưu động là chỉ tiêu đánh giá hiệu quả và tiềm lực của

một doanh nghiệp.

Trong các doanh nghiệp, vốn kinh doanh nói chung và vốn lưu động nói

riêng là tiền đề của hoạt động sản xuất kinh doanh, song việc sử dụng vốn kinh

doanh cũng như vốn lưu động như thế nào để có hiệu quả cao mới là nhân tố quyết

định sự tăng trưởng của doanh nghiệp. Vì vậy, bất kỳ doanh nghiệp nào khi sử dụng

vốn đều quan tâm và đánh giá hiệu quả cũng như vai trò của vốn lưu động. Do vị trí

then chốt nên vốn lưu động được coi là một trọng điểm của công tác quản lý của

mỗi doanh nghiệp.

Khu công nghiệp Sông Công tỉnh Thái Nguyên là một mô hình khu công

nghiệp trọng điểm của tỉnh Thái Nguyên, là vai trò đầu tầu nhằm thúc đẩy phát triển

kinh tế - xã hội trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên nói chung và khu vực thị xã Sông

Công nói riêng nên khu công nghiệp Sông Công đang ngày càng được tỉnh Thái

Nguyên cũng như Nhà nước đặc biệt quan tâm. Năm 1997, Thủ tướng chính phủ đã

quyết định đưa khu công nghiệp Sông Công vào danh mục các khu công nghiệp tập

trung của cả nước, đây là bằng chứng xác thực cho vai trò của khu công nghiệp

Sông Công với sự phát triển kinh tế - xã hội của cả nước và tỉnh Thái Nguyên. Cùng

với vị trí và vai trò đó các doanh nghiệp thuộc khu công nghiệp Sông Công ngày

càng khẳng định sự phát triển của mình trên địa bàn tỉnh cũng như trong cả nước.

Tuy nhiên, trong quá trình sản xuất kinh doanh các doanh nghiệp cũng gặp khó

khăn nhất định trong quá trình phát triển đặc biệt là trong hoạt động quản lý vốn

kinh doanh nói chung và vốn lưu động nói riêng.

Xuất phát từ thực tế của các doanh nghiệp trong nước, trong tỉnh Thái

Nguyên và đặc biệt là các doanh nghiệp tại Khu Công nghiệp Sông Công đối với

hoạt động sử dụng vốn kinh doanh, tôi lựa chọn đề tài: “Quản lý vốn lưu động tại

các doanh nghiệp thuộc khu công nghiệp Sông Công tỉnh Thái Nguyên”.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn