Luận văn thạc sĩ UEH một số giải pháp hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ tại công ty cấp thoát

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

---- oOo ----

VÕ THỊ THIÊN TRANG

MỘT SỐ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN HỆ

THỐNG KIỂM SOÁT NỘI BỘ TẠI CÔNG

TY CẤP THOÁT NƢỚC BẾN TRE

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH – 2013

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

---- oOo ----

VÕ THỊ THIÊN TRANG

MỘT SỐ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN HỆ

THỐNG KIỂM SOÁT NỘI BỘ TẠI CÔNG

TY CẤP THOÁT NƢỚC BẾN TRE

Chuyên ngành: Kế toán

Mã số : 60340301

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học:

PGS. TS. VÕ VĂN NHỊ

TP.HỒ CHÍ MINH - Năm 2013

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

LỜI CAM ĐOAN

----oOo----

Tôi xin cam đoan luận văn “ Một số giải pháp hoàn thiện hệ thống kiểm

soát nội bộ tại Công ty Cấp thoát nƣớc Bến Tre” là công trình nghiên cứu khoa

học của riêng tôi dƣới sự hƣớng dẫn khoa học của PGS.TS. Võ Văn Nhị. Luận văn

này chƣa đƣợc ai công bố dƣới bất cứ hình thức nào.

Tác giả: Võ Thị Thiên Trang

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

MỤC LỤC

---oOo---

TRANG PHỤ BÌA

LỜI CAM ĐOAN

MỤC LỤC

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

PHẦN MỞ ĐẦU......................................................................................................1

CHƢƠNG 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CHUNG VỀ HỆ THỐNG KIỂM

SOÁT NỘI BỘ.........................................................................................................3

1.1 Khái niệm hệ thống kiểm soát nội bộ ...........................................................3

1.1.1 Hệ thống quản lý và nhu cầu kiểm soát nội bộ của một tổ chức ............3

1.1.1.1 Hệ thống quản lý của một tổ chức ......................................................3

1.1.1.2 Nhu cầu kiểm soát nội bộ của một tổ chức .........................................3

1.1.2 Khái niệm hệ thống kiểm soát nội bộ qua các giai đoạn khác nhau ......4

1.1.2.1 Giai đoạn tiền COSO ( từ năm 1992 trở về trước) .............................4

1.1.2.2 Giai đoạn Báo cáo COSO 1992..........................................................5

1.1.2.3 Giai đoạn hậu COSO ( từ năm 1992 đến nay)....................................8

1.2 Hệ thống kiểm soát nội bộ theo quy định của COSO................................10

1.2.1 Báo cáo COSO 1992...............................................................................10

1.2.1.1 Môi trường kiểm soát........................................................................11

1.2.1.2 Đánh giả rủi ro.................................................................................16

1.2.1.3 Hoạt động kiểm soát.........................................................................20

1.2.1.4 Thông tin và truyền thông.................................................................23

1.2.1.5 Giám sát ...........................................................................................24

1.2.2 Mối quan hệ giữa mục tiêu của tổ chức với các bộ phận hợp thành hệ

thống kiểm soát nội bộ ....................................................................................26

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

1.3 Lợi ích và hạn chế vốn có của hệ thống kiểm soát nội bộ .........................27

1.3.1 Lợi ích của hệ thống kiểm soát nội bộ...................................................27

1.3.2 Hạn chế vốn có của hệ thống kiểm soát nội bộ .....................................28

KẾT LUẬN CHƢƠNG 1........................................................................................30

CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG HỆ THỐNG KIỂM SOÁT NỘI BỘ TẠI CÔNG

TY CẤP THOÁT NƢỚC BẾN TRE....................................................................31

2.1 Đặc thù về môi trƣờng pháp lý và môi trƣờng hoạt động cấp thoát nƣớc

chi phối đến hệ thống kiểm soát nội bộ của các đơn vị cấp thoát nƣớc .........31

2.1.1 Đặc thù về môi trường pháp lý...............................................................31

2.1.2 Đặc thù về môi trường hoạt động ..........................................................33

2.2 Giới thiệu tổng quát về Công ty Cấp thoát nƣớc Bến Tre ........................35

2.2.1 Lịch sử hình thành và phát triển ...........................................................35

2.2.2 Cơ cấu tổ chức quản lý và phân quyền..................................................36

2.2.3 Đặc điểm hoạt động và các mục tiêu hướng đến...................................39

2.3 Thực trạng hệ thống kiểm soát nội bộ của Công ty Cấp thoát nƣớc Bến

Tre.......................................................................................................................40

2.3.1 Đánh giá chung......................................................................................40

2.3.2 Khảo sát thực tế......................................................................................41

2.3.2.1 Đối tượng, nội dung và phương pháp khảo sát.................................41

2.3.2.2 Đánh giá, nhận diện những rủi ro, hạn chế và nguyên nhân theo từng

bộ phận cấu thành của hệ thống kiểm soát nội bộ tại công ty Cấp thoát nước

Bến Tre.........................................................................................................42

KẾT LUẬN CHƢƠNG 2........................................................................................60

CHƢƠNG 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN HỆ THỐNG KIỂM SOÁT

NỘI BỘ CHO CÔNG TY CẤP THOÁT NƢỚC BẾN TRE..............................61

3.1 Định hƣớng hoàn thiện................................................................................61

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

3.1.1 Phù hợp với môi trường pháp lý và môi trường hoạt động của ngành

cấp thoát nước.................................................................................................61

3.1.2 Tiếp cận các quy định của COSO 1992 .................................................62

3.1.3 Tăng cường hiệu quả kiểm soát và trách nhiệm của các bộ phận tại

đơn vị khi thực hiện mục tiêu chung..............................................................62

3.2 Các giải pháp hoàn thiện cụ thể..................................................................63

3.2.1 Giải pháp liên quan đến môi trường kiểm soát .....................................63

3.2.2 Giải pháp liên quan đến phân tích và đánh giá rủi ro ..........................67

3.2.3 Giải pháp liên quan đến hoạt động kiểm soát .......................................69

3.2.4 Giải pháp liên quan đến thông tin và truyền thông...............................76

3.3.5 Giải pháp liên quan đến hoạt động giám sát.........................................78

3.3 Một số kiến nghị...........................................................................................79

3.3.1 Đối với cơ quan chủ quản và các cơ quan chức năng của nhà nước...79

3.3.2 Đối với công ty Cấp thoát nước Bến Tre ...............................................80

KẾT LUẬN CHƢƠNG 3........................................................................................81

KẾT LUẬN CHUNG ............................................................................................82

TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHỤ LỤC

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

----oOo----

1. KSNB : Kiểm soát nội bộ

2. TSCĐ : Tài sản cố định

3. TNHH : Trách nhiệm hữu hạn

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

- 1 -

PHẦN MỞ ĐẦU

Trong hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, bên cạnh việc

nghiên cứu xây dựng các chiến lƣợc kinh doanh để có thể cạnh tranh với các doanh

nghiệp bên ngoài thì việc xây dựng một hệ thống kiểm soát nội bộ hữu hiệu bên

trong doanh nghiệp cũng không kém phần quan trọng nhằm để kiểm soát và điều

hành hoạt động của đơn vị, từ đó đảm bảo đạt đƣợc các mục tiêu đề ra với hiệu quả

cao nhất. Tuy nhiên, làm thế nào để thiết lập và vận hành hệ thống kiểm soát nội bộ

một cách hữu hiệu thì thƣờng chỉ đƣợc chú trọng nghiên cứu ở các doanh nghiệp

lớn ngoài quốc doanh, còn đối với các doanh nghiệp nhà nƣớc thì vẫn chƣa đặt sự

quan tâm đúng mức.

Công ty Cấp thoát nƣớc Bến Tre là một doanh nghiệp nhà nƣớc kinh doanh

nƣớc sạch, một nhu cầu sinh hoạt thiết yếu của ngƣời dân Bến Tre, bên cạnh mục

tiêu đảm bảo đƣợc một lợi nhuận nhất định, thì việc quản lý tốt các nguồn lực, kiểm

soát hoạt động một cách chặt chẽ để quản lý giá thành nƣớc máy và đề ra giá bán

nƣớc một cách phù hợp là một nhiệm vụ rất quan trọng cần phải đƣợc quan tâm vì

giá nƣớc sinh hoạt hiện nay ảnh hƣởng rất lớn đến đời sống an sinh xã hội. Nhƣ

vậy, để làm đƣợc điều này thì hệ thống kiểm soát nội bộ là một công cụ đắc lực.

Tuy nhiên, thời gian qua do chƣa đƣợc chú trọng nghiên cứu cũng nhƣ những hạn

chế về hệ thống lý luận và kinh nghiệm thực tiễn nên hệ thống kiểm soát nội bộ của

công ty chƣa phát huy đƣợc tính hữu hiệu và còn bộc lộ nhiều thiếu sót. Đứng trƣớc

những vấn đề này, để góp phần vận hành trôi chảy hệ thống kiểm soát nội bộ tại

Công ty, tôi đã chọn đề tài nghiên cứu “Một số giải pháp hoàn thiện hệ thống

kiểm soát nội bộ tại Công ty Cấp thoát nƣớc Bến Tre”.

Mục tiêu nghiên cứu

Tìm hiểu, phân tích và đánh giá thực trạng về hệ thống kiểm soát nội bộ đối

với công tác quản lý tài chính tại Công ty Cấp thoát nƣớc Bến Tre. Từ kết quả đã

đánh giá và trên cơ sở nghiên cứu hệ thống lý thuyết nền tảng về hệ thống kiểm soát

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

- 2 -

nội bộ của báo cáo COSO, đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện hệ thống kiểm

soát nội bộ tại Công ty.

Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu

Nghiên cứu các bộ phận cấu thành nên hệ thống kiểm soát nội bộ nhƣ môi

trƣờng kiểm soát, đánh giá rủi ro, hoạt động kiểm soát, thông tin và truyền thông và

giám sát đối với công tác quản lý tài chính thuộc hoạt động kinh doanh sản xuất và

phân phối nƣớc sạch tại Công ty Cấp thoát nƣớc Bến Tre.

Ứng dụng của đề tài

Hệ thống hoá lý luận cơ bản, phân tích thực trạng từ đó đƣa ra phƣơng

hƣớng và các giải pháp phù hợp để hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ tại công ty

Cấp thoát nƣớc Bến Tre.

Phƣơng pháp nghiên cứu

Luận văn nghiên cứu dựa trên phƣơng pháp luận duy vật biện chứng và kết

hợp sử dụng phƣơng pháp phân tích, tổng hợp, quy nạp, diễn dịch, phƣơng pháp

thống kê, so sánh đối chiếu giữa lý luận và thực tiễn, đánh giá những hạn chế thiếu

sót của hệ thống kiểm soát nội bộ tại công ty.

Bố cục của luận văn

Phần mở đầu

Chƣơng 1: Cơ sở lý luận về hệ thống kiểm soát nội bộ.

Chƣơng 2: Thực trạng hệ thống kiểm soát nội bộ tại Công ty Cấp thoát nƣớc Bến

Tre.

Chƣơng 3: Một số giải pháp hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ tại Công ty Cấp

thoát nƣớc Bến Tre.

Kết luận

Tài liệu tham khảo

Phụ lục

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

- 3 -

CHƢƠNG 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CHUNG VỀ HỆ THỐNG KIỂM

SOÁT NỘI BỘ

1.1 Khái niệm hệ thống kiểm soát nội bộ

1.1.1 Hệ thống quản lý và nhu cầu kiểm soát nội bộ của một tổ chức

1.1.1.1 Hệ thống quản lý của một tổ chức

Hệ thống quản lý của một tổ chức là hệ thống để thiết lập chính sách, mục

tiêu và để đạt đƣợc các mục tiêu đó của tổ chức. Một hệ thống quản lý của một tổ

chức có thể bao gồm các hệ thống quản lý khác nhau, ví dụ nhƣ hệ thống quản lý

chất lƣợng, hệ thống quản lý tài chính, hay hệ thống quản lý môi trƣờng…

Trong hệ thống quản lý của tổ chức có các phƣơng pháp quản lý nhƣ sau:

Quản lý bằng phƣơng pháp quản lý hành chính là sự tác động trực tiếp của

ngƣời lãnh đạo đến ngƣời chấp hành bằng các quyết định dứt khoát, mang tính bắt

buộc, đòi hỏi mọi ngƣời trong tổ chức phải chấp hành thực hiện một hành động nào

đó, nhằm xác định trật tự kỉ cƣơng trong doanh nghiệp, kết nối các phƣơng pháp

khác thành hệ thống, giải quyết nhanh chóng các vấn đề đặt ra.

Quản lý bằng phƣơng pháp kinh tế là dùng sự tác động đến lợi ích vật chất

của cá nhân hay tập thể nhằm làm cho họ quan tâm đến kết quả kinh doanh của

doanh nghiệp và chịu trách nhiệm về các hành động của chính bản thân họ. Lợi ích

cá nhân của ngƣời lao động là yếu tố cơ bản nhất tác động đến hoạt động của ngƣời

lao động. Nếu không có sự khuyến khích của lợi ích vật chất và trách nhiệm vật

chất thì động lực kích thích ngƣời lao động sẽ bị thủ tiêu.

Quản lý bằng phƣơng pháp tuyên truyền giáo dục là cách tác động đến tinh

thần và năng lực chuyên môn của ngƣời lao động để nâng cao ý thức trách nhiệm

đối với công việc và hiệu quả công tác.

1.1.1.2 Nhu cầu kiểm soát nội bộ của một tổ chức

Hệ thống kiểm soát nội bộ là sự tích hợp một loạt hoạt động, biện pháp, kế

hoạch, quan điểm, nội quy chính sách và nỗ lực của mọi thành viên trong tổ chức để

đảm bảo tổ chức đó hoạt động hiệu quả, đạt đƣợc mục tiêu đặt ra một cách hợp lý.

Có thể hiểu đơn giản, hệ thống kiểm soát nội bộ là hệ thống của tất cả những gì mà

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]