Quản lý thu thuế đối với các doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Chi Cục thuế huyện Ba Bể, tỉnh Bắc Kạn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

NGUYỄN THỊ HỒNG CHUYÊN

QUẢN LÝ THU THUẾ ĐỐI VÓI CÁC DOANH NGHIỆP

NHỎ VÀ VỪA TẠI CHI CỤC THUẾ HUYỆN BA BỂ,

TỈNH BẮC KẠN

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ

THÁI NGUYÊN - 2020

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

NGUYỄN THỊ HỒNG CHUYÊN

QUẢN LÝ THU THUẾ ĐỐI VÓI CÁC DOANH NGHIỆP

NHỎ VÀ VỪA TẠI CHI CỤC THUẾ HUYỆN BA BỂ,

TỈNH BẮC KẠN

NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ

Mã số: 8.34.04.10

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

Người hướng dẫn khoa học : TS. Nguyễn Thị Lan Anh

THÁI NGUYÊN – 2020

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan luận văn này là công trình nghiên cứu khoa học độc

lập của tôi. Các số liệu, kết quả trình bày trong luận văn được tập hợp từ

nhiều nguồn tài liệu và liên hệ thực tế, các thông tin trong luận văn là trung

thực và có nguồn gốc rõ ràng.

Thái Nguyên, tháng năm 2020

Tác giả

Nguyễn Thị Hồng Chuyên

ii

LỜI CẢM ƠN

Được sự đồng ý của Ban Giám hiệu, Phòng Đào tạo của Trường ĐH

Kinh tế và Quản trị Kinh doanh và Cô giáo hướng dẫn, tôi tiến hành thực hiện

đề tài: “Quản lý thu thuế đối với các doanh nghiệp nhỏ và vừa tại chi cục

thuế huyện Ba Bể , Tỉnh Bắc Cạn”.

Tôi xin trân trọng cảm ơn Cô giáo hướng dẫn TS. Nguyễn Thị Lan Anh

- người đã trực tiếp hướng dẫn tôi nghiên cứu và hoàn thành luận văn này.

Tôi cũng xin trân trọng cảm ơn Ban Giám hiệu, Phòng Đào tạo Trường

Đại học Kinh tế và Quản trị Kinh doanh đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong

suốt quá trình nghiên cứu, làm luận văn.

Tôi xin chân thành cảm ơn sự giúp đỡ tận tình và những ý kiến đóng

góp của thầy, cô giáo, bạn bè, đồng nghiệp và gia đình trong quá trình làm

Luận văn.

Xin chân thành cảm ơn!

Thái Nguyên, tháng năm 2020

Tác giả

Nguyễn Thị Hồng Chuyên

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN .............................................................................................i

LỜI CẢM ƠN..................................................................................................ii

MỤC LỤC.......................................................................................................iii

DANH MỤC CÁC BẢNG, SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ............................................vi

MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1

1. Tính cấp thiết của đề tài ................................................................................ 1

2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài ..................................................................... 2

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu................................................................. 2

4. Những đóng góp của luận văn ...................................................................... 3

5. Bố cục của luận văn ...................................................................................... 3

CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ THU

THUẾ DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA.................................................... 4

1.1. Cơ sở lý luận về quản lý thu thuế doanh nghiệp nhỏ và vừa..................... 4

1.1.1. Những vấn đề cơ bản về thu thuế doanh nghiệp nhỏ và vừa .................. 4

1.1.2. Quản lý thu thuế doanh nghiệp nhỏ và vừa ............................................ 9

1.2. Cơ sở thực tiễn về quản lý thu thuế doanh nghiệp nhỏ và vừa và bài học

cho huyện Ba Bể. ............................................................................................ 20

1.2.1. Kinh nghiệm của chi cục thuế thành phố Sơn La ................................. 20

1.2.2. Kinh nghiệm chi cục thuế thành phố Tuyên Quang ............................. 21

1.2.3. Bài học kinh nghiệm cho huyện Ba Bể................................................. 22

CHƯƠNG 2: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU........................................ 24

2.1. Các câu hỏi nghiên cứu............................................................................ 24

2.2. Phương pháp nghiên cứu.......................................................................... 24

2.2.1. Phương pháp tiếp cận nghiên cứu......................................................... 24

2.2.2 Thu thập số liệu...................................................................................... 25

2.2.3. Tổng hợp và phân tích thông tin ........................................................... 28

2.3. Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu ................................................................... 29

iv

CHƯƠNG 3: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ THU THUẾ DOANH NGHIỆP

NHỎ VÀ VỪA TẠI CHI CỤC THUẾ HUYỆN BA BỂ, TỈNH BẮC KẠN

......................................................................................................................... 33

3.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội huyện Ba Bể.................................... 33

3.1.1. Điều kiện tự nhiên huyện Ba Bể ........................................................... 33

3.1.2. Điều kiện kinh tế- xã hội huyện Ba Bể ................................................. 35

3.1.3. Giới thiệu về chi cục thuế huyện Ba Bể................................................ 36

3.2. Quản lý thu thuế doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn huyện Ba Bể.... 40

3.2.1. Lập dự toán............................................................................................ 40

3.2.2. Quản lý đăng kí thuế, kê khai thuế, tính thuế và nộp thuế.................... 41

3.2.3. Quản lý nợ thuế và cưỡng chế nợ thuế ................................................. 48

3.2.4. Công tác xóa nợ thuế, tiền phạt............................................................. 50

3.2.5. Quản lý thông tin doanh nghiệp............................................................ 55

3.2.6. Quyết toán thuế ..................................................................................... 57

3.2.7. Công tác kiểm tra, thanh tra .................................................................. 58

3.2.8. Xử lý vi phạm pháp luật về thuế ........................................................... 61

3.2.9. Giải quyết khiếu nại, tố cáo về thuế...................................................... 63

3.2.10 Tuyên truyền, hỗ trợ đối tượng nộp thuế ............................................. 65

3.3. Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến quản lý thu thuế doanh nghiệp nhỏ

và vừa tại chi cục thuế huyện Ba Bể............................................................... 69

3.3.1. Chính sách nhà nước và tính nghiêm minh của pháp luật .................... 69

3.3.2. Hiệu lực của bộ máy quản lý thuế......................................................... 70

3.3.3. Trình độ, phẩm chất của đội ngũ lãnh đạo, cán bộ thuế ....................... 72

3.3.4. Cơ sở vật chất của ngành thuế .............................................................. 73

3.4. Đánh giá hoạt động quản lý thu thuế doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa

bàn huyện Ba Bể ............................................................................................. 75

3.4.1. Đánh giá kết quả đạt được..................................................................... 75

3.4.2. Đánh giá nhược điểm và nguyên nhân.................................................. 77

v

CHƯƠNG 4; MỘT SỐ GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG QUẢN LÝ THU

THUẾ DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA TẠI CHI CỤC THUẾ HUYỆN

BA BỂ, TỈNH BẮC KẠN ............................................................................. 80

4.1. Phương hướng, mục tiêu quản lý thu thuế doanh nghiệp nhỏ và vừa tại

chi cục thuế huyện Ba Bể................................................................................ 80

4.1.1. Phương hướng quản lý .......................................................................... 80

4.1.2. Mục tiêu quản lý.................................................................................... 81

4.2. Giải pháp tăng cường quản lý thu thuế doanh nghiệp nhỏ và vừa tại chi

cục thuế huyện Ba Bể...................................................................................... 81

4.2.1. Tăng cường lập dự toán......................................................................... 81

4.2.2. Giải pháp đăng ký thuế, kê khai thuế, tính thuế và nộp thuế................ 82

4.2.3. Giải pháp về công tác quản lý nợ thuế và cưỡng chế nợ thuế .............. 83

4.2.4. Tăng cường quản lý việc xóa nợ thuế và tiền phạt ............................... 84

4.2.5. Tăng cương quản lý thông tin doanh nghiệp ........................................ 85

4.2.6. Tăng cường quyết toán thuế.................................................................. 86

4.2.7. Giải pháp về công tác thanh tra, kiểm tra ............................................. 86

4.2.8. Tăng cường xử lý vi phạm pháp luật về thuế........................................ 88

4.2.9. Tăng cường giải quyết khiếu nại, tố cáo............................................... 89

4.2.10. Giải pháp về công tác Tuyên truyền - Hỗ trợ ..................................... 91

KẾT LUẬN.................................................................................................... 92

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO..................................................... 93

PHỤ LỤC....................................................................................................... 97

vi

DANH MỤC CÁC BẢNG, SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ

Bảng

Bảng 2.1: Mức đánh giá, khoảng điểm và ý nghĩa ......................................... 28

Bảng 3.1: Một số thành tựu của huyện Ba Bể ................................................ 35

Bảng 3.2: Số lượng các doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn huyện........... 39

Bảng 3.3: Kế hoạch thu thuế đối với DNNVV............................................... 40

Bảng 3.4: Đánh giá cán bộ thuế về lập dự toán thu thuế ................................ 41

Bảng 3.5: Tình hình cấp mã số thuế tại chi cục thuế huyện Ba Bể ................ 42

Bảng 3.7: Số lượng hồ sơ khai thuế ................................................................ 44

Bảng 3.8: Tình hình nộp thuế của các DNNVV ............................................. 45

Bảng 3.9: Đánh giá của doanh nghiệp về Tình hình nộp thuế và tính thuế.... 47

Bảng 3.10: Tình hình nợ các loại thuế của DNNVV...................................... 48

Bảng 3.11: Phân loại nợ thuế đối với DNNVV .............................................. 49

Bảng 3.12: Các biện pháp thu hồi nợ thuế...................................................... 50

Bảng 3.13: Tình hình xóa nợ cho DNNVV .................................................... 51

Bảng 3.14: Một số lý do xóa nợ thuế DNNVV .............................................. 52

Bảng 3.15: Tình hình xử phạt các DNNVV.................................................... 53

Bảng 3.16: Đánh giá của doanh nghiệp về xử lý phạt của CQT..................... 54

Bảng 3.17: Đánh giá của CBT về hệ thống cơ sở dữ liệu............................... 56

Bảng 3.18: Tình hình quyết toán thuế của DNNVV....................................... 57

Bảng 3.19: Tình hình kiểm tra thuế tại trụ sở thuế ......................................... 59

Bảng 3.20: Các sai phạm chủ yếu phát hiện khi thanh tra, kiểm tra thuế....... 60

Bảng 3.21: Các hình thức xử lý sai phạm....................................................... 61

Bảng 3.22: Tình hình khiếu nại về thuế .......................................................... 63

Bảng 3.23: Đánh giá của DN về khiếu nại tố cáo........................................... 64

Bảng 3.24: Tình hình tuyên truyền về thuế..................................................... 66

Bảng 3.25: Tình hình hỗ trợ người nộp thuế................................................... 67

Bảng 3.26: Đánh giá của DN hiểu biết về pháp luật thuế............................... 68

vii

Bảng 3.27: Đánh giá của doanh nghiệp về chính sách nhà nước và tính

nghiêm minh của pháp luật............................................................. 69

Bảng 3.28: CBT đánh giá về hiệu lực của bộ máy quản lý thuế .................... 71

Bảng 3.29: Đánh giá của CBT về trình độ, phẩm chất của đội ngũ CBT....... 72

Bảng 3.30: Đánh giá của CBT về cơ sở vật chất của ngành thuế................... 74

Sơ đồ

Sơ đồ 3.1: Sơ đồ tổ chức Chi cục thuế huyện Ba Bể ...................................... 37

Sơ đồ 3.2: Quy trình quản lý thu thuế............................................................. 38

Biểu đồ

Biểu đồ 3.1: Tình hình nộp thuế của các DNNVV......................................... 46

Biểu đồ 3.2: Tình hình quản lý thông tin DNNVV trên TMS ........................ 55

Biểu đồ 3.3: Tỷ lệ vi phạm thuế DNNVV phát hiện khi quyết toán .............. 58

Biểu đồ 3.4: Tỷ lệ không đồng thuận của NNT đối với kết luận của thanh tra,

kiểm tra ........................................................................................... 62

1

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Ba Bể là huyện miền núi của tỉnh Bắc Kạn. Trong những năm qua, chính

quyền địa phương đã quyết liệt thực hiện nhiều chính sách nhằm phát triển

kinh tế địa phương: xây dựng cơ sở hạ tầng cho người dân như thực hiện

chương trình 135, chương trình nông thôn mới, chương trình 30a… Điều này

đã góp phần thay đổi tình hình kinh tế xã hội của huyện: thu nhập người dân

đạt 31,5 triệu đồng/ năm, cơ cấu kinh tế đang chuyển dần theo hướng tích

cực, các lao động đặc biệt là lao động nông thôn cũng đang được đào tạo một

cách bài bản…. Bên cạnh việc phát triển kinh tế nông nghiệp, chính quyền

cũng đang dần dần xây dựng và cải tạo môi trường đầu tư nhằm thu hút hơn

nữa các doanh nghiệp đầu tư trên địa bàn huyện nhất là trong thời kỳ cả nước

đang kêu gọi khởi nghiệp.

Địa phương đã dành nhiều chính sách ưu đãi đối với doanh nghiệp như:

ưu đãi về thuế, ưu đãi về trong việc hướng dẫn và hỗ trợ…. Vì vậy, trong năm

2019 có 78 doanh nghiệp đăng ký thành lập với số vốn cam kết là 435 tỷ

đồng. Điều này đã giúp giải quyết một phần nào đó số lượng lao động ,

chuyển dần từ nông nghiệp sang công nghiệp. Ngoài ra, các doanh nghiệp

cũng hỗ trợ tiêu thụ các sản phẩm nông nghiệp như chế biến gỗ, xuất khẩu các

mặt hàng nông sản….

Cũng do đặc thù là huyện miền núi, đa phần các doanh nghiệp nhỏ và

vừa: năm 2019 các doanh nghiệp này đã đóng góp vào ngân sách là 3.536

triệu đồng. Do điều kiện kinh tế còn nhiều khó khăn, các doanh nghiệp làm ăn

chưa thực sự hiệu quả nên số lượng doanh nghiệp nộp thuế không đúng hạn

chiếm 36,8% , tỷ lệ nợ thuế tăng từ 13% đến 15%, nhiều doanh nghiệp nợ

thuế dài này và vẫn chưa thể thu hồi được.

Để đảm bảo nguồn thu cho ngân sách nhà nước, chi cục thuế huyện Ba

Bể cần phải tăng cường hơn nữa hoạt động quản lý thu đối với doanh nghiệp

2

nhỏ và vừa. Chính vì vậy, tác giả đã lựa chọn đề tài “Quản lý thu thuế đối với

doanh nghiệp nhỏ và vừa tại chi cục thuế huyện Ba Bể, tỉnh Bắc Kạn” làm

luận văn thạc sĩ của mình.

2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài

2.1. Mục tiêu chung

Trên cơ sở nghiên cứu và đánh giá về thực trạng quản lý thu thuế doanh

nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn huyện Ba Bể. Từ đó đưa ra các giải pháp

nhằm tăng cường quản lý thu thuế doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn

huyện Ba Bể trong thời gian tới.

2.2. Mục tiêu cụ thể

Nghiên cứu hệ thống hóa cơ sở lý luận về quản lý thu thuế đối với doanh

nghiệp nhỏ và vừa.

Phân tích, đánh giá thực trạng quản lý thu thuế đối với doanh nghiệp nhỏ

và vừa trên địa bàn huyện Ba Bể.

Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến quản lý thu thuế đối với doanh

nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn huyện Ba Bể.

Đề xuất các giải pháp nhằm tăng cường quản lý thu thuế doanh nghiệp

nhỏ và vừa trên địa bàn huyện Ba Bể.

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

3.1. Đối tượng nghiên cứu

Đối tượng nghiên cứu là hoạt động quản lý thu thuế doanh nghiệp nhỏ và

vừa.

3.2. Phạm vi nghiên cứu

Về không gian: Địa bàn nghiên cứu là huyện Ba Bể.

Về thời gian: Số liệu thứ cấp được thu thập trong vòng 3 năm: từ năm

2017, 2018, 2019.

Số liệu sơ cấp được thu thập tháng 4 đến tháng 5 năm 2020.