Người đại diện phần vốn nhà nước đồng thời là người đại diện theo pháp luật của công ty cổ phần sau cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước

1

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỞ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

--------∞0∞--------

PHAN KIM PHƯỢNG

NGƯỜI ĐẠI DIỆN PHẦN VỐN NHÀ NƯỚC

ĐỒNG THỜI LÀ NGƯỜI ĐẠI DIỆN THEO PHÁP LUẬT

CỦA CÔNG TY CỔ PHẦN SAU CỔ PHẦN HÓA

DOANH NGHIỆP NHÀ NƯỚC

LUẬN VĂN THẠC SĨ

LUẬT KINH TẾ

TP. HỒ CHÍ MINH, NĂM 2020

2

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỞ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

--------∞0∞--------

PHAN KIM PHƯỢNG

NGƯỜI ĐẠI DIỆN PHẦN VỐN NHÀ NƯỚC

ĐỒNG THỜI LÀ NGƯỜI ĐẠI DIỆN THEO PHÁP LUẬT

CỦA CÔNG TY CỔ PHẦN SAU CỔ PHẦN HÓA

DOANH NGHIỆP NHÀ NƯỚC

Chuyên ngành: Luật kinh tế

Mã số chuyên ngành: 8 38 01 07

LUẬN VĂN THẠC SĨ

LUẬT KINH TẾ

Giảng viên hướng dẫn: TS. DƯ NGỌC BÍCH

TP. HỒ CHÍ MINH, NĂM 2020

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan Luận văn này là công trình nghiên cứu của riêng tôi, với sự

hướng dẫn khoa học của Giảng viên TS. Dư Ngọc Bích . Các kết quả nghiên cứu nêu trong

Luận văn chưa được công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Các tài liệu và trích dẫn

trong Luận văn bảo đảm tính chính xác và có nguồn gốc tin cậy, trung thực.

Tác giả

Phan Kim Phượng

ii

LỜI CẢM ƠN

Lời đầu tiên, tác giả xin chân thành cảm ơn sâu sắc đến TS. Dư Ngọc Bích là

người đã trực tiếp hướng dẫn khoa học, đã tận tình hướng dẫn cho tôi cả về chuyên môn

và phương pháp nghiên cứu, đồng thời đã dìu dắt và chỉ dẫn tôi nhiều kinh nghiệm trong

quá trình nghiên cứu luận văn.

Tác giả xin chân thành gửi lời biết ơn sâu sắc đến Quý Thầy, Cô trong Khoa

Luật và Khoa sau Đại học Trường Đại Học Mở Thành Phố Hồ Chí Minh, bạn bè đồng

nghiệp đã giúp đỡ tôi trong suốt thời gian học tập, nghiên cứu để hoàn thiên luận văn.

Sau cùng, tác giả xin gửi lời cảm ơn đến gia đình đã luôn tạo điều kiện thuận lợi

cho tôi tham gia học tập và nghiên cứu đề tài luận văn.

Luận văn là cả một quá trình học tập và nghiên cứu ở nhà trường, kết hợp với

kinh nghiệm trong công tác bằng với sự nhiệt huyết và miệt mài cố gắng của bản thân.

Mặc dù, với khả năng và sự nỗ lực của chính mình để tìm tòi, học hỏi và nghiên

cứu đề tài, tuy nhiên tác giả nhận thấy vẫn còn thiếu sót. Tác giả rất mong nhận được

sự góp ý chân thành của Quý Thầy, Cô và bạn bè để Luận văn được hoàn thiện hơn.

TP.Hồ Chí Minh, ngày tháng năm 2020

Tác giả luận văn

Phan Kim Phượng

iii

TÓM TẮT

Sắp xếp, đổi mới và nâng cao hiệu quả doanh nghiệp nhà nước nói chung và

cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước nói riêng ở Việt Nam đóng một vai trò rất quan

trọng giúp nâng cao hiệu quả kinh tế và năng lực cạnh tranh của nền kinh tế. Đối với

Công ty cổ phần có phần vốn nhà nước chiếm đa số trên vốn điều lệ, thì thông thường

Người đại diện phần vốn nhà nước tại công ty cổ phần cũng đồng thời là người đại diện

theo pháp luật, với vai trò vừa là cổ đông quản lý bảo toàn và phát triển vốn nhà nước,

vừa là người quản lý điều hành tại doanh nghiệp. Vậy, người đại diện sẽ thực hiện vai

trò của mình thế nào để đảm bảo tốt nhất đó là lý do tác giả chọn đề tài: “Người đại

diện phần vốn nhà nước đồng thời là Người đại diện theo pháp luật của Công ty cổ

phần sau cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước” là đề tài nghiên cứu thạc sĩ.

Để tìm hiểu rõ vai trò của người đại diện trước hết tác giả tìm hiểu về những lý

luận có liên quan đến đề tài: công ty cổ phần, cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước, cơ

quan đại diện chủ sở hữu, người đại diện phần vốn nhà nước và người đại diện theo

pháp luật, trên cơ sở đó tác giả tìm hiểu quy định pháp luật về người đại diện như: tiêu

chuẩn và điều kiện, quyền và nghĩa vụ, trách nhiệm của người đại diện và những minh

họa thực tiễn. Qua đó sẽ thấy những bất cập pháp luật về: quyền lợi của người đại diện

: tiền lương, thưởng; việc cử lại người đại diện; trách nhiệm của người đại diện về chế

độ báo cáo, xin ý kiến,…và có những đề xuất định hướng hoàn thiện về người đại diện

vốn nhà nước cho phù hợp.

Với đề tài về người đại diện công ty cổ phần đã có nhiều tác giả trước đó nghiên

cứu dưới gốc độ là người đại diện theo pháp luật, tác giả tập trung nghiên cứu về người

đại diện dưới khía cạnh người đại diện phần vốn nhà nước không chỉ được quy định

trong Luật doanh nghiệp mà còn được điều chỉnh bởi những quy định khác như Luật

quản lý, sử dụng vốn nhà nước, và những văn bản khác có liên quan đến người đại diện

vốn. Đây là vấn đề tác giả cần nghiên cứu về người đại diện với hai vai trò trên vừa

phải quản lý điều hành doanh nghiệp vừa là cổ đông đại diện vốn chịu sự quản lý của

cơ quan đại diện chủ sở hữu. Thực tế, khó giải quyết đồng thời cả hai vấn đề trên đó

chính là lý do tác giả cần nghiên cứu trong luận văn của mình.

SUMMARY

Rearranging, reforming and improving the efficiency of state-owned

enterprises in general and the equitization of state-owned enterprises in particular

in Vietnam play a very important role in enhancing economic efficiency and

competitiveness of the economy. For a joint stock company with the majority of

the state capital on the charter capital, normally the representative of state capital

in the joint stock company is also the legal representative, with the role of

Managing shareholders, preserving and developing state capital, are both an

executive manager at the enterprise. Therefore, how the representative will perform

his/her role to ensure the best is the reason why the author chose the topic: “The

representative of state capital is concurrently the legal representative of a joint

stock company after equitization of state-owned enterprises” is master research

topic.

In order to understand clearly the role of the representative, the author must

first find out about theories related to the topic: joint stock companies, the

equitization of state-owned enterprises, the representative agency of the owner, the

representative of the state capital share and the legal representative, on that basis,

the author goes to find out the legal provisions on the representative such as:

standards and conditions, rights and obligations, responsibilities of the person

representations and practical illustrations. Thereby, you will see the inadequacies

of the law on the rights of the representative agency: salary, bonus; re-appointment

of a representative; responsibility of the representative about the reporting regime,

asking for opinions,… and making recommendations for a suitable return on the

state capital representative.

With the topic of the representative of joint stock company, which has had

manyauthors previously researching under the degree of being the legal

representative, the author focuses on research on the representative in terms of the

representative of state capital not only regulated in the Enterprise Law but also

regulated by other regulations such as the Law on management and use of state

capital, Decrees and Circulars relating to capital representatives. This is an issue

that the author needs to research about the representative with two above roles who

must both manage and operate the enterprise and be a representative shareholder,

which is under the management of the representative agency. In fact, it is difficult

to solve both problems at the same time, which is the reason why the author needs

to research in thesis.

MỤC LỤC

trang

Lời cam đoan ........................................................................................................i

Lời cảm ơn ...........................................................................................................ii

Tóm tắt ............................................................................................................... iii

Mở đầu .................................................................................................................1

Chương 1: LÝ LUẬN CHUNG VỀ NGƯỜI ĐẠI DIỆN PHẦN VỐN NHÀ NƯỚC

ĐỒNG THỜI LÀ NGƯỜI ĐẠI DIỆN THEO PHÁP LUẬT CỦA CÔNG TY

CỔ PHẦN SAU CỔ PHẦN HÓA DOANH NGHIỆP NHÀ NƯỚC .............8

1.1 Khái quát chung về người đại diện phần vốn nhà nước đồng thời là

người đại diện theo pháp luật của công ty cổ phần sau cổ phần hóa

doanh nghiệp nhà nước............................................................................8

1.1.1 Những khái niệm liên quan..............................................................8

1.1.2 Tổ chức quản lý công ty cổ phần ...................................................14

1.1.3 Vai trò của người đại diện phần vốn nhà nước đồng thời là người đại

diện theo pháp luật của công ty cổ phần sau cổ phần hóa doanh

nghiệp nhà nước ............................................................................16

1.2 Quy định pháp luật về người đại diện phần vốn nhà nước đồng thời là

người đại diện theo theo pháp luật của công ty cổ phần sau cổ phần

hóa doanh nghiệp nhà nước ................................................................21

1.2.1 Quyền của cơ quan đại diện chủ sở hữu..........................................21

1.2.2 Căn cứ xác lập người đại diện phần vốn nhà nước đồng thời là người

đại diện theo pháp luật của công ty cổ phần sau cổ phần hóa doanh

nghiệp nhà nước…………………………………………………....27

1.2.3 Tiêu chuẩn và điều kiện Người đại diện phần vốn nhà nước đồng thời

là người đại diện theo theo pháp luật của Công ty cổ phần sau cổ phần

hóa doanh nghiệp nhà nước ...........................................................29

1.2.3.1 Tiêu chuẩn và điều kiện người đại diện phần vốn nhà nước ..

..................................................................................................... 29

1.2.3.2 Tiêu chuẩn và điều kiện người đại diện theo theo pháp luật

..........................................................................................31

1.2.4 Quyền hạn và nghĩa vụ, trách nhiệm của người đại diện phần vốn nhà

nước đồng thời là người đại diện theo pháp luật của công ty cổ phần

sau cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước .....................................32

1.2.4.1 Quyền hạn và nghĩa vụ, trách nhiệm của người đại diện phần

vốn nhà nước ..........................................................................32

1.2.4.2 Quyền hạn và nghĩa vụ, trách nhiệm và người đại diện theo

pháp luật....................................................................................36

1.2.5 Quan hệ giữa cơ quan đại diện chủ sở hữu với cổ đông ngoài tại công

ty cổ phần ......................................................................................47

Chương 2: THỰC TRẠNG VÀ ĐỊNH HƯỚNG HOÀN THIỆN VỀ NGƯỜI ĐẠI

DIỆN PHẦN VỐN NHÀ NƯỚC ĐỒNG THỜI LÀ NGƯỜI ĐẠI DIỆN

THEO PHÁP LUẬT CỦA CÔNG TY CỔ PHẦN SAU CỔ PHẦN HÓA

DOANH NGIỆP NHÀ NƯỚC ..........................................................51

2.1 Đánh giá thực trạng áp dụng pháp luật về người đại diện phần vốn

nhà nước đồng thời là người đại diện theo pháp luật của công ty cổ

phần sau cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước..................................51

2.1.1 Thuận lợi của quy định pháp luật về Người đại diện phần vốn nhà

nước đồng thời là Người đại diện theo pháp luật của công ty cổ phần

........................................................................................................52

2.1.2 Những hạn chế quy định pháp luật về Người đại diện phần vốn nhà

nước đồng thời là Người đại diện theo pháp luật của công ty cổ phần

.........................................................................................................57

2.2 Định hướng hoàn thiện quy định pháp luật về người đại diện phần vốn

nhà nước đồng thời là người đại diện theo pháp luật của Công ty cổ

phần sau cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước..................................77

2.2.1 Quan điểm về cải cách doanh nghiệp nhà nước .............................77

2.2.2 Định hướng hoàn thiện chế độ pháp luật về người đại diện phần vốn

nhà nước đồng thời là người đại diện của CTCP sau cổ phần hóa doanh

nghiệp nhà nước ......................................................................................79

2.2.2.1 Định hướng hoàn thiện quy định về người đại diện theo pháp

luật của doanh nghiệp..........................................................80

2.2.2.2 Định hướng hoàn thiện về quyền lợi của Người đại diện phần

vốn nhà nước .......................................................................81

2.2.2.3 Định hướng hoàn thiện về về chế độ trách nhiệm của Người

đại diện phần vốn nhà nước.................................................86

Kết luận chung ....................................................................................................91

Tài liệu tham khảo ..............................................................................................93

CÁC TỪ VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN

Chữ viết tắt Diễn giải

BLDS : Bộ Luật Dân Sự

BLTTDS : Bộ Luật Tố Tụng Dân Sự

BKS : Ban Kiểm Soát

CTCP : Công ty cổ phần

CSH : Chủ sở hữu

DNNN : Doanh nghiệp nhà nước

ĐHĐCĐ : Đại hội đồng cổ đông

LDN : Luật Doanh nghiệp

NĐD : Người đại diện

HĐQT : Hội đồng quản trị

GĐ/TGĐ : Giám đốc hoặc Tổng giám đốc

SCIC : Tổng Công ty Đầu tư và kinh doanh vốn nhà nước