Luận văn thạc sĩ UEH một số giải pháp đẩy mạnh xuất khẩu bền vững gốm sứ bình dương

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HỒ CHÍ MINH

NGUYỄN THỊ THÙY DƯƠNG

MỘT SỐ GIẢI PHÁP ĐẨY MẠNH

XUẤT KHẨU BỀN VỮNG GỐM SỨ

BÌNH DƯƠNG

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

TP. Hồ Chí Minh – Năm 2011

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HỒ CHÍ MINH

NGUYỄN THỊ THÙY DƯƠNG

MỘT SỐ GIẢI PHÁP ĐẨY MẠNH

XUẤT KHẨU BỀN VỮNG GỐM SỨ

BÌNH DƯƠNG

Chuyên ngành: Thương mại

Mã số: 60.34.10

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:

GS.TS. ĐOÀN THỊ HỒNG VÂN

TP. Hồ Chí Minh – Năm 2011

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan luận văn thạc sĩ kinh tế này là công trình nghiên cứu của

bản thân, được đút kết từ quá trình học tập và nghiên cứu thực tiễn trong thời

gian qua. Các thông tin và số liệu được sử dụng trong luận văn là hoàn toàn

trung thực

Thành phố Hồ Chí Minh năm 2011

Người cam đoan

Nguyễn Thị Thùy Dương

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

MỤC LỤC

Trang bìa

Lời cam đoan

Mục lục

Danh mục các bảng

Danh mục các biểu đồ và sơ đồ

Lời mở đầu

Chương 1: Cơ sở lý luận về phát triển xuất khẩu gốm sứ bền vững ....................... 1

1.1 Bàn về khái niệm phát triển bền vững ............................................................ 1

1.1.1 Lịch sử hình thành khái niệm phát triển bền vững trên thế giới ............. 1

1.1.2 Khái niệm phát triển bền vững ở Việt Nam ............................................ 2

1.1.3 Nội dung phát triển bền vững .................................................................. 4

1.1.4 Vai trò phát triển xuất khẩu bền vững ..................................................... 5

1.2 Thị trường gốm sứ trên thế giới và Việt Nam ................................................ 6

1.2.1 Tìm hiểu về sản xuất và tiêu thụ gốm sứ trên thế giới ............................ 6

1.2.2 Một số thị trường tiêu thụ gốm sứ lớn trên thế giới ................................ 6

1.2.3 Tình hình sản xuất gốm sứ của Việt Nam ............................................. 11

1.2.4 Tình hình xuất khẩu gốm sứ của Việt Nam giai đoạn 2006-2010 ......... 12

1.2.5 Thị trường xuất khẩu sản phẩm gốm sứ Việt Nam ............................... 14

1.3 Kinh nghiệm phát triển xuất khẩu bền vững gốm sứ của một số quốc gia

và địa phương ..................................................................................................... 17

1.3.1 Gốm sứ Giang Tây - Trung Quốc .......................................................... 17

1.3.2 Gốm sứ Ý ............................................................................................... 18

1.3.3 Gốm sứ Bát Tràng ................................................................................. 19

1.3.4 Gốm Vĩnh Long ..................................................................................... 20

1.3.5 Kinh nghiệm phát triển bền vững rút ra cho gốm sứ Bình Dương ........ 21

Kết luận chương 1 .................................................................................................. 23

Chương 2: Thực trạng hoạt động sản xuất và xuất khẩu gốm sứ của tỉnh Bình

Dương ..................................................................................................................... 24

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

2.1 Giới thiệu ngành gốm sứ tỉnh Bình Dương .................................................. 24

2.1.1 Giới thiệu Bình Dương .......................................................................... 24

2.1.2 Tiềm năng phát triển xuất khẩu gốm sứ Bình Dương ........................... 25

2.1.3 Lịch sử hình thành gốm sứ Bình Dương ............................................... 30

2.2 Phân tích thực trạng xuất khẩu gốm sứ Bình Dương giai đoạn vừa qua ..... 34

2.2.1 Thực trạng xuất khẩu gốm sứ Bình Dương giai đoạn 2006-2010 ......... 34

2.2.2 Phân tích thực trạng xuất khẩu gốm sứ Bình Dương theo chủng loại

mặt hàng .......................................................................................................... 38

2.2.3 Phân tích kim ngạch xuất khẩu gốm sứ Bình Dương theo thị trường ... 39

2.2.4 Giới thiệu doanh nghiệp xuất khẩu gốm sứ điển hình của tỉnh Bình

Dương ............................................................................................................. 40

2.3 Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến hoạt động xuất khẩu bền vững gốm

sứ Bình Dương ................................................................................................... 41

Kết luận chương 2 .................................................................................................. 61

Chương 3: Một số giải pháp nhằm đẩy mạnh xuất khẩu bền vững gốm sứ Bình

Dương trong giai đoạn hiện nay ............................................................................. 62

3.1 Mục đích xây dựng giải pháp ....................................................................... 62

3.2 Căn cứ xây dựng giải pháp ........................................................................... 62

3.3 Một số giải pháp nhằm đẩy mạnh xuất khẩu bền vững gốm sứ của tỉnh

Bình Dương trong giai đoạn hiện nay ................................................................ 63

3.3.1 Giải pháp về áp dụng công nghệ mới .................................................... 63

3.3.2 Giải pháp về mặt bằng, tăng cường liên kết cho doanh nghiệp ............. 68

3.3.3 Giải pháp về nguồn nhân lực ................................................................. 71

3.3.4 Giải pháp về mẫu mã và bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ cho sản phẩm .... 73

3.3.5 Giải pháp về nâng cao hiệu quả hoạt động marketing mở rộng thị

trường .............................................................................................................. 75

3.3.6 Giải pháp về phương thức kinh doanh .................................................. 81

3.3.7 Giải pháp về vốn .................................................................................... 82

3.4 Một số kiến nghị ........................................................................................... 84

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

Kết luận chương 3 .................................................................................................. 87

KẾT LUẬN ............................................................................................................ 88

Tài liệu tham khảo

Phụ lục

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

CFR Tiền hàng và tiền cước

CIF Tiền hàng, bảo hiểm và cước

CNH, HĐH Công nghiệp hóa, hiện đại hóa

EU Liên minh Châu Âu

EXW Giao tại xưởng

FOB Giao lên tàu

ISO Tổ chức tiêu chuẩn quốc tế hóa

L/C Thư tín dụng

TNHH Trách nhiệm hữu hạn

WTO Tổ chức thương mại thế giới

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 1.1: Tình hình xuất khẩu hàng hóa Việt Nam và xuất khẩu sản phẩm

gốm sứ Việt Nam giai đoạn 2006-2010 ............................................................. 12

Bảng 1.2 : Thị trường xuất khẩu chủ yếu hàng gốm sứ Việt Nam giai đoạn

2007-1010 ........................................................................................................... 15

Bảng 2.1: Bảng tổng hợp sản lượng khoáng sản từ năm 1997-2007 ................. 27

Bảng 2.2: Các mỏ cao lanh còn hiệu lực khai thác ........................................... 28

Bảng 2.3: Tổng hợp trữ lượng, sản lượng khai thác đến năm 2010 .................. 29

Bảng 2.4: Tỷ trọng kim ngạch xuất khẩu gốm sứ Bình Dương so với tổng

kim ngạch xuất khẩu hàng hóa Bình Dương giai đoạn 2006-2010 .................... 35

Bảng 2.5: Tỷ trọng kim ngạch xuất khẩu gốm sứ Bình Dương so với tổng

kim ngạch xuất khẩu gốm sứ Việt Nam giai đoạn 2006-2010 ........................... 37

Bảng 2.6: Kim ngạch xuất khẩu gốm sứ Bình Dương theo thị trường .............. 39

Bảng 2.7: Máy móc thiết bị tại công ty .............................................................. 42

Bảng 2.8: Phương pháp nung sản phẩm ............................................................. 43

Bảng 2.9: Chất lượng sản phẩm ......................................................................... 44

Bảng 2.10: Việc cấp chứng chỉ ISO tại công ty ................................................. 45

Bảng 2.11: Sản phẩm chủ yếu được sản xuất tại doanh nghiệp ......................... 46

Bảng 2.12: Nguồn nguyên liệu được thu mua từ đâu ........................................ 47

Bảng 2.13: Tình hình mặt bằng sản xuất ............................................................ 49

Bảng 2.14: Trình độ công nhân .......................................................................... 50

Bảng 2.15: Trình độ nhân viên ........................................................................... 50

Bảng 2.16: Tổng số công nhân viên ................................................................... 51

Bảng 2.17: Chế độ phúc lợi tại doanh nghiệp .................................................... 52

Bảng 2.18: Nguồn nhân lực tại công ty .............................................................. 52

Bảng 2.19: Đăng ký sở hữu trí tuệ cho sản phẩm .............................................. 53

Bảng 2.20: Kiểu dáng, hoa văn có được từ đâu ................................................. 54

Bảng 2.21: Giá bán sản phẩm ............................................................................. 55

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

Bảng 2.22: Loại hình kinh doanh ....................................................................... 56

Bảng 2.23: Hình thức tham gia quảng bá cho sản phẩm .................................... 57

Bảng 2.24: Điều kiện thương mại xuất khẩu ...................................................... 58

Bảng 2.25: Tổng vốn đầu tư cho hoạt động sản xuất, kinh doanh ..................... 59

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ VÀ SƠ ĐỒ

Sơ đồ 1.1: Sơ đồ phát triển bền vững ................................................................... 5

Biểu đồ 1.1: Kim ngạch nhập khẩu gốm sứ vào EU ............................................ 7

Sơ đồ 1.2: Kim ngạch nhập khẩu gốm sứ vào EU theo thị trường năm 2010 ..... 8

Biểu đồ 1.2: Kim ngạch nhập khẩu gốm sứ vào Mỹ ............................................ 9

Biểu đồ 1.3: Kim ngạch nhập khẩu gốm sứ vào Nhật Bản ................................ 10

Sơ đồ 2.1: Sản phẩm xuất khẩu tại doanh nghiệp .............................................. 38

Sơ đồ 3.1: Xử lý, tái sử dụng năng lượng .......................................................... 66

Sơ đồ 3.2: Sơ đồ tổ chức của Công ty TNHH gốm sứ cao cấp Minh Long I .... 72

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

i

LỜI MỞ ĐẦU

1. Ý nghĩa của đề tài

Bình Dương là tỉnh thuộc miền Đông Nam Bộ có truyền thống lâu đời trong việc

sản xuất gốm sứ. Nghề làm gốm ở Bình Dương có vị trí quan trọng trong cuộc sống

cộng đồng cư dân Bình Dương sau hơn 200 năm hình thành và phát triển.

Việc xuất khẩu gốm sứ đã và đang đem lại cho Bình Dương một nguồn ngoại tệ

đáng kể, đồng thời góp phần phản ánh nét văn hóa truyền thống của nhân dân ta. Sự

phát triển của ngành gốm sứ Bình Dương hiện nay cũng không nằm ngoài sự phát

triển của ngành gốm Việt Nam. Sản phẩm gốm sứ Bình Dương đã xuất khẩu sang các

nước Châu Á, Châu Âu, Châu Mỹ…

Với những hoa văn họa tiết vừa mang đậm tính chất văn hóa phương Đông, nói

chung và Việt nam, nói riêng vừa mang tính hiện đại, sản phẩm gốm sứ Bình Dương

đã giới thiệu với bạn bè trên thế giới nét đặc sắc của văn hóa Việt Nam, nói chung và

văn hoá Đông Nam Bộ, nói riêng. Trong những năm qua nền kinh tế nước ta có

những chuyển biến tích cực, Bình Dương là một trong những tỉnh đi đầu trong lĩnh

vực thu hút đầu tư của nước ngoài và phát triển công nghiệp. Trong đó ngành gốm sứ

Bình Dương đã đóng góp lớn vào ngân sách của tỉnh.

Với chủ trương mở cửa và hội nhập hiện nay, thị trường xuất khẩu được xem là

mục tiêu phát triển của mọi ngành nghề kinh tế trong đó có ngành hàng gốm sứ.

Trong thời gian qua nhiều khách hàng nước ngoài đã tìm đến Bình Dương để tìm hiểu

và đặt mua những mặt hàng gốm sứ độc đáo của tỉnh. Tuy nhiên, gốm sứ Bình Dương

cũng gặp phải những thách thức của nền kinh tế mở đó là sự cạnh tranh khốc liệt trên

thương trường quốc tế từ những nước có thế mạnh hơn chúng ta về mặt hàng này

như: Trung Quốc, Malaysia…

Trước những thách thức trên, ngoài những thành tựu đã có được, gốm sứ Bình

Dương vẫn tồn tại nhiều bất cập như: môi trường bị xâm hại, trình độ kỹ thuật còn lạc

hậu, giá thành sản phẩm còn khá cao, chất lượng sản phẩm không đồng đều, mẫu mã

còn nghèo nàn, thị trường xuất khẩu chưa mở rộng, kim ngạch xuất khẩu các năm qua

không ổn định... Bên cạnh đó nhu cầu của con người ngày càng tăng và xu hướng

trong sản xuất của các ngành nghề trên thế giới là phát triển bền vững, đáp ứng trên

cả ba phương diện đó là: kinh tế, xã hội, môi trường. Do đó, các doanh nghiệp gốm sứ

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

ii

ở Bình Dương, nói riêng và Việt Nam, nói chung, cũng không thể đi ra ngoài xu

hướng đó.

Với ý nghĩa nêu trên, tác giả mong muốn tìm hiểu, đóng góp và giới thiệu về

ngành nghề truyền thống này của tỉnh Bình Dương và đề xuất giải pháp để ngành này

có thể phát triển bền vững. Do đó, tác giả đã chọn đề tài “Một số giải pháp đẩy mạnh

xuất khẩu bền vững gốm sứ Bình Dương” để làm đề tài nghiên cứu cho luận văn

thạc sĩ của mình.

2. Mục đích nghiên cứu

y Nêu lên được những vấn đề lý luận về quan niệm phát triển bền vững ở Việt

Nam và trên thế giới, từ đó thấy được sự cần thiết để đẩy mạnh xuất khẩu gốm sứ một

cách bền vững cho Bình Dương.

y Tìm hiểu, đánh giá chung bức tranh tổng thể về gốm sứ trên thế giới và ở Việt

Nam để thấy được tầm quan trọng đẩy mạnh xuất khẩu bền vững ngành hàng truyền

thống này ra thị trường thế giới.

y Đưa ra những bài học kinh nghiệm về sản xuất, xuất khẩu gốm sứ cả trong và

ngoài nước để từ đó rút ra những bài học kinh nghiệm trong xuất khẩu bền vững gốm

sứ Bình Dương.

y Phân tích, đánh giá thực trạng sản xuất và xuất khẩu gốm sứ Bình Dương và các

nhân tố ảnh hưởng đến hoạt động xuất khẩu bền vững ngành gốm sứ của tỉnh nhà.

y Đề xuất một số giải pháp cụ thể và thích hợp nhằm đẩy mạnh xuất khẩu bền

vững gốm sứ tỉnh Bình Dương.

3. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu

y Đề tài tập trung nghiên cứu tình hình hoạt động kinh doanh xuất khẩu gốm sứ

trên địa bàn tỉnh Bình Dương.

y Nghiên cứu hoạt động xuất khẩu của ngành gốm sứ tỉnh Bình Dương từ 2006-

2010, không nghiên cứu chi tiết nội bộ từng công ty

4. Phương pháp nghiên cứu

Đề tài này được thực hiện với những phương pháp cơ bản sau:

y Phương pháp thu thập, thống kê, so sánh số liệu thứ cấp các sở ban ngành và

phát phiếu khảo sát điều tra thực tế 87 doanh nghiệp sản xuất gốm sứ của tỉnh Bình

Dương để đưa ra bức tranh về thực trạng hoạt động sản xuất và xuất khẩu gốm sứ

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

iii

Bình Dương, đồng thời tổng hợp và phân tích các thông tin có được để làm nền tảng

cho các giải pháp và kiến nghị để gốm sứ tỉnh Bình Dương xuất khẩu bền vững. Và

sử dụng phần mềm excel để xử lý số liệu sơ cấp mà tác giả điều tra thực tế tại các

doanh nghiệp gốm sứ trên địa bàn tỉnh Bình Dương.

y Phương pháp chuyên gia: Bên cạnh điều tra bằng bảng câu hỏi, tác giả cũng đã

tham khảo ý kiến một số lãnh đạo doanh nghiệp gốm sứ đã từng tham gia xuất khẩu

gốm sứ qua nhiều năm, những người đã gắn bó lâu năm với ngành, qua đó việc đánh

giá thực trạng xuất khẩu gốm sứ của doanh nghiệp Bình Dương sẽ mang tính thực tế

và khách quan hơn.

5. Tính mới của đề tài

Suốt thời gian qua đã có một số công trình nghiên cứu về xuất khẩu gốm sứ, điển

hình như sau:

y Công trình nghiên cứu khoa học cấp bộ do GS.TS Đoàn Thị Hồng Vân làm chủ

nhiệm (2004): “Một số giải pháp đẩy mạnh xuất khẩu gốm sứ mỹ nghệ Việt nam”.

Trong đó, công trình đã phân tích, đánh giá thực trạng sản xuất, xuất khẩu gốm sứ mỹ

nghệ Việt Nam, phân tích những điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội, nguy cơ đối với hoạt

động xuất khẩu gốm sứ mỹ nghệ Việt Nam, từ đó đề ra giải pháp nhằm đẩy mạnh

xuất khẩu gốm sứ mỹ nghệ Việt Nam.

y Luận án tiến sĩ của TS Vũ Minh Tâm (2006): “Nghiên cứu khả năng cạnh tranh

của gốm mỹ nghệ Việt Nam nhằm đẩy mạnh xuất khẩu”. Trọng tâm là đánh giá khả

năng cạnh tranh và những nhân tố ảnh hưởng đến khả năng cạnh tranh của gốm mỹ

nghệ Việt Nam, từ đó tác giả đưa ra các giải pháp nhằm nâng cao khả năng cạnh

tranh, đẩy mạnh xuất khẩu gốm mỹ nghệ Việt Nam.

y Luận văn Thạc sĩ của Thạc sĩ Nguyễn Bá Thanh (2005): “Một số giải pháp chủ

yếu nhằm đẩy mạnh xuất khẩu gốm sứ của tỉnh Bình Dương giai đoạn 2005-2015”.

Trong đó phân tích thực trạng kinh doanh xuất khẩu gốm sứ mỹ nghệ tỉnh Bình

Dương và đề xuất giải pháp đẩy mạnh xuất khẩu gốm sứ mỹ nghệ.

y Luận văn Thạc sĩ của Thạc sĩ Phan Thị Kim Thủy (2006): “Xuất khẩu gốm mỹ

nghệ của Việt Nam vào thị trường Nhật Bản, thực trạng và các giải pháp phát triển”.

Theo đó, luận văn phân tích, đánh giá thực trạng xuất khẩu gốm mỹ nghệ vào Nhật

Bản, xác định yếu tố tác động thuận lợi, bất lợi, cũng như điểm mạnh, điểm yếu ảnh

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]