Luận văn thạc sĩ UEH hoàn thiện trình tự và phương pháp lập báo cáo tài chính hợp nhất tại công ty

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH

----------------------

NGUYỄN THỊ VIÊN

HOÀN THIỆN TRÌNH TỰ VÀ PHƯƠNG

PHÁP LẬP BÁO CÁO TÀI CHÍNH

HỢP NHẤT TẠI CÔNG TY TNHH

NHÀ NƯỚC MTV SÁCH HÀ NỘI

LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ

TP. Hồ Chí Minh – Năm 2012

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH

----------------------

NGUYỄN THỊ VIÊN

HOÀN THIỆN TRÌNH TỰ VÀ PHƯƠNG

PHÁP LẬP BÁO CÁO TÀI CHÍNH HỢP

NHẤT TẠI CÔNG TY TNHH NHÀ NƯỚC

MTV SÁCH HÀ NỘI

Chuyên ngành: Kế toán – Kiểm toán

Mã số: 60.34.30

LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:

PGS,TS. BÙI VĂN DƯƠNG

TP. Hồ Chí Minh - 2012

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

LỜI CAM ĐOAN

“Hoàn thiện trình tự và phương pháp lập báo cáo tài chính hợp nhất tại Công ty TNHH

Nhà Nước Một Thành Viên Sách Hà Nội” là công trình nghiên cứu khoa học, độc lập

của tôi. Đây là đề tài của luận văn Thạc sỹ kinh tế, chuyên ngành kế toán – kiểm toán.

Luận văn này chưa được ai công bố dưới bất kỳ hình thức nào.

Tác giả: Nguyễn Thị Viên

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

MỤC LỤC

PHẦN MỞ ĐẦU

CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ BÁO CÁO TÀI CHÍNH HỢP NHẤT ············ 1

1.1Những vấn đề chung về báo cáo tài chính hợp nhất ············································ 1

1.1.1 Khái niệm về Báo cáo tài chính hợp nhất ······················································ 1

1.1.2 Mục đích ········································································································ 1

1.1.3 Nội dung của hệ thống báo cáo tài chính hợp nhất ········································ 1

1.1.3.1 Hệ thống Báo Cáo Tài chính hợp nhất ·························································· 1

1.1.3.2 Chuẩn mực kế toán Việt Nam liên quan chủ yếu ·········································· 2

1.1.4 Đối tượng lập Báo Cáo tài chính hợp nhất ····················································· 2

1.1.5 Các phương pháp hợp nhất báo cáo tài chính ················································ 3

1.2 Một số vấn đề liên quan đến báo cáo tài chính hợp nhất ···································· 5

1.2.1 Mô hình công ty mẹ – công ty con ································································· 5

1.2.1.1 Khái niệm ···································································································· 5

1.2.1.2 Đặc trưng cơ bản của quan hệ công ty mẹ – công ty con ····························· 6

1.2.1.3 Xác định quyền kiểm soát của công ty mẹ với công ty con ····················· 7

1.2.1.4 Xác định phần lợi ích của công ty mẹ với công ty con ……………………….. 9

1.2.2 Những vấn đề về hợp nhất kinh doanh ····························································· 9

1.2.2.1 Khái niệm ······································································································ 9

1.2.2.2 Các hình thức hợp nhất kinh doanh ····························································· 10

1.3 Nguyên tắc và kỹ thuật lập báo cáo tài chính hợp nhất ······································ 10

1.3.1 Nguyên tắc lập và trình bày báo cáo tài chình hợp nhất ································· 10

1.3.2 Trình tự hợp nhất và các bút toán điều chỉnh ·················································· 13

CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG LẬP VÀ TRÌNH BÀY BÁO CÁO TÀI CHÍNH

HỢP NHẤT TẠI CÔNG TY TNHH NHÀ NƯỚC MTV SÁCH HÀ NỘI ············ 35

2.1 Giới thiệu khái quát về công ty TNHH NN MTV Sách Hà Nội ························ 35

2.1.1 Quá trình hình thành và phát triển ·································································· 35

2.1.2 Đặc điểm hoạt động kinh doanh của công ty ·················································· 37

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

2.1.2.1 Chức năng hoạt động ··················································································· 37

2.1.2.2 Sơ đồ bộ máy tổ chức ················································································· 40

2.1.3 Cơ cầu tổ chức và chính sách kế toán tại công ty ··········································· 41

2.1.3.1 Sơ đồ bộ máy kế toán ·················································································· 41

2.1.3.2 Đặc điểm công tác kế toán ··········································································· 42

2.2 Thực trạng lập và trình bày báo cáo tài chính tại Công ty Sách Hà Nội ············ 47

2.2.1 Trình tự hợp nhất ···························································································· 48

2.2.2 Phương pháp lập báo cáo tài chính hợp nhất ·················································· 48

2.2.3 Một số báo cáo tài chính hợp nhất thu thập tại công ty ··································· 52

2.3 Những vấn đề tồn tại trong việc lập Báo cáo tài chính hợp nhất tại công ty ····· 55

CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN TRÌNH TỰ VÀ PHƯƠNG PHÁP LẬP

BÁO CÁO TÀI CHÍNH HỢP NHẤT TẠI CÔNG TY TNHH NHÀ NƯỚC MỘT

THÀNH VIÊN SÁCH HÀ NỘI ·············································································· 61

3.1 Quan điểm và nguyên tắc hoàn thiện ································································· 61

3.1.1 Quan điểm hoàn thiện ····················································································· 61

3.1.2 Nguyên tắc hoàn thiện ···················································································· 62

3.2 Giải pháp hoàn thiện trình tự và phương pháp lập báo cáo tài chính hợp nhất tại

công ty Sách Hà Nội ······························································································ 62

3.2.1 Phương hướng hoàn thiện ··············································································· 63

3.2.2 Giải pháp cụ thể nhằm hoàn thiện trình tự và phương pháp lập báo cáo tài

chính hợp nhất tại công ty ······················································································ 63

3.2.3 Trình tự các bước lập báo cáo tài chính hợp nhất ········································· 66

3.2.3.1 Bước 1: Hợp cộng các chỉ tiêu ····································································· 69

3.2.3.2 Bước 2: Loại trừ toàn bộ giá trị ghi sổ đầu tư ·············································· 69

3.2.3.3 Bước 3: Phân bổ lợi thế thương mại ···························································· 70

3.2.3.4 Bước 4: Tách lợi ích của cổ đông thiểu số ··················································· 71

3.2.3.5 Bước 5: Loại trừ toàn bộ các giao dịch nội bộ trong Tập đoàn ···················· 72

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

3.2.3.6 Bước 6: Lập bảng tổng hợp các bút toán điều chỉnh và Bảng tổng hợp

các chỉ tiêu hợp nhất ······························································································· 78

3.2.3.7 Bước 7: Lập Báo cáo tài chính hợp nhất căn cứ vào Bảng tổng hợp các

chỉ tiêu hợp nhất sau khi đã được điều chỉnh và loại trừ ········································ 89

3.3 Kiến nghị ··········································································································· 93

3.3.1 Đối với bộ tài chính ························································································ 93

3.3.2 Đối với các trường đào tạo ············································································· 94

3.3.3 Đối với Công ty Sách Hà Nội ········································································· 94

PHẦN KẾT LUẬN

TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHẦN PHỤ LỤC

Phụ lục 1: Bảng cân đối kế toán Công ty TNHH NN MTV Sách Hà Nội

Phụ lục 2: Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh Công ty TNHH NN MTV Sách Hà

Nội

Phụ lục 3: Bảng cân đối kế toán Nhà Máy In Hà Nội

Phụ lục 4: Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh Nhà Máy In Hà Nội

Phụ lục 5: Bảng cân đối kế toán Chi Nhánh Công ty TNHH NN MTV Sách Hà Nội

Phụ lục 6: Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh Chi Nhánh Công ty TNHH NN

MTV Sách Hà Nội

Phụ lục 7: Bảng cân đối kế toán Công ty Cổ Phần Mỹ Thuật Và Vật Phẩm Văn Hóa

Hà Nội

Phụ lục 8: Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh Công ty Cổ Phần Mỹ Thuật Và Vật

Phẩm Văn Hóa Hà Nội

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

DANH SÁCH CÁC TỪ VIẾT TẮT

BCTC: Báo cáo tài chính

BCTCHN: Báo cáo tài chính hợp nhất

BCĐKT: Bảng cân đối kế toán

BCĐKT HN: Bảng cân đối kế toán hợp nhất

KQHĐKD: Kết quả hoạt động kinh doanh

KQHĐKD HN: Kết quả hoạt động kinh doanh hợp nhất

CN: Chi nhánh

CSH: Chủ sở hữu

CP: Cổ phần

ĐVT: Đơn vị tính

IAS: Chuẩn mực kế toán quốc tế

GTGT: Gía trị gia tăng

MTV: Một thành viên

NN: Nhà nước

TNDN: Thu nhập doanh nghiệp

TSCĐ: Tài sản cố định

TNHH: Trách nhiện hữu hạn

TK: Tài khoản

VAS: Chuẩn mực kế toán Việt Nam

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

PHẦN MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài:

Để đáp ứng yêu cầu quản lý và cung cấp thông tin kinh tế tài chính cũng

như có cái nhìn toàn diện về tình hình tài chính của tập đoàn hoặc tổng công ty,

đòi hỏi phải có công cụ kế toán phản ánh tình hình này. Công cụ này là Báo

cáo tài chính hợp nhất.

Hệ thống báo cáo tài chính hợp nhất là một hệ thống báo cáo mới, rất phức

tạp. Việc lập báo cáo tài chính hợp nhất là một vấn đề khá khó khăn đối với đa số

doanh nghiệp tại Việt Nam đặc biệt là các doanh nghiệp nhà nước. Báo cáo tài

chính hợp nhất của một số công ty chưa thật sự tuân thủ qui định, phương pháp

hợp nhất. Việc không tuân thủ này do nhiều yếu tố khác nhau nhưng chủ yếu là do

người kế toán chưa đủ kỹ năng lập được báo cáo tài chính hợp nhất và việc vận

dụng các thông tư chuẩn mực liên quan đến BCTC hợp nhất còn gặp nhiều khó

khăn. Công ty TNHH NN MTV Sách Hà Nội là một điển hình, trong những năm

qua kế toán lập báo cáo tài chính hợp nhất bằng cách cộng các chỉ tiêu của báo cáo

các công ty lại mà không hề loại trừ các giao dịch nội bộ hay thực hiện các bút

toán điều chỉnh, …. Vì vậy báo báo tài chính của công ty chưa thể hiện đúng tình

hình tài chính, kết quả hoạt động kinh doanh của toàn bộ tập đoàn.

Vì những lý do đó tôi chọn đề tài: “Hoàn thiện trình tự và phương pháp lập

báo cáo tài chính hợp nhất tại Công ty TNHH Nhà Nước Một Thành Viên Sách Hà

Nội” để làm đề tài luận văn cho mình nhằm giúp Công ty phản ánh đúng bản chất

nghiệp vụ kinh tế phát sinh, đặc biệt là các giao dịch nội bộ giữa công ty mẹ -

công ty con và các bút toán điều chỉnh nhằm mục đích lập báo báo tài chính hợp

nhất phù hợp, đúng theo qui định từ đó số liệu trên báo cáo tài chính mới trung

thực đáp ứng nhu cầu cung cấp thông tin cho các đối tượng sử dụng liên quan.

2. Mục đích nghiên cứu:

Qua khảo sát công tác hạch toán, lập và trình bày bày báo cáo tài chính hợp

nhất tại Công ty TNHH NN MTV Sách hà Nội tác giả tìm hiểu những nguyên

nhân mà công ty chưa thể thực hiện việc lập báo cáo tài chính hợp nhất phù hợp

theo qui định từ đó đưa ra những đề xuất cũng như hướng dẫn cụ thể phương pháp

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

lập và trình bày báo cáo tài chính hợp nhất nhằm giúp Công ty phản ánh đúng bản

chất nghiệp vụ kinh tế phát sinh, đặc biệt là các giao dịch nội bộ giữa công ty mẹ -

công ty con và các bút toán điều chỉnh nhằm mục đích lập báo báo tài chính hợp

nhất phù hợp, đúng theo qui định.

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu:

Đối tượng nghiên cứu của đề tài là báo cáo tài chính hợp nhất hợp nhất của công

ty TNHH NN MTV Sách Hà Nội dựa trên những lý luận cơ bản về hợp nhất kinh

doanh, các quy định và các chỉ tiêu liên quan đến BCTC HN.

Phạm vi nghiên cứu là khảo sát thực trạng việc lập Báo cáo tài chính hợp nhất

của Công ty TNHH NN MTV Sách Hà Nội trong năm 2010, từ đó đưa ra các giải pháp

hoàn thiện.

Hệ thống báo cáo tài chính hợp nhất bao gồm báo cáo tài chính hợp nhất

năm và báo cáo tài chính hợp nhất giữa niên độ. Trong khuôn khổ luận văn

này chỉ nghiên cứu về cách lập và trình bày báo cáo tài chính hợp nhất năm,

số liệu năm 2010 của Công ty TNHH NN MTV Sách Hà Nội. Chủ yếu là bảng

cân đối kế toán hợp nhất và báo cáo kết quả kinh doanh hợp nhất thông qua

mô hình công ty mẹ - công ty con, xoay quanh các giao dịch nội bộ, bút toán

điều chỉnh loại trừ trên cơ sở các vấn đề về hợp nhất kinh doanh.

4. Phương pháp nghiên cứu:

Phương pháp thu thập số liệu: Số liệu, tư liệu được tác giả thu thập, hệ thống từ

quá trình khảo sát thực tế tại Công ty, từ một số chuẩn mực kế toán, thông tư

hướng dẫn và một số tài liệu có liên quan đến đề tài.

Phương pháp phân tích: Qua khảo sát thực tế cũng như số liệu đã thu thập

được tiến hành so sánh, đối chiếu, phân tích và đánh giá thực trạng từ đó đưa ra

phương pháp nhằm hoàn thiện việc lập và trình bày BCTC HN tại công ty.

5. Bố cục của luận văn:

Bố cục của luận văn được thiết kế như sau:

o Phần mở đầu

o Phần nội dung

- Chương 1: Cơ sở lý luận về báo cáo tài chính hợp nhất.

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

- Chương 2: Thực trạng lập và trình bày báo cáo tài chính hợp nhất tại

Công ty TNHH Nhà Nước MTV Sách Hà Nội.

- Chương 3: Giải pháp hoàn thiện trình tự và phương pháp lập báo cáo

tài chính hợp nhất tại Công ty TNHH Nhà Nước MTV Sách Hà Nội.

o Phần kết luận

Mặc dù đã có nhiều tâm huyết song không tránh khỏi những thiếu sót, tác

giả rất mong nhận được những ý kiến đóng góp từ quý thầy cô và bạn đọc để bài

viết được hoàn thiện hơn, xin chân thành cảm ơn.

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

1

CHƯƠNG 1

CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ BÁO CÁO TÀI CHÍNH HỢP NHẤT

1.1 Những vấn đề chung về báo cáo tài chính hợp nhất

1.1.1 Khái niệm về Báo cáo tài chính hợp nhất [VAS 25, đoạn 3]

Báo cáo tài chính hợp nhất: Là báo cáo tài chính của một tập đoàn được

trình bày như báo cáo tài chính của một doanh nghiệp. Báo cáo này được lập

trên cơ sở hợp nhất báo cáo của công ty mẹ và các công ty con.

1.1.2 Mục đích [1, XIII mục 1.1]

Tổng hợp và trình bày một cách tổng quát, toàn diện tình hình tài sản,

nợ phải trả, nguồn vốn chủ sở hữu tại thời điểm kết thúc năm tài chính, kết

quả hoạt động kinh doanh và các dòng lưu chuyển tiền tệ trong năm tài chính của

Tập đoàn, Tổng công ty như một doanh nghiệp độc lập không tính đến ranh

giới pháp lý của các pháp nhân riêng biệt là Công ty mẹ hay các Công ty con

trong tập đoàn.

Cung cấp thông tin kinh tế, tài chính chủ yếu cho việc đánh giá thực

trạng tình hình tài chính và kết quả kinh doanh và các dòng lưu chuyển tiền tệ

của Tập đoàn, Tổng công ty trong năm tài chính đã qua và dự đoán trong tương

lai. Thông tin của Báo cáo tài chính hợp nhất là căn cứ quan trọng cho việc đề

ra các quyết định về quản lý, điều hành hoạt động kinh doanh, hoặc đầu tư vào

Tập đoàn hoặc Tổng công ty của các chủ sở hữu, của các nhà đầu tư, của các

chủ nợ hiện tại và tương lai,...

1.1.3 Nội dung của hệ thống Báo cáo tài chính hợp nhất [1, XIII mục 1.2]

1.1.3.1 Hệ thống Báo Cáo Tài chính hợp nhất

Báo cáo tài chính hợp nhất năm gồm:

- Bảng cân đối kế toán hợp nhất

- Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh hợp nhất.

- Báo cáo lưu chuyển tiền tệ hợp nhất.

- Bản thuyết minh báo cáo tài chính hợp nhất.

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]