Quản lý dạy học môn tiếng Anh theo chương trình giáo dục phổ thông 2018 ở các trường trung học phổ thông phía Bắc, tỉnh Hà Giang

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

VŨ QUỐC SƠN

QUẢN LÝ DẠY HỌC MÔN TIẾNG ANH

THEO CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THÔNG 2018

Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG PHÍA BẮC,

TỈNH HÀ GIANG

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

THÁI NGUYÊN - 2020

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

VŨ QUỐC SƠN

QUẢN LÝ DẠY HỌC MÔN TIẾNG ANH

THEO CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THÔNG 2018

Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG PHÍA BẮC,

TỈNH HÀ GIANG

Ngành: Quản lý giáo dục

Mã số: 8140114

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Người hướng dẫn khoa học: TS. LÊ THÙY LINH

THÁI NGUYÊN - 2020

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan Luận văn: “Quản lý dạy học môn tiếng Anh theo chương

trình giáo dục phổ thông 2018 ở các trường THPT phía Bắc, tỉnh Hà Giang”

là công trình nghiên cứu của riêng tôi.

Các số liệu có nguồn gốc rõ ràng, tuân thủ đúng nguyên tắc và kết quả nghiên

cứu là trung thực và chưa được công bố trong bất kỳ công trình nào khác.

Thái Nguyên, tháng 12 năm 2020

Tác giả

Vũ Quốc Sơn

ii

LỜI CẢM ƠN

Bằng tấm lòng biết ơn sâu sắc, tôi xin được gửi lời cảm ơn đến Ban Giám

hiệu, Phòng Đào tạo, Khoa Tâm lý - Giáo dục Trường Đại học Sư phạm - Đại

học Thái Nguyên cùng với các thầy cô tham gia giảng dạy chuyên ngành Cao

học Quản lí giáo dục.

Đặc biệt xin bày tỏ lòng tri ân sâu sắc đến TS. Lê Thùy Linh - Cán bộ hướng

dẫn, người luôn cảm thông, chia sẻ những khó khăn của học viên, khích lệ, động

viên, nhiệt tình hướng dẫn học viên trong quá trình nghiên cứu luận văn tốt

nghiệp.

Xin chân thành cảm ơn sự giúp đỡ của CBGV và học sinh các trường

THPT phía Bắc, tỉnh Hà Giang và gia đình đã động viên, nhiệt tâm, nhiệt tình

giúp đỡ, tạo điều kiện thuận lợi để tôi hoàn thành luận văn.

Thái Nguyên, tháng 12 năm 2020

Tác giả luận văn

Vũ Quốc Sơn

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN.................................................................................................i

LỜI CẢM ƠN......................................................................................................ii

MỤC LỤC ..........................................................................................................iii

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẤT........................................................................viii

DANH MỤC CÁC BẢNG.................................................................................ix

MỞ ĐẦU.............................................................................................................1

1. Lý do chọn đề tài .............................................................................................1

2. Mục đích nghiên cứu .......................................................................................2

3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu.................................................................2

4. Nhiệm vụ nghiên cứu ......................................................................................2

5. Giả thuyết khoa học.........................................................................................3

6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu của đề tài..........................................................3

7. Phương pháp nghiên cứu .................................................................................4

8. Cấu trúc của luận văn ......................................................................................5

Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ DẠY HỌC TIẾNG ANH

THEO CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THÔNG 2018 Ở

TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG................................................6

1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề.......................................................................6

1.1.1. Các công trình nghiên cứu về dạy học tiếng Anh .....................................6

1.1.2. Các công trình nghiên cứu về quản lý dạy học tiếng Anh ........................9

1.2. Một số khái niệm cơ bản ............................................................................11

1.2.1. Quản lý.....................................................................................................11

1.2.2. Dạy học môn tiếng Anh...........................................................................12

1.2.3. Quản lý dạy học môn tiếng Anh theo chương trình giáo dục phổ thông

2018 ...........................................................................................................14

1.3. Dạy học môn Tiếng Anh theo chương trình 2018 ở trường trung học phổ

thông ..........................................................................................................15

1.3.1. Khung năng lực tiếng Anh cần hình thành cho học sinh theo chương

trình giáo dục phổ thông 2018...................................................................15

iv

1.3.2. Mục tiêu dạy học môn tiếng Anh theo chương trình giáo dục phổ thông

2018 ở trường trung học phổ thông...........................................................18

1.3.3. Nội dung dạy học môn tiếng Anh theo chương trình giáo dục phổ thông

2018 ở trường trung học phổ thông...........................................................20

1.3.4. Phương pháp và hình thức dạy học môn tiếng Anh theo chương trình

giáo dục phổ thông 2018 ở trường trung học phổ thông...........................22

1.3.5. Đánh giá kết quả học tập môn tiếng Anh theo chương trình giáo dục

phổ thông 2018 ở trường trung học phổ thông..........................................23

1.4. Quản lý dạy học môn tiếng Anh theo chương trình giáo dục phổ thông

2018 ở trường trung học phổ thông...........................................................24

1.4.1. Quản lí thực hiện mục tiêu, chương trình dạy học môn tiếng Anh theo

chương trình giáo dục phổ thông 2018......................................................25

1.4.2. Quản lí hoạt động dạy của giáo viên tiếng Anh theo chương trình giáo

dục phổ thông 2018 ...................................................................................28

1.4.3. Quản lý hoạt động học tập môn tiếng Anh của học sinh theo chương

trình giáo dục phổ thông 2018...................................................................31

1.4.4. Quản lý cơ sở vật chất, thiết bị kỹ thuật phục vụ dạy học môn tiếng

Anh theo chương trình giáo dục phổ thông 2018......................................32

1.4.5. Quản lý kiểm tra và đánh giá kết quả dạy học môn tiếng Anh theo

chương trình giáo dục phổ thông 2018......................................................32

1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý dạy học môn tiếng Anh theo chương

trình giáo dục phổ thông 2018 ở trường trung học phổ thông ..................34

1.5.1. Nhận thức của cán bộ quản lý trong nhà trường .....................................34

1.5.2. Năng lực của các chủ thể quản lý và số lượng, chất lượng giáo viên

dạy môn tiếng Anh, học sinh THPT..........................................................35

1.5.3. Điều kiện cơ sở vật chất, kỹ thuật phục vụ dạy học tiếng Anh...............35

1.5.4. Sự hợp tác, phối hợp của các thành viên và các tổ chức trong nhà trường...36

1.5.5. Các yếu tố thuộc về học sinh...................................................................36

Kết luận chương 1..............................................................................................38

v

Chương 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ DẠY HỌC MÔN TIẾNG ANH

THEO ĐỊNH HƯỚNG CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ

THÔNG 2018 Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG

PHÍA BẮC, TỈNH HÀ GIANG..............................................................39

2.1. Khái quát về điều kiện tự nhiên - xã hội và đặc điểm giáo dục trung học

phổ thông các huyện phía Bắc, tỉnh Hà Giang..........................................39

2.1.1. Điều kiện tự nhiên và xã hội của các huyện phía Bắc, tỉnh Hà Giang....39

2.1.2. Đặc điểm giáo dục trung học phổ thông của các huyện phía Bắc, tỉnh

Hà Giang....................................................................................................40

2.2. Tổ chức khảo sát.........................................................................................42

2.2.1. Mục tiêu khảo sát.....................................................................................42

2.2.2. Đối tượng khảo sát...................................................................................42

2.2.3. Nội dung và thời gian khảo sát................................................................42

2.2.4. Phương pháp và xử lý kết quả khảo sát...................................................43

2.3. Kết quả khảo sát .........................................................................................44

2.3.1. Thực trạng dạy học môn tiếng Anh theo định hướng chương trình giáo

dục phổ thông 2018 ở các trường THPT phía Bắc tỉnh Hà Giang............44

2.3.2. Thực trạng quản lý dạy học môn tiếng Anh theo định hướng chương trình

giáo dục phổ thông 2018 ở các trường THPT phía Bắc tỉnh Hà Giang .........55

2.3.3. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý dạy học môn tiếng Anh

theo định hướng chương trình giáo dục phổ thông 2018 ở các trường

THPT phía Bắc tỉnh Hà Giang ..................................................................69

2.4. Đánh giá chung về thực trạng quản lý hoạt động dạy học môn tiếng Anh

theo định hướng chương trình giáo dục phổ thông 2018 ở các trường

THPT phía Bắc tỉnh Hà Giang ..................................................................70

2.4.1. Những kết quả đã đạt được......................................................................70

2.4.2. Nguyên nhân............................................................................................71

Kết luận chương 2..............................................................................................73

vi

Chương 3. BIỆN PHÁP QUẢN LÝ DẠY HỌC MÔN TIẾNG ANH

THEO CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THÔNG NĂM 2018

Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG PHÍA BẮC TỈNH

HÀ GIANG...............................................................................................74

3.1. Nguyên tắc đề xuất các biện pháp quản lý dạy học môn tiếng Anh theo

chương trình GDPT 2018 ..........................................................................74

3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính mục tiêu..........................................................74

3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống..........................................................75

3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa ............................................................75

3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính đặc thù bộ môn ...............................................76

3.1.5. Đảm bảo tính thực tiễn ............................................................................76

3.1.6. Đảm bảo tính hiệu quả.............................................................................76

3.2. Một số biện pháp quản lý dạy học môn Tiếng Anh theo chương trình

giáo dục phổ thông 2018 ở các trường THPT phía Bắc, tỉnh Hà Giang...77

3.2.1. Tổ chức xây dựng kế hoạch dạy học môn tiếng Anh theo chương trình

giáo dục phổ thông mới ở các trường Trung học phổ thông phía Bắc

tỉnh Hà Giang.............................................................................................77

3.2.2. Chỉ đạo đổi mới phương pháp, hình thức dạy học môn tiếng Anh theo

định hướng phát triển năng học sinh ở các trường Trung học phổ thông

phía Bắc tỉnh Hà Giang .............................................................................80

3.2.3. Chỉ đạo đổi mới kiểm tra, đánh giá kết quả học tập môn Tiếng Anh theo

tiếp cận năng lực ở các trường trung học phổ thông phía Bắc tỉnh Hà Giang

nhằm đáp ứng yêu cầu của chương trình giáo dục phổ thông 2018...............84

3.2.4. Tổ chức bồi dưỡng nâng cao năng lực cho giáo viên về dạy học môn

Tiếng Anh theo chương trình phổ thông 2018 ở các trường Trung học

phổ thông phía Bắc tỉnh Hà Giang ............................................................87

3.2.5. Giám sát và đánh giá việc thực hiện kế hoạch dạy học môn tiếng Anh

theo chương trình giáo dục phổ thông 2018 ở các trường Trung học phổ

thông phía Bắc tỉnh Hà Giang ...................................................................90

vii

3.2.6. Đảm bảo các điều kiện về cơ sở vật chất để tổ chức dạy học môn tiếng

Anh theo chương trình giáo dục phổ thông 2018 ở các trường Trung

học phổ thông phía Bắc tỉnh Hà Giang .....................................................93

3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp.................................................................96

3.4. Khảo nghiệm tính cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp đề xuất ......97

3.4.1. Quy trình khảo nghiệm............................................................................97

3.4.2. Kết quả khảo nghiệm...............................................................................98

Kết luận chương 3............................................................................................102

KẾT LUẬN, KHUYẾN NGHỊ.....................................................................103

1. Kết luận........................................................................................................103

2. Khuyến nghị.................................................................................................105

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO .....................................................107

PHỤ LỤC

viii

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẤT

BGH : Ban giám hiệu

CBQL : Cán bộ quản lý

CSVC : Cơ sở vật chất

CT : Chương trình

GD&ĐT : Giáo dục và Đào tạo

GV : Giáo viên

HĐDH : Hoạt động dạy học

HS : Học sinh

QLGD : Quản lý giáo dục

GDPT : Giáo dục phổ thông

THPT : Trung học phổ thông

ix

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 2.1: Quy mô các trường trung học phổ thông của các huyện phía

Bắc tỉnh Hà Giang năm học 2019-2020........................................41

Bảng 2.1: Thực trạng thực hiện mục tiêu dạy học môn tiếng Anh theo

định hướng chương trình giáo dục phổ thông 2018......................45

Bảng 2.2: Thực trạng thực hiện nội dung dạy học môn tiếng Anh theo

định hướng chương trình giáo dục phổ thông 2018......................48

Bảng 2.3: Thực trạng sử dụng phương pháp và hình thức dạy học môn tiếng

Anh theo định hướng chương trình giáo dục phổ thông 2018............ 51

Bảng 2.4: Thực trạng đánh giá kết quả học tập môn tiếng Anh theo định

hướng chương trình giáo dục phổ thông 2018 ..................................... 53

Bảng 2.5: Thực trạng quản lý mục tiêu, chương trình dạy học môn tiếng

Anh theo định hướng chương trình giáo dục phổ thông 2018......55

Bảng 2.6: Thực trạng quản lý hoạt động dạy của giáo viên tiếng Anh theo

định hướng chương trình giáo dục phổ thông 2018......................60

Bảng 2.7: Thực trạng quản lý hoạt động học môn tiếng Anh của học sinh

theo định hướng chương trình giáo dục phổ thông 2018..............62

Bảng 2.8: Thực trạng quản lý cơ sở vật chất, thiết bị kỹ thuật phục vụ dạy

học môn tiếng Anh theo định hướng chương trình giáo dục phổ

thông 2018.....................................................................................65

Bảng 2.9: Thực trạng quản lý kiểm tra và đánh giá hoạt động dạy học

môn tiếng Anh theo định hướng chương trình giáo dục phổ

thông 2018.....................................................................................66

Bảng 2.10: Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý dạy học môn tiếng

Anh theo định hướng chương trình giáo dục phổ thông 2018...........69

Bảng 3.1: Khảo nghiệm tính cần thiết của các biện pháp .................................98

Bảng 3.2: Khảo nghiệm tính khả thi của các biện pháp..................................100

1

MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Giáo dục và Đào tạo có vai trò to lớn đối với sự phát triển kinh tế - xã hội

của mỗi quốc gia trên thế giới. Những bài học về sự phát triển “thần kỳ” của các

nền kinh tế Nhật Bản, Hàn Quốc,… và một số quốc gia khác đã cho thấy giáo

dục phát triển là yếu tố cơ bản để đẩy nhanh sự tăng trưởng kinh tế - xã hội.

Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI đã khẳng định "Đổi mới

căn bản, toàn diện nền giáo dục Việt Nam theo hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa,

xã hội hóa, dân chủ hóa và hội nhập quốc tế" và "Giáo dục - đào tạo có sứ mệnh

nâng cao dân trí, phát triển nguồn nhân lực, bồi dưỡng nhân tài, góp phần quan

trọng xây dựng đất nước, xây dựng nền văn hóa và con người Việt Nam. Để đổi

mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo được coi như là một trong những nội

dung vừa chiến lược, vừa cấp thiết. Trước yêu cầu của giai đoạn phát triển mới

của đất nước, Việt Nam đang cần một quyết sách toàn diện, căn bản, xứng tầm

với lĩnh vực quan trọng hàng đầu này.

Trước những yêu cầu đổi mới của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ đất nước,

trước sự phát triển nhanh, mạnh mẽ của kinh tế - xã hội, của khoa học - công

nghệ nói chung và khoa học giáo dục nói riêng, chương trình và sách giáo khoa

hiện hành đã bộc lộ những hạn chế. Chính vì vậy Bộ Giáo dục và Đào tạo Ban

hành Thông tư 32/2018/TT-BGDĐT ngày 26/12/2018 về ban hành chương trình

giáo dục phổ thông.

Trước những biến đổi, xu thế phát triển hiện nay, không chỉ có Việt Nam

mà rất nhiều nước trên thế giới đã thực hiện việc đổi mới nội dung, chương trình,

phương pháp dạy học để nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực, nhằm thúc

đẩy sự phát triển kinh tế- xã hội của mỗi đất nước. Trong bối cảnh đó nền giáo dục

Việt Nam cũng có nhiều đổi mới. Bên cạnh các môn học tự nhiên và xã hội, tiếng

Anh là phương tiện để người học có thể tiếp cận nhanh chóng nhất tới các nền văn

hoá và tri thức của thế giới. Mặc dù môn tiếng Anh có đặc điểm riêng nhưng cũng

2

giống như các môn học khác cần được đổi mới nội dung chương trình để phù hợp

hơn, đáp ứng được đòi hỏi của xã hội. Từ khi đổi mới chương trình THPT, việc

dạy và học môn Tiếng Anh cũng có những thay đổi theo, nó ảnh hưởng đến các

hoạt động dạy, kiểm tra, đánh giá của giáo viên và việc học tập của học sinh. Do

vậy, việc quản lý hoạt động dạy và học tiếng Anh theo chương trình mới ở THPT

cần những sự thay đổi thích ứng.

Trong những năm qua hoạt động quản lý hoạt động dạy học ở các trường

THPT tỉnh Hà Giang nói chung và các huyện vùng cao phía Bắc nói riêng vẫn

theo cách làm truyền thống đã được hình thành từ nhiều thập kỷ trước… Cách

quản lý hoạt động dạy học của nhà trường nói chung và môn học tiếng Anh nói

riêng phần lớn theo kinh nghiệm tự học hỏi nên chưa đáp ứng được yêu cầu đổi

mới hiện nay. Vì vậy, việc nghiên cứu đề tài “Quản lý dạy học môn tiếng Anh

theo chương trình giáo dục phổ thông 2018 ở các trường THPT phía Bắc, tỉnh

Hà Giang” có ý nghĩa thiết thực trong việc nâng cao chất lượng giáo dục THPT

ở các huyện phía Bắc tỉnh Hà Giang.

2. Mục đích nghiên cứu

Trên cơ sở nghiên cứu lý luận, thực tiễn và đề xuất một số biện pháp quản

lý dạy học môn tiếng Anh ở các trường THPT phía Bắc tỉnh Hà Giang góp phần

nâng cao chất lượng hoạt động quản lý, chất lượng giáo dục nhằm đáp ứng yêu

cầu đổi mới chương trình và sách giáo khoa phổ thông hiện nay.

3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu

3.1. Khách thể nghiên cứu

Hoạt động dạy học môn tiếng Anh theo chương trình giáo dục phổ thông

2018 ở cấp trung học phổ thông.

3.2. Đối tượng nghiên cứu

Biện pháp quản lý dạy học môn tiếng Anh theo chương trình giáo dục phổ

thông 2018 ở các trường THPT phía Bắc, tỉnh Hà Giang.

4. Nhiệm vụ nghiên cứu