Phòng ngừa tội phạm cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự dưới tác động của Cách mạng công nghiệp lần thứ tư

PHÒNG NGỪA TỘI PHẠM CHO VAY LÃI NẶNG _ _

TRONG GIAO DỊCH DÂN sự DƯỚI TÁC ĐỘNG h

CỦA CÁCH MẠNG CÔNG NGHIỆP LẦN THỬ Tư L

TS. Hà Lệ Thủy *

ThS. Nguyễn HoàngAnh Tuấn **

C

ách mạng công nghiệp lần

thứ tư (CMCN 4.0) bùng

nổ đã tác động mạnh mẽ

và mang đến thời cơ phát triển

cho Việt Nam, tuy nhiên cũng

khiến cho Việt Nam phái đối

mặt với những thách thức, trong

đó có an ninh phi truyền thống.

Tình hình tội phạm sử dụng công

nghệ cao gia tăng nhanh chóng,

nhất là trong lĩnh vực kinh tế, tài

chính, ngân hàng. Việc sử dụng

mạng internet để thực hiện hành

vi phạm tội, trong đó các hành

vi liên quan đến hoạt động cho

vay lãi nặng cũng đã diễn ra dưới

nhiều hình thức trá hình và biến

tướng ngày càng tinh vi. Mặc

dù không phải là hành vi phạm

tội mới nhưng việc diễn ra công

khai, dưới nhiều hình thức khác

nhau với quy mô lớn và gia tăng

theo từng năm, đặc biệt là sự

tác động của công nghệ cao, tội

phạm cho vay lãi nặng đã gây ra

những thiệt hại nghiêm trọng về

tài sán, đồng thời kéo theo những

hệ lụy của nó. Chính vì vậy, việc

nghiên cứu, nhận diện hành vi

phạm tội, thú đoạn phạm tội cho

vay lãi nặng đê từ đó đưa ra các

giải pháp phòng ngừa loại tội

phạm này là điều cần thiết.

1. Hành vi cho vay lãi n ng

và pháp lu t hình s hi n hành

quy nh v t i ph m cho vay lãi

n ng

Cho vay lãi nặng là hành vi của

cá nhân hay tô chức cho người

khác vay tiền với lãi suất cao

vượt quá mức lãi suất theo quy

định của Ngân hàng Nhà nước.

Các đối tượng phạm tội có thể

núp bóng dưới danh nghĩa các

cơ sở kinh doanh cầm đồ hay

các công ty tư vấn tài chính để

thực hiện hoạt động cho vay với

lãi suất rất cao. Trong tài liệu

nước ngoài, một số nhà nghiên

cứu cho rằng, cho vay lãi nặng

là những hành vi cho vay dưới

chuân, khi người cho vay đưa ra

mức lệ phí và lãi suất lớn hơn gấp

nhiều lần so với rủi ro từ người

đi vay1. Hành vi cho vay lãi nặng

hay còn gọi là tín dụng đen được

thực hiện khi người cho vay hoặc

môi giới có những hành vi như:

lợi dụng điếm yếu của người đi

vay bằng cách tính phi rất cao

nhưng không tương xứng với rủi

ro phải chịu; cho vay vốn ngay cả

khi đã biết người đi vay sẽ không

thể hoàn trả; hoặc thay đổi các

điều khoản cho vay không báo

trước, dần tới sự hiểu lầm giừa

hai bên2...

Hành vi cho vay lãi nặng xâm

phạm đến trật tự quản lý tín dụng

của Nhà nước, xâm hại đến chính

sách quàn lý Nhà nước về tiền

tệ, gây thiệt hại cho lợi ích của

người đi vay3. Hành vi cho vay

lãi nặng thường nhắm tới những

đối tượng là những người nghèo,

người dề bị tồn thương, người

đang túng quần dẫn tới gây thiệt

hại nặng nề cho người đi vay khi

họ phải đối mặt với nguy cơ phá

sản, nghèo đói và tịch thu tài sản.

Đối tượng cho vay lãi nặng ở

đây có thế là cá nhân hay tổ chức,

các tiệm cầm đồ tồ chức hoạt

động cho vay tín dụng phi chính

thức mà không chịu sự kiểm soát

của cơ quan Nhà nước có thẩm

TẠP CHI NGAN HANỌ-