Luận văn thạc sĩ UEH phân tích tác động của đòn bẩy tài chính lên quyết định đầu tư của doanh nghiệp

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH

Ngụy Thành Quốc

PHÂN TÍCH TÁC ĐỘNG CỦA

ĐÒN BẨY TÀI CHÍNH LÊN QUYẾT ĐỊNH ĐẦU TƢ

CỦA DOANH NGHIỆP

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

Tp.Hồ Chí Minh – Năm 2014

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH

Ngụy Thành Quốc

PHÂN TÍCH TÁC ĐỘNG CỦA

ĐÒN BẨY TÀI CHÍNH LÊN QUYẾT ĐỊNH ĐÂU TƢ

CỦA DOANH NGHIỆP

Chuyên ngành: Tài chính - Ngân hàng

Mã số: 60340201

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC

TS. Nguyễn Ngọc Ảnh

Tp.Hồ Chí Minh – Năm 2014

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi.

Các đoạn trích dẫn và số liệu sử dụng trong luận văn đều đƣợc dẫn nguồn và

có độ chính xác cao nhất trong phạm vi hiểu biết của tôi.

Các kết quả trong luận văn là trung thực và chƣa từng đƣợc ai công bố trong

bất kỳ công trình nào khác.

Tp.HCM, ngày tháng năm 2014

Tác giả,

Ngụy Thành Quốc

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

MỤC LỤC

TRANG PHỤ BÌA

LỜI CAM ĐOAN

MỤC LỤC

DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT

DANH MỤC CÁC BẢNG

DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ, ĐỒ THỊ

TÓM TẮT

CHƢƠNG 1. GIỚI THIỆU ĐỀ TÀI.............................................................................1

1.1 Lý do chọn đề tài ................................................................................................1

1.2 Mục tiêu nghiên cứu và các vấn đề nghiên cứu..................................................3

1.3 Câu hỏi nghiên cứu .............................................................................................4

1.4 Phƣơng pháp nghiên cứu ....................................................................................4

1.5 Đóng góp của đề tài ............................................................................................5

1.6 Kết cấu của đề tài................................................................................................5

CHƢƠNG 2. TỔNG QUAN CÁC NGHIÊN CỨU TRƢỚC ĐÂY.............................7

2.1 Khái niệm............................................................................................................7

2.1.1 Quyết định đầu tƣ ........................................................................................7

2.1.2 Đòn bẩy tài chính.........................................................................................7

2.2 Cơ sở lý thuyết....................................................................................................8

2.2.1 Lý thuyết đánh đổi cấu trúc vốn..................................................................8

2.2.2 Lý thuyết trật tự phân hạng..........................................................................9

2.2.3 Đầu tƣ dƣới mức và đầu tƣ quá mức .........................................................10

2.3 Bằng chứng thực nghiệm các nƣớc trên thế giới..............................................11

2.3.1 Đòn bẩy tài chính có tác động cùng chiều lên đầu tƣ................................12

2.3.2 Đòn bẩy tài chính có tác động ngƣợc chiều lên đầu tƣ .............................14

CHƢƠNG 3. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ........................................................22

3.1 Xây dựng giả thuyết..........................................................................................22

3.2 Dữ liệu và mô tả biến........................................................................................22

3.3 Mô hình định lƣợng ..........................................................................................27

3.4 Phƣơng pháp đinh lƣợng...................................................................................28

3.5 Dự đoán kết quả ................................................................................................32

CHƢƠNG 4. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN....................................34

4.1 Thống kê mô tả .................................................................................................34

4.2 Hồi quy cho toàn mẫu.......................................................................................42

4.3 Kết quả nghiên cứu đối với công ty có cơ hội tăng trƣởng cao và thấp...........50

4.4 Tổng kết kết quả hồi quy ..................................................................................53

4.5 Phƣơng pháp hồi quy hai giai đoạn – 2SLS .....................................................55

4.6 Kiểm tra tính vững của mô hình .......................................................................58

CHƢƠNG 5. KẾT LUẬN...........................................................................................63

5.1 Các kết quả nghiên cứu chính...........................................................................63

5.2 Hạn chế và hƣớng phát triển của đề tài.............................................................64

5.3 Kết luận.............................................................................................................65

TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHỤ LỤC

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT

Viết tắt Viết đầy đủ bằng Tiếng Việt Viết đầy đủ bằng Tiếng Anh

HOSE Sở giao dịch Chứng khoán Tp. Hồ

Chí Minh

HoChiMinh Stock Exchange

NPV Giá trị hiện giá thuần Net Present Value

NYSE Sở giao dịch chứng khoán New York New York Stock Exchange

VSIC Hệ thống ngành kinh tế Việt Nam Viet Nam Standard Industrial

Classification

Thuật ngữ Giải thích Nguồn

Debt overhang Là tình trạng doanh nghiệp hiện đang có một

khoản nợ quá lớn mà không thể vay thêm

đƣợc nữa

Wikipedia

Panel data Dữ liệu bảng: là một phƣơng pháp thống kê,

mở rộng trong khoa học và kinh tế, giải quyết

vấn đề bằng 2 chiều: dữ liệu chéo và thời gian

Wikipedia

Pooling

regression

Một trong những phƣơng pháp hồi quy dữ

liệu bảng

Wikipedia

Random effect Một trong những phƣơng pháp hồi quy dữ

liệu bảng

Wikipedia

Fixed effect Một trong những phƣơng pháp hồi quy dữ

liệu bảng

Wikipedia

Compustat Là dữ liệu về tài chính, thống kê và thông tin

thị trƣờng của những công ty đang hoạt động

và ngừng hoạt động trên toàn thế giới

Wikipedia

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 2.1 Tổng hợp các nghiên cứu trƣớc đây ...................................................... 19

Bảng 3.1 Mô tả các biến trong mô hình hồi quy và cách tính .............................. 23

Bảng 3.2 Thống kê mô tả các biến và phân loại theo ngành................................. 26

Bảng 4.1 Số liệu trung bình các chỉ số từ năm 2009 đến năm 2013..................... 34

Bảng 4.2 Thống kê mô tả ..................................................................................... 40

Bảng 4.3 Ma trận hệ số tƣơng quan ..................................................................... 41

Bảng 4.4 Trình bày kết quả hồi quy cho toàn mẫu với biến đòn bẩy đƣợc tính toán

bằng cả 2 phƣơng pháp ........................................................................................ 41

Bảng 4.5 Kết quả kiểm định đa cộng tuyến cho các biến độc lập ....................... 44

Bảng 4.6 Kết quả kiểm định tự tƣơng quan ......................................................... 46

Bảng 4.7 Kết quả kiểm định phƣơng sai thay đổi ................................................ 47

Bảng 4.8 Kết quả hồi quy đối với công ty tăng trƣởng cao và thấp .................... 51

Bảng 4.9 Hệ số tƣơng quan giữa biến nội sinh, biến công cụ và phần dƣ........... 56

Bảng 4.10 Kết quả hồi quy công thức (2) giai đoạn 1 .......................................... 57

Bảng 4.11 Kết quả hồi quy công thức (2) giai đoạn 2 .......................................... 57

Bảng 4.12 Kết quả hồi quy sau khi điều chỉnh trung bình ngành ........................ 59

Bảng 4.13 Kết quả hồi quy theo công thức (2) cho các công ty thuộc ngành vật liệu

cơ bản và công nghiệp .......................................................................................... 60

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ, ĐỒ THỊ

Hình 1: Quá trình lựa chọn phƣơng pháp phù hợp .............................................. 29

Hình 2: Biến đầu tƣ qua các năm ......................................................................... 35

Hình 3. Biến đòn bẩy ( tổng nợ/ tổng tài sản) qua các năm ................................. 36

Hình 4. Biến đòn bẩy (nợ dài hạn/ tổng tài sản) qua các năm ............................. 37

Hình 5. Biến Tobin „s Q qua các năm .................................................................. 38

Hình 6. Biến dòng tiền qua các năm .................................................................... 39

Hình 7. Biến doanh thu qua các năm ................................................................... 39

Hình 8. Biểu đồ phần dƣ ...................................................................................... 46

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

TÓM TẮT

Bài nghiên cứu này nhằm kiểm định sự tác động của đòn bẩy tài chính lên

quyết định đầu tƣ của những công ty phi tài chính đƣợc niêm yết trên Sở Giao dịch

chứng khoán Thành Phố Hồ Chí Minh (HOSE) trong giai đoạn từ năm 2009 đến năm

2013. Kết quả nghiên cứu chỉ ra rằng tồn tại một mối tƣơng quan nghịch biến của

đòn bẩy tài chính lên đầu tƣ và mối tƣơng quan nghịch biến này ở những công ty có

cơ hội tăng trƣởng thấp thì mạnh mẽ hơn những công ty có cơ hội tăng trƣởng cao.

Bài nghiên cứu kiểm tra sự chắn chắc của kết quả bằng cách sử dụng nhiều cách tính

đòn bẩy khác nhau với những mô hình thực nghiệm khác nhau đồng thời sử dụng

biến công cụ để giải quyết vấn đề nội sinh tồn tại giữa đòn bẩy tài chính và quyết

định đầu tƣ.

Bài nghiên cứu này dựa trên nghiên cứu thực nghiệm của Varouj A. Aivazian,

Ying Ge, Jiaping Qiu (2005) về tác động của đòn bẩy với đầu tƣ của các doanh

nghiệp tại Canada.

Từ đó kết luận rằng việc sử dụng đòn bẩy tài chính có những ảnh hƣởng nhất

định lên đầu tƣ và ở các doanh nghiệp khác nhau thì ảnh hƣởng này cũng có những

mức độ khác nhau. Nếu các giám đốc tài chính biết sử dụng đòn bẩy tài chính ở mức

độ hợp lý thì có thể hạn chế đƣợc ảnh hƣởng nghịch biến của đòn bẩy tài chính lên

quyết định đầu tƣ của doanh nghiệp

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

Trang 1

1.1 Lý do chọn đề tài

Một giám đốc tài chính bao giờ cũng phải đối mặt với ba quyết định quan trọng, ảnh

hƣởng đến sự tồn tại và phát triển của doanh nghiệp:

Quyết định chi trả cổ tức: Hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp

sẽ tạo ra lợi nhuận. Giám đốc tài chính sẽ quyết định sử dụng nguồn lợi

nhuận này để giữ lại tái đầu tƣ cho doanh nghiệp hoặc chi trả cổ tức cho các

cổ đông.

Quyết định tài trợ: Giám đốc tài chính nên lựa chọn nguồn tài trợ nhƣ thế nào

để tối đa hóa tổng giá trị thị trƣờng của doanh nghiệp.

Quyết định đầu tƣ: Giám đốc tài chính phải cân nhắc xem nên lựa chọn dự án

đầu tƣ nào với tỷ suất sinh lợi đòi hỏi là bao nhiêu để phù hợp với chi phí sử

dụng vốn mà công ty đã bỏ ra.

Phân tích 3 quyết định trên giữ vai trò quyết định trong lĩnh vực tài chính của doanh

nghiệp. Các quyết định này không thể đƣợc đƣa ra một cách độc lập mà giữa chúng

luôn tồn tại một mối quan hệ chặt chẽ với nhau. Giám đốc có thể có đƣợc nguồn tài

trợ bằng chính nguồn lợi nhuận giữ lại của doanh nghiệp đầu tƣ vào dự án phải đòi

hỏi một tỷ suất sinh lợi tƣơng ứng với chi phí cơ hội từ việc không chia cổ tức tạo

nên đối với các cổ đông. Thực tế cũng đã chứng minh đƣợc rằng quyết định đầu tƣ

và quyết định tài trợ có mối quan hệ qua lại với nhau. Để có nguồn vốn cho hoạt

động đầu tƣ, giám đốc tài chính phải xem xét nên sử dụng nguồn tiền từ lợi nhuận

giữ lại hoặc sử dụng chính sách vay nợ nhƣ: phát hành trái phiếu, phát hành thêm cổ

phần mới hoặc vay vốn ngân hàng. Đến lƣợt quyết định tài trợ sẽ tác động lên quyết

định đầu tƣ bằng việc giám đốc tài chính phải lựa chọn dự án đầu tƣ nhƣ thế nào để

mang về tỷ suất sinh lợi phải cao để bù đắp chi phí sử dụng vốn bỏ ra. Nhƣ chúng ta

đã biết, việc sử dụng đòn bẩy tài chính nhƣ một con dao hai lƣỡi: trƣờng hợp doanh

nghiệp vay nợ để tài trợ cho quyết định đầu tƣ mang lại một dự án có NPV dƣơng

CHƢƠNG 1. GIỚI THIỆU ĐỀ TÀI

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]