Quản lý giáo dục giá trị sống cho học sinh các trường trung học cơ sở, huyện Nậm Nhùn, tỉnh Lai Châu trong bối cảnh đổi mới giáo dục

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

––––––––––––––––––––––

NGUYỄN PHÚ ANH

QUẢN LÝ GIÁO DỤC GIÁ TRỊ SỐNG CHO HỌC SINH

CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ, HUYỆN NẬM NHÙN,

TỈNH LAI CHÂU TRONG BỐI CẢNH ĐỔI MỚI GIÁO DỤC

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

THÁI NGUYÊN - 2019

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

––––––––––––––––––––––

NGUYỄN PHÚ ANH

QUẢN LÝ GIÁO DỤC GIÁ TRỊ SỐNG CHO HỌC SINH

CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ, HUYỆN NẬM NHÙN,

TỈNH LAI CHÂU TRONG BỐI CẢNH ĐỔI MỚI GIÁO DỤC

Ngành: Quản lý giáo dục

Mã số: 8 14 01 14

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Người hướng dẫn khoa học: TS Đỗ Lệ Hà

THÁI NGUYÊN - 2019

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

LỜI CAM ĐOAN

Tôi cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi.

Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chưa từng được

ai công bố trong bất kỳ công trình nào khác.

Tác giả luận văn

Nguyễn Phú Anh

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

LỜI CẢM ƠN

Với tất cả sự kính trọng và tình cảm chân thành của mình, cho phép tôi

được bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đối với Ban Giám hiệu, Phòng sau đại học thuộc

trường Đại học Sư phạm - ĐHTN, toàn thể các thầy giáo, cô giáo Khoa Tâm lý

Giáo dục, các thầy cô giáo đã trực tiếp giảng dạy và tham gia quản lý tôi trong quá

trình học tập và thực hiện luận văn tốt nghiệp.

Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới TS Đỗ Lệ Hà đã tận tình và giúp

đỡ tôi hoàn thành luận văn này.

Tôi xin gửi lời cảm ơn đến các đồng chí lãnh đạo Nhà trường, các thầy

giáo, cô giáo trường THCS huyện Nậm Nhùn, tỉnh Lai Châu đã nhiệt tình giúp đỡ,

cung cấp cho tôi những thông tin, số liệu, tạo điều kiện thuận lợi trong quá trình

nghiên cứu. Cảm ơn gia đình, bạn bè đồng nghiệp đã động viên, cổ vũ tinh thần

giúp đỡ để tôi trong quá trình học tập và thực hiện luận văn tốt nghiệp.

Mặc dù đã có nhiều cố gắng, song luận văn khó tránh khỏi những thiếu

sót, rất mong nhận được sự góp ý và giúp đỡ của Hội đồng khoa học và Quý

thầy cô, anh chị em đồng nghiệp và bạn bè.

Xin trân trọng cảm ơn./.

Thái Nguyên, tháng 3 năm 2019

Tác giả luận văn

Nguyễn Phú Anh

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

MỤC LỤC

Lời cam đoan ........................................................................................................ i

Lời cảm ơn...........................................................................................................ii

Mục lục ...............................................................................................................iii

Danh mục ký hiệu, viết tắt.................................................................................. iv

Danh mục các bảng.............................................................................................. v

Danh mục các biểu đồ ........................................................................................ vi

MỞ ĐẦU.............................................................................................................1

1. Lý do chọn đề tài .............................................................................................1

2. Mục đích nghiên cứu .......................................................................................2

3. Khách thể nghiên cứu và đối tượng nghiên cứu..............................................3

4. Giả thuyết khoa học.........................................................................................3

5. Nhiệm vụ nghiên cứu ......................................................................................3

6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu ..........................................................................3

7. Phương pháp nghiên cứu .................................................................................4

8. Cấu trúc của luận văn ......................................................................................4

Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO

DỤC GIÁ TRỊ SỐNG CHO HỌC SINH TRƯỜNG THCS TRONG

BỐI CẢNH ĐỔI MỚI GIÁO DỤC..................................................................6

1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề.......................................................................6

1.1.1. Trên thế giới ..............................................................................................6

1.1.2. Tại Việt Nam ...........................................................................................10

1.2. Các khái niệm cơ bản của đề tài.................................................................13

1.2.1. Quản lý.....................................................................................................13

1.2.2. Giá trị, giá trị sống...................................................................................15

1.2.3. Giáo dục giá trị sống cho học sinh trung học cơ sở ................................16

1.2.4. Quản lý giáo dục giá trị sống...................................................................17

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

1.2.5. Trường Trung học cơ sở trong hệ thống giáo dục quốc dân ...................18

1.3. Một số vấn đề lý luận về giáo dục giá trị sống cho học sinh trường

trung học cơ sở trong bối cảnh đổi mới giáo dục ..............................................18

1.3.1. Bối cảnh đổi mới giáo dục hiện nay và yêu cầu đặt ra đối với học

sinh trung học cơ sở .........................................................................................18

1.3.2. Đặc điểm của học sinh trường trung học cơ sở.......................................20

1.3.3. Mục đích, ý nghĩa của giáo dục giá trị sống cho học sinh trường

trung học cơ sở trong bối cảnh đổi mới giáo dục hiện nay ...............................21

1.3.4. Nội dung giáo dục giá trị sống cho học sinh trường trung học cơ sở .....21

1.3.5. Phương pháp giáo dục giá trịsống cho học sinh trường trung học cơ sở.......25

1.3.6. Hình thức giáo dục giá trị sống cho học sinh trường trung học cơ sở ....25

1.4. Những vấn đề chung về quản lý giáo dục giá trị sống cho học sinh

trường trung học cơ sở trong bối cảnh đổi mới giáo dục hiện nay ...................28

1.4.1. Lập kế hoạch quản lý hoạt động giáo dục giá trị sống cho học sinh

trường trung học cơ sở.......................................................................................28

1.4.2. Tổ chức thực hiện giáo dục giá trị sống cho học sinh trường trung

học cơ sở............................................................................................................29

1.4.3. Chỉ đạo triển khai giáo dục giá trị sống cho học sinh trường trung

học cơ sở............................................................................................................29

1.4.4. Kiểm tra, đánh giá hoạt động giáo dục giá trị sống cho học sinh

trường trung học cơ sở ....................................................................................30

1.4.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động giáo dục giá trị sống

cho học sinh trường trung học cơ sở .................................................................31

KẾT LUẬN CHƯƠNG 1..................................................................................34

Chương 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC

GIÁ TRỊ SỐNG CHO HỌC SINH CÁC TRƯỜNG THCS HUYỆN

NẬM NHÙN, LAI CHÂU TRONG BỐI CẢNH ĐỔI MỚI GIÁO

DỤC HIỆN NAY....................................................................................36

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

2.1. Khái quát về điều kiện tự nhiên, xã hội, giáo dục huyện Nậm Nhùn,

tỉnh Lai Châu .....................................................................................................36

2.2. Khái quát về khảo sát thực trạng ................................................................37

2.2.1. Mục đích ..................................................................................................37

2.2.2. Nội dung khảo sát....................................................................................37

2.2.3. Đối tượng và địa bàn khảo sát.................................................................38

2.2.4. Phương pháp khảo sát..............................................................................38

2.3. Thực trạng giáo dục giá trị sống cho học sinh các trường trung học cơ sở

huyện Nậm Nhùn tỉnh Lai Châu trong bối cảnh đổi mới giáo dục hiện nay ..........39

2.3.1. Thực trạng về nhận thức của các lực lượng trong và ngoài nhà trường về

hoạt động giáo dục giá trị sống các trường trung học cơ sở huyện Nậm Nhùn ......39

2.3.2. Thực trạng nội dung giáo dục giá trị sống cho học sinh các trường

trung học cơ sở huyện Nậm Nhùn.....................................................................40

2.3.3. Thực trạng các phương pháp giáo dục giá trị sống cho học sinh các

trường trung học cơ sở huyện Nậm Nhùn .........................................................42

2.3.4. Thực trạng các hình thức tổ chức giáo dục giá trị sống cho học sinh

các trường trung học cơ sở huyện Nậm Nhùn...................................................43

2.4. Thực trạng quản lý dục giá trị sống cho học sinh các trường trung học

cơ sở huyện Nậm Nhùn trong bối cảnh đổi mới giáo dục hiện nay.................45

2.4.1. Thực trạng lập kế hoạch giáo dục giá trị sống cho học sinh ...................45

2.4.2. Thực trạng tổ chức thực hiện giáo dục giá trị sống cho học sinh............46

2.4.3. Thực trạng chỉ đạo triển khai hoạt động giáo dục giá trị sống cho học sinh .48

2.4.4. Thực trạng kiểm tra, đánh giá hoạt động giáo dục giá trị sống

cho học sinh......................................................................................................49

2.4.5. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý giáo dục giá trị sống

cho học sinh các trường trung học cơ sở huyện Nậm Nhùn .............................51

2.5. Đánh giá chung về thực trạng quản lý hoạt động giáo dục giá trị sống

cho học sinh các trường trung học cơ sở huyện Nậm Nhùn .............................52

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

2.5.1. Những kết quả đạt được ..........................................................................52

2.5.2. Những tồn tại, hạn chế.............................................................................53

2.5.3. Nguyên nhân của kết quả và hạn chế ......................................................54

KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 ..................................................................................56

Chương 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ GIÁO DỤC GIÁ TRỊ SỐNG CHO

HỌC SINH CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN NẬM

NHÙN, TỈNH LAI CHÂU TRONG BỐI CẢNH ĐỔI MỚI GIÁO DỤC

HIỆN NAY.........................................................................................................57

3.1. Các nguyên tắc xây dựng biện pháp...........................................................57

3.1.1. Tính đồng bộ............................................................................................57

3.1.2. Tính hệ thống...........................................................................................57

3.1.3. Tính thực tiễn...........................................................................................58

3.1.4. Tính khả thi..............................................................................................58

3.2. Các biện pháp quản lý tăng cường hoạt động giáo dục giá trị sống cho

học sinh các trường trung học cơ sở huyện Nậm Nhùn, tỉnh Lai Châu ............58

3.2.1. Nâng cao nhận thức về vị trí, vai trò giáo dục giá trị sống trong nhà

trường cho đội ngũ cán bộ quản lí, giáo viên, học sinh và cha mẹ học sinh.....58

3.2.2. Kế hoạch hoá, xác định vai trò, nhiệm vụ, nội dung giáo dục giá trị

sống cho học sinh phù hợp với điều kiện thực tiễn của nhà trường..................61

3.2.3. Tổ chức phối hợp các lực lượng giáo dục trong hoạt động giáo dục

giá trị sống cho học sinh....................................................................................66

3.2.4. Tăng cường bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng tổ chức giáo dục giá trị

sống cho đội ngũ giáo viên................................................................................70

3.2.5. Đổi mới kiểm tra, giám sát, đánh giá hoạt động giáo dục giá trị sống

cho học sinh .......................................................................................................73

3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp.................................................................75

3.4. Khảo nghiệm mức độ cấp thiết của các biện pháp đề xuất ........................76

3.4.1. Mục đích khảo sát....................................................................................76

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

3.4.2. Nội dung và phương pháp khảo sát.........................................................76

3.4.3. Đối tượng khảo sát...................................................................................77

3.4.4. Kết quả khảo sát về sự cần thiết và tính khả thi của các biện pháp đã

đề xuất................................................................................................................77

KẾT LUẬN CHƯƠNG 3 ..................................................................................81

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ .................................................................82

1. Kết luận..........................................................................................................82

2. Khuyến nghị...................................................................................................83

TÀI LIỆU THAM KHẢO...............................................................................86

PHỤ LỤC

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

DANH MỤC KÝ HIỆU, VIẾT TẮT

BGH Ban giám hiệu

CB-GV-CNV Cán bộ - Giáo viên - Công nhân viên

CBQL Cán bộ quản lý

CSVC Cơ sở vật chất

GD Giáo dục

GTS Giá trị sống

GV Giáo viên

GVBM Giáo viên bộ môn

GVCN Giáo viên chủ nhiệm

HĐNGLL Hoạt động ngoài giờ lên lớp

HS Học sinh

PHHS Phụ huynh học sinh

PTDTBT Phổ thông dân tộc bán trú

TCM Tổ chuyên môn

THCS Trung học cơ sở

TTCM Tổ trưởng chuyên môn

XH Xã hội

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

DANH MỤC BẢNG, BIỂU ĐỒ

Bảng 2.1. Đối tượng khảo sát...........................................................................38

Bảng 2.2. Quy ước tiêu chí và điểm đánh giá..................................................38

Bảng 2.3. Đánh giá của CBQL và GV về nhận thức của các lực lượng

trong và ngoài nhà trường về hoạt động giáo dục giá trị sống........39

Bảng 2.4. Đánh giá của CBQL và GV về việc thực hiện nội dung giáo dục

giá trị sống cho học sinh ..................................................................40

Bảng 2.5. Đánh giá của CBQL và GV về việc sử dụng phương pháp giáo

dục giá trị sống cho học sinh ...........................................................42

Bảng 2.6. Đánh giá của CBQL và GV về sử dụng hình thức tổ chức giáo

dục giá trị sống cho học sinh ...........................................................43

Bảng 2.7. Đánh giá của CBQL và GV về việc lập kế hoạch giáo dục giá trị

sống cho học sinh.............................................................................45

Bảng 2.8. Đánh giá của CBQL và GV về việc tổ chức thực hiện giáo dục

giá trị sống cho học sinh ..................................................................47

Bảng 2.9. Đánh giá của CBQL và GV về việc chỉ đạo triển khai hoạt động

giáo dục giá trị sống cho học sinh ...................................................48

Bảng 2.10. Đánh giá của CBQL và GV về việc kiểm tra, đánh giá hoạt

động giáo dục giá trị sống cho học sinh ..........................................50

Bảng 2.11. Đánh giá của CBQL và GV về các yếu tố ảnh hưởng đến quản

lý giáo dục giá trị sống cho học sinh ...............................................51

Bảng 3.1. Đối tượng khảo sát ............................................................................77

Bảng 3.2. Kết quả khảo sát tính cần thiết của các biện pháp ............................77

Bảng 3.3. Kết quả khảo sát tính khả thi của các biện pháp...............................79