Quản lý dạy học môn tiếng Việt cho học sinh tiểu học người dân tộc thiểu số huyện Hoàng Su Phì, tỉnh Hà Giang theo chương trình giáo dục phổ thông năm 2018

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM

NGUYỄN THỊ BÍCH HẰNG

QUẢN LÝ DẠY HỌC MÔN TIẾNG VIỆT

CHO HỌC SINH TIỂU HỌC NGƢỜI DÂN TỘC THIỂU SỐ

HUYỆN HOÀNG SU PHÌ, TỈNH HÀ GIANG THEO

CHƢƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THÔNG NĂM 2018

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

THÁI NGUYÊN - 2020

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM

NGUYỄN THỊ BÍCH HẰNG

QUẢN LÝ DẠY HỌC MÔN TIẾNG VIỆT

CHO HỌC SINH TIỂU HỌC NGƢỜI DÂN TỘC THIỂU SỐ

HUYỆN HOÀNG SU PHÌ, TỈNH HÀ GIANG THEO

CHƢƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THÔNG NĂM 2018

Ngành: Quản lý giáo dục

Mã số: 8.14.01.14

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: 1. PGS.TS. Phí Thị Hiếu

2. TS Bùi Ngọc Lâm

THÁI NGUYÊN - 2020

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan luận văn này là công trình nghiên cứu của bản thân,

dƣới sự hƣớng dẫn khoa học của PGS. TS Phí Thị Hiếu, giảng viên Trƣờng

Đại học sƣ phạm Thái Nguyên.

Các số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn là trung thực, không

trùng lặp và chƣa từng đƣợc công bố dƣới bất cứ hình thức nào. Tất cả các nội

dung tham khảo, kế thừa của các tác giả khác đều đƣợc trích dẫn đầy đủ.

Thái Nguyên, tháng 9 năm 2020

Tác giả luận văn

Nguyễn Thị Bích Hằng

ii

LỜI CẢM ƠN

Với tình cảm chân thành, em xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến Ban

Giám hiệu Trƣờng Đại học sƣ phạm Thái Nguyên; Phòng Đào tạo sau đại

học; các thầy cô giáo và cán bộ quản lý Trƣờng Đại học sƣ phạm Thái

Nguyên đã động viên, khuyến khích, tận tình giảng dạy, tƣ vấn trong quá

trình học tập, nghiên cứu đề tài.

Em xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành tới PGS. TS Phí Thị Hiếu đã

tận tình chỉ bảo và đã giúp đỡ trong suốt quá trình nghiên cứu và hoàn thành

luận văn này.

Tác giả xin bày tỏ lòng cảm ơn Ban lãnh đạo phòng GDĐT và Ban

giám hiệu các trƣờng tiểu học huyện Hoàng Su Phì tỉnh Hà Giang, các đồng

nghiệp và gia đình đã khích lệ, tạo điều kiện thuận lợi trong quá trình học tập,

nghiên cứu và hoàn thành luận văn này.

Trong quá trình thực hiện, dù đã rất cố gắng, nhƣng do một số hạn chế

về điều kiện học tập, nghiên cứu, luận văn không tránh khỏi những thiếu sót.

Em kính mong nhận đƣợc sự đóng góp từ phía quý thầy cô, các nhà khoa học

để tiếp tục hoàn thiện và tạo cơ sở cho những nghiên cứu tiếp theo.

Xin chân thành cảm ơn!

Tác giả

Nguyễn Thị Bích Hằng

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN .............................................................................................. i

LỜI CẢM ƠN ...................................................................................................ii

MỤC LỤC........................................................................................................iii

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ............................................................viii

DANH MỤC BẢNG BIỂU ............................................................................. ix

MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1

1. Lý do chọn đề tài........................................................................................... 1

2. Mục đích nghiên cứu..................................................................................... 3

3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu .............................................................. 4

4. Nhiệm vụ nghiên cứu .................................................................................... 4

5. Giả thuyết khoa học ...................................................................................... 4

6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu đề tài.............................................................. 5

7. Phƣơng pháp nghiên cứu............................................................................... 5

8. Cấu trúc của luận văn.................................................................................... 6

Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ DẠY HỌC MÔN TIẾNG

VIỆT CHO HỌC SINH TIỂU HỌC NGƢỜI DÂN TỘC THIỂU SỐ

THEO CHƢƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THÔNG 2018.............................7

1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề .................................................................... 7

1.1.1. Hƣớng nghiên cứu về dạy học ngôn ngữ thứ hai (ngoại ngữ) cho

học sinh tiểu học ngƣời dân tộc thiểu số........................................................... 7

1.1.2. Hƣớng nghiên cứu về quản lý hoạt động dạy học tiếng Việt cho

học sinh tiểu học ngƣời dân tộc thiểu số theo Chƣơng trình giáo dục

phổ thông 2018 ................................................................................................. 8

1.2. Một số khái niệm cơ bản.......................................................................... 10

1.2.1. Quản lý .................................................................................................. 10

1.2.2. Dạy học, dạy học môn Tiếng Việt ........................................................ 12

1.2.3. Học sinh tiểu học, học sinh tiểu học ngƣời dân tộc thiểu số ................ 12

1.2.4. Dạy học môn tiếng Việt cho học sinh tiểu học ngƣời dân tộc thiểu số ...... 13

iv

1.2.5. Chƣơng trình giáo dục phổ thông năm 2018 ........................................ 13

1.2.6. Dạy học môn tiếng Việt cho học sinh tiểu học ngƣời dân tộc thiểu

số theo chƣơng trình giáo dục phổ thông 2018 trong nhà trƣờng tiểu học..... 14

1.2.7. Quản lý dạy học môn Tiếng Việt cho học sinh tiểu học ngƣời dân

tộc thiểu số theo chƣơng trình giáo dục phổ thông 2018................................ 15

1.3. Lý luận về dạy học môn tiếng Việt cho học sinh tiểu học ngƣời dân

tộc thiểu số theo chƣơng trình giáo dục phổ thông 2018................................ 16

1.3.1. Một số đặc điểm tâm lý cơ bản của học sinh tiểu học ngƣời dân tộc

thiểu số ............................................................................................................ 16

1.3.2. Mục tiêu dạy học môn tiếng Việt cho học sinh tiểu học ngƣời dân

tộc thiểu số theo chƣơng trình giáo dục phổ thông 2018................................ 18

1.3.3. Yêu cầu cần đạt khi dạy học môn tiếng Việt cho học sinh tiểu học

ngƣời dân tộc thiểu số theo chƣơng trình giáo dục phổ thông 2018............... 19

1.3.4. Nội dung dạy học môn Tiếng Việt cho học sinh tiểu học ngƣời dân

tộc thiểu số theo Chƣơng trình giáo dục phổ thông 2018............................... 20

1.3.5. Phƣơng pháp, hình thức dạy học môn tiếng Việt cho học sinh tiểu

học ngƣời dân tộc thiểu số theo Chƣơng trình giáo dục phổ thông 2018....... 22

1.4. Quản lý dạy học môn tiếng Việt cho học sinh tiểu học ngƣời dân tộc

thiểu số theo Chƣơng trình giáo dục phổ thông 2018..................................... 28

1.4.1. Vai trò của trƣởng phòng GD&ĐT trong quản lý dạy học môn

tiếng Việt cho học sinh tiểu học ngƣời dân tộc thiểu số theo Chƣơng

trình giáo dục phổ thông 2018 ........................................................................ 28

1.4.2. Nội dung quản lý dạy học môn tiếng Việt cho học sinh tiểu học

ngƣời dân tộc thiểu số theo chƣơng trình giáo dục phổ thông 2018............... 29

1.5. Các yếu tố ảnh hƣởng đến quản lý dạy học môn tiếng Việt cho học

sinh tiểu học ngƣời dân tộc thiểu số theo chƣơng trình giáo dục phổ

thông 2018....................................................................................................... 37

1.5.1. Yếu tố chủ quan .................................................................................... 37

1.5.2. Yếu tố khách quan................................................................................. 40

Kết luận chƣơng 1 ........................................................................................... 42

v

Chƣơng 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ DẠY HỌC MÔN TIẾNG

VIỆT CHO HỌC SINH TIỂU HỌC NGƢỜI DÂN TỘC THIẾU SỐ

HUYỆN HOÀNG SU PHÌ, TỈNH HÀ GIANG THEO CHƢƠNG

TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THÔNG 2018.................................................... 43

2.1. Khái quát về khảo sát thực trạng.............................................................. 43

2.1.1. Vài nét về khách thể khảo sát................................................................ 43

2.1.2. Tổ chức khảo sát thực trạng .................................................................. 45

2.2. Thực trạng dạy học môn tiếng Việt cho học sinh tiểu học ngƣời dân

tộc thiểu số huyện Hoàng Su Phì tỉnh Hà Giang theo Chƣơng trình giáo

dục phổ thông 2018......................................................................................... 47

2.2.1. Thực trạng nội dung dạy học môn Tiếng Việt cho học sinh tiểu

học ngƣời dân tộc thiểu số huyện Hoàng Su Phì tỉnh Hà Giang theo

Chƣơng trình giáo dục phổ thông 2018 .......................................................... 47

2.2.2. Thực trạng phƣơng pháp dạy học môn Tiếng Việt cho học sinh

tiểu học ngƣời dân tộc thiểu số huyện Hoàng Su Phì tỉnh Hà Giang theo

Chƣơng trình GDPT 2018............................................................................... 51

2.2.3. Thực trạng hình thức dạy học môn Tiếng Việt cho học sinh tiểu

học ngƣời dân tộc thiểu số huyện Hoàng Su Phì, tỉnh Hà Giang theo

Chƣơng trình giáo dục phổ thông 2018 .......................................................... 53

2.3. Thực trạng quản lý dạy học môn Tiếng Việt cho học sinh tiểu học

ngƣời dân tộc thiểu số huyện Hoàng Su Phì tỉnh Hà Giang theo Chƣơng

trình giáo dục phổ thông 2018 ........................................................................ 55

2.3.1. Thực trạng lập kế hoạch quản lý dạy học môn Tiếng Việt cho học

sinh tiểu học ngƣời dân tộc thiểu số huyện Hoàng Su Phì tỉnh Hà Giang

theo Chƣơng trình giáo dục phổ thông 2018 .................................................. 55

2.3.2. Thực trạng tổ chức dạy học môn Tiếng Việt cho học sinh tiểu học

ngƣời dân tộc thiểu số huyện Hoàng Su Phì tỉnh Hà Giang theo Chƣơng

trình giáo dục phổ thông 2018 ........................................................................ 57

vi

2.3.3. Thực trạng chỉ đạo hoạt động dạy học môn tiếng Việt cho học sinh

tiểu học ngƣời dân tộc thiểu số huyện Hoàng Su Phì tỉnh Hà Giang theo

chƣơng trình giáo dục phổ thông 2018 ........................................................... 60

2.3.4. Thực trạng kiểm tra hoạt động dạy học môn tiếng Việt cho học

sinh tiểu học ngƣời dân tộc thiểu số huyện Hoàng Su Phì tỉnh Hà Giang

theo chƣơng trình giáo dục phổ thông 2018 ................................................... 63

2.4. Thực trạng các yếu tố ảnh hƣởng đến quản lý dạy học môn tiếng

Việt cho học sinh tiểu học ngƣời dân tộc thiểu số huyện Hoàng Su Phì,

tỉnh Hà Giang theo Chƣơng trình giáo dục phổ thông 2018........................... 66

2.5. Đánh giá chung về thực trạng quản lý dạy học môn Tiếng Việt cho

học sinh tiểu học ngƣời dân tộc thiểu số huyện Hoàng Su Phì, tỉnh Hà

Giang theo chƣơng trình giáo dục phổ thông 2018 ........................................ 69

2.5.1. Ƣu điểm và nguyên nhân ...................................................................... 69

2.5.2. Hạn chế và nguyên nhân ....................................................................... 71

Kết luận chƣơng 2 ........................................................................................... 72

Chƣơng 3. BIỆN PHÁP QUẢN LÝ DẠY HỌC MÔN TIẾNG VIỆT

CHO HỌC SINH TIỂU HỌC NGƢỜI DÂN TỘC THIỂU SỐ

HUYỆN HOÀNG SU PHÌ, TỈNH HÀ GIANG THEO CHƢƠNG

TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THÔNG 2018.................................................... 75

3.1. Nguyên tắc đề xuất................................................................................... 75

3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn ....................................................... 75

3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính đồng bộ ........................................................ 75

3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính hiệu quả........................................................ 75

3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi .......................................................... 76

3.2. Biện pháp quản lý dạy học môn tiếng Việt cho học sinh tiểu học

ngƣời dân tộc thiểu số huyện Hoàng Su Phì, tỉnh Hà Giang theo Chƣơng

trình giáo dục phổ thông 2018 ........................................................................ 76

3.2.1. Xây dựng kế hoạch quản lý dạy học môn Tiếng Việt cho học sinh

tiểu học ngƣời dân tộc thiểu số theo định hƣớng chƣơng trình giáo dục

phổ thông 2018................................................................................................ 76

vii

3.2.2. Chỉ đạo đổi mới phƣơng pháp dạy học môn Tiếng Việt cho học

sinh ngƣời dân tộc thiểu số trong trƣờng tiểu học theo Chƣơng trình giáo

dục phổ thông 2018......................................................................................... 78

3.2.3. Tổ chức tuyên truyền, hỗ trợ các bậc cha mẹ trong việc dạy tiếng

Việt cho học sinh ngƣời dân tộc thiểu số........................................................ 80

3.2.4. Chỉ đạo các trƣờng tiểu học tổ chức biên soạn tài liệu, học liệu,

tranh ảnh, băng đĩa phù hợp, thân thiện với trẻ em tiểu học ngƣời dân tộc

thiểu số theo định hƣớng chƣơng trình giáo dục phổ thông 2018 .................. 82

3.2.5. Tổ chức bồi dƣỡng tiếng dân tộc cho giáo viên tiểu học dạy trẻ em

ngƣời dân tộc thiểu số ..................................................................................... 84

3.2.6. Tổ chức kiểm tra đánh giá hoạt động dạy học môn Tiếng Việt cho

học sinh tiểu học ngƣời dân tộc thiểu theo Chƣơng trình giáo dục phổ

thông 2018....................................................................................................... 85

3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp .............................................................. 87

3.4. Khảo sát tính cần thiết và tính khả thi của biện pháp quản lý dạy học

môn tiếng Việt cho học sinh tiểu học ngƣời dân tộc thiểu số huyện

Hoàng Su Phì tỉnh Hà Giang theo Chƣơng trình giáo dục phổ thông 2018 ... 88

3.5. Kết quả khảo sát....................................................................................... 89

Kết luận chƣơng 3 ........................................................................................... 96

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ............................................................... 97

TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................... 101

PHỤ LỤC..................................................................................................... 104

viii

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

CBQL : Cán bộ quản lý

CSVC : Cơ sở vật chất

DTTS : Dân tộc thiểu số

GD&ĐT : Giáo dục và đào tạo

GDPT : Giáo dục phổ thông

GV : Giáo viên

HS : Học sinh

THCS : Trung học cơ sở

THPT : Trung học phổ thông

UBND : Ủy ban nhân dân

ix

DANH MỤC BẢNG BIỂU

Bảng 2.1. Quy ƣớc xử lý thông tin thực trạng dạy học và quản lý dạy

học môn Tiếng Việt cho học sinh tiểu học ngƣời dân tộc

thiểu số huyện Hoàng Su Phì tỉnh Hà Giang theo Chƣơng

trình giáo dục phổ thông 2018..................................................... 47

Bảng 2.2. Thực trạng nội dung dạy học môn Tiếng Việt theo Chƣơng

trình GDPT 2018 cho học sinh ngƣời dân tộc thiểu số

huyện Hoàng Su Phì tỉnh Hà Giang theo Chƣơng trình

GDPT 2018 (Đánh giá của CBQL, GV, chuyên viên)................ 48

Bảng 2.3. Thực trạng phƣơng pháp dạy học môn Tiếng Việt cho học

sinh tiểu học ngƣời dân tộc thiểu số huyện Hoàng Su Phì

tỉnh Hà Giang theo Chƣơng trình GDPT 2018 (Đánh giá

của CBQL, GV, chuyên viên) ..................................................... 51

Bảng 2.4. Thực trạng hình thức dạy học môn Tiếng Việt theo Chƣơng

trình GDPT 2018 cho học sinh ngƣời dân tộc thiểu số trong

các trƣờng tiểu học huyện Hoàng Su Phì, tỉnh Hà Giang

(Đánh giá của CBQL, GV, chuyên viên) .................................... 53

Bảng 2.5. Thực trạng lập kế hoạch quản lý dạy học môn Tiếng Việt

cho học sinh tiểu học ngƣời dân tộc thiểu số huyện Hoàng

Su Phì tỉnh Hà Giang theo Chƣơng trình giáo dục phổ

thông 2018 (Theo đánh giá của CBQL, chuyên viên)................. 55

Bảng 2.6. Thực trạng tổ chức dạy học môn Tiếng Việt cho học sinh

tiểu học ngƣời dân tộc thiểu số huyện Hoàng Su Phì tỉnh

Hà Giang theo Chƣơng trình giáo dục phổ thông 2018

(Theo đánh giá của CBQL, chuyên viên).................................... 58

Bảng 2.7. Thực trạng chỉ đạo hoạt động dạy học môn tiếng Việt cho

học sinh tiểu học ngƣời dân tộc thiểu số huyện Hoàng Su

Phì tỉnh Hà Giang theo chƣơng trình giáo dục phổ thông

2018 (Theo đánh giá của CBQL, chuyên viên)........................... 61

x

Bảng 2.8. Thực trạng kiểm tra hoạt động dạy học môn tiếng Việt cho

học sinh tiểu học ngƣời dân tộc thiểu số huyện Hoàng Su

Phì tỉnh Hà Giang theo chƣơng trình giáo dục phổ thông

2018 (Theo đánh giá của CBQL, chuyên viên)........................... 64

Bảng 2.9. Thực trạng các yếu tố ảnh hƣởng đến quản lý dạy học môn

tiếng Việt cho học sinh tiểu học ngƣời dân tộc thiểu số

huyện Hoàng Su Phì, tỉnh Hà Giang theo Chƣơng trình giáo

dục phổ thông 2018 ..................................................................... 66

Bảng 3.1. Kết quả khảo nghiệm về tính cần thiết các biện pháp quản

lý dạy học môn Tiếng Việt cho học sinh tiểu học ngƣời dân

tộc thiểu số huyện Hoàng Su Phì, tỉnh Hà Giang theo

chƣơng trình GDPT 2018 ............................................................ 89

Bảng 3.2. Kết quả khảo nghiệm tính khả thi của các biện pháp quản lý

dạy học môn Tiếng Việt cho học sinh tiểu học ngƣời dân

tộc thiểu số huyện Hoàng Su Phì tỉnh Hà Giang theo

Chƣơng trình giáo dục phổ thông 2018....................................... 92

Bảng 3.3. Mối quan hệ giữa tính cần thiết và khả thi của các biện

pháp quản lý dạy học môn tiếng Việt cho học sinh tiểu học

ngƣời dân tộc thiểu số huyện Hoàng Su Phì tỉnh Hà Giang

theo Chƣơng trình GDPT 2018 ................................................... 94

1

MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Ngữ văn là môn học bắt buộc đƣợc học từ lớp 1 đến lớp 12. Ở cấp tiểu

học, môn học có tên là Tiếng Việt, ở cấp THCS và THPT có tên là Ngữ Văn.

Môn Ngữ văn giúp học sinh phát triển kỹ năng sử dụng tiếng Việt, làm công cụ

để học tập tất cả các môn học và hoạt động giáo dục khác trong nhà trƣờng;

đồng thời cũng là môn học quan trọng giáo dục học sinh những giá trị cao đẹp về

văn hóa, văn học và ngôn ngữ dân tộc; phát triển ở học sinh những cảm xúc lành

mạnh, tình cảm nhân văn, lối sống nhân ái, vị tha. Chƣơng trình môn Ngữ văn

theo Thông tƣ 32/2018/TT-BGDĐT ngày 26/12/2018 của bộ Giáo dục và Đào

tạo góp phần cùng với các môn học khác hình thành và phát triển ở học sinh các

phẩm chất chủ yếu: yêu nƣớc, nhân ái, chăm chỉ, trung thực, trách nhiệm góp

phần hình hành và phát triển ở học sinh các năng lực chung: năng lực tự chủ và

tự học, năng lực giao tiếp và hợp tác, năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo.

Tiếng Việt là ngôn ngữ chính thức dùng trong các cơ sở giáo dục (Điều

11- Luật giáo dục 2019). Trẻ em ngƣời dân tộc thiểu số (DTTS) là một trong

những đối tƣợng bị thiệt thòi trong quá trình tiếp cận với giáo dục, đặc biệt là

trẻ em gái ngƣời DTTS. Trong nhiều năm qua Nhà nƣớc ban hành và thực

hiện nhiều chính sách ƣu tiên phát triển giáo dục dân tộc; sự quan tâm của

ngành Giáo dục, cấp ủy, chính quyền địa phƣơng và sự cố gắng của cộng

đồng các DTTS, giáo dục dân tộc đã có những bƣớc phát triển nhất định, góp

phần tạo nguồn đào tạo cán bộ ngƣời DTTS, từng bƣớc đáp ứng yêu cầu phát

triển kinh tế xã hội vùng dân tộc và miền núi. Tuy nhiên, giáo dục vùng dân

tộc còn những bất cập nhƣ: Chất lƣợng giáo dục dân tộc còn thấp; tỉ lệ trẻ em

ngƣời DTTS đƣợc tiếp cận giáo dục, hoàn thành chƣơng trình lớp học và hoàn

thành chƣơng trình tiểu học chƣa cao. Nguyên nhân chủ yếu ảnh hƣởng đến

chất lƣợng đó chính là khả năng sử dụng tiếng Việt của học sinh ngƣời dân

tộc thiểu số cấp học mầm non và tiểu học.

2

Giáo dục tiểu học từ lớp 1 đến lớp 5 nằm trong giai đoạn giáo dục cơ

bản theo Chƣơng trình giáo dục phổ thông 2018. Trong giáo dục tiểu học,

Toán và Tiếng Việt là hai môn học bắt buộc trong Chƣơng trình giáo dục phổ

thông 2018. Trẻ em ngƣời DTTS thƣờng nói tiếng mẹ đẻ tại gia đình, khi đến

trƣờng, cô giáo nói tiếng phổ thông, chƣơng trình giáo dục cũng đƣợc thực

hiện bằng tiếng phổ thông. Đây là khó khăn rất lớn đối với cả giáo viên và

học sinh, cũng nhƣ việc bảo đảm chất lƣợng chƣơng trình giáo dục tiểu học.

Rào cản về mặt ngôn ngữ khiến học sinh nhút nhát, rụt rè, thiếu tự tin để tham

gia các hoạt động giáo dục. Đối với học sinh tiểu học, khi vào lớp một, vốn

tiếng Việt ít, trẻ chỉ có khả năng nghe, nói đƣợc những câu ngắn, đơn giản

cho nên việc học tập cũng nhƣ tham gia hoạt động ở lớp, ở trƣờng rất hạn chế.

Trong quá trình học tập, nhất là với học sinh lớp 1, lớp 2, học sinh học khó

nhớ, hay phát âm sai hoặc thiếu thanh điệu dẫn đến viết sai chính tả, một bộ

phận học sinh đọc còn phải đánh vần. Một bộ phận giáo viên chƣa hiểu phong

tục, tập quán, văn hóa địa phƣơng để giao tiếp, chăm sóc, giáo dục trẻ. Điều

kiện về cơ sở vật chất nhất là ở các điểm trƣờng còn hạn chế, đi lại khó khăn,

khí hậu khắc nghiệt. Những hạn chế này là nguyên nhân dẫn đến học sinh tiểu

học ngƣời DTTS khó khăn trong việc tiếp thu kiến thức và tỷ lệ học sinh lƣu

ban, bỏ học ở những cấp học tiếp theo tăng cao.

Huyện Hoàng Su Phì tỉnh Hà Giang có tổng số 13 dân tộc chủ yếu

gồm: dân tộc Nùng 38,8%, Dao 21,8%, Mông 12,6%, Tày 14,2%, La Chí 6%,

Kinh 4,8%, Hoa Hán 1,25% Cờ Lao 1,43%, Thái 0,02%, Phù Lá 0,2%, Cao

Lan 0,06%, Mƣờng 0,07%.. Các nhóm dân tộc thiểu số có tiếng nói riêng;

thƣờng sống quần tụ với nhau ở từng thôn nên việc giao tiếp với nhau chủ yếu

bằng tiếng mẹ đẻ, ít khi ngƣời dân tộc thiểu số giao tiếp bằng tiếng Việt. Khi

trẻ em 5 đến 6 tuổi bắt đầu đi học, các em biết rất ít hoặc không biết tiếng

Việt. Các em gặp rất nhiều khó khăn trong quá trình học tập ở trƣờng. Bên

cạnh đó, nhiều giáo viên lại không am hiểu về ngôn ngữ riêng của học sinh

tiểu học ngƣời dân tộc thiểu số.