Luận văn thạc sĩ UEH nguy cơ cổ đông lợi dụng sự buông lỏng giám sát của ban kiểm soát thao túng

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH

CHƯƠNG TRÌNH GIẢNG DẠY KINH TẾ FULBRIGHT

-------------

PHẠM MINH ĐỨC

NGUY CƠ CỔ ĐÔNG LỢI DỤNG SỰ BUÔNG LỎNG

GIÁM SÁT CỦA BAN KIỂM SOÁT THAO TÚNG NGÂN

HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN: TÌNH HUỐNG NGÂN

HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN Á CHÂU (ACB)

LUẬN VĂN THẠC SĨ CHÍNH SÁCH CÔNG

TP. Hồ Chí Minh – Năm 2015

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH

CHƯƠNG TRÌNH GIẢNG DẠY KINH TẾ FULBRIGHT

-------------

PHẠM MINH ĐỨC

NGUY CƠ CỔ ĐÔNG LỢI DỤNG SỰ BUÔNG LỎNG

GIÁM SÁT CỦA BAN KIỂM SOÁT THAO TÚNG NGÂN

HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN: TÌNH HUỐNG NGÂN

HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN Á CHÂU (ACB)

LUẬN VĂN THẠC SĨ CHÍNH SÁCH CÔNG

Chuyên ngành: Chính sách công

Mã số: 60340402

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:

PGS. TS. PHẠM DUY NGHĨA

TP. Hồ Chí Minh – Năm 2015

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

-i-

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan Luận văn này hoàn toàn do tôi thực hiện. Các đoạn trích dẫn và số liệu

sử dụng trong luận văn đều đƣợc dẫn nguồn và có độ chính xác cao nhất trong phạm vi

hiểu biết của tôi. Luận văn này không nhất thiết phản ánh quan điểm của trƣờng Đại học

Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh hay Chƣơng trình giảng dạy kinh tế Fulbright.

Tác giả luận văn

Phạm Minh Đức

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

-ii-

LỜI NÓI ĐẦU

Trong những năm gần đây, cùng với sự phát triển mạnh mẽ của thị trƣờng chứng

khoán và xu hƣớng cổ phần hóa các doanh nghiệp nhà nƣớc, các nhà đầu tƣ tại thị trƣờng

Việt Nam đã có thêm một kênh đầu tƣ mới, góp vốn vào các doanh nghiệp thông qua việc

mua bán cổ phiếu trên sàn chứng khoán và cả thị trƣờng OTC. Khi việc sở hữu các công ty

đƣợc đại chúng hóa dẫn tới sự tham gia của đông đảo các nhà đầu tƣ, đồng thời cũng dẫn

đến sự phân nhóm các cổ đông trong một công ty. Nhóm các cổ đông lớn - những ngƣời

nắm quyền quyết định điều hành doanh nghiệp thông qua lá phiếu của mình - có lợi thế

vƣợt trội và có ảnh hƣởng mạnh đến các thành viên ban điều hành doanh nghiệp. Điều này

tạo ra nguy cơ các cổ đông lớn có thể dùng ảnh hƣởng của mình tác động lên các hoạt

động điều hành của doanh nghiệp nhằm tạo lợi thế và mang lại lợi ích cho họ nhƣng lại

làm ảnh hƣởng đến lợi ích chung toàn công ty qua đó làm thiệt hại cho các cổ đông nhỏ

khác. Để khắc phục điều này Luật Doanh nghiệp năm 2005 khi ra đời đã quy định về chức

năng và nhiệm vụ của Ban kiểm soát với ý tƣởng Ban kiểm soát là cơ quan đối trọng để

kiểm tra giám sát các hoạt động của ban điều hành (bao gồm HĐQT và BGĐ) nhằm đảm

bảo các hoạt động điều hành luôn tuân thủ luật pháp và phục vụ cho lợi ích của tất cả các

cổ đông chứ không phục vụ cho lợi ích của một nhóm thiểu số cổ đông nào đó.

Đối với các ngân hàng thƣơng mại cổ phần, đây là những doanh nghiệp cổ phần

đặc biệt có ảnh hƣởng trọng yếu đến sự vận hành của nền kinh tế, vì vậy các ngân hàng

thƣơng mại đƣợc pháp luật điều chỉnh riêng thông qua Luật các tổ chức tín dụng. Trong

Luật các tổ chức tín dụng, vai trò của Ban kiểm soát trong Ngân hàng thƣơng mại cũng

đƣợc quy định rất chi tiết với mục đích đảm bảo việc giám sát của Ban kiểm soát đối với

các hoạt động điều hành đƣợc thực thi một cách chặt chẽ và đúng đắn giúp cho ngân hàng

hoạt động đúng pháp luật và vì lợi ích của đa số các cổ đông. Tuy nhiên, tình hình thực

tiễn hoạt động của các ngân hàng thƣơng mại cho thấy một thực tế là: ảnh hƣởng của nhóm

cổ đông lớn đối với các hoạt động điều hành của các ngân hàng là khá mạnh. Đã có nhiều

trƣờng hợp cho thấy các cổ đông này đã dùng ảnh hƣởng của mình tác động để ngân hàng

cấp tín dụng dƣới chuẩn cho các công ty sân sau có lợi ích liên quan. Hoặc tác động để vay

vốn từ ngân hàng thông qua một số công ty sau đó sử dụng các khoản tín dụng đó để mua

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

-iii-

cổ phiếu nhằm tăng tỷ lệ sở hữu của mình tại chính ngân hàng đó hoặc các ngân hàng khác.

Những hoạt động đó đã làm biến dạng bức tranh thực về các tỷ lệ an toàn vốn tối thiểu,

giới hạn tín dụng, giới hạn góp vốn cổ phần và đầu tƣ, khả năng chi trả, phân loại nợ và

trích dự phòng rủi ro, từ đó đẩy các ngân hàng đối mặt với các rủi ro tiềm ẩn chƣa đƣợc

kiểm soát. Từ thực tiễn đó, một số câu hỏi đặt ra là: Tại sao Ban kiểm soát lại không nhận

biết và ngăn cản đƣợc các rủi ro đó? Vai trò của Ban kiểm soát trong việc cảnh báo và

giám sát các hoạt động điều hành? Có phải các quy định hiện hành đối với Ban kiểm soát

trong ngân hàng thƣơng mại cổ phần là chƣa đủ để Ban kiểm soát có thể thực hiện tốt chức

năng nhiệm vụ của mình? Luận văn đi sâu vào phân tích các quy định của luật pháp đối với

Ban kiểm soát trong ngân hàng thƣơng mại cổ phần từ đó chỉ ra các điểm yếu trong các

quy định dẫn đến việc cổ đông lớn có thể vô hiệu hóa vai trò giám sát của Ban kiểm soát.

Thông qua nghiên cứu tình huống Ngân hàng thƣơng mại cổ phần Á Châu (ACB) Luận

văn sẽ chỉ ra các cách thức cụ thể mà cổ đông Nguyễn Đức Kiên đã thực hiện để thao túng

các hoạt động điều hành Ngân hàng ACB và vô hiệu hóa vai trò giám sát của Ban kiểm

soát. Từ những điểm yếu đƣợc chỉ ra trong các quy định đối với Ban kiểm soát và cách

thức các hoạt động thao túng đã diễn ra trong thực tế, Luận văn đề xuất các giải pháp nhằm

bổ sung sửa đổi các quy định hiện hành nhằm giúp giảm thiểu các ảnh hƣởng tƣơng tự từ

cổ đông lớn, tăng hiệu quả giám sát của Ban kiểm soát trong ngân hàng thƣơng mại cổ

phần từ đó đảm bảo quyền lợi của đa số các cổ đông.

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]