Quản lý thu ngân sách nhà nước qua Kho bạc nhà nước Thái Nguyên

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

NGUYỄN THỊ THÚY HẰNG

QUẢN LÝ THU NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC QUA

KHO BẠC NHÀ NƯỚC THÁI NGUYÊN

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ

THÁI NGUYÊN - 2021

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

NGUYỄN THỊ THÚY HẰNG

QUẢN LÝ THU NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC QUA

KHO BẠC NHÀ NƯỚC THÁI NGUYÊN

NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ

Mã số: 8.34.04.10

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. ĐỖ ANH TÀI

THÁI NGUYÊN - 2021

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi tên: Nguyễn Thị Thúy Hằng

Học viên lớp Cao học Quản trị kinh tế K15A - Trường Đại học Kinh tế &

Quản trị kinh doanh Thái Nguyên.

Tôi xin cam đoan:

- Những nội dung trong luận văn này là do tôi thực hiện dưới sự hướng dẫn

trực tiếp của PGS.TS Đỗ Anh Tài. Các số liệu, kết luận trình bày trong luận văn này

là trung thực và chưa được công bố ở các nghiên cứu khác.

- Mọi tham khảo dùng trong luận văn đều được trích dẫn rõ ràng tên tác giả,

tên công trình, thời gian, địa điểm công bố.

- Mọi sao chép không hợp lệ, vi phạm quy chế đào tạo, hay gian trá, tôi xin

chịu hoàn toàn trách nhiệm.

Học viên

Nguyễn Thị Thúy Hằng

ii

LỜI CẢM ƠN

Lời đầu tiên tôi xin chân thành cảm ơn sự hướng dẫn tận tình của PGS.TS

Đỗ Anh Tài - người trực tiếp hướng dẫn tôi trong suốt quá trình nghiên cứu và

hoàn thành luận văn.

Tiếp theo, tôi xin cảm ơn tập thể các thầy cô giáo trường Đại học Kinh tế &

Quản trị kinh doanh Thái Nguyên - Đại học Thái Nguyên đã tận tình giảng dạy,

cung cấp tài liệu, mang lại cho tôi những tri thức cần thiết và vô cùng quý báu trong

suốt thời gian học tập và nghiên cứu khoa học.

Cuối cùng, tôi muốn gửi lời cảm ơn các đồng chí lãnh đạo, các đồng nghiệp

tại Kho bạc Nhà nước Thái Nguyên đã giúp đỡ và tạo mọi môi trường thuận lợi cho

tôi hoàn thành luận văn này.

Luận văn là quá trình nghiên cứu công phu, sự làm việc khoa học và nghiêm

túc của bản thân, song do khả năng và trình độ có hạn nên không thể tránh khỏi

những khiếm khuyết nhất định.

Tôi rất mong nhận được sự quan tâm, đóng góp ý kiến của các nhà khoa

học, các thầy cô giáo, các đồng nghiệp và các bạn quan tâm để luận văn được

hoàn thiện hơn.

Xin chân thành cảm ơn!

Thái Nguyên, tháng năm 2021

Học viên

Nguyễn Thị Thúy Hằng

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ...................................................................................................... i

LỜI CẢM ƠN........................................................................................................... ii

MỤC LỤC................................................................................................................ iii

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT .............................................................................. vi

DANH MỤC BẢNG BIỂU .................................................................................... vii

DANH MỤC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ ............................................................................ ix

MỞ ĐẦU ....................................................................................................................1

1. Tính cấp thiết của việc nghiên cứu đề tài................................................................1

2. Mục tiêu nghiên cứu................................................................................................2

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu...........................................................................2

4. Ý nghĩa khoa học của đề tài ....................................................................................2

5. Kết cấu của đề tài ....................................................................................................3

Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ THU NGÂN

SÁCH NHÀ NƯỚC QUA KHO BẠC NHÀ NƯỚC..............................................4

1.1. Cơ sở lý luận về quản lý thu NSNN.....................................................................4

1.1.1.Khái niệm, vai trò quản lý thu NSNN................................................................4

1.1.2.Hoạt động quản lý thu NSNN qua Kho bạc Nhà nước ......................................8

1.1.3. Những nhân tố ảnh hưởng đến quản lý thu NSNN qua KBNN......................20

1.2. Cơ sở thực tiễn về quản lý thu NSNN qua KBNN ............................................23

1.2.1. Kinh nghiệm của Kho bạc Nhà nước Hải Phòng............................................23

1.2.2. Kinh nghiệm của Kho bạc Nhà nước Nam Định ............................................24

1.2.3. Bài học kinh nghiệm về quản lý thu NSNN đối với KBNN Thái Nguyên.....25

Chương 2: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ......................................................27

2.1. Các câu hỏi đặt ra trong nghiên cứu...................................................................27

2.2. Phương pháp nghiên cứu....................................................................................27

2.2.1. Phương pháp thu thập dữ liệu .........................................................................27

2.2.2. Phương pháp xử lý tài liệu, số liệu..................................................................31

2.2.3. Phương pháp phân tích thông tin ....................................................................31

2.3. Hệ thống các chỉ tiêu nghiên cứu.......................................................................33

iv

2.3.1. Các chỉ tiêu định lượng ...................................................................................33

2.3.2. Các chỉ tiêu định tính ......................................................................................35

Chương 3: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ THU NGÂN SÁCH NHÀ

NƯỚC QUA KHO BẠC NHÀ NƯỚC THÁI NGUYÊN ....................................36

3.1. Khái quát chung về Kho bạc Nhà nước Thái Nguyên .......................................36

3.1.1. Cơ cấu tổ chức bộ máy KBNN Thái Nguyên .................................................36

3.1.2. Chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn của KBNN Thái Nguyên .......................38

3.1.3. Cơ cấu tổ chức nguồn nhân lực.......................................................................39

3.1.4. Hệ thống trang thiết bị.....................................................................................43

3.2. Thực trạng công tác quản lý thu NSNN qua KBNN Thái Nguyên....................44

3.2.1. Thực trạng chấp hành dự toán thu NSNN qua KBNN Thái Nguyên .............44

3.2.2. Thực trạng tổ chức thu NSNN tại KBNN Thái Nguyên.................................55

3.2.3. Thực trạng hạch toán, quyết toán thu Ngân sách Nhà nước ...........................62

3.2.4. Thực trạng kiểm tra, thanh tra, công khai thu NSNN.....................................64

3.2.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động quản lý thu NSNN qua KBNN TN .....66

3.3. Đánh giá thực trạng quản lý thu NSNN qua KBNN Thái Nguyên....................75

3.3.1. Những thành tựu đạt được trong công tác quản lý thu NSNN qua KBNN Thái

Nguyên ......................................................................................................................75

3.3.2. Những tồn tại, hạn chế và nguyên nhân trong công tác quản lý thu NSNN qua

KBNN Thái Nguyên .................................................................................................77

Chương 4: GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG QUẢN LÝ THU NGÂN SÁCH NHÀ

NƯỚC QUA KHO BẠC NHÀ NƯỚC THÁI NGUYÊN ....................................82

4.1. Phương hướng và mục tiêu tăng cường quản lý thu NSNN qua KBNN Thái

Nguyên ......................................................................................................................82

4.1.1. Phương hướng .................................................................................................82

4.1.2. Mục tiêu ..........................................................................................................84

4.2. Giải pháp tăng cường quản lý thu NSNN qua KBNN Thái Nguyên.................84

4.3. Điều kiện thực hiện các giải pháp tăng cường quản lý thu NSNN qua KBNN

Thái Nguyên..............................................................................................................89

4.3.1. Về phía Nhà nước ...........................................................................................89

v

4.3.2. Về phía cấp uỷ, chính quyền địa phương........................................................90

4.3.3. Về phía Kho bạc Nhà nước Việt Nam ............................................................92

4.3.4. Về phía Cơ quan Thuế, Hải quan, Ngân hàng ................................................93

KẾT LUẬN..............................................................................................................94

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO...............................................................95

PHỤ LỤC.................................................................................................................97

vi

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

CNH - HĐH : Công nghiệp hóa - Hiện đại hóa

KBNN : Kho bạc Nhà nước

NSNN : Ngân sách Nhà nước

NHTM CP : Ngân hàng thương mại cổ phần

NHNN : Ngân hàng nhà nước

CP : Chính phủ

HĐND : Hội đồng nhân dân

UBND : Ủy ban nhân dân

NSTW : Ngân sách trung ương

NSĐP : Ngân sách địa phương

MLNS : Mục lục ngân sách

SXKD : Sản xuất kinh doanh

DMDC : Danh mục dùng chung

TT-TĐTW : Trung tâm trao đổi trung ương

VPHC : Vi phạm hành chính

TTSPĐT : Thanh toán song phương điện tử

vii

DANH MỤC BẢNG BIỂU

Bảng 2.1: Quy mô mẫu điều tra đối với nhóm cán bộ thu NSNN của KBNN .........28

Bảng 2.2: Quy mô mẫu điều tra đối với nhóm đối tượng nộp NSNN ......................29

Bảng 2.3: Mức giá trị bình quân và ý nghĩa phân tích..............................................31

Bảng 3.1: Số lượng cán bộ, nhân viên tại Kho bạc nhà nước Thái Nguyên giai đoạn

2017 - 2019 ................................................................................................39

Bảng 3.2: Cơ cấu trình độ chuyên môn nghiệp vụ của cán bộ, nhân viên Kho bạc

nhà nước Thái Nguyên, giai đoạn 2017 - 2019 .........................................41

Bảng 3.3: Cơ cấu lao động theo độ tuổi của cán bộ, nhân viên Kho bạc nhà nước

Thái Nguyên giai đoạn 2017 - 2019 ..........................................................42

Bảng 3.4: Tình hình chấp hành thu NSNN theo khoản thu qua KBNN Thái Nguyên

giai đoạn 2017 - 2019 ................................................................................47

Bảng 3.5: Tình hình thực hiện thu NSNN qua KBNN Thái Nguyên giai đoạn 2017 -

2019............................................................................................................51

Bảng 3.6: Tình hình chấp hành thu NSNN qua KBNN Thái Nguyên theo địa bàn

giai đoạn 2017-2019 ..................................................................................53

Bảng 3.7: Kết quả khảo sát cán bộ quản lý thu NSNN về công tác chấp hành dự

toán thu NSNN...........................................................................................54

Bảng 3.8: Cơ cấu phương thức thu NSNN qua KBNN trên địa bàn tỉnh Thái

Nguyên giai đoạn 2017-2019.....................................................................58

Bảng 3.9: Kết quả khảo sát cán bộ quản lý thu NSNN về công tác tổ chức thu

NSNN.........................................................................................................59

Bảng 3.10: Kết quả khảo sát đối tượng nộp NSNN về công tác tổ chức thu NSNN60

Bảng 3.11: Kết quả khảo sát cán bộ quản lý thu NSNN về công tác quyết toán thu

NSNN.........................................................................................................63

Bảng 3.12: Tình hình thực hiện công tác kiểm tra, xử lý thu NSNN qua KBNN

Thái Nguyên giai đoạn 2017 - 2019 ..........................................................65

Bảng 3.13: Kết quả khảo sát cán bộ quản lý thu NSNN về hệ thống văn bản pháp

luật về thu NSNN.......................................................................................67

Bảng 3.14: Kết quả khảo sát đối tượng nộp NSNN về đánh giá năng lực, thái độ

viii

phục vụ của cán bộ thu NSNN tại KBNN Thái Nguyên ...........................69

Bảng 3.15: Đánh giá của cán bộ quản lý thu NSNN về hệ thống trang thiết bị,

chương trình phục vụ thu NSNN...............................................................71

Bảng 3.16: Đánh giá của đối tượng nộp NSNN về cơ sở vật chất phục vụ thu

NSNN.........................................................................................................73

Bảng 3.17: Kết quả khảo sát đối tượng nộp NSNN về sự hiểu biết pháp luật thu

NSNN, tính tự giác của tổ chức và cá nhân thực hiện nghĩa vụ đối với

NSNN.........................................................................................................74

ix

DANH MỤC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ

Sơ đồ 3.1: Tổ chức bộ máy KBNN Thái Nguyên.....................................................37

Biểu đồ 3.1. Cơ cấu trình độ lao động của cán bộ, nhân viên KBNN Thái Nguyên,

giai đoạn 2017 - 2019............................................................................42