Quản lý bồi dưỡng năng lực chuyên môn theo chuẩn nghề nghiệp cho giáo viên ở các trường mầm non huyện Tiên Lữ tỉnh Hưng Yên

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM

LƢƠNG THỊ NGOAN

QUẢN LÝ BỒI DƢỠNG NĂNG LỰC CHUYÊN MÔN

THEO CHUẨN NGHỀ NGHIỆP CHO GIÁO VIÊN

Ở CÁC TRƢỜNG MẦM NON HUYỆN TIÊN LỮ

TỈNH HƢNG YÊN

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

THÁI NGUYÊN - 2020

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM

LƢƠNG THỊ NGOAN

QUẢN LÝ BỒI DƢỠNG NĂNG LỰC CHUYÊN MÔN

THEO CHUẨN NGHỀ NGHIỆP CHO GIÁO VIÊN

Ở CÁC TRƢỜNG MẦM NON HUYỆN TIÊN LỮ

TỈNH HƢNG YÊN

Ngành: Quản lý giáo dục

Mã số: 8 14 01 14

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. Lê Thị Phƣơng Hoa

THÁI NGUYÊN - 2020

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan luận văn thạc sĩ với đề tài: “Quản lý bồi dưỡng năng lực

chuyên môn theo chuẩn nghề nghiệp cho giáo viên ở các trường mầm non huyện Tiên

Lữ tỉnh Hưng Yên” là công trình nghiên cứu của riêng tôi và chưa được công bố ở bất

kì công trình nào.

Tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm về bản luận văn này.

Thái Nguyên, tháng 9 năm 2020

Tác giả luận văn

Lương Thị Ngoan

ii

LỜI CẢM ƠN

Trong quá trình học tập, nghiên cứu, điều tra, khảo sát và triển khai đề tài:

“Quản lý bồi dưỡng năng lực chuyên môn theo chuẩn nghề nghiệp cho giáo viên ở

các trường mầm non huyện Tiên Lữ tỉnh Hưng Yên” tác giả đã nhận được sự động

viên, khích lệ và tạo điều kiện giúp đỡ nhiệt tình của các cấp lãnh đạo, của các thầy

giáo, cô giáo, anh chị em, bạn bè đồng nghiệp và gia đình.

Với tình cảm chân thành tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới các thầy

giáo, cô giáo Khoa Tâm lý - Giáo dục, bộ phận sau đại học Phòng Đào tạo - trường

Đại học sư phạm - Đại học Thái Nguyên đã nhiệt tình giảng dạy và tư vấn giúp đỡ tác

giả trong quá trình học tập và nghiên cứu thực hiện luận văn.

Tác giả bày tỏ lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc đối với: TS. Lê Thị Phương

Hoa, giảng viên trực tiếp hướng dẫn, đã tận tình định hướng, chỉ dẫn, giúp đỡ và tạo điều

kiện cho tác giả vượt qua những khó khăn trong suốt quá trình hoàn thành luận văn.

Tác giả xin chân thành cảm ơn lãnh đạo UBND huyện Tiên Lữ, tỉnh Hưng

Yên, cán bộ chuyên viên Phòng GD huyện Tiên Lữ, tỉnh Hưng Yên; Ban giám hiệu

và giáo viên các trường mầm non huyện Tiên Lữ, tỉnh Hưng Yên; các bạn đồng

nghiệp cùng gia đình và bạn bè đã động viên, giúp đỡ, đóng góp ý kiến và tạo mọi

điều kiện thuận lợi để tác giả hoàn thành luận văn này.

Mặc dù đã rất nỗ lực, cố gắng rất nhiều trong việc nghiên cứu, song do thời

gian và kinh nghiệm thực tiễn của bản thân còn hạn chế, đề tài không tránh khỏi

những thiếu sót. Tác giả rất mong nhận được sự góp ý của các thầy (cô), các bạn

đồng nghiệp và các nhà khoa học để luận văn của tác giả được hoàn chỉnh hơn.

Xin trân trọng cảm ơn!

Thái Nguyên, tháng 9 năm 2020

Tác giả luận văn

Lương Thị Ngoan

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ...........................................................................................................i

LỜI CẢM ƠN............................................................................................................... ii

MỤC LỤC ................................................................................................................... iii

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT............................................................................ vii

DANH MỤC CÁC BẢNG ........................................................................................ viii

DANH MỤC BIỂU ĐỒ................................................................................................ix

MỞ ĐẦU.......................................................................................................................1

1. Lý do chọn đề tài........................................................................................................1

2. Mục đích nghiên cứu .................................................................................................2

3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu...........................................................................2

4. Giới hạn phạm vi nghiên cứu.....................................................................................3

5. Giả thuyết khoa học ...................................................................................................3

6. Nhiệm vụ nghiên cứu.................................................................................................3

7. Phương pháp nghiên cứu ...........................................................................................3

8. Cấu trúc luận văn ......................................................................................................4

Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ BỒI DƢỠNG NĂNG LỰC

CHUYÊN MÔN THEO CHUẨN NGHỀ NGHIỆP CHO GIÁO VIÊN Ở

TRƢỜNG MẦM NON ................................................................................................5

1.1.Tổng quan vấn đề nghiên cứu..................................................................................5

1.1.1. Tình hình nghiên cứu ngoài nước........................................................................5

1.1.2. Tình hình nghiên cứu trong nước ........................................................................9

1.2. Một số khái niệm cơ bản của đề tài ......................................................................13

1.2.1. Quản lý...............................................................................................................13

1.2.2. Bồi dưỡng ..........................................................................................................14

1.2.3. Bồi dưỡng chuyên môn......................................................................................16

1.2.4. Bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho giáo viên mầm non ................................17

1.3. Chuẩn nghề nghiệp giáo viên mầm non ...............................................................19

1.3.1. Khái niệm...........................................................................................................19

1.3.2. Các thành phần năng lực chuyên môn theo Chuẩn nghề nghiệp của giáo

viên mầm non...............................................................................................................21

iv

1.4. Bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho giáo viên ở các trường mầm non theo

chuẩn nghề nghiệp .......................................................................................................23

1.4.1. Đặc điểm hoạt động sư phạm của giáo viên mầm non......................................23

1.4.2. Mục tiêu bồi dưỡng năng lực chuyên môn ........................................................26

1.4.3. Nội dung bồi dưỡng năng lực chuyên môn .......................................................27

1.4.4. Phương pháp bồi dưỡng năng lực chuyên môn .................................................28

1.4.5. Hình thức bồi dưỡng năng lực chuyên môn ......................................................30

1.5. Quản lý bồi dưỡng năng lực chuyên môn theo chuẩn nghề nghiệp cho giáo

viên mầm non...............................................................................................................31

1.5.1. Khái niệm quản lý bồi dưỡng năng lực chuyên môn theo chuẩn nghề

nghiệp cho giáo viên mầm non....................................................................................31

1.5.2. Nội dung quản lý bồi dưỡng năng lực chuyên môn theo chuẩn nghề nghiệp

cho giáo viên mầm non................................................................................................32

1.6. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động bồi dưỡng năng lực chuyên

môn cho đội ngũ giáo viên theo chuẩn nghề nghiệp ...................................................39

1.6.1. Yếu tố chủ quan .................................................................................................39

1.6.2. Yếu tố khách quan .............................................................................................39

Kết luận chương 1........................................................................................................41

Chƣơng 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ BỒI DƢỠNG NĂNG LỰC

CHUYÊN MÔN THEO CHUẨN NGHỀ NGHIỆP CHO GIÁO VIÊN Ở

TRƢỜNG MẦM NON HUYỆN TIÊN LỮ TỈNH HƢNG YÊN...........................42

2.1. Vài nét khái quát về các tình hình kinh tế - xã hội trên địa bàn huyện Tiên Lữ

tỉnh Hưng Yên .............................................................................................................42

2.1.1. Vị trí địa lý, điều kiện tự nhiên..........................................................................42

2.1.2. Tình hình phát triển kinh tế - xã hội ..................................................................42

2.1.3. Tình hình phát triển giáo dục mầm non của huyện Tiên Lữ .............................42

2.2. Tổ chức khảo sát thực trạng..................................................................................43

2.2.1. Mục đích khảo sát..............................................................................................43

2.2.2. Nội dung khảo sát ..............................................................................................43

2.2.3. Mẫu và địa bàn khảo sát ....................................................................................44

2.2.4. Phương pháp khảo sát........................................................................................44

2.2.5. Đánh giá thực trạng............................................................................................44

v

2.3. Thực trạng bồi dưỡngnăng lực chuyên môn theo chuẩn nghề nghiệp cho giáo

viên ở các trường mầm non huyện Tiên Lữ tỉnh Hưng Yên .......................................44

2.3.1. Thực trạng mục tiêu bồi dưỡng năng lực chuyên môn theo chuẩn nghề

nghiệp cho giáo viên ở các trường mầm non huyện Tiên Lữ tỉnh Hưng Yên.............44

2.3.2. Thực trạng nội dung bồi dưỡng năng lực chuyên môn theo chuẩn nghề

nghiệp cho giáo viên ở các trường mầm non huyện Tiên Lữ tỉnh Hưng Yên.............46

2.3.3. Thực trạng phương pháp bồi dưỡng năng lực chuyên môn theo chuẩn nghề

nghiệp cho giáo viên ở các trường mầm non huyện Tiên Lữ tỉnh Hưng Yên.............49

2.3.4. Thực trạng hình thức bồi dưỡngnăng lực chuyên môn theo chuẩn nghề

nghiệp cho giáo viên ở các trường mầm non huyện Tiên Lữ tỉnh Hưng Yên.............51

2.4. Thực trạng quản lý bồi dưỡng cho giáo viên mầm non theo chuẩn nghề nghiệp........54

2.4.1. Thực trạng lập kế hoạch bồi dưỡng năng lực chuyên môn chuẩn nghề

nghiệp cho giáo viên mầm non....................................................................................54

2.4.2. Thực trạng tổ chức thực hiện bồi dưỡng năng lực chuyên môntheo chuẩn

nghề nghiệp cho giáo viên mầm non ...........................................................................56

2.4.3. Thực trạng công tác chỉ đạo bồi dưỡng năng lực chuyên môn theo chuẩn

nghề nghiệp cho giáo viên mầm non ...........................................................................58

2.4.4. Thực trạng công tác kiểm tra đánh giá bồi dưỡng năng lực chuyên môntheo

chuẩn nghề nghiệp cho giáo viên mầm non.................................................................61

2.4.5. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý bồi dưỡng năng lực chuyên

môntheo chuẩn nghề nghiệp cho giáo viên mầm non .................................................63

2.5. Đánh giá chung về thực trạng bồi dưỡng năng lực chuyên môntheo chuẩn

nghề nghiệp cho giáo viên ở các trường mầm non huyện Tiên Lữ tỉnh Hưng Yên ....65

2.5.1. Những ưu điểm và nguyên nhân........................................................................65

2.5.2. Những hạn chế và nguyên nhân.........................................................................67

Kết luận chương 2........................................................................................................68

Chƣơng 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ BỒI DƢỠNG NĂNG LỰC CHUYÊN

MÔN THEO CHUẨN NGHỀ NGHIỆP CHO GIÁO VIÊN Ở TRƢỜNG

MẦM NON HUYỆN TIÊN LỮ TỈNH HƢNG YÊN..............................................69

3.1. Nguyên tắc đề xuất biện pháp...............................................................................69

3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống, đồng bộ .....................................................69

3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa ......................................................................69

3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn ....................................................................69

vi

3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính hiệu quả, khả thi và khoa học ...................................70

3.2. Các biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng năng lực chuyên môn theo

chuẩn nghề nghiệp cho giáo viên mầm non huyện Tiên Lữ, tỉnh Hưng Yên..............70

3.2.1. Tổ chức nâng cao nhận thức cho cán bộ quản lý, giáo viên về hoạt động

bồi dưỡng năng lực chuyên môn theo chuẩn nghề nghiệp cho giáo viên mầm non....70

3.2.2. Chỉ đạo đổi mới quản lý chương trình, nội dung, phương pháp và hình thức

tổ chức hoạt động bồi dưỡng năng lực chuyên môn theo chuẩn nghề nghiệp cho

giáo viên mầm non.......................................................................................................73

3.2.3. Chỉ đạo nâng cao chất lượng kế hoạch bồi dưỡng năng lực chuyên môn

theo chuẩn nghề nghiệp cho giáo viên mầm non.........................................................76

3.2.4. Tăng cường đầu tư cơ sở vật chất và các điều kiện cần thiết cho quản lý

hoạt động bồi dưỡng năng lực chuyên môn theo chuẩn nghề nghiệp cho giáo

viên mầm non..............................................................................................................79

3.2.5. Tăng cường kiểm tra, giám sát các hoạt động bồi dưỡng năng lực chuyên

môn theo Chuẩn nghề nghiệp cho giáo viên mầm non; động viên khen thưởng tập

thể, cá nhân tham gia vào hoạt động bồi dưỡng ..........................................................80

3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp ...........................................................................83

3.4. Khảo nghiệm về tính cần thiết, và tính khả thi của các biện pháp quản lý bồi

dưỡng năng lực chuyên môn theo Chuẩn nghề nghiệp cho giáo viên mầm non.........83

3.4.1. Quy trình khảo nghiệm ......................................................................................83

3.4.2. Kết quả khảo nghiệm.........................................................................................84

Kết luận chương 3........................................................................................................91

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ............................................................................92

1. Kết luận....................................................................................................................92

2. Khuyến nghị.............................................................................................................93

2.1. Đối với Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Hưng Yên..................................................93

2.2. Với Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Tiên Lữ ..................................................94

2.3. Đối với các trường mầm non ................................................................................94

TÀI LIỆU THAM KHẢO.........................................................................................95

PHỤ LỤC

vii

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

Viết tắt Nguyên nghĩa

BD Bồi dưỡng

BDCM Bồi dưỡng chuyên môn

BDGV Bồi dưỡng giáo viên

CBQL Cán bộ quản lý

CNN Chuẩn nghề nghiệp

CSVC Cơ sở vật chất

DH Dạy học

ĐNGV Đội ngũ giáo viên

ĐTB Điểm trung bình

GD Giáo dục

GD&ĐT Giáo dục và đào tạo

GDMN Giáo dục mầm non

GVMN Giáo viên mầm non

HĐGD Hoạt động giáo dục

HĐQL Hoạt động quản lý

HĐTN Hoạt động trải nghiệm

KN Kỹ năng

NL Năng lực

NLCM Năng lực chuyên môn

SL, TL Số lượng, tỉ lệ

XHCN Xã hội chủ nghĩa

viii

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 2.1. Tình hình phát triển trường lớp, cán bộ quản lý, đội ngũ giáo viên, trẻ

mầm non ...................................................................................................42

Bảng 2.2. Đánh giá thực trạng mục tiêu bồi dưỡng NLCM theo CNN cho GVMN...45

Bảng 2.3. Đánh giá nội dung bồi dưỡng NLCM theo CNN cho GVMN....................47

Bảng 2.4. Đánh giá phương pháp bồi dưỡng NLCM theo CNN cho GVMN.............49

Bảng 2.5. Đánh giá hình thức bồi dưỡng NLCM theo CNN cho GVMN...................52

Bảng 2.6. Đánh giá thực trạng lập kế hoạch bồi dưỡng NLCM theo CNN cho

GVMN......................................................................................................55

Bảng 2.7. Đánh giá tổ chức thực hiện bồi dưỡng NLCM theo CNN cho GVMN ......57

Bảng 2.8. Đánh giá công tác chỉ đạo bồi dưỡng NLCM theo CNN cho GVMN........59

Bảng 2.9. Kết quả công tác kiểm tra đánh giá bồi dưỡng NLCM theo CNN cho

GVMN......................................................................................................62

Bảng 3.1. Tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp..........................................84

Bảng 3.2. Kết quả đánh giá tính cần thiết của các biện pháp ......................................85

Bảng 3.3. Kết quả đánh giá tính khả thi của các biện pháp.........................................87

Bảng 3.4. Xét tính tương quan giữa mức độ cần thiết và mức độ khả thi của các

biện pháp...................................................................................................89

ix

DANH MỤC BIỂU ĐỒ

Biểu đồ 2.1. Đánh giá nội dung bồi dưỡng NLCM theo CNN cho GVMN................48

Biểu đồ 2.2. Đánh giá phương pháp bồi dưỡng NLCM theo CNN cho GVMN.........51

Biểu đồ 2.3. Đánh giá hình thức bồi dưỡng NLCM theo CNN cho GVMN...............53

Biểu đồ 2.4. Đánh giá công tác chỉ đạo bồi dưỡng NLCM theo CNN cho GVMN....61

Biểu đồ 2.5. So sánh thực trạng kết quả các nội dung quản lý bồi dưỡng cho giáo

viên mầm non theo chuẩn nghề nghiệp ....................................................63

Biểu đồ 3.1. Kết quả đánh giá tính cần thiết của các biện pháp ..................................86

Biểu đồ 3.2. Kết quả đánh giá tính khả thi của các biện pháp.....................................88

Biểu đồ 3.3. Tính tương quan giữa mức độ cần thiết và mức độ khả thi của các

biện pháp...................................................................................................90

1

MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Giáo dục mầm non (giữ vai trò nền tảng quan trọng) quyết định sự phát triển

nhân cách con người mới XHCN. Để giáo dục mầm non đạt hiệu quả đòi hỏi đội ngũ

giáo viên mầm non ngoài tình yêu nghề, yêu trẻ, họ còn phải là những người có trình

độ chuyên môn sâu, có thể đáp ứng được yêu cầu đổi mới hiện nay. Điều 5, tiêu

chuẩn 2, thông tư 26/2018/TT-BGD&ĐT ban hành quy định chuẩn nghề nghiệp giáo

viên mầm non có ghi người giáo viên mầm non phải: “Nắm vững chuyên môn nghiệp

vụ sư phạm mầm non; thường xuyên cập nhật, nâng cao năng lực chuyên môn nghiệp

vụ sư phạm đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục, tổ chức hoạt động nuôi dưỡng, chăm

sóc, giáo dục phát triển toàn diện trẻ em theo chương trình giáo dục mầm non”

Bậc học Mầm non là bậc học nền tảng của hệ thống giáo dục quốc dân, có

nhiệm vụ chăm sóc, nuôi dưỡng và giáo dục, hình thành cho trẻ cơ sở ban đầu của

nhân cách con người với xã hội chủ nghĩa Việt nam. Mục tiêu của giáo dục Mầm non

là chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ từ 0-5 tuổi , tạo cơ sở để trẻ phát triển toàn diện về thể

chất, trí tuệ, tình cảm, thẩm mỹ. Đội ngũ giáo viên Mầm non là lực lượng chăm sóc

giáo dục trẻ, mọi thành công hay thất bại phụ thuộc hoàn toàn vào chất lượng của đội

ngũ giáo viên.

Đặc thù giáo viên mầm non mang tính đa dạng, phức tạp: Người giáo viên

mầm non là người đặt nền móng cho sự phát triển toàn diện của trẻ và là người mẹ thứ 2

của trẻ. Lao động của giáo viên mầm non là lao động mang tính khoa học và nghệ thuật

bởi cô giáo mầm non là tấm gương cho trẻ học tập và noi theo .Chính vì vậy, cô giáo mầm

non phải hội tụ đầy đủ những yêu cầu về phẩm chất và năng lực chuyên môn để thực hiện

mục tiêu chương trình giáo dục mầm non theo chuẩn nghề nghiệp.

Muốn có được đội ngũ giáo viên mầm non theo chuẩn nghề nghiệp, người cán

bộ quản lý phải có kế hoạch bồi dưỡng nâng cao trình độ cho giáo viên. Trên thực tế,

đội ngũ giáo viên các trường mầm non huyện Tiên Lữ tỉnh Hưng Yên còn bộc lộ

nhiều hạn chế như: sự không đồng đều về chuyên môn nghiệp vụ cũng như về thâm

niên công tác, tuổi đời, tuổi nghề; Một số bộ phận giáo viên mầm non chưa đáp ứng

kịp thời với yêu cầu của giáo dục mầm non theo chuẩn nghề nghiệp; Nhận thức của

giáo viên Mầm non về công tác bồi dưỡng chuyên môn còn hạn chế, chưa đúng; Việc

tổ chức triển khai bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên mầm non chưa tuân thủ theo

nguyên tắc nhất định; Nội dungbồi dưỡng chuyên môn chưa thực sự đáp ứng theo

nhu cầu của giáo viên; Công tác bồi dưỡng quản lý hoạt động bồi dưỡng chưa thực sự