Quản lý giáo dục giới tính cho học sinh nội trú các trường phổ thông dân tộc bán trú trung học cơ sở huyện Văn Chấn, tỉnh Yên Bái

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM

ĐỖ CAO THƢỢNG

QUẢN LÝ GIÁO DỤC GIỚI TÍNH

CHO HỌC SINH NỘI TRÚ CÁC TRƢỜNG PHỔ THÔNG

DÂN TỘC BÁN TRÚ TRUNG HỌC CƠ SỞ

HUYỆN VĂN CHẤN, TỈNH YÊN BÁI

Ngành: Quản lý giáo dục

Mã số: 8.14.01.14

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. NGUYỄN THỊ THANH

THÁI NGUYÊN - 2021

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu khoa học của riêng tôi.

Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chưa từng được ai công

bố trong bất cứ công trình khoa học nào khác.

Yên Bái, tháng 8 năm 2021

Ngƣời viết luận văn

Đỗ Cao Thƣợng

ii

LỜI CẢM ƠN

Trong thời gian học tập, rèn luyện và nghiên cứu tại trường Đại học Thái

Nguyên, em đã nhận được sự tận tình giúp đỡ, chia sẻ và tạo điều kiện về mọi

mặt của các thầy giáo, cô giáo. Em xin cảm ơn Ban giám hiệu trường Đại học

Thái Nguyên cùng toàn thể các thầy cô lời cảm ơn chân thành nhất.

Đặc biệt em xin bày tỏ lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc nhất tới: TS.

Nguyễn Thị Thanh người đã trực tiếp giúp đỡ, tận tình hướng dẫn em trong

suốt quá trình nghiên cứu, thực hiện và hoàn thành luận văn tốt nghiệp.

Trân trọng cảm ơn các đồng chí lãnh đạo Sở Giáo dục và Đào tạo, Ủy ban

nhân dân huyện Văn Chấn; lãnh đạo và các cán bộ Phòng Giáo dục và Đào tạo

huyện Văn Chấn; cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên, học sinh, phụ huynh học

sinh các trường trung học cơ sở huyện Văn Chấn, tỉnh Yên Bái; gia đình, bạn bè

đã động viên giúp đỡ, tạo điều kiện thuận lợi cho việc hoàn thành luận văn.

Tôi xin trân trọng cảm ơn!

Yên Bái, tháng 8năm 2021

Tác giả luận văn

Đỗ Cao Thượng

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ...................................................................................................i

LỜI CẢM ƠN .......................................................................................................ii

MỤC LỤC............................................................................................................iii

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT.....................................................................iv

DANH MỤC CÁC BẢNG, BIỂU...........................................................................v

MỞ ĐẦU..............................................................................................................1

1. Lý do chọn đề tài .............................................................................................1

2. Mục đích nghiên cứu .......................................................................................3

3. Nhiệm vụ nghiên cứu ......................................................................................3

4. Khách thể, đối tượng và phạm vi nghiên cứu..................................................3

5. Giả thuyết khoa học.........................................................................................3

6. Phương pháp nghiên cứu .................................................................................4

7. Cấu trúc của luận văn ......................................................................................5

Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ GIÁO DỤC GIỚI TÍNH

CHO HỌC SINH NỘI TRÚ Ở TRƢỜNG PHỔ THÔNG DÂN TỘC BÁN

TRÚ TRUNG HỌC CƠ SỞ .................................................................................6

1.1. Tổng quan vấn đề nghiên cứu.......................................................................6

1.1.1. Các nghiên cứu về giáo dục giới tính cho học sinh...................................6

1.1.2. Các nghiên cứu quản lý giáo dục giới tính cho học sinh THCS ...............8

1.2. Một số khái niệm cơ bản của đề tài............................................................10

1.2.1. Giới tính...................................................................................................10

1.2.2. Học sinh nội trú trường phổ thông dân tộc bán trú trung học cơ sở .......12

1.2.3. Giáo dục giới tính cho học sinh nội trú trường phổ thông dân tộc

bán trú THCS...........................................................................................13

1.2.4. Quản lý giáo dục giới tính cho học sinh nội trú trường phổ thông

dân tộc bán trú trung học cơ sở ...............................................................14

1.3. Giáo dục giới tính cho học sinh nội trú trường phổ thông dân tộc bán

trú trung học cơ sở...................................................................................15

iv

1.3.1 Đặc điểm học sinh nội trú trường phổ thông dân tộc bán trú trung

học cơ sở..................................................................................................15

1.3.2. Mục tiêu giáo dục giới tính cho học sinh ở trường phổ thông dân tộc

bán trú trung học cơ sở ............................................................................17

1.3.3. Nội dung giáo dục giới tính cho học sinh trường phổ thông dân tộc

bán trú trung học cơ sở............................................................................17

1.3.4. Các con đường giáo dục giới tính cho học sinh nội trú trường phổ

thông dân tộc bán trú trung học cơ sở .....................................................19

1.3.5. Các lực lượng tham gia giáo dục giới tính cho học sinh nội trú

trường phổ thông dân tộc bán trú trung học cơ sở ..................................21

1.4. Quản lý hoạt động giáo dục giới tính cho học sinh ở nội trú trường

phổ thông dân tộc bán trú trung học cơ sở ..............................................22

1.4.1.Quản lý việc thực hiện mục tiêu hoạt động giáo dục giới tính cho

học sinh ở nội trú trường phổ thông dân tộc bán trú trung học cơ sở .....22

1.4.2. Quản lý thực hiện nội dung hoạt động giáo dục giới tính cho học

sinh nội trú các trường Phổ thông dân tộc bán trú Trung học cơ sở .......24

1.4.3. Quản lý việc sử dụng các phương pháp, hình thức tổ chức hoạt động

giáo dục giới tính cho học sinh nội trú các trường PTDTBT THCS ......25

1.4.4. Quản lý sự phối hợp của các lực lượng tham gia hoạt động giáo dục

cho học sinh nội trú trường Phổ thông dân tộc bán trú Trung học cơ sở....26

1.4.5. Quản lý kiểm tra, giám sát việc thực hiện hoạt động giáo dục giáo

dục giới tính cho học sinh nội trú trường Phổ thông dân tộc bán trú

Trung học cơ sở.......................................................................................28

1.5. Những yếu tố ảnh hưởng tới hiệu quả tổ chức giáo dục giới tính cho

học sinh trung học cơ sở ở trường phổ thông dân tộc bán trú.................29

1.5.1. Các yếu tố chủ quan.................................................................................29

1.5.2. Các yếu tố khách quan.............................................................................30

Kết luận chương 1..............................................................................................32

v

Chƣơng 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC GIỚI

TÍNH CHO HỌC SINH NỘI TRÚ CÁC TRƯỜNG PHỔ THÔNG DÂN TỘC

BÁN TRÚ TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN VĂN CHẤN - TỈNH YÊN BÁI...........33

2.1. Khái quát chung về điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội và giáo dục của

huyện Văn Chấn, tỉnh Yên Bái................................................................33

2.1.1. Khái quát chung về điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội huyện Văn

Chấn, tỉnh Yên Bái ..................................................................................33

2.1.2. Khái quát chung về giáo dục của huyện Văn Chấn, tỉnh Yên Bái..........34

2.2. Tổ chức khảo sát thực trạng .......................................................................37

2.2.1. Mục đích nghiên cứu khảo sát.................................................................37

2.2.2. Đối tượng khảo sát...................................................................................38

2.2.3. Nội dung khảo sát....................................................................................38

2.2.4. Phương pháp khảo sát..............................................................................38

2.2.5. Cách thức xử lý số liệu ............................................................................38

2.3. Thực trạng hoạt động giáo dục giới tính cho học sinh nội trú ở các trường

PTDT bán trú trung học cơ sở huyện Văn Chấn, tỉnh Yên Bái ...................39

2.3.1. Hiệu quả đạt được mục tiêu giáo dục giới tính cho học sinh nội trú

ở các trường PTDT bán trú trung học cơ sở huyện Văn Chấn, tỉnh

Yên Bái....................................................................................................39

2.3.2. Thực trạng về nội dung giáo dục giới tính cho học sinh nội trú các

trường PTDT bán trú THCS huyện Văn Chấn, tỉnh Yên Bái .................41

2.3.3 Thực trạng sử dụng hình thức giáo dục giới tính cho học sinh nội trú

ở các trường phổ thông dân tộc bán trú THCS của huyện Văn Chấn,

tỉnh Yên Bái.............................................................................................44

2.3.4. Thực trạng phối hợp các lực lượng tham gia giáo dục giới tính cho

học sinh nội trú các trường phổ thông dân tộc bán trú THCS huyện

Văn Chấn tỉnh Yên Bái............................................................................47

2.4. Thực trạng quản lý hoạt động giáo dục giới tính cho học sinh nội trú các

trường phổ thông dân tộc bán trú THCS huyện Văn Chấn, tỉnh Yên Bái....48

vi

2.4.1. Thực trạng quản lý mục tiêu giáo dục giới tính cho học sinh nội trú

các trường phổ thông dân tộc bán trú trung học cơ sở huyện Văn

Chấn, tỉnh Yên Bái ..................................................................................48

2.4.2. Thực trạng quản lý thực hiện nội dung hoạt động giáo dục giới tính

cho học sinh nội trú các trường phổ thông dân tộc bán trú trung học

cơ sở huyện Văn Chấn, tỉnh Yên Bái......................................................51

2.4.3. Thực trạng quản lý việc sử dụng các hình thức giáo dục giới tính

cho HS nội trú các trường phổ thông dân tộc bán trú trung học cơ sở

huyện Văn Chấn, tỉnh Yên Bái................................................................54

2.4.4. Thực trạng quản lý việc kiểm tra, giám sát hoạt động giáo dục giới

tính cho HS nội trú các trường phổ thông dân tộc bán trú trung học

cơ sở huyện Văn Chấn, tỉnh Yên Bái......................................................57

2.4.5. Thực trạng mức độ ảnh hưởng của các yếu tố tới quản lý hoạt động

giáo dục giới tính cho học sinh nội trú các trường phổ thông dân tộc

bán trú THCS huyện Văn Chấn tỉnh Yên Bái .........................................59

2.5. Đánh giá chung về thực trạng quản lý hoạt động giáo dục giới tính

cho học sinh nội trú các trường phổ thông dân tộc bán trú THCS

huyện Văn Chấn tỉnh Yên Bái.................................................................61

2.5.1. Những ưu điểm........................................................................................61

2.5.2. Những hạn chế.........................................................................................63

Kết luận chương 2..............................................................................................64

Chƣơng 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC GIỚI

TÍNH CHO HỌC SINH Ở CÁC TRƯỜNG PHỔ THÔNG DÂN TỘC BÁN

TRÚ TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN VĂN CHẤN, TỈNH YÊN BÁI................66

3.1. Nguyên tắc xây dựng các biện pháp...........................................................66

3.1.1. Nguyên tắc bảo đảm tính thực tiễn..........................................................66

3.1.2. Nguyên tắc bảo đảm tính khả thi.............................................................66

3.1.3. Nguyên tắc bảo đảm tính phù hợp...........................................................67

3.1.4. Nguyên tắc bảo đảm tính đồng bộ...........................................................67

vii

3.2. Một số biện pháp quản lý hoạt động giáo dục giới tính cho học sinh

các trường phổ thông dân tộc bán trú trung học cơ sở trên địa bàn

huyện Văn Chấn, tỉnh Yên Bái................................................................67

3.2.1. Tổ chức nâng cao nhận thức cho cán bộ, giáo viên nhà trường về

hoạt động giáo dục giới tính cho học sinh nội trú ở các trường

PTDT bán trú THCS huyện Văn Chấn, tỉnh Yên bái..............................68

3.2.2. Chỉ đạo thiết kế nội dung GDGT lồng ghép trong dạy học các môn

học và theo chủ đề liên môn, chủ đề trải nghiệm cho học sinh ở các

trường PTDT bán trú THCS huyện Văn Chấn, tỉnh Yên bái..................70

3.2.3. Chỉ đạo thực hiện đa dạng hóa các hình thức tổ chức giáo dục giới

tính cho học sinh các trường phổ thông dân tộc bán trú trung học cơ

sở huyện Văn Chấn, tỉnh Yên Bái...........................................................72

3.2.4. Phối hợp các lực lượng giáo dục tham gia vào hoạt động giáo dục

giới tính cho học sinh nội trú ở các trường PTDT bán trú THCS

huyện Văn Chấn, tỉnh Yên Bái................................................................76

3.2.5. Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát hoạt động giáo dục giới tính

cho học sinh các trường PTDT bán trú THCS huyện Văn Chấn, tỉnh

Yên Bái ....................................................................................................80

3.3. Mối liên hệ giữa các biện pháp đề xuất......................................................82

3.4. Khảo nghiệm tính cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp đề xuất......83

3.4.1. Mục đích khảo nghiệm............................................................................83

3.4.2. Đối tượng khảo nghiệm...........................................................................83

3.4.3. Nội dung khảo nghiệm ............................................................................83

3.4.4. Phương pháp khảo nghiệm......................................................................83

3.4.5. Kết quả đánh giá ......................................................................................84

Kết luận chương 3..............................................................................................93

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ .....................................................................95

TÀI LIỆU THAM KHẢO..................................................................................99

PHỤ LỤC 1............................................................................................................

iv

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

STT Chữ viết tắt Chữ viết đầy đủ

1 CBGV Cán bộ giáo viên

2 CBQL Cán bộ quản lý

3 CMHS Cha mẹ học sinh

4 CSVC Cơ sở vật chất

5 GD Giáo dục

7 GD&ĐT Giáo dục và đào tạo

6 GDGT Giáo dục giới tính

8 GV Giáo viên

9 HĐNGLL Hoạt động ngoài giờ lên lớp

10 PTDTBT THCS Phổ thông dân tộc bán trú Trung học cơ sở

11 HS PTDTBT Học sinh Phổ thông dân tộc bán trú

12 THCS Trung học cơ sở

v

DANH MỤC CÁC BẢNG, BIỂU

Bảng 2.1: Tổng hợp số lượng học sinh nội trú ở các trường PT DT bán

trú THCS ở huyện Văn Chấn, tỉnh Yên Bái................................35

Bảng 2.2: Quy ước tiêu chí và điểm đánh giá .............................................38

Bảng 2.3: Đánh giá của CBQL và GV về mức độ hiệu quả việc thực

hiện mục tiêu giáo dục giới tính cho học sinh nội trú các

trường phổ thông dân tộc bán trú trung học cơ sở huyện Văn

Chấn, tỉnh Yên Bái......................................................................40

Bảng 2.4: Thực hiện nội dung giáo dục giới tính cho học sinh nội trú ở

các trường PT DTBT THCS huyện Văn Chấn, tỉnh Yên Bái.....42

Bảng 2.5: Thực trạng việc sử dụng hình thức giáo dục giới tính cho

học sinh nội trú ở các trường phổ thông dân tộc bán trú

THCS huyện Văn Chấn, tỉnh Yên Bái ........................................45

Bảng 2.6: Thực trạng phối hợp các lực lượng tham gia giáo dục giới

tính cho học sinh nội trú các trường phổ thông dân tộc bán

trú THCS .....................................................................................47

Bảng 2.7: Đánh giá của CBQL, GV về thực hiện mục tiêu hoạt động giáo

dục giới tính cho học sinh nội trú các trường phổ thông dân tộc

bán trú trung học cơ sở huyện Văn Chấn, tỉnh Yên Bái..................49

Bảng 2.8: Đánh giá của CBQL và GV về quản lý việc thực hiện nội

dung hoạt động giáo dục giới tính cho học sinh nội trú các

trường PTDT bán trú THCS huyện Văn Chấn, tỉnh Yên Bái.....52

Bảng 2.9: Đánh giá của CBQL và GV về thực trạng quản lý việc sử

dụng các hình thức tổ chức hoạt động giáo dục giới tính cho

HS nội trú các trường phổ thông dân tộc bán trú THCS

huyện Văn Chấn, tỉnh Yên Bái ...................................................55

Bảng 2.10: Đánh giá của CBQL, GV về thực trạng quản lý việc kiểm

tra, giám sát hoạt động giáo dục giới tính cho HS nội trú các

vi

trường phổ thông dân tộc bán trú trung học cơ sở huyện Văn

Chấn, tỉnh Yên Bái......................................................................57

Bảng 2.11: Đánh giá của CBQL, GV về thực trạng mức độ tố ảnh

hưởng của các yếu tố đến quản lý hoạt động GDGT cho HS

nội trú các trường PTDT bán trú THCS huyện Văn Chấn,

tỉnh Yên Bái ................................................................................60

Bảng 3.1. Mức độ cấp thiết của các biện pháp quản lý hoạt động

GDGT cho học sinh các trường phổ thông dân tộc bán trú

THCS huyện Văn Chấn, tỉnh Yên Bái ........................................84

Bảng 3.2: Mức độ khả thi của các biện pháp quản lý hoạt động GDGT

cho học sinh nội trú ở các trường phổ thông dân tộc bán trú

THCS huyện Văn Chấn, tỉnh Yên Bái ........................................87

Bảng 3.3: Sự tương quan về tính cần thiết và tính khả thi của các biện

pháp đề xuất ................................................................................89

Biểu đồ 3.1: Mối tương quan giữa mức độ cần thiết và tính khả thi của

các biện pháp đề xuất ..................................................................91

1

MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Giáo dục giới tính là một loại hình giáo dục hết sức phức tạp nhằm giáo

dục con người ở thế hệ trẻ vươn lên làm người bao hàm những giá trị của

“Chân, Thiện, Mỹ”. Đó là một bộ phận góp phần giáo dục con người hình

thành nhân cách ở mọi cá nhân. Trong thời kỳ mở cửa giao lưu văn hóa như

hiện nay giữa các dân tộc, các quốc gia với nền khoa học hiện đại đang phát

triển mạnh thì việc giáo dục giới tính góp phần xây dựng nhân cách con người

là một vấn đề rất quan trọng. Để giúp con người phát triển bình thường và phát

triển toàn diện về nhân cách, chúng ta cần đưa nội dung giáo dục giới tính vào

trong hoạt động giáo dục của xã hội. Giáo dục cho học sinh có năng lực hiểu

được người khác giới với mình, có tình cảm tôn trọng đối với họ không chỉ là

con người nói chung, mà còn có năng lực, tính đức và tôn trọng những đặc

điểm giới tính của nhau trong quá trình hoạt động cùng nhau.

Giáo dục giới tính có vai trò vô cùng quan trọng đối với con người nói

chung và đối với học sinh THCS nói riêng, nó giúp học sinh nhận thức đúng về

vị trí, vai trò về giới của mình, trên cơ sở đó có thái độ và hành vi phù hợp với

giới tính để sống thành công, khỏe mạnh. Lứa tuổi học sinh THCS là lứa tuổi

học sinh không còn là trẻ con nhưng chưa phải là người lớn, các em có những

quan tâm hơn về giới và mối quan hệ với bạn khác giới, tuy nhiên lại chưa có

đủ kinh nghiệm để xử lý các mối quan hệ với người khác giới. Những rung cảm

đầu đời có thể xuất hiện và cũng có thể dẫn đến những hậu quả khó lường nếu

học sinh không biết làm chủ cảm xúc của mình. Đây là giai đoạn rất quan

trọng, nó góp phần quyết định cả phần cuộc đời sau này của mỗi con người vì

vậy bên cạnh giáo dục học vấn phổ thông, nhà trường, gia đình cần quan tâm

hơn tới việc giáo dục giới tính cho học sinh nhằm giúp các em biết giữ gìn sức

khỏe sinh sản, phòng chống các bệnh lây truyền qua đường tình dục, biết ứng

2

xử phù hợp với giới và giới tính, biết làm chủ trong các mối quan hệ với người

khác giới và chống lạm dụng tình dục đối với trẻ em.

Song trong thực tế bên cạnh các bộ môn khoa học khác thì việc giáo dục

giới tính ở bậc trung học cơ sở còn bị xem nhẹ, đặc biệt là trong công tác giáo

dục, sử dụng đội ngũ giáo viên tham gia giáo dục chuyên đề này hầu như không

có đa số do giáo viên chủ nhiệm và các bộ môn như: Giáo dục công dân và

môn Sinh học...kiêm nhiệm.

Vấn đề giáo dục giới tính có là vấn đề cần thiết tham gia vào quá trình

giáo dục và đào tạo vẫn đang còn nhiều ý kiến khác nhau. Thiết nghĩ bên cạnh

việc học các bộ môn văn hóa, học sinh vẫn có nhu cầu tìm hiểu, nhận thức đối

với các vấn đề giới tính. Nội dung này đang có sức hút nhất định và ảnh

hưởng rất lớn đến việc hình thành và phát triển nhân cách của học sinh bậc

trung học cơ sở.

Huyện Văn Chấn, tỉnh Yên Bái là một huyện vùng cao, cách xa trung

tâm thành phố Yên Bái, điều kiện kinh tế còn gặp nhiều khó khăn với nhiều dân

tộc thiểu số cùng sinh sống, trình độ dân trí chưa cao, còn nhiều tập tục lạc hậu,

giáo dục nói chung và giáo dục giới tính đối với học sinh nói riêng chưa được

thực sự được quan tâm từ các bậc phụ huynh. Bên cạnh đó tại các trường

THCS huyện Văn Chấn, tỉnh Yên Bái, không có cán bộ có chuyên môn về lĩnh

vực này, trong khi giáo dục giới tính là vấn đề nhạy cảm, cần được tư vấn cẩn

thận; việc chia sẻ giữa thầy và trò, cha mẹ và các con, bạn bè với nhau còn

nhiều khó khăn; sự phối hợp giữa các lực lượng trong và ngoài trường trong

công tác giáo dục giới tính cho cho học sinh THCS còn nhiều hạn chế. Đặc biệt

trên địa bàn huyện còn có mô hình trường PTDTBT THCS với các học sinh

dân tộc thiểu số ở và học tập tại trường.

Xuất phát từ những lý do trên, chúng tôi chọn đề tài nghiên cứu: “Quản

lý giáo dục giới tính cho học sinh nội trú các trường phổ thông dân tộc bán

trú trung học cơ sở huyện Văn Chấn, tỉnh Yên Bái”.