Luận văn thạc sĩ UEH hoàn thiện thông tin trình bày trên báo cáo tài chính của hoạt động đầu tư tài

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH

---------------------------------------

NGUYỄN THỊ THU NGUYỆT

HOÀN THIỆN THÔNG TIN TRÌNH

BÀY TRÊN BÁO CÁO TÀI CHÍNH CỦA

HOẠT ĐỘNG ĐẦU TƯ TÀI CHÍNH

TRONG CÁC CÔNG TY NIÊM YẾT

TRÊN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN

VIỆT NAM

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

TP. Hồ Chí Minh – 2012

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH

---------------------------------------

NGUYỄN THỊ THU NGUYỆT

HOÀN THIỆN THÔNG TIN TRÌNH BÀY

TRÊN BÁO CÁO TÀI CHÍNH CỦA HOẠT ĐỘNG

ĐẦU TƯ TÀI CHÍNH TRONG CÁC CÔNG TY

NIÊM YẾT TRÊN THỊ TRƯỜNG CHỨNG

KHOÁN VIỆT NAM

Chuyên ngành: Kế toán

Mã số : 60.34.30

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:

PGS.TS NGUYỄN XUÂN HƯNG

TP. Hồ Chí Minh - 2012

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

LỜI CAM ĐOAN

Tôi cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong

luận văn này là trung thực .

Tác giả

Nguyễn Thị Thu Nguyệt

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

MỤC LỤC

Trang phụ bìa

Lời cam đoan

Mục lục

Danh mục từ viết tắt

Danh mục các bảng

MỞ ĐẦU

Trang

CHƯƠNG 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ KẾ TOÁN HOẠT ĐỘNG ĐẦU TƯ

TÀI CHÍNH ............................................................................................................. 1

1.1. Những vấn đề chung ........................................................................................ 1

1.1.1. Khái niệm về hoạt động đầu tư tài chính ........................................................ 1

1.1.2. Vai trò của đầu tư tài chính ............................................................................. 1

1.1.3. Phân loại hoạt động đầu tư tài chính ............................................................... 4

1.2. Thông tin trình bày trên Báo cáo tài chính .................................................... 8

1.2.1. Phương pháp kế toán hoạt động đầu tư tài chính ............................................ 9

1.2.2. Vấn đề ghi nhận và xử lý thông tin hoạt động đầu tư tài chính ...................... 14

1.3. Kế toán hoạt động đầu tư tài chính tại một số quốc gia phát triển ............. 18

1.3.1. Tình hình kế toán hoạt động đầu tư tài chính ở một số quốc gia phát triển ....20

1.3.2. Bài học kinh nghiệm cho Việt Nam ............................................................... 24

CHƯƠNG 2: TRÌNH BÀY THÔNG TIN TRÊN BCTC CỦA HOẠT ĐỘNG ĐẦU

TƯ TÀI CHÍNH TẠI CÁC CÔNG TY NIÊM YẾT Ở VIỆT NAM ................. 27

2.1. Sơ lược tình hình hoạt động đầu tư tài chính của các công ty niêm yết trên thị

trường chứng khoán Việt Nam ............................................................................. 27

2.2. Các quy định pháp lý chi phối hoạt động đầu tư tài chính Việt Nam ........ 28

2.3. Kế toán hoạt động đầu tư tài chính theo các quy định pháp lý chi phối tại Việt

Nam ......................................................................................................................... 32

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

2.3.1. Phân loại hoạt động đầu tư tài chính ............................................................. 32

2.3.2. Tài khoản sử dụng ......................................................................................... 34

2.3.3. Phương pháp kế toán ..................................................................................... 36

2.3.4. Vấn đề ghi nhận và xử lý thông tin ................................................................ 37

2.4. Thực trạng về việc trình bày thông tin hoạt động đầu tư tài chính của các

doanh nghiệp niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam ........................ 41

2.5. Một số đánh giá ............................................................................................... 49

2.5.1. Đánh giá về hệ thống các quy định kế toán hoạt động đầu tư tài chính tại Việt

Nam ......................................................................................................................... 49

2.5.2. Đánh giá về thông tin kế toán hoạt động đầu tư tài chính của các doanh nghiệp

niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam ..................................................... 56

2.6. Nguyên nhân tồn tại ........................................................................................ 57

CHƯƠNG 3: HOÀN THIỆN THÔNG TIN TRÌNH BÀY TRÊN BCTC HOẠT

ĐỘNG ĐẦU TƯ TÀI CHÍNH TRONG CÁC CÔNG TY NIÊM YẾT TRÊN THỊ

TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN VIỆT NAM .......................................................... 61

3.1. Những yêu cầu có tính nguyên tắc đối với việc hoàn thiện kế toán hoạt động

đầu tư tài chính ...................................................................................................... 61

3.2. Các giải pháp hoàn thiện về kế toán hoạt động đầu tư tài chính ............... 63

3.2.1. Giải pháp liên quan đến nguyên tắc kế toán .................................................. 63

3.2.2. Giải pháp liên quan đến việc trình bày thông tin trên BCTC riêng đối với

khoản vốn đầu tư vào công ty liên kết nhưng không thuộc đối tượng lập BCTC hợp

nhất ............................................................................................................................66

3.2.3. Giải pháp liên quan đến trình bày thông tin các công cụ tài chính…………. 72

3.3. Một số kiến nghị khác...................................................................................... 79

Tài liệu tham khảo

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

IAS Chuẩn mực kế toán quốc tế

VAS Chuẩn mực kế toán Việt Nam

FASB Ủy ban chuẩn mực kế toán tài chính (Mỹ)

IASB Ủy ban chuẩn mực kế toán quốc tế

IFRS Chuẩn mực báo cáo tài chính quốc tế

US GAAP Những nguyên tắc kế toán được chấp nhận chung tại Mỹ

GAAP Những nguyên tắc kế toán được chấp nhận chung

CMKT Chuẩn mực kế toán

CM Chuẩn mực

TK Tài khoản

BCTC Báo cáo tài chính

BC.KQKD Báo cáo kết quả kinh doanh

CĐKT Chế độ kế toán

UBCKNN Ủy ban chứng khoán nhà nước

TTGDCK Thị trường giao dịch chứng khoán

TP.HCM Thành phố Hồ Chí Minh

QĐ Quyết định

DN Doanh nghiệp

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

DANH MỤC CÁC BẢNG

Trang

Bảng 1.1: Phương pháp kế toán với các loại hình đầu tư .......................................... 9

Bảng 1.2: Những khác biệt cơ bản giữa IFRS và US GAAP ................................... 19

Bảng 1.3: Những khác biệt cơ bản giữa IFRS và French GAAP ............................. 23

Bảng 2.1: Bảng khảo sát thông tin hoạt động đầu tư tài chính của các công ty niêm

yết thuộc diện lập BCTC hợp nhất ........................................................................... 40

Bảng 2.2: Bảng khảo sát thông tin hoạt động đầu tư tài chính của các công ty niêm

yết không thuộc diện lập BCTC hợp nhất ................................................................. 44

Bảng 2.3: Những khác biệt cơ bản giữa IAS / IFRS và VAS ................................... 47

Bảng 3.1: Mẫu sổ chi tiết các khoản vốn đầu tư vào công ty liên kết, liên doanh

theo phương pháp vốn chủ sở hữu ............................................................................. 62

Bảng 3.2: Báo cáo tài chính minh họa ...................................................................... 63

Bảng 3.3: Sổ chi tiết minh họa các khoản đầu tư vào công ty liên kết, liên doanh

theo phương pháp vốn chủ sở hữu ........................................................................... 64

Bảng 3.4: Bảng tính minh họa giá gốc có chiết khấu theo lãi suất thực tế trên thị

trường tại thời điểm mua .......................................................................................... 70

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

MỞ ĐẦU

Tính cấp thiết của đề tài

Cho đến thời điểm hiện tại, Bộ tài chính đã ban hành 26 Chuẩn mực kế toánViệt Nam

(VAS) – hệ thống chuẩn mực này đã giúp doanh nghệp và nhà quản lý hoàn thiện hơn

trong tổ chức và quản lý công tác kế toán. Tuy nhiên, do đặc điểm lịch sử, kinh tế, luật

pháp, văn hóa giữa các quốc gia khác nhau nên hiện tại hệ thống chuẩn mực kế toán

Việt Nam vẫn còn chưa đầy đủ và có nhiều khác biệt so với thông lệ quốc tế. Trong xu

hướng hội nhập và phát triển toàn cầu, ngày càng nhiều doanh nghiệp Việt Nam tham

gia vào các thị trường quốc tế trên nhiều lĩnh vực; các tập đoàn lớn trên thế giới, các

nhà đầu tư nước ngoài cũng đang tiếp tục gia tăng đầu tư trực tiếp và gián tiếp tại Việt

Nam. Hơn nữa, cùng với sự hình thành và phát triển của thị trường chứng khoán đã

làm cho hoạt động đầu tư tài chính ngày càng đa dạng và phức tạp. Vì vậy, đứng trước

xu thế của thời đại đòi hỏi hệ thống chuẩn mực kế toán Việt Nam hiện tại cần phải có

những thay đổi kịp thời, hướng tới yêu cầu lập BCTC theo các chuẩn mực BCTC quốc

tế (IFRS) để đáp ứng nhu cầu thông tin người sử dụng.

Với những lý do nêu trên, tác giả chọn nội dung nghiên cứu “Hoàn thiện thông tin trình

bày trên BCTC của hoạt động đầu tư tài chính trong các công ty niêm yết trên thị

trường chứng khoánViệt Nam” là đề tài nghiên cứu cho luận án thạc sĩ kinh tế.

Mục đích nghiên cứu

Nội dung của luận văn này nhằm mục đích trên cơ sở nghiên cứu chuẩn mực kế toán

quốc tế liên quan, các quy định pháp lý hiện tại của Việt Nam về hoạt động đầu tư tài

chính để đánh giá điểm tương đồng và khác biệt giữa hai hệ thống chuẩn mực kế toán

này, từ đó đưa ra giải pháp giúp hoàn thiện thông tin trình bày trên BCTC của hoạt

động đầu tư tài chính trong các công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt

Nam.

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

Đối tượng, phạm vi nghiên cứu

Tác giả giới hạn phạm vi nghiên cứu tổng thể các quy định liên quan đến trình bày

thông tin hoạt động đầu tư tài chính của hệ thống chuẩn mực kế toán quốc tế và Việt

Nam, không đi vào nội dung phương pháp lập BCTC hợp nhất cũng như quy định kế

toán về công cụ tài chính. Từ đó, tác giả tập trung vào nghiên cứu và giải quyết các vấn

đề cơ bản sau:

- Nghiên cứu các quy định kế toán đối với hoạt động đầu tư tài chính theo chuẩn mực

kế toán quốc tế và theo các quy định pháp lý tại Việt Nam, từ đó đánh giá thông tin

hoạt động này trên BCTC của một số công ty niêm yết để nêu lên hạn chế hiện tại

trong việc trình bày thông tin và đưa ra giải pháp hoàn thiện.

Phương pháp nghiên cứu

Tác giả áp dụng những phương pháp sau đây:

- Về mặt định tính: đúc kết những vấn đề hiện tại để đưa ra các giải pháp hoàn thiện

- Về mặt định lượng: tiến hành thu thập bằng chứng của các quốc gia và các nguồn

dữ liệu thứ cấp

Ngoài ra, luận văn còn kết hợp sử dụng đồng bộ các phương pháp phân tích, tổng hợp,

so sánh, để làm sáng tỏ vấn đề cần nghiên cứu.

Những đóng góp của luận văn

- Hệ thống lại nội dung kế toán về hoạt động đầu tư tài chính theo chuẩn mực kế toán

quốc tế.

- Hệ thống lại các quy định về hoạt động đầu tư tài chính trong theo các quy định

pháp lý tại Việt Nam.

- Đưa ra các giải pháp hoàn thiện thông tin trình bày trên BCTC của hoạt động đầu tư

tài chính.

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]