Quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp tại chi cục thuế Biên Hòa, tỉnh Đồng Nai: Luận văn thạc sĩ tài chính ngân hàng / Phạm Nguyễn Thu Hiền ; Trần Trọng Huy người hướng dẫn khoa học

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƢỚC VIỆT NAM

TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

PHẠM NGUYỄN THU HIỀN

QUẢN LÝ THU THUẾ THU NHẬP DOANH NGHIỆP TẠI CHI

CỤC THUẾ BIÊN HOÀ, TỈNH ĐỒNG NAI

Chuyên ngành: Tài chính - Ngân hàng

Mã số: 8 34 02 01

LUẬN ÁN VĂN THẠC SĨ

NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. TRẦN TRỌNG HUY

Thành phố Hồ Chí Minh - Năm 2020

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi tên là: Phạm Nguyễn Thu Hiền

Sinh ngày 19 tháng 01 năm 1992

Chỗ ở hiện nay: 651/56, KP3, P.Long Bình, TP.Biên Hòa, T.Đồng Nai

Là học viên cao học: Khóa 20 của Trƣờng Đại Học Ngân Hàng TP. Hồ Chí

Minh

Mã học viên cao học số: 020120180030

Cam đoan luận văn: “Quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp tại Chi cục

thuế Biên Hòa, tỉnh Đồng Nai”.

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. Trần Trọng Huy

Luận văn đƣợc thực hiện tại Trƣờng Đại học Ngân Hàng TP. Hồ Chí Minh

Luận văn này chƣa từng đƣợc trình nộp để lấy học vị thạc sĩ tại bất cứ một trƣờng

đại học nào. Luận văn này là công trình nghiên cứu riêng của tác giả, kết quả

nghiên cứu là trung thực, trong đó không có các nội dung đã đƣợc công bố trƣớc

đây hoặc các nội dung do ngƣời khác thực hiện ngoại trừ các trích dẫn đƣợc dẫn

nguồn đầy đủ trong luận văn.

Tôi xin chịu trách nhiệm trƣớc pháp luật về lời cam đoan danh dự của tôi.

Đồng Nai, ngày ….. tháng ….. năm 2020

Tác giả

Phạm Nguyễn Thu Hiền

ii

LỜI CẢM ƠN

Tôi xin chân thành cảm ơn tới: Trƣờng Đại học Ngân Hàng Thành phố Hồ

Chí Minh, Phòng đào tạo sau Đại học Trƣờng Đại học Ngân Hàng Thành phố Hồ

Chí Minh, Chi cục thuế Thành phố Biên Hoà đã tạo điều kiện giúp đỡ để tôi hoàn

thành luận văn này. Xin chân thành cảm ơn TS.Trần Trọng Huy đã nhiệt tình

hƣớng dẫn, chỉ bảo cũng nhƣ giúp đỡ tôi trong suốt quá trình thực hiện luận văn.

Thầy đã giúp tôi có khả năng tổng hợp những tri thức khoa học, những kiến thức

thực tiễn để có thể vận dụng chúng vào luận văn của mình. Tôi xin chân thành cảm

ơn gia đình, bạn bè và các đồng nghiệp của tôi tại Chi cục thuế Thành phố Biên

Hòa đã giúp đỡ, động viên tôi trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu làm luận

văn.

Xin trân trọng cảm ơn./.

Đồng Nai, ngày …… tháng …. năm 2020

Tác giả

Phạm Nguyễn Thu Hiền

iii

TÓM TẮT LUẬN VĂN

Trong hệ thống chính sách thuế hiện hành ở Việt Nam, thuế thu nhập doanh

nghiệp (TNDN) là một trong những sắc thuế có vai trò quan trọng không chỉ trên

góc độ là công cụ rất mạnh của Nhà nƣớc trong việc điều tiết vĩ mô nền kinh tế,

khuyến khích đầu tƣ mở rộng sản xuất kinh doanh hợp lý, mà còn về ý nghĩa đóng

góp số thu lớn cho ngân sách nhà nƣớc hàng năm. Tuy nhiên tình trạng trốn thuế

thu nhập doanh nghiệp ngày càng phổ biến dƣới nhiều hình thức tinh vi, khó phát

hiện, số thuế thu nhập doanh nghiệp bị thất thoát ngày càng lớn. Hơn nữa công tác

quản lý thuế nói chung và thuế thu nhập doanh nghiệp nói riêng còn chƣa theo kịp

với tình hình thực tiễn. Vì vậy việc phân tích, đánh giá những tác động của công tác

quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp tại Chi cục thuế thành phố Biên Hòa từ đó

chỉ ra những điểm yếu tồn tại và đƣa ra giải pháp hoàn thiện công tác quản lý thu

thuế thu nhập doanh nghiệp trên địa bàn thành phố là rất cần thiết.

Đề tài nghiên cứu các lý luận cơ bản về thuế TNDN, nội dung về quản lý thu

thuế TNDN, các chỉ tiêu phân tích về quản lý thu thuế TNDN. Qua cơ sở lý luận

trên, đề tài phân tích thực trạng hoạt động thu thuế TNDN tại Chi cục thuế Thành

phố Biên Hòa trong giai đoạn 2016 - 2019 và đánh giá những kết quả đạt đƣợc, hạn

chế và nguyên nhân của những hạn chế đó. Nhằm đánh giá đƣợc kết quả hoạt động

thu thuế TNDN tại Chi cục thuế TP.Biên Hòa, đề tài sử dụng tổng hợp các phƣơng

pháp nghiên cứu nhƣ thống kê mô tả, phân tích - tổng hợp đối với các cơ sở lý luận

cũng nhƣ các số liệu. Từ những nội dung trên, đề tài có thể đánh giá kết quả hoạt

động thu thuế TNDN tại Chi cục thuế TP.Biên Hòa là chƣa cao do số thu về thuế

TNDN chƣa đạt hiệu quả cao so với dự toán, tỷ lệ nợ đọng tiền thuế TNDN cao

hơn so với yêu cầu Tổng cục Thuế. Trên cơ sở thực trạng hoạt động thu thuế

TNDN tại Chi cục thuế TP.Biên Hòa, đề tài đƣa ra các giải pháp và đề xuất một số

kiến nghị với Tổng cục Thuế và cơ quan khác có liên quan nhằm hƣớng tới mục

tiêu hoàn thiện công tác quản lý thu thuế TNDN tại Chi cục thuế TP.Biên Hòa.

Từ khoá: quản lý thuế TNDN, số thu về thuế TNDN, tỷ lệ nợ đọng tiền thuế

TNDN.

iv

ABSTRACT

In the current tax policy system inVietnam, corporate income tax is one of the

taxes that pays an important role not only in terms of being a very powerful tool of

the State in regulating the macro economy, encourage investment to expand

production and business reasonably, but also about the meaning of contributing a

large amount of revenue to the annual state budget. However, the situation of

corporate income tax evasion is becoming more and more popular in many

sophisticated forms and difficult to detect, the amount of corporate income tax is

losing more and more large. Moreover, the tax administration in general and

corporate income tax in particular have not kept up with the actual producing and

business situation. Therefore, the analysis and evaluation of the impacts of

corporate income tax collection management at the Taxation Branch of Bien Hoa

City thus point out the weaknesses, shortcomings and propose solutions to improve

the management of tax collection of corporate income tax in the city that is

essential.

The thesis studies the basic theories about corporate income tax, the contents

of corporate income tax collection management, the analytical criteria on corporate

income tax administration. Based on the above-mentioned theoretical basis, the

thesis analyzes the current situation of corporate income tax collection activities at

the Taxation Branch of Bien Hoa City in the period of 2016-2019 and assesses the

achieved results, limitations and causes of those limitations. In order to evaluate the

results of corporate income tax collection activities at the Taxation Branch of Bien

Hoa City, the thesis uses a combination of research methods such as descriptive

statistics, analysis-synthesis for theoretical bases as well as data. From the above

contents, the thesis can assess that the afficiency of corporate income tax collection

activities at the Taxation Branch of Bien Hoa City is not high due to the fact that

the revenue last year from corporate income tax did not reach the high afficiency

compared to the estimate, the tax arrears ratio of corporate income tax is higher

than as required by the General Department of Taxation. Based on the actual

situation of corporate income tax collection activities at The Taxation Branch of

v

Bien Hoa City, the thesis develops solutions and proposes a number of

recommendations to the General Department of Taxation and other relevant

agencies in order to further improve management activities of corporate income tax

collection at the Taxation Branch of Bien Hoa City.

Keywords: corporate income tax administration, corporate income tax

revenue, corporate income tax arrears ratio

vi

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

Từ viết tắt Cụm từ tiếng việt

BTC Bộ Tài chính

CCT Chi cục thuế

CQT Cơ quan thuế

CP Cổ phần

DN Doanh nghiệp

DNTN Doanh nghiệp tƣ nhân

DNVVN Doanh nghiệp vừa và nhỏ

ĐKT Đăng kí thuế

ĐTNT Đối tƣợng nộp thuế

HTX Hợp tác xã

GDP Tổng sản phẩm quốc nội

GTGT Gía trị gia tăng

HĐND Hội đồng nhân dân

MST Mã số thuế

NNT Ngƣời nộp thuế

NSNN Ngân sách nhà nƣớc

TMS Hệ thống quản lý thuế tập trung

TNDN Thu nhập doanh nghiệp

T P Thành phố

TCT Tổng cục Thuế

TCTD Tổ chức tín dụng

TNHH Trách nhiệm hữu hạn

UBND Uỷ ban nhân dân

vii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN....................................................................................................i

LỜI CẢM ƠN........................................................................................................ ii

TÓM TẮT LUẬN VĂN....................................................................................... iii

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT...................................................................... vi

MỤC LỤC........................................................................................................... vii

DANH MỤC CÁC BẢNG.....................................................................................x

DANH MỤC CÁC HÌNH.................................................................................... xi

PHẦN MỞ ĐẦU....................................................................................................1

CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ KINH NGHIỆM VỀ QUẢN LÝ THU THUẾ

THU NHẬP DOANH NGHIỆP...........................................................................10

1.1. Cơ sở lý luận về quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp ............................10

1.1.1. Khái niệm thu nhập và phân loại thu nhập.................................................10

1.1.2. Khái niệm về thuế.......................................................................................11

1.1.3. Lý do đánh thuế thu nhập...........................................................................12

1.1.4. Khái niệm, đặc điểm và vai trò của thuế thu nhập doanh nghiệp ..............13

1.1.5. Qúa trình hình thành và phát triển thuế thu nhập doanh nghiệp ở Việt Nam14

1.1.6. Nội dung cơ bản của thuế thu nhập doanh nghiệp hiện hành ở Việt Nam.15

1.1.6.1. Đối tƣợng nộp thuế:.................................................................................15

1.1.6.2. Phƣơng pháp tính thuế: ...........................................................................16

1.1.6.3. Thu nhập tính thuế:..................................................................................19

1.1.7. Nội dung quản lý thuế thu nhập doanh nghiệp...........................................23

1.1.7.1. Cơ cấu tổ chức bộ máy của cơ quan thuế................................................23

1.1.7.2. Công tác đăng ký, cấp mã số thuế...........................................................24

1.1.7.3. Công tác tuyên truyền hỗ trợ NNT..........................................................25

1.1.7.4. Công tác quản lý kê khai thuế, nộp thuế .................................................25

1.1.7.5. Công tác lập dự toán thu thuế..................................................................28

1.1.7.6. Quản lý nợ thuế, cƣỡng chế nợ thuế .......................................................28

1.1.7.7. Công tác kiểm tra thuế............................................................................30

viii

1.1.8. Các chỉ tiêu phân tích về quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp............31

1.2. Kinh nghiệm trong việc quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp ................33

1.2.1. Kinh nghiệm một số nƣớc trong việc quản lý thu thuế thu thuế thu nhập

doanh nghiệp ........................................................................................................33

1.2.2. Kinh nghiệm quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp ở các địa phƣơng khác

trong nƣớc.............................................................................................................35

Kinh nghiệm của Cục thuế Hà Nội: .....................................................................35

Kinh nghiệm của Cục thuế tỉnh Quảng Ninh:......................................................36

1.2.3. Bài học kinh nghiệm về quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp cho Chi cục

thuế TP.Biên Hoà .................................................................................................38

KẾT LUẬN CHƢƠNG 1.....................................................................................39

CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ THU THUẾ THU NHẬP DOANH

NGHIỆP TẠI CHI CỤC THUẾ TP. BIÊN HÒA................................................40

2.1. Đặc điểm địa bàn nghiên cứu........................................................................40

2.2. Cơ cấu tổ chức của Chi cục thuế TP.Biên Hoà .............................................42

2.2.1. Vị trí, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn .....................................................42

2.2.2. Cơ cấu tổ chức............................................................................................45

2.3. Tình hình thu NSNN tại Chi cục Thuế TP.Biên Hoà các năm 2016-2019...47

2.3.1. Tình hình doanh số thu ngân sách nhà nƣớc..............................................47

2.3.2. Tình hình thu ngân sách nhà nƣớc so với pháp lệnh quy định...................48

2.4. Thực trạng quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp tại Chi cục thuế TP.Biên

Hoà........................................................................................................................51

2.4.1. Công tác đăng ký thuế, cấp mã số thuế mới...............................................51

2.4.2. Quản lý công tác tuyên truyền và hỗ trợ ngƣời nộp thuế...........................53

2.4.3. Quản lý công tác lập dự toán thu thuế thu nhập doanh nghiệp..................57

2.4.4. Quản lý công tác kê khai quyết toán thuế ..................................................61

2.4.5. Quản lý công tác kiểm tra thuế...................................................................63

2.4.6. Quản lý công tác thu nợ - cƣỡng chế nợ thuế ............................................66

2.5. Nhận xét đánh giá về công tác quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp tại Chi

cục thuế TP.Biên Hoà...........................................................................................68

ix

2.5.1.Kết quả đạt đƣợc..........................................................................................68

2.5.2. Những hạn chế............................................................................................70

2.5.3. Các nguyên nhân ảnh hƣởng đến quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp của

Chi cục thuế TP.Biên Hoà....................................................................................71

2.5.3.1. Nguyên nhân thuộc về chính sách thuế...................................................71

2.5.3.2. Nguyên nhân thuộc về cơ quan thuế. .....................................................71

2.5.3.3. Nguyên nhân từ phía đối tƣợng nộp thuế................................................72

KẾT LUẬN CHƢƠNG 2.....................................................................................74

CHƢƠNG 3: GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN LÝ THU THUẾ THU NHẬP

DOANH NGHIỆP TẠI CHI CỤC THUẾ TP. BIÊN HOÀ.................................75

3.1. Căn cứ đề xuất giải pháp ...............................................................................75

3.1.1. Mục tiêu hoàn thiện công tác quản lý thuế.................................................75

3.1.2. Phƣơng hƣớng hoàn thiện quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp tại Chi cục

thuế TP.Biên Hoà .................................................................................................76

3.2. Các giải pháp hoàn thiện quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp tại Chi cục

thuế TP.Biên Hoà .................................................................................................78

3.2.1. Kiện toàn tổ chức bộ máy quản lý thuế và nâng cao chất lƣợng cán bộ....78

3.2.2. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền và hỗ trợ ngƣời nộp thuế......................79

3.2.3. Hoàn thiện công tác quản lý đăng ký, kê khai thuế ...................................80

3.2.4. Tăng cƣờng quản lý nợ thuế, cƣỡng chế nợ...............................................81

3.2.5. Nâng cao chất lƣợng công tác kiểm tra thuế.............................................81

3.3. Các kiến nghị nhằm tạo điều kiện thực hiện các giải pháp đề ra ..................82

3.3.1. Kiến nghị với Cục thuế tỉnh Đồng Nai để kiến nghị lên các cấp cao hơn .82

3.3.2. Đối với các cơ quan chức năng đóng trên địa bàn thuộc Chi cục Thuế

TP.Biên Hòa quản lý ............................................................................................83

KẾT LUẬN CHƢƠNG 3.....................................................................................84

KẾT LUẬN ..........................................................................................................85

TÀI LIỆU THAM KHẢO...................................................................................... I

PHỤ LỤC............................................................................................................ IV