Luận văn thạc sĩ UEH hoàn thiện pháp luật về trợ giúp viên pháp lý dựa trên mô hình luật sư công từ

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HCM

ĐÀO CÔNG HAI

HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT VỀ TRỢ GIÚP VIÊN PHÁP LÝ

DỰA TRÊN MÔ HÌNH LUẬT SƯ CÔNG TỪ THỰC TIỄN

TẠI TỈNH BẾN TRE

LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC

Tp. Hồ Chí Minh – Năm 2018

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HCM

ĐÀO CÔNG HAI

HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT VỀ TRỢ GIÚP VIÊN PHÁP LÝ

DỰA TRÊN MÔ HÌNH LUẬT SƯ CÔNG TỪ THỰC TIỄN

TẠI TỈNH BẾN TRE

Chuyên ngành: Luật Kinh tế

Mã số : 8380107

LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC

TS. TRẦN VĂN LONG

Tp. Hồ Chí Minh – Năm 2018

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

LỜI CAM ĐOAN

Tôi tên Đào Công Hai – Mã số học viên: 7701270035A, là học viên lớp Cao

học luật kinh tế chuyên ngành Luật kinh tế, Khoa Luật, Trường Đại học Kinh tế

TP.Hồ Chí Minh, là tác giả Luận văn thạc sĩ luật với đề tài “Hoàn thiện pháp luật

về Trợ giúp viên pháp lý dựa trên mô hình luật sư công từ thực tiễn tại tỉnh Bến

Tre” (Sau đây gọi tắt là “Luận văn”).

Tôi xin cam đoan tất cả các nội dung được trình bày trong luận văn này là kết

quả nghiên cứu độc lập của cá nhân tôi dưới sự hướng dẫn của người hướng dẫn khoa

học. Trong luận văn có sử dụng, trích dẫn một số ý kiến, quan điểm khoa học của một

số tác giả. Các thông tin này đều được trích dẫn nguồn cụ thể, chính xác và có thể

kiểm chứng. Các số liệu, thông tin được sử dụng trong luận văn là hoàn toàn khách

quan và trung thực.

Học viên thực hiện

Đào Công Hai

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

MỤC LỤC

TRANG PHỤ BÌA

LỜI CAM ĐOAN

MỤC LỤC

TÓM TẮT LUẬN VĂN............................................................................................1

PHẦN MỞ ĐẦU........................................................................................................6

1. Lý do chọn đề tài .................................................................................................6

2. Câu hỏi nghiên cứu..............................................................................................7

3. Mục đích nghiên cứu, đối tượng và phạm vi nghiên cứu ....................................8

3.1. Mục đích nghiên cứu....................................................................................8

3.2. Đối tượng nghiên cứu....................................................................................8

3.3. Phạm vi nghiên cứu.......................................................................................8

4. Phương pháp nghiên cứu .....................................................................................8

5. Ý nghĩa khoa học và ý nghĩa ứng dụng của đề tài...............................................8

5.1.Ý nghĩa về mặt khoa học................................................................................8

5.2. Ý nghĩa về mặt ứng dụng ..............................................................................9

CHƯƠNG 1. LÝ LUẬN CHUNG VỀ NGHỀ LUẬT SƯ CÔNG VÀ MÔ HÌNH

LUẬT SƯ CÔNG Ở MỘT SỐ NƯỚC TRÊN THẾ GIỚI..................................10

1.1. KHÁI NIỆM NGHỀ LUẬT SƯ VÀ LUẬT SƯ CÔNG................................10

1.1.1. Nghề luật sư..............................................................................................10

1.1.2. Luật sư công .............................................................................................12

1.2. VAI TRÒ CHẾ ĐỊNH CỦA LUẬT SƯ CÔNG TRONG HOẠT ĐỘNG TƯ

PHÁP .....................................................................................................................12

1.3. MÔ HÌNH LUẬT SƯ CÔNG MỘT SỐ NƯỚC TRÊN THẾ GIỚI..............14

1.3.1. Luật sư công tại Israel .............................................................................14

1.3.1.1. Lĩnh vực hình sự ................................................................................14

1.3.1.2. Lĩnh vực dân sự..................................................................................15

1.3.2. Luật sư công ở Argentina .........................................................................16

1.3.3. Luật sư công ở Canada .............................................................................18

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

1.3.3.1. Kinh phí cho luật sư công thực hiện trợ giúp pháp lý luôn tốn ít......18

1.3.3.2. Luật sư công thực hiện trợ giúp pháp lý tốn ít thời gian....................19

1.3.3.3. Chất lượng vụ việc luật sư công cao.................................................20

1.4. SO SÁNH GIỮA MÔ HÌNH LUẬT SƯ CÔNG VÀ TRỢ GIÚP VIÊN

PHÁP LÝ Ở VIỆT NAM ......................................................................................21

1.4.1 Giống nhau ................................................................................................21

1.4.2 Khác nhau..................................................................................................22

CHƯƠNG 2. QUY ĐỊNH PHÁP LUẬT VỀ TRỢ GIÚP VIÊN PHÁP LÝ VÀ

HOẠT ĐỘNG TRỢ GIÚP PHÁP LÝ TẠI VIỆT NAM .....................................23

2.1. QUY ĐỊNH PHÁP LUẬT VỀ TRỢ GIÚP VIÊN PHÁP LÝ........................23

2.1.1. Sự ra đời văn bản pháp luật quy định trong hoạt động trợ giúp pháp lý..23

2.1.2. Luật Trợ giúp pháp lý quy định về hoạt động trợ giúp pháp lý ...............27

2.2. TRỢ GIÚP VIÊN PHÁP LÝ TRONG QUY ĐỊNH LUẬT TRỢ GIÚP PHÁP LÝ

...............................................................................................................................32

2.2.1. Tiêu chuẩn Trợ giúp viên pháp lý (Điều 19)............................................32

2.2.1.1. Khái niệm...........................................................................................32

2.2.2. Quyền và nghĩa vụ của Trợ giúp viên pháp lý (Điều 18).........................34

2.2.2.1. Quyền Trợ giúp viên pháp lý .............................................................34

2.2.2.2. Nghĩa vụ Trợ giúp viên pháp lý.........................................................34

2.2.3. Mối quan hệ giữa Trợ giúp viên pháp lý với người được trợ giúp pháp lý

............................................................................................................................34

CHƯƠNG 3. THỰC TIỄN TRỢ GIÚP PHÁP LÝ TẠI BẾN TRE VÀ NHỮNG

VƯỚNG MẮC PHÁP LÝ TRONG MÔ HÌNH TRỢ GIÚP VIÊN PHÁP LÝ.36

3.1. THỰC TIỄN TRỢ GIÚP PHÁP LÝ TẠI TỈNH BẾN TRE ..........................36

3.1.1. Tổng quan về công tác trợ giúp pháp lý...................................................36

3.1.1.1. Hoạt động của Câu lạc bộ trợ giúp pháp lý cho phụ nữ ....................38

3.1.1.1.Về hoạt động trợ giúp pháp lý tại trung tâm.......................................39

3.1.2. Hạn chế, vướng mắc trong hoạt động trợ giúp pháp lý............................41

3.1.2.1 Về mạng lưới trợ giúp pháp lý ở cơ sở ...............................................41

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

3.1.2.2. Về công tác trợ giúp pháp lý lưu động...............................................41

3.1.2.3. Về công tác phối hợp với cơ quan tố tụng .........................................42

3.2. NHỮNG VƯỚNG MẮC PHÁP LÝ TRONG MÔ HÌNH TRỢ GIÚP VIÊN

PHÁP LÝ...............................................................................................................43

3.2.1 Tên gọi chức danh Trợ giúp viên pháp lý .................................................43

3.2.2. Tiêu chuẩn, điều kiện Trợ giúp viên pháp lý ...........................................43

3.2.3. Quy định hoàn thành chỉ tiêu vụ việc tham gia tố tụng ...........................44

3.2.4 Đối tượng được trợ giúp pháp lý...............................................................45

CHƯƠNG 4. HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT VỀ TRỢ GIÚP VIÊN PHÁP LÝ

THEO MÔ HÌNH LUẬT SƯ CÔNG....................................................................47

4.1. MỘT SỐ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT VỀ TRỢ GIÚP VIÊN

PHÁP LÝ...............................................................................................................47

4.1.1. Tên gọi chức danh Trợ giúp viên pháp lý ................................................47

4.1.2. Tiêu chuẩn, điều kiện Trợ giúp viên pháp lý ...........................................48

4.1.3. Quy định hoàn thành chỉ tiêu vụ việc tham gia tố tụng ...........................50

4.1.4. Đối tượng được trợ giúp pháp lý..............................................................51

4.1.5. Trách nhiệm các cơ quan có liên quan hoạt động trợ giúp pháp lý .........53

4.2. MỘT SỐ KIẾN NGHỊ NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ

TRỢ GIÚP VIÊN PHÁP LÝ.................................................................................55

4.2.1 Hình thức đào tạo nghề luật sư cho nguồn bổ nhiệm Trợ giúp viên pháp

lý.........................................................................................................................55

4.2.2. Xây dựng hành lang pháp lý.....................................................................57

4.3. CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT TRỢ GIÚP VIÊN

PHÁP LÝ...............................................................................................................59

KẾT LUẬN..............................................................................................................60

TÀI LIỆU THAM KHẢO

DANH MỤC VĂN BẢN PHÁP LUẬT

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

1

TÓM TẮT LUẬN VĂN

Trợ giúp pháp lý là hoạt động từ thiện mục đích nhằm hỗ trợ pháp lý miễn phí

cho các đối tượng thuộc hộ nghèo, hoàn cảnh kinh tế đặc biệt khó khăn, người có

công với cách mạng, người yếu thế trong xã hội khi phải vướng mắc vấn đề về pháp

luật. Khi vụ việc xảy ra họ không thể tự bảo vệ mình mà cần phải có một cá nhân

hoặc một tổ chức am hiểu về pháp luật để bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp cho họ.

Trước khi pháp luật về hoạt động TGPL chưa ra đời họ phải bỏ ra một khoảng phí

nhất định để thuê một luật sư tham gia bảo vệ cho họ. Đảng và Nhà nước ta nhận

thấy được vấn đề này nên đã ban hành những văn bản luật liên quan hoạt động TGPL.

Hoạt động TGPL hiện nay đang được điều chỉnh bởi Luật TGPL năm 2017 và các

văn bản pháp luật có liên quan. Hoạt động TGPL được quản lý trực tiếp là các chi

nhánh, Trung tâm TGPL nhà nước trực thuộc Sở Tư pháp tỉnh và Cục TGPL trực

thuộc Bộ Tư pháp. Hoạt động TGPL được chính thức hình thành và phát triển bắt đầu

từ năm 1995. Đã hơn 20 năm hoạt động TGPL đã đạt được nhiều kết quả đáng kể và

giải quyết được hàng triệu vụ việc mà người dân vướng mắc pháp luật.

Để hoàn thiện pháp luật về TGVPL dựa trên mô hình luật sư công trước hết cần

phải nhận biết được nghề LSC và mô hình hoạt động TGPL của LSC mà ở một số

nước trên thế giới đã thực hiện. Nghề luật sư được hình từ sự phát triển không đồng

đều cả về vật chất lẫn tinh thần, bất kỳ xã hội nào cũng có sự ức hiếp, bị đối xử không

công bằng. Khi họ có những hành vi trái pháp luật bị buộc tội hoặc quyền lợi của họ

bị xâm phạm thì luôn mong muốn có người am hiểu về pháp luật đứng ra bảo vệ và

luật sư là người bảo vệ cho họ. Nghề luật sư hoạt động theo sự được điều chỉnh bởi

Luật Luật sư và thực hiện vụ việc được trả thù lao theo quy định. Nghề LSC ở Việt

Nam không có quy định nghề nghiệp chức danh này nhưng ở một số nước như

Canada, Israel, Argentina thì nghề LSC được quy định bởi Luật LSC ở nước sở tại

(Israel có Luật LSC năm 1995, Argentina có Luật LSC liêng bang 1988). Nghề LSC

hoạt động chủ yếu thực hiện TGPL miễn phí cho các đối tượng được TGPL mà Luật

LSC quy định. Mô hình LSC một số nước hoạt động mang tính chất từ thiện, nhân

đạo. Mục tiêu hoạt động phục vụ TGPL miễn phí cho các đối tượng như người nghèo,

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]