Quản lý thu ngân sách nhà nước trên địa bàn huyện Tam Đảo, tỉnh Vĩnh Phúc

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

HOÀNG THỊ THỦY

QUẢN LÝ THU NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC

TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN TAM ĐẢO,

TỈNH VĨNH PHÚC

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ

THÁI NGUYÊN - 2021

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

HOÀNG THỊ THỦY

QUẢN LÝ THU NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC

TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN TAM ĐẢO,

TỈNH VĨNH PHÚC

NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ

Mã số: 8.34.04.10

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

Người hướng dẫn khoa học: TS. Đàm Thanh Thủy

THÁI NGUYÊN - 2021

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan nội dung và số liệu nghiên cứu được phản ánh trong Luận

văn này do tôi thực hiện, thu thập là trung thực chưa được sử dụng để bảo vệ Luận

văn nào khác.

Các thông tin trong luận văn đều được chỉ rõ nguồn gốc trích dẫn.

Thái Nguyên, ngày tháng năm

Tác giả

Hoàng Thị Thủy

ii

LỜI CẢM ƠN

Để hoàn thành nội dung của Luận văn, giúp cho cá nhân tôi bổ sung thêm kiến

thức phục vụ cho công việc và cuộc sống, tôi xin trân trọng cảm ơn Trường Đại học

Kinh tế và Quản trị kinh doanh, Đại học Thái Nguyên; Ủy ban nhân dân huyện Tam

Đảo, các Phòng ban của huyện Tam Đảo, tỉnh Vĩnh Phúc và các tập thể, cá nhân liên

quan đã giúp đỡ, tạo điều kiện cho tôi trong suốt thời gian học tập, công tác, nghiên

cứu hoàn thành Luận văn tốt nghiệp lớp thạc sĩ theo định hướng ứng dụng.

Tôi xin trân trọng cảm ơn sâu sắc tới TS. Đàm Thanh Thủy, trường Đại học

Kinh tế và Quản trị kinh doanh - đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ tôi trong suốt quá trình

thực hiện luận văn thạc sĩ.

Thái Nguyên, ngày tháng năm

Tác giả

Hoàng Thị Thủy

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN .............................................................................................i

LỜI CẢM ƠN..................................................................................................ii

MỤC LỤC.......................................................................................................iii

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT.....................................................................vi

DANH MỤC CÁC BẢNG ............................................................................vii

MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1

1. Tính cấp thiết của việc nghiên cứu đề tài...................................................... 1

2. Mục tiêu nghiên cứu...................................................................................... 3

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu................................................................. 4

4. Ý nghĩa khoa học của đề tài.......................................................................... 5

5. Bố cục của luận văn ...................................................................................... 5

Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀQUẢN LÝ THU NGÂN

SÁCH NHÀ NƯỚC CẤP HUYỆN................................................................ 6

1.1. Cơ sở lý luận về quản lý thu ngân sách nhà nước cấp huyện .................... 6

1.1.1. Khái niệm về thu ngân sách nhà nước và quản lý thu ngân sách nhà nước

cấp huyện........................................................................................................... 6

1.1.2. Đặc điểm và vai trò của quản lý thu ngân sách nhà nước cấp huyện ..... 9

1.1.3. Nội dung nghiên cứu quản lý thu ngân sách nhà nước cấp huyện ....... 11

1.1.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý thu ngân sách nhà nước cấp huyện17

1.2. Cơ sở lý luận về quản lý thu ngân sách nhà nước cấp huyện .................. 21

1.2.1. Thực tiễn về quản lý thu ngân sách nhà nước cấp huyện tại huyện Bắc

Hà, tỉnh Lào Cai .............................................................................................. 21

1.2.2. Thực tiễn về quản lý thu ngân sách nhà nước cấp huyện tại huyện Chi

Lăng, tỉnh Lạng Sơn........................................................................................ 22

1.2.3. Bài học kinh nghiệm về quản lý thu ngân sách nhà nước cho huyện Tam

Đảo, tỉnh Vĩnh Phúc........................................................................................ 24

iv

Chương 2: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ............................................ 26

2.1. Câu hỏi nghiên cứu .................................................................................. 26

2.2.1. Phương pháp thu thập tài liệu ............................................................... 26

2.2.2. Phương pháp tổng hợp thông tin........................................................... 29

2.2.3. Phương pháp phân tích thông tin .......................................................... 30

2.3. Hệ thống các chỉ tiêu nghiên cứu............................................................. 30

2.3.1. Nhóm chỉ tiêu đánh giá kết quả thu ngân sách cấp huyện .................... 31

2.3.2. Các chỉ tiêu đánh giá về kết quả quản lý thu NSNN cấp huyện........... 32

Chương 3: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ THU NSNN TRÊN

ĐỊA BÀN HUYỆN TAM ĐẢO, TỈNH VĨNH PHÚC................................ 33

3.1. Khái quát về huyện Tam Đảo, tỉnh Vĩnh Phúc ........................................ 33

3.1.1. Đặc điểm điều kiện tự nhiên ................................................................. 33

3.1.2. Đặc điểm kinh tế - xã hội...................................................................... 34

3.1.3. Tình hình thu ngân sách Nhà nước giai đoạn 2017 – 2019 .................. 36

3.2. Thực trạng quản lý thu ngân sách nhà nước trên địa bàn huyện Tam Đảo,

tỉnh Vĩnh Phúc................................................................................................. 38

3.2.1. Quy trình quản lý thu ngân sách nhà nước trên địa bàn huyện Tam Đảo,

tỉnh Vĩnh Phúc................................................................................................. 38

3.2.2. Lập dự toán thu ngân sách nhà nước trên địa bàn huyện Tam Đảo, tỉnh

Vĩnh Phúc........................................................................................................ 40

3.2.3. Chấp hành dự toán thu ngân sách nhà nước trên địa bàn huyện Tam Đảo,

tỉnh Vĩnh Phúc................................................................................................. 46

3.2.4. Quyết toán thu ngân sách nhà nước trên địa bàn huyện Tam Đảo, tỉnh

Vĩnh Phúc........................................................................................................ 53

3.2.5. Kiểm tra, thanh tra thu ngân sách nhà nước trên địa bàn huyện Tam Đảo,

tỉnh Vĩnh Phúc................................................................................................. 58

3.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý thu ngân sách nhà nước trên địa bàn

huyện Tam Đảo, tỉnh Vĩnh Phúc..................................................................... 60

v

3.3.1. Yếu tố khách quan................................................................................. 60

3.3.2. Yếu tố chủ quan .................................................................................... 63

3.4. Đánh giá chung quản lý thu ngân sách nhà nước trên địa bàn huyện Tam

Đảo, tỉnh Vĩnh Phúc........................................................................................ 66

3.4.1. Những kết quả đạt được ........................................................................ 66

3.4.2. Những hạn chế ...................................................................................... 66

3.4.3. Nguyên nhân ......................................................................................... 67

Chương 4: MỘT SỐ GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG QUẢN LÝ THU NGÂN

SÁCH NHÀ NƯỚC TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN TAM ĐẢO, TỈNH VĨNH

PHÚC.............................................................................................................. 70

4.1. Quan điểm, phương hướng, mục tiêu quản lý thu ngân sách nhà nước trên

địa bàn huyện Tam Đảo, tỉnh Vĩnh Phúc ........................................................ 70

4.1.1. Quan điểm ............................................................................................. 70

4.1.2. Mục tiêu................................................................................................. 72

4.1.3. Các quan điểm hoàn thiện quản lý thu NSNN huyện Tam Đảo........... 72

4.2. Đề xuất một số giải pháp tăng cường quản lý thu ngân sách nhà nước trên

địa bàn huyện Tam Đảo, tỉnh Vĩnh Phúc ........................................................ 74

4.2.1. Nhóm giải pháp chung .......................................................................... 74

4.2.2. Nhóm giải pháp chuyên môn ................................................................ 78

4.2.3. Nhóm giải pháp điều kiện thực hiện ..................................................... 83

4.3. Kiến nghị với UBND tỉnh Vĩnh Phúc và huyện Tam Đảo ...................... 87

KẾT LUẬN.................................................................................................... 89

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO..................................................... 90

vi

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

CNTT Công nghệ thông tin

DNNN Doanh nghiệp nhà nước

KBNN Kho bạc nhà nước

KTXH Kinh tế xã hội

GTGT Giá trị gia tăng

HĐND Hội đồng nhân dân

NSĐP Ngân sách địa phương

NSNN Ngân sách nhà nước

NSTW Ngân sách trung ương

UBND Ủy ban nhân dân

vii

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 2.1: Quy mô mẫu điều tra ...................................................................... 27

Bảng 2.2. Thang đo Likert và mức đánh giá của thang đo ............................. 29

Bảng 3.1. Một số chỉ tiêu thu, chi NSNN huyện Tam Đảo 2017 - 2019........ 37

Bảng 3.2. Quy trình quản lý thu NSNN tại huyện Tam Đảo.......................... 39

Bảng 3.3. Tổng hợp dự toán thu NSNN trên địa bàn huyện Tam Đảo theo từng

lĩnh vực (2017-2019) .................................................................... 43

Bảng 3.4. Đánh giá về công tác phân bổ dự toán thu NSNN của huyện Tam

Đảo................................................................................................ 46

Bảng 3.5. Tổng hợp quyết toán thu NSNN trên địa bàn huyện Tam Đảo theo

từng lĩnh vực (2017-2019)............................................................ 50

Bảng 3.6. Tổng hợp tình hình thu NSNN trên địa bàn huyện Tam Đảo theo từng

sắc thuế (2017-2019) .................................................................... 51

Bảng 3.7. Đánh giá về chấp hành dự toán thu NSNN của huyện Tam Đảo... 53

Bảng 3.8. Tổng hợp thực hiện so với dự toán thu NSNN trên địa bàn huyện

Tam Đảo theo từng lĩnh vực (2017-2019).................................... 55

Bảng 3.9. Đánh giá về công tác quyết toán thu NSNN của huyện Tam Đảo. 57

Bảng 3.10. Đánh giá về cán bộ làm công tác quản lý NSNN huyện Tam Đảo

....................................................................................................... 58

Bảng 3.11. Đánh giá về công tác thanh tra, kiểm tra thu NSNN huyện Tam Đảo

....................................................................................................... 60

1

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của việc nghiên cứu đề tài

Ngân sách nhà nước (NSNN) có vai trò rất quan trọng trong toàn bộ hoạt

động kinh tế, xã hội, an ninh, quốc phòng và đối ngoại của đất nước. Vai trò

của ngân sách nhà nước luôn gắn liền với vai trò của nhà nước theo từng giai

đoạn nhất định. Đối với nền kinh tế thị trường, ngân sách nhà nước đảm nhận

vai trò quản lý vĩ mô đối với toàn bộ nền kinh tế, xã hội. Ngân sách nhà nước

là công cụ điều chỉnh vĩ mô nền kinh tế xã hội, định hướng phát triển sản xuất,

điều tiết thị trường, bình ổn giá cả, điều chỉnh đời sống xã hội. Ngân sách nhà

nước là công cụ định hướng hình thành cơ cấu kinh tế mới, kích thích phát triển

sản xuất kinh doanh và chống độc quyền. Trước hết, Chính phủ sẽ hướng hoạt

động của các chủ thể trong nền kinh tế đi vào quỹ đạo mà chính phủ đã hoạch

định để hình thành cơ cấu kinh tế tối ưu, tạo điều kiện cho nền kinh tế phát triển

ổn định và bền vững.

Ở Việt Nam, kể từ khi chuyển nền kinh tế sang vận hành theo cơ chế thị

trường, đặc biệt là trong bối cảnh hội nhập kinh tế khu vực và thế giới, đã dần

dần làm biến đổi các yếu tố cấu thành của nền kinh tế, có yếu tố cũ mất đi,

có yếu tố mới ra đời, có yếu tố giữ nguyên hình thái cũ nhưng nội dung của

nó đã bao hàm nhiều điều mới hoặc chỉ được biểu hiện trong những khoảng

không gian và thời gian nhất định. Trong thời gian qua, hội nhập với tiến

trình đổi mới đó, lĩnh vực quản lý NSNN nói chung, quản lý thu NSNN nói

riêng đã đạt được những thành tựu đáng kể, góp phần vào thành tựu chung

của nền kinh tế. Để Nhà nước có thể hoàn thành các chức năng của mình,

cần nguồn tài chính đảm bảo. Nguồn tài chính này phụ thuộc không những

vào sức khỏe của nền kinh tế, mà còn phụ thuộc rất lớn vào việc quản lý các

nguồn thu của NSNN. Để huy động đầy đủ nguồn thu vào NSNN phục vụ

chi tiêu của Nhà nước thì không những hình thức thu NSNN phải phù hợp