Luận văn thạc sĩ UEH nghiên cứu cấu trúc vốn của các công ty niêm yết ngành dược phẩm giai đoạn 2006

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP HỒ CHÍ MINH

----O0O----

PHẠM KHÁNH DƯƠNG

NGHIÊN CỨU CẤU TRÚC VỐN CỦA CÁC CÔNG TY NIÊM YẾT

NGÀNH DƯỢC PHẨM GIAI ĐOẠN 2006-2011 VÀ GIẢI PHÁP LỰA

CHỌN CẤU TRÚC VỐN HỢP LÝ

CHUYÊN NGÀNH: KINH TẾ TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG

MÃ SỐ: 60.31.12

LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:

PGS.TS PHAN THỊ BÍCH NGUYỆT

THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH - NĂM 2011

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

LỜI CAM ĐOAN

Đề tài “Nghiên cứu cấu trúc vốn của các công ty niêm yết ngành Dược

phẩm giai đoạn 2006 – 2011 và giải pháp lựa chọn cấu trúc vốn hợp lý” là đề

tài do chính tác giả thực hiện.

Tác giả dựa trên việc vận dụng các kiến thức đã được học, các tài liệu

tham khảo, kết hợp với quá trình nghiên cứu thực tiễn, thông qua việc tìm

hiểu, trao đổi với Giáo viên hướng dẫn khoa học, bạn bè và các đối tượng

nghiên cứu để hoàn thành luận văn của mình.

Luận văn này không sao chép từ bất kỳ một nghiên cứu nào khác. Tác

giả xin cam đoan những lời nêu trên là hoàn toàn đúng sự thật.

TP.HCM, ngày 01 tháng 02 năm 2012

Người thực hiện đề tài

PHẠM KHÁNH DƯƠNG

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

LỜI CẢM ƠN

Trước tiên, xin trân trọng cảm ơn sâu sắc sự giúp đỡ tận tình của

PGS.TS Phan Thị Bích Nguyệt, trong suốt quá trình giảng dạy và hướng dẫn

khoa học cho luận văn này. Cô đã tận tâm hướng dẫn và có những gợi ý quý

báu giúp tác giả hoàn thành đề tài này.

Tác giả cũng xin cảm ơn và gửi lời tri ân đến Ban giám hiệu, khoa Tài

chính doanh nghiệp và tất cả các quý thầy cô trong suốt chương trình Cao

học kinh tế tại Trường Đại học Kinh tế TP HCM.

Cuối cùng, xin chân thành cảm ơn, sự động viên, hỗ trợ và đồng hành

của gia đình, các bạn học đã dành cho tôi trong suốt quá trình thực hiện đề tài.

TP.HCM, ngày 01 tháng 02 năm 2012

Người thực hiện đề tài

PHẠM KHÁNH DƯƠNG

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 1.1 : Danh sách biến trong nghiên cứu Samuel G.H.Huang và Frank M.Song. ........22

Bảng 1.2: Kết quả nghiên cứu của Samuel G.H.Huang và Frank M.Song.........................24

Bảng 1.3: Danh sách các biến trong nghiên cứu của Muhammad Mahmud, Gobind

M.Herani, A.W.Rajar, Wahid Farooqi..............................................................................29

Bảng 1.4: Kết quả nghiên cứu của Muhammad Mahmud, Gobind M.Herani, A.W.Rajar,

Wahid Farooqi .................................................................................................................30

Bảng 1.5: Cấu trúc vốn của 10 công ty Dược phẩm trên thế giới.....................................31

Bảng 1.6: Cấu trúc vốn bình quân 10 công ty Dược phẩm trên thế giới giai đoạn 2008 -

2011.................................................................................................................................32

Bảng 2.1: Nhận định mức độ và hướng tác động của các biến..........................................55

Bảng 2.2: Thống kê mô tả ................................................................................................56

Bảng 2.3: Tương quan giữa các biến trong mô hình .........................................................57

Bảng 2.4: Các biến được đưa vào/loại ra..........................................................................57

Bảng 2.5: Bảng đánh giá độ phù hợp của mô hình mẫu....................................................58

Bảng 2.6: Bảng đánh giá độ phù hợp của mô hình hồi quy tổng thể. ................................58

Bảng 2.7: Bảng đánh giá ý nghĩa của các hệ số hồi quy....................................................59

Bảng 2.8: Các biến được đưa vào/loại ra:.........................................................................60

Bảng 2.9: Bảng đánh giá độ phù hợp của mô hình mẫu....................................................60

Bảng 2.10: Bảng đánh giá độ phù hợp của mô hình hồi quy tổng thể ...............................61

Bảng 2.11: Bảng đánh giá ý nghĩa của các hệ số hồi quy..................................................62

Bảng 2.12: Bảng đánh giá độ phù hợp của mô hình mẫu ..................................................63

Bảng 2.13: Bảng đánh giá độ phù hợp của mô hình hồi quy tổng thể ...............................64

Bảng 2.14: Bảng đánh giá ý nghĩa của các hệ số hồi quy..................................................64

DANH MỤC CÁC HÌNH

Hình 1: Cơ cấu nguồn vốn 10 công ty Dược phẩm trên thế giới ......................................33

Hình 2: Cơ cấu tài sản của 10 công ty Dược phẩm trên thế giới. .....................................34

Hình 3: Tốc độ tăng GDP và tăng doanh thu ngành Dược................................................40

Hình 4: Quy mô thị trường ngành Dược Việt Nam...........................................................40

Hình 5: Tỉ trọng nhập khẩu nguyên liệu ngành Dược 2010 ..............................................41

Hình 6: Cơ cấu tài sản ngành Dược giai đoạn 2006-2011.................................................46

Hình 7: Cơ cấu nguồn vốn các doanh nghiệp ngành Dược niêm yết giai đoạn 2006-2011 48

Hình 8: Tỷ số nợ bình quân của các DN ngành Dược giai đoạn 2006-2011......................49

Trang

Trang

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

Từ viết tắt Viết đầy đủ

ASEAN Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á

CK Chứng khoán

CP Cổ phần

EBIT (Earning Before Interest and Tax) Lợi nhuận trước thuế và lãi vay

EPS (Earning Per Share) Thu nhập trên mỗi cổ phần

GLP Thực hành tốt phòng kiểm nghiệm thuốc

GMP Thực hành tốt sản xuất thuốc

GPs Các tiêu chuẩn thực hành tốt

GSP Thực hành tốt bảo quản thuốc

P/E (Price/Earning) Chỉ số P/E (Giá trên thu nhập)

ROA (Return on equity), hay rA Tỷ suất sinh lợi trên tài sản

ROE (Return of equity), hay rE Tỷ suất sinh lợi trên vốn chủ sở hữu

TS Tài sản

TSCĐ Tài sản cố định

TSCĐ VH Tài sản cố định vô hình

TSDH Tài sản dài hạn

TSNH Tài sản ngắn hạn

TTCK Thị trường chứng khoán

VCSH Vốn chủ sở hữu

VN Việt Nam

WACC (Weighted Average Cost of Capital) Chi phí sử dụng vốn bình quân

WHO Tổ chức y tế Thế giới

WTO Tổ chức Thương mại Thế giới

XNK Xuất nhập khẩu

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

MỤC LỤC

Trang

PHẦN MỞ ĐẦU.....................................................................................................1

CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CẤU TRÚC VỐN VÀ CÁC NHÂN TỐ TÁC

ĐỘNG ĐẾN CẤU TRÚC VỐN ..............................................................................3

1.1 Cấu trúc vốn...................................................................................................3

1.1.1 Khái niệm cấu trúc vốn. ...........................................................................3

1.1.2 Cấu trúc vốn tối ưu và chi phí sử dụng vốn bình quân..............................3

1.2 Một số lý thuyết về cấu trúc vốn.....................................................................4

1.2.1 Quan điểm truyền thống về cấu trúc vốn ..................................................4

1.2.2 Lý thuyết lợi nhuận hoạt động ròng (Net Operating Income Approach) ...4

1.2.3 Lý thuyết của MM về cấu trúc vốn...........................................................5

1.2.4 Lý thuyết đánh đổi (The agency theory) ...................................................6

1.2.5 Lý thuyết trật tự phân hạng.......................................................................7

1.2.6 Lý thuyết điều chỉnh thị trường ................................................................9

1.2.7 Lý thuyết tâm lý tránh rủi ro của nhà quản lý ảnh hưởng quyết định về cấu

trúc vốn...........................................................................................................10

1.2.8 Lý thuyết về báo hiệu với thị trường thông qua tỷ lệ nợ..........................11

1.2.9 Lý thuyết Cấu trúc vốn dưới góc độ kiểm soát doanh nghiệp .................13

1.3 Các nhân tố ảnh hưởng đến cấu trúc vốn ......................................................14

1.3.1 Thuế thu nhập doanh nghiệp ..................................................................14

1.3.2 Tấm chắn thuế phi nợ.............................................................................14

1.3.3 Rủi ro kinh doanh...................................................................................15

1.3.4 Cơ hội tăng trưởng .................................................................................15

1.3.5 Tài sản hữu hình.....................................................................................16

1.3.6 Quy mô doanh nghiệp ............................................................................17

1.3.7 Lợi nhuận...............................................................................................17

1.3.8 Đặc điểm riêng của sản phẩm.................................................................18

1.3.9 Tính thanh khoản ...................................................................................18

1.3.10 Nhân tố ngành.......................................................................................18

1.4 Tóm tắt một số kết quả nghiên cứu thực nghiệm trên thế giới về tác động của

các nhân tố tới cấu trúc vốn................................................................................19

1.4.1. Tại các nước phát triển ..........................................................................19

1.4.2. Tại các nước đang phát triển..................................................................21

1.4.2.1. Nghiên cứu của Samuel G.H. Huang và Frank M.Song:..................21

1.4.2.2. Nghiên cứu của Jean J.Chen............................................................26

1.4.2.3. Nghiên cứu của Muhammad Mahmud, Gobind M.Herani, A.W.

Rajar, Wahid Farooqi ..................................................................................28

1.5 Cấu trúc vốn của một số công ty Dược phẩm trên thế giới...........................30

KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 ......................................................................................35

CHƯƠNG 2: CẤU TRÚC VỐN VÀ CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN CẤU

TRÚC VỐN CỦA CÁC DOANH NGHIỆP NGÀNH DƯỢC ĐANG NIÊM YẾT

TRÊN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN .............................................................36

2.1 Đặc điểm và vai trò của ngành Dược phẩm ..................................................36

2.1.2 Đặc điểm hoạt động của các doanh nghiệp ngành Dược phẩm ...............36

2.1.2 Vai trò của ngành Dược phẩm trong nền kinh tế.....................................39

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

2.1.3 Thực trạng về vốn và cấu trúc vốn của các doanh nghiệp ngành Dược

phẩm...............................................................................................................45

Cấu trúc tài sản của doanh nghiệp:...............................................................45

Cấu trúc vốn của doanh nghiệp:...................................................................47

Đặc trưng về cấu trúc vốn của ngành Dược phẩm:.......................................49

2.2 Đo lường mức độ tác động của các nhân tố đến cấu trúc vốn của các doanh

nghiệp dược phẩm..............................................................................................50

2.2.1 Thiết kế nghiên cứu................................................................................50

2.2.1.1 Xây dựng mô hình nghiên cứu .........................................................50

2.2.1.2 Nguồn số liệu và phương pháp thu thập dữ liệu................................55

2.2.2 Kết quả nghiên cứu ................................................................................56

2.2.2.1 Thống kê mô tả ................................................................................56

2.2.2.2 Phân tích tương quan .......................................................................57

2.2.2.3 Phân tích hồi quy .............................................................................57

2.2.2.3.1/ Kết quả hồi quy ước lượng mức độ tác động của các yếu tố tới tỷ

số tổng nợ trên tổng tài sản (TD):.............................................................57

2.2.2.3.2/ Kết quả hồi quy ước lượng mức độ tác động của các yếu tố tới Tỷ

số nợ ngắn hạn trên tổng tài sản (STD):....................................................60

2.2.2.3.3/ Kết quả hồi quy ước lượng mức độ tác động của các yếu tố tới Tỷ

số nợ dài hạn trên tổng tài sản (LTD): ......................................................63

2.2.2.4 Đánh giá kết quả mô hình ................................................................65

2.2.3 Điểm phát hiện mới từ kết quả nghiên cứu .............................................67

KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 ......................................................................................70

CHƯƠNG 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP CHỌN LỰA CẤU TRÚC VỐN CHO CÁC

DOANH NGHIỆP NGÀNH DƯỢC......................................................................71

3.1 Về phía các doanh nghiệp.............................................................................71

Những đề xuất cho việc chọn lựa cấu trúc vốn của doanh nghiệp....................71

3.1.1 Chuyển đổi cơ cấu sử dụng vốn..............................................................71

3.1.2 Nâng cao năng lực quản trị vận hành nhằm tạo chủ động trong sử dụng

vốn lưu động của công ty. ...............................................................................72

3.1.3 Nâng cao trình độ quản trị cấu trúc vốn..................................................73

3.1.4 Đa dạng đa dạng hóa sản phẩm thông qua nghiên cứu và phát triển: ......74

3.2 Về phía chính phủ ........................................................................................75

3.2.1 Ổn định sự hoạt động của thị trường chứng khóan .................................75

3.2.2 Hình thành các tổ chức định mức tín nhiệm tại Việt Nam.......................76

3.2.3 Thị trường hóa các khoản nợ..................................................................77

3.2.4 Phát triển thị trường tín dụng..................................................................78

KẾT LUẬN CHƯƠNG 3 ....................................................................................79

KẾT LUẬN CHUNG ............................................................................................80

1. Về kết quả nghiên cứu....................................................................................80

2. Hạn chế của nghiên cứu và gợi ý hướng nghiên cứu tiếp theo ........................80

TÀI LIỆU THAM KHẢO .....................................................................................82

PHỤ LỤC..............................................................................................................85

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

Luận Văn Thạc Sỹ Phạm Khánh Dương 1

Hướng dẫn khoa học: PGS.TS Phan Thị Bích Nguyệt

PHẦN MỞ ĐẦU

Đề tài: Nghiên cứu cấu trúc vốn của các công ty niêm yết ngành

Dược phẩm giai đoạn 2006 – 2011 và giải pháp lựa chọn cấu trúc vốn

hợp lý.

Việc tối ưu hóa cấu trúc vốn của các Công ty là nhiệm vụ quan trọng

của nhà Quản trị tài chính. Có nhiều lý thuyết hiện đại về cấu trúc vốn công

ty để giải thích sự khác nhau trong việc lựa chọn cấu trúc vốn của các công

ty. Ở Việt Nam cũng có khá nhiều các nghiên cứu thực nghiệm đánh giá cơ

cấu vốn của các công ty trên thị trường chứng khoán.

Tuy nhiên, trong bối cảnh kinh tế thế giới có nhiều thay đổi, khủng

hoảng tài chính từ cuối năm 2007 và khủng hoảng nợ công ở châu Âu đang

gây tác động xấu đến kinh tế thế giới sẽ có tác động tới việc lựa chọn cấu

trúc vốn của các công ty. Những thay đổi trên cộng thêm môi trường thể chế

chưa hoàn thiện của Việt Nam đã có những ảnh hưởng lớn đến việc lựa chọn

cấu trúc vốn trong thực tiễn của các doanh nghiệp.

Việt Nam đang trong giai đoạn công nghiệp hóa đất nước vì vậy hoạt

động sản xuất kinh doanh dược phẩm đang có một vai trò lớn đối với sự

nghiệp này. Sự hoạt động có hiệu quả của các doanh nghiệp ngành Dược

phẩm trong điều kiện khan hiếm vốn sẽ giúp cho nền kinh tế phát triển nhanh

hơn. Chính vì vậy đề tài này tập trung phân tích và đánh giá mức độ tác động

của các nhân tố đến cấu trúc vốn của các công ty niêm yết ngành Dược trên

thị trường chứng khoán, từ đó giúp cho các nhà hoạch địch chính sách cũng

như các doanh nghiệp có cách nhìn phù hợp trong việc lựa chọn nguồn tài trợ

vốn cho doanh nghiệp một cách tối ưu.

Vấn đề nghiên cứu:

Cấu trúc vốn là chủ đề lớn trong lý thuyết tài chính doanh nghiệp. Các

vấn đề nghiên cứu được trình bày trong đề tài bao gồm: Hệ thống các lý

thuyết về cấu trúc vốn, các nhân tố tác động đến cấu trúc vốn của doanh

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

Luận Văn Thạc Sỹ Phạm Khánh Dương 2

Hướng dẫn khoa học: PGS.TS Phan Thị Bích Nguyệt

nghiệp và xác định mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đến cấu trúc vốn của

doanh nghiệp ngành Dược phẩm, phân tích và đưa ra các khuyến nghị giúp

doanh nghiệp hoàn thiện trong việc xây dựng một cấu trúc vốn tối ưu.

Mục đích nghiên cứu

Trên cơ sở lý thuyết về cấu trúc vốn và dữ liệu của các công ty ngành

Dược niêm yết trên sở giao dịch chứng khoán Việt Nam, tác giả sẽ xác định

các yếu tố tác động đến cấu trúc vốn của các công ty ngành Dược phẩm và

mức độ ảnh hưởng của từng yếu tố. Từ đó đề xuất các giải pháp nhằm hoàn

thiện cấu trúc vốn.

Đối tượng và phạm vi nghiên cứu: Các công ty ngành Dược phẩm niêm yết

trên thị trường chứng khoán giai đoạn 2006-2011.

Phương pháp nghiên cứu

Trong luận văn này, tác giả sử dụng sử dụng phương pháp phân tích,

so sánh số liệu, phương pháp thống kê để dược phẩm hàm hồi quy nhằm

đánh giá tác động của các biến độc lập đến biến phụ thuộc. Sử dụng các

chương trình phần mềm Microsoft Office Excel, SPSS để hỗ trợ tính toán

trong nghiên cứu.

Kết cấu của đề tài

Ngoài lời mở đầu, kết luận và phụ lục đề tài được trình bày gồm 3 chương:

Chương 1: Cơ sở lý luận về cấu trúc vốn và các nhân tố tác động đến

cấu trúc vốn

Chương 2: Cấu trúc vốn và các nhân tố ảnh hưởng đến cấu trúc vốn

của các doanh nghiệp ngành Dược phẩm đang niêm yết trên TTCK

Chương 3: Một số giải pháp xây dựng cấu trúc vốn cho các doanh

nghiệp ngành Dược phẩm.

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

Luận Văn Thạc Sỹ Phạm Khánh Dương 3

Hướng dẫn khoa học: PGS.TS Phan Thị Bích Nguyệt

CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CẤU TRÚC VỐN VÀ CÁC

NHÂN TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN CẤU TRÚC VỐN

1.1 Cấu trúc vốn

1.1.1 Khái niệm cấu trúc vốn.

Cấu trúc vốn (capital structure) là quan hệ về tỷ trọng của từng loại

vốn bao gồm nợ ngắn hạn thường xuyên, nợ dài hạn, vốn cổ phần ưu đãi và

vốn cổ phần thường trong tổng số nguồn vốn của công ty.

Do các loại vốn có chi phí sử dụng khác nhau nên việc thiết lập một

cấu trúc vốn phù hợp là quyết định quan trọng với mọi doanh nghiệp, nó

liên quan tới chi phí sử dụng vốn, tới lợi ích của doanh nghiệp và tác động

tới năng lực kinh doanh của doanh nghiệp trong môi trường cạnh tranh.

1.1.2 Cấu trúc vốn tối ưu và chi phí sử dụng vốn bình quân.

Cấu trúc vốn tối ưu là hỗn hợp nợ, cổ phần ưu đãi, và vốn cổ phần

thường cho phép tối thiểu hóa chi phí sử dụng vốn bình quân của doanh

nghiệp. Với cấu trúc vốn có chi phí sử dụng vốn bình quân được tối thiểu

hóa, tổng giá trị các chứng khoán của doanh nghiệp được tối đa hóa. Do

đó, cấu trúc vốn có chi phí sử dụng vốn tối thiểu được gọi là cấu trúc vốn

tối ưu.

Một doanh nghiệp có thể có một cấu trúc vốn tối ưu bằng cách sử

dụng đòn bẩy tài chính phù hợp. Như vậy, doanh nghiệp có thể hạ thấp chi

phí sử dụng vốn thông qua việc gia tăng sử dụng nợ (vì khi sử dụng nợ

công ty sẽ được hưởng lợi ích từ tấm chắn thuế). Tuy nhiên khi tỷ lệ nợ gia

tăng thì rủi ro cũng gia tăng, do đó nhà đầu tư sẽ yêu cầu gia tăng tỉ suất

sinh lời trên vốn chủ sở hữu (rE) để bù đắp mức độ rủi ro mà họ phải gánh

chịu thêm. Mặc dù, sự gia tăng rE lúc đầu cũng không hoàn toàn làm triệt

tiêu hết lợi ích từ việc sử dụng nợ vay như là một nguồn vốn rẻ hơn cho

đến khi nào nhà đầu tư tiếp tục gia tăng tỉ suất sinh lời yêu cầu khiến cho

lợi ích của việc sử dụng nợ không còn nữa.

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]