Luận văn thạc sĩ UEH kiểm soát chi phí đại diện trong các công ty cổ phần tại việt nam

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HỒ CHÍ MINH

*****

ĐỖ THỊ MAI

KIỂM SOÁT CHI PHÍ ĐẠI DIỆN

TRONG CÁC CÔNG TY CỔ PHẦN

TẠI VIỆT NAM

LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ

TP.HỒ CHÍ MINH, NĂM 2011

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HỒ CHÍ MINH

*****

ĐỖ THỊ MAI

KIỂM SOÁT CHI PHÍ ĐẠI DIỆN

TRONG CÁC CÔNG TY CỔ PHẦN

TẠI VIỆT NAM

CHUYÊN NGÀNH : KINH TẾ TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG

MÃ SỐ : 60.31.12

LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS ĐOÀN NGỌC XUÂN

TP.HỒ CHÍ MINH, NĂM 2011

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

Trang 1/64

Kiểm soát chi phí đại diện trong các công ty cổ phần tại Việt Nam

PHỤ LỤC

MỞ ĐẦU .................................................................................................................... 3

CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ CHI PHÍ ĐẠI DIỆN .......................................... 5

1.1 Lý thuyết về đại diện và nguồn gốc của chi phí đại diện. ............................. 5

1.1.1 Lý thuyết người sở hữu và người đại diện ................................................ 5

1.1.2 Bất cân xứng thông tin. ............................................................................. 8

1.2 Chi phí đại diện ............................................................................................... 9

1.2.1 Khái niệm. ................................................................................................. 9

1.2.2 Phân loại ................................................................................................. 10

1.3 Nguyên nhân phát sinh chi phí đại diện ...................................................... 12

1.3.1 Mâu thuẫn giữa người sở hữu và người đại diện. .................................. 12

1.3.2 Mâu thuẫn giữa người sở hữu và chủ nợ. .............................................. 13

1.3.3 Sự tư lợi .................................................................................................. 14

1.4 Tác động tiêu cực của chi phí đại diện tới quản trị doanh nghiệp ............. 15

1.5 Nghiên cứu chi phí đại diện trên thế giới .................................................... 16

1.5.1 Những nghiên cứu lý thuyết về chi phí đại diện. .................................... 16

1.5.2 Những thực nghiệm về chi phí đại diện trên thế giới ............................. 18

1.5.3 Bài học rút ra cho Việt Nam ................................................................... 21

CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG VỀ CHI PHÍ ĐẠI DIỆN TRONG CÁC CÔNG

TY CỔ PHẦN TẠI VIỆT NAM ............................................................................ 23

2.1 Thực trạng về chi phí đại diện trong các công ty cổ phần Việt Nam ......... 23

2.1.1 Biểu hiện chi phí đại diện của vốn chủ sở hữu ....................................... 24

2.1.2 Biểu hiện chi phí đại diện của nợ. .......................................................... 28

2.2 Tác động tiêu cực của chi phí đại diện tại Việt Nam .................................. 31

2.3 Một số trường hợp điển hình về chi phí đại diện trong các doanh nghiệp

tại Việt Nam .............................................................................................................. 32

2.4 Nguyên nhân cụ thể phát sinh chi phí đại diện tại Việt Nam ..................... 43

2.4.1 Nhóm nguyên nhân phát sinh chi phí giám sát ....................................... 44

2.4.2 Nhóm nguyên nhân phát sinh chi phí ràng buộc .................................... 46

2.4.3 Nhóm nguyên nhân phát sinh mất mát phụ trội ..................................... 48

2.5 Một số phương pháp tính chi phí đại diện. .................................................. 50

CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP KIỂM SOÁT CHI PHÍ ĐẠI DIỆN TRONG CÁC

CÔNG TY CỔ PHẦN VIỆT NAM ....................................................................... 53

3.1 Giảm thiểu sự bất cân xứng thông tin. ........................................................ 53

3.1.1 Quy định chặt chẽ về công bố thông tin trên thị trường chứng khoán. .. 53

3.1.2 Biện pháp bổ sung giảm bất cân xứng thông tin .................................... 54

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

Trang 2/64

Kiểm soát chi phí đại diện trong các công ty cổ phần tại Việt Nam

3.2 Giải pháp làm tăng sự giám sát .................................................................... 55

3.2.1 Tăng sự giám sát từ bên trong ................................................................ 55

3.2.2 Tăng sự giám sát từ bên ngoài ............................................................... 56

3.3 Sử dụng chi phí ràng buộc để giảm mâu thuẫn mục tiêu ........................... 58

3.4 Giải pháp về cấu trúc vốn. ............................................................................ 59

3.4.1 Giải pháp sử dụng đòn bẩy nợ . ............................................................. 60

3.4.2 Giải pháp về chính sách cổ tức. ............................................................. 60

KIẾN NGHỊ ............................................................................................................. 61

KẾT LUẬN CHUNG .............................................................................................. 63

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

Trang 3/64

Kiểm soát chi phí đại diện trong các công ty cổ phần tại Việt Nam

MỞ ĐẦU

1. Sự cần thiết của đề tài

Khái niệm “Chi phí đại diện” hiện nay tuy không còn quá mới lạ với các

nhà nghiên cứu tài chính doanh nghiệp tại Việt Nam. Tuy nhiên, việc hiểu cặn kẽ

bản chất, phát hiện và kiểm soát chi phí đại diện vẫn còn là điểm yếu và không

được coi trọng đối với chủ đầu tư và các nhà quản trị doanh nghiệp. Nhằm mục tiêu

cụ thể hóa bản chất và đưa ra các giải pháp quản lý tốt nhất loại chi phí này đến gần

hơn đối với các doanh nghiệp Việt Nam, tôi thấy thực sự cần thiết phải tiếp tục

nghiên cứu đề tài với những biểu hiện ngày càng mới của nó trong thực tế đã và

đang xảy ra. Đặc biệt, trong thời gian gần đây, các biểu hiện tiêu cực, phát sinh

khoản chi phí đại diện rất lớn được báo giới điểm danh ngày càng nhiều và có xu

hướng ngày càng gia tăng về quy mô. Chính vì thế, việc nghiên cứu nguyên nhân

phát sinh khoản chi phí này và đưa ra giải pháp nhằm kiểm soát nó một cách hiệu

quả hơn vẫn còn là vấn đề cấp thiết hiện nay và trong tương lai gần. Đặc biệt là

mong muốn đưa được những nghiên cứu này đến gần hơn với sự quan tâm, chú ý

của các nhà đầu tư và các nhà quản lý doanh nghiệp ở nhiều cấp.

2. Mục tiêu nghiên cứu

Bằng những phân tích định tính trên cơ sở khoa học và minh chứng thực

tiễn để kiểm chứng những lý luận đưa ra, mục đích của luận văn là xác định

nguyên nhân, tìm hiểu diễn biến, tác động, các hình thức biểu hiện của chi phí

đại diện trong các công ty cổ phần. Từ đó có giải pháp để kiểm soát sự phát sinh

của khoản chi phí này nhằm phục vụ cho công tác quản lý tài chính và quản trị

doanh nghiệp phù hợp với thời kỳ hiện đại.

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

Chi phí đại diện là một loại chi phí ẩn, nó phát sinh ẩn lấp ở bất kỳ một

quyết định nào không nhằm mục tiêu tối đa hóa giá trị doanh nghiệp. Vì thế rất khó

khăn khi muốn định lượng chi phí này. Trong phạm vi luận văn này tôi tập trung

nghiên cứu định tính của vấn đề đại diện và sự phát sinh của nó trong các công ty cổ

phần tại Việt Nam hiện nay. Phần định lượng chi phí đại diện chỉ nghiên cứu ở mức

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

Trang 4/64

Kiểm soát chi phí đại diện trong các công ty cổ phần tại Việt Nam

độ ảnh hưởng của các biến liên quan thông qua các cách đo lường chi phí đại diện

theo hướng thay đổi của các biến.

4. Phương pháp nghiên cứu

Về tổng thể, luận văn được thực hiện dựa trên cơ sở phương pháp luận của

Chủ nghĩa duy vật biện chứng, phương pháp logic kết hợp với lịch sử, gắn liền

nghiên cứu với thực tế từng điều kiện cụ thể để khảo sát, kiểm chứng và đánh giá về

chi phí đại diện trong doanh nghiệp tại Việt Nam.

5. Ý nghĩa thực tiễn của luận văn

Kể từ khi được nêu ra bởi Jensen và Meckling vào năm 1976, lý thuyết về

người đại diện không thể thiếu trong trong lý thuyết doanh nghiệp hiện đại thế giới.

Tuy nhiên, tại Việt Nam hiện nay, chi phí đại diện đã và đang được các giáo sư, tiến

sỹ, thạc sỹ, sinh viên quan tâm nghiên cứu nhưng tính ứng dụng chưa cao. Trên cơ

sở phân tích lý thuyết logic của tài chính doanh nghiệp hiện đại thế giới, tác giả

muốn đưa ra những dẫn chứng thực tiễn tại Việt Nam để chứng minh chi phí đại

diện đã và đang hiện diện sâu sắc tại Việt Nam và có những tác động tiêu cực to

lớn. Từ đó, nêu cao ý thức ứng dụng thực tế cho những nghiên cứu này, tạo ra một

sự so sánh và là những điển hình cho các nhà đầu tư và nhà quản trị doanh nghiệp

cân nhắc trong quá trình ra quyết định hay tổ chức quản lý doanh nghiệp.

6. Kết cấu của luận văn

Tên luận văn: “Kiểm soát chi phí đại diện trong các công ty cổ phần tại Việt

Nam”

Bố cục luận văn:

- Phần mở đầu:

- Chương1: Tổng quan chi phí đại diện

- Chương 2: Thực trạng về chi phí đại diện trong các công ty cổ phần tại Việt

Nam

- Chương 3: Giải pháp kiểm soát chi phí đại diện trong các công ty cổ phần

tại Việt Nam

- Kết luận: Tóm tắt vấn đề nghiên cứu và kiến nghị

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]