Luận văn thạc sĩ UEH hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ tại trường đại học thể dục thể thao thành

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HCM

--------oo0oo--------

NGUYỄN NGỌC HÙNG

HOÀN THIỆN HỆ THỐNG KIỂM SOÁT NỘI BỘ

TẠI TRƢỜNG ĐẠI HỌC THỂ DỤC THỂ THAO

THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

TP. Hồ Chí Minh, năm 2018

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HCM

--------oo0oo--------

NGUYỄN NGỌC HÙNG

HOÀN THIỆN HỆ THỐNG KIỂM SOÁT NỘI BỘ

TẠI TRƢỜNG ĐẠI HỌC THỂ DỤC THỂ THAO

THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

Chuyên ngành: Kế toán

Mã số: 8340301

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học:

PGS.TS Nguyễn Xuân Hƣng

TP. Hồ Chí Minh, năm 2018

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan công trình nghiên cứu “ Hoàn thiện hệ thống

kiểm soát nội bộ tại Trường Đại học Thể dục thể thao Thành phố Hồ

Chí Minh” là của riêng tôi dưới sự hướng dẫn của PGS.TS Nguyễn

Xuân Hưng. Nội dung và số liệu nêu trong đề tài này là hoàn toàn do

chính tôi nghiên cứu và thực hiện. Luận văn này chưa được ai công bố

dưới bất kỳ hình thức nào.

TP.HCM, Ngày 19 tháng 09 năm 2018

Tác giả luận văn

Nguyễn Ngọc Hùng

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

MỤC LỤC

TRANG PHỤ BÌA

LỜI CAM ĐOAN

MỤC LỤC

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

PHẦN MỞ ĐẦU ...................................................................................................... 1

1.Lý do chọn đề tài .................................................................................................... 1

2.Mục tiêu nghiên cứu............................................................................................... 2

2.1 Mục tiêu chung: ........................................................................................ 2

2.2 Mục tiêu cụ thể:......................................................................................... 3

3.Câu hỏi nghiên cứu................................................................................................. 3

4.Đối tượng và phạm vi nghiên cứu.......................................................................... 3

5. Đóng góp mới của đề tài ....................................................................................... 3

6. Cấu trúc của luận văn ............................................................................................ 4

CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ HỆ THỐNG KIỂM SOÁT NỘI BỘ TRONG

KHU VỰC CÔNG................................................................................................... 5

1.1 Tổng quan các công trình nghiên cứu trước có liên quan................................... 5

1.1.1 Nghiên cứu nước ngoài:......................................................................... 5

1.1.2 Nghiên cứu trong nước:.......................................................................... 6

1.2 Tổng quan về hệ thống KSNB trong khu vực công ............................................ 9

1.2.1 Lịch sử ra đời và phát triển của lý thuyết kiểm soát nội bộ................... 9

1.2.2 Lịch sử ra đời và phát triển của hệ thống KSNB trong khu vực công. 14

1.2.3 Khái niệm, định nghĩa có liên quan đến kiểm soát nội bộ ................... 16

1.2.4 Mục tiêu của kiểm soát nội bộ đối với khu vực công .......................... 22

1.2.5 Các bộ phận hợp thành kiểm soát nội bộ ............................................. 23

1.2.6 Những hạn chế tiềm tàng của hệ thống kiểm soát nội bộ .................... 36

1.3 Đặc điểm hoạt động của hệ thống kiểm soát nội bộ tại các đơn vị hành chính sự

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

nghiệp có thu ........................................................................................................... 38

1.3.1 Đặc điểm của đơn vị sự nghiệp có thu ................................................. 38

1.3.2 Đặc điểm hoạt động của KSNB trong đơn vị sự nghiệp có thu........... 39

1.4 Phương pháp nghiên cứu................................................................................... 40

1.4.1 Phương pháp nghiên cứu...................................................................... 40

1.4.2 Thu thập dữ liệu nghiên cứu................................................................. 41

1.4.3 Thiết kế bản câu hỏi và đề xuất mô hình nghiên cứu .......................... 42

1.5 Kết luận chương 1.

CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG HỆ THỐNG KSNB TẠI TRƢỜNG ĐẠI HỌC

THỂ DỤC THỂ THAO THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH................................... 45

2.1 Tổng quan về Trường Đại học Thể dục thể thao Tp Hồ Chí Minh. ......... 45

2.1.1 Lịch sử hình thành và phát triển........................................................... 45

2.1.2 Sứ mạng, tầm nhìn: .............................................................................. 48

2.1.3 Chức năng nhiệm vụ, quyền hạn Trường Đại học Thể dục thể thao

Thành phố Hồ Chí Minh. .............................................................................. 49

2.1.4 Đặc điểm hoạt động tài chính............................................................... 52

2.2 Thực trạng hệ thống kiểm soát nội bộ tại trường Đại học Thể dục thể thao

Thành phố Hồ Chí Minh. ........................................................................................ 54

2.2.1 Những vấn đề chung của việc khảo sát thực trạng hệ thống kiểm soát

nội bộ tại Trường Đại học Thể dục thể thao Thành phố Hồ Chí Minh. ....... 54

2.2.2 Thực trạng hệ thống kiểm soát nội bộ tại Trường Đại học Thể dục thể

thao Thành phố Hồ Chí Minh. ...................................................................... 55

2.3 Đánh giá về hệ thống kiểm soát nội bộ tại Trường Đại học Thể dục thể thao

Thành phố Hồ Chí Minh.......................................................................................... 76

2.3.1 Môi trường kiểm soát ........................................................................... 76

2.3.2 Đánh giá rủi ro...................................................................................... 79

2.3.3 Hoạt động kiểm soát............................................................................. 80

2.3.4 Thông tin và truyền thông .................................................................... 84

2.3.5 Giám sát................................................................................................ 85

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

2.4 Nguyên nhân của những hạn chế. ..................................................................... 86

2.5 Đánh giá chung về việc vận hành hệ thống kiểm soát nội bộ tại Trường Đại

học Thể dục thể thao Thành phố Hồ Chí Minh....................................................... 87

2.6 Kết luận chương 2. ............................................................................................ 88

CHƢƠNG 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM HOÀN THIỆN HỆ THỐNG

KIỂM SOÁT NỘI BỘ TẠI TRƢỜNG ĐẠI HỌC THỂ DỤC THỂ THAO

THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH. ........................................................................... 89

3.1 Các quan điểm hoàn thiện. ................................................................................ 89

3.1.1 Quan điểm tuân thủ quy định pháp luật. .............................................. 89

3.1.2 Quan điểm phát triển tương xứng......................................................... 90

3.1.3 Quan điểm phù hợp. ............................................................................. 90

3.1.4 Quan điểm tính kế thừa. ....................................................................... 90

3.2 Phương hướng hoàn thiện. ................................................................................ 91

3.2.1 Phương hướng hoàn thiện trong ngắn hạn........................................... 91

3.2.2 Phương hướng hoàn thiện trong dài hạn. ............................................. 91

3.3 Các giải pháp hoàn thiện hệ thống kiểm soát tại Trường Đại học Thể dục thể

thao Thành phố Hồ Chí Minh.................................................................................. 91

3.3.1Môi trường kiểm soát. ........................................................................... 92

3.3.2 Đánh giá rủi ro...................................................................................... 95

3.3.3 Hoạt động kiểm soát............................................................................. 97

3.3.4 Thông tin và truyền thông.................................................................. 102

3.3.5 Giám sát.............................................................................................. 103

3.4 Một số kiến nghị.............................................................................................. 103

3.5 Hạn chế của đề tài............................................................................................ 105

3.6 Kết luận chương 3. .......................................................................................... 105

KẾT LUẬN CHUNG .......................................................................................... 106

TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHỤ LỤC

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

KSNB Kiểm soát nội bộ

TDTT Thể dục thể thao

HCSN Hành chính sự nghiệp

KTNB Kiểm toán nội bộ

BGH Ban giám hiệu

NSNN Ngân sách nhà nước

KTTT Kế toán thanh toán

BCTC Báo cáo tài chính

TpHCM Thành phố Hồ Chí Minh

AICPA Hiệp hội kế toán viên công chứng Hoa Kỳ

CPA Ủy ban thủ tục kiểm toán

AAA Hiệp hội kế toán hoa kỳ

FEI Hiệp hội quản trị các nhà tài chính

IIA Hiệp hội kiểm toán viên nội bộ

IMA Hiệp hội kế toán viên quản trị

ISACA Hiệp hội kiểm soát và kiểm toán hệ thống thông tin

ISA Hệ thống chuẩn mực kiểm toán quốc tế

INTOSAI Tổ chức quốc tế các cơ quan kiểm toán tối cao

GAO Cơ quan kiểm toán Nhà nước Hoa Kì

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

1

PHẦN MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Trong công cuộc cách mạng toàn cầu hóa như hiện nay, mọi tổ chức

đều mong muốn hoạt động của đơn vị mình hữu hiệu và hiệu quả, báo cáo tài

chính đáng tin cậy, tuân thủ pháp luật và các quy định. Tuy nhiên, một thực

trạng khá phổ biến hiện nay trong các đơn vị sự nghiệp công lập là phương

pháp quản lý vẫn còn lỏng lẻo, thiếu sự kiểm tra, giám sát và thường là dựa

vào kinh nghiệm quản lý cá nhân, chủ yếu là theo tính tự phát, cảm tính, phân

quyền điều hành cho cấp dưới mà thiếu sự kiểm tra. Từ đó dẫn đến những sai

phạm gây ảnh hưởng lớn đến đơn vị. Điển hình như sai phạm của Trường Cao

đẳng Cộng đồng Sóc Trăng, trong đợt thanh tra hồi tháng 04 năm 2017, theo

nguồn tin của Báo Nhân dân đăng ngày 20/06/2017 thì đơn vị này có tổng số

tiền sai phạm lên đến 8,5 tỷ đồng. Trong đó chủ yếu là chi vượt mức công tác

phí, thanh toán chứng từ không hóa đơn, sai phạm trong lĩnh vực xây dựng cơ

bản… Hoặc là một số sai phạm của Trường Đại học Lao động và Xã hội như

vi phạm quy chế trong tuyển sinh, về bằng cấp … đã được Thanh tra Bộ giáo

dục và Đào tạo kết luận từ năm 2015, nhưng đến nay vẫn chưa chịu khắc phục

và hiện nay thì đang bị Thanh tra Bộ Lao động thương binh và xã hội vào

cuộc thanh tra.

Bên cạnh đó, trong điều kiện kinh tế thị trường hiện nay thì việc nâng

cao chất lượng nguồn nhân lực trong công tác là điều tất yếu, đồng thời cũng

chịu sự tác động của quy luật cung cầu trong thị trường. Tự chủ trong các

trường đại học công lập cũng đang là xu thế, hoạt động trong môi trường mới,

cơ chế mới buộc phải thích nghi với việc tự chịu trách nhiệm trong thực hiện

nhiệm vụ, tổ chức bộ máy, nhân sự và tài chính, vì vậy các trường cần phải

biết đón đầu cơ hội, thực hiện quản lý hiệu quả, thu hút sinh viên và nâng cao

nguồn thu. Do đó cần quan tâm công tác cải cách quản lý, quan tâm đến

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

2

KSNB (Kiểm soát nội bộ). Nhưng hiện nay công tác kiểm soát nội bộ tại các

Trường hầu như chưa được chú trọng, thậm chí chỉ mang tính chất hình thức,

gây tốn kém, lãng phí. Tất cả những vấn đề trên cho thấy cần phải có một hệ

thống kiểm soát nội bộ hiệu quả, nhằm chủ động đánh giá rủi ro và phát hiện

được các sai phạm trong các lĩnh vực, đặc biệt là lĩnh vực tài chính và lĩnh

vực chuyên môn. Cụ thể hơn khi thiết lập hệ thống kiểm soát nội bộ một cách

khoa học và vận hành nghiêm túc sẽ mang lại những hiệu quả nhất định như

sau: Giảm thiểu nguy cơ phạm phải sai lầm trong các lĩnh vực đào tạo, tuyển

sinh, cấp văn bằng, bảo vệ tài sản, tài chính, đảm bảo tính chính xác của số

liệu kế toán, thực hiện đúng chính sách về tài chính theo quy định của nhà

nước.

Nhận thức được tầm quan trọng của hệ thống kiểm soát nội bộ tại đơn

vị công nói chung và của Trường Đại học Thể dục thể thao Thành phố Hồ Chí

Minh nói riêng nên tác giả xin chọn đề tài “ Hoàn thiện hệ thống kiểm soát

nội bộ tại Trƣờng Đại học Thể dục thể thao Thành phố Hồ Chí Minh” để

làm tốt nghiệp khóa luận cao học với mong muốn là khắc phục những hạn chế

và vấn đề tồn tại của hệ thống kiểm soát nội bộ của Trường Đại học Thể dục

thể thao TpHCM, giữ vững, phát huy những ưu điểm hiện có, giúp đơn vị

ngày càng nâng cao trong công tác quản lý, đạt được mục tiêu chung của tổ

chức và phát triển bền vững trong lĩnh vực đào tạo nói chung và ngành thể

dục thể thao nói riêng.

2. Mục tiêu nghiên cứu.

2.1Mục tiêu chung:

- Hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ của Trường Đại học Thể dục

thể thao Thành phố Hồ Chí Minh.

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

3

2.2 Mục tiêu cụ thể:

- Tìm hiểu và đánh giá thực trạng hệ thống kiểm soát nội bộ tại Trường

Đại học Thể dục thể thao Thành phố Hồ Chí Minh, từ đó nêu rõ những hạn

chế trong công tác kiểm soát nội bộ tại đơn vị.

- Đưa ra những giải pháp cụ thể , phù hợp và thiết thực nhằm hoàn

thiện và nâng cao tính hiệu quả của hệ thống KSNB tại Trường Đại học Thể

dục thể thao Thành phố Hồ Chí Minh.

3. Câu hỏi nghiên cứu.

Để đạt được mục tiêu trên, tác giả đã đưa ra các câu hỏi nghiên cứu như

sau:

- Thực trạng hệ thống kiểm soát nội bộ tại Trường Đại học Thể dục thể

thao TpHCM đang hoạt động như thế nào?

- Những hạn chế tồn tại xuất phát từ nguyên nhân gì và những giải pháp

nào nhằm nâng cao hiệu quả KSNB tại Trường Đại học Thể dục thể thao

TpHCM ?

4. Đối tƣợng, phạm vi và thời gian nghiên cứu.

4.1 Đối tƣợng nghiên cứu: Hệ thống kiểm soát nội bộ của Trường Đại

học Thể dục thể thao TpHCM.

4.2 Phạm vi nghiên cứu: Tại Trường Đại học Thể dục thể thao

TpHCM.

4.3Thời gian nghiên cứu: Từ tháng 03/2018 đến tháng 09/2018.

5. Đóng góp mới của đề tài.

Đánh giá thực trạng hệ thống kiểm soát nội bộ tại Trường Thể dục thể

thao Thành phố Hồ Chí Minh.

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

4

Đề xuất và kiến nghị giải pháp nhằm nâng cao chất lượng hệ thống

kiểm soát nội bộ tại Trường Đại học Thể dục thể thao Thành phố Hồ Chí

Minh.

6.Cấu trúc của luận văn.

Ngoài phần mở đầu, cấu trúc luận văn được chia thành 3 chương như sau:

Chương 1: Tổng quan về hệ thống kiểm soát nội bộ trong khu vực công:

Chương này tác giả giới thiệu các bài báo, nghiên cứu của ngoài nước, đề tài,

luận văn trong nước có liên quan đến kiểm soát nội bộ, đồng thời tác giả cũng

trình bày các lý thuyết của hệ thống KSNB và phương pháp nghiên cứu để đạt

được mục tiêu của đề tài.

Chương 2: Thực trạng hệ thống KSNB tại Trường Đại học Thể dục thể

thao TpHCM: Chương này trình bày thực trạng hệ thống kiểm soát nội bộ của

Trường Đại học Thể dục thể thao Thành phố Hồ Chí Minh, từ đó nêu lên

những mặt hạn chế.

Chương 3: Một số giải pháp hoàn thiện hệ thống kiểm soát hệ thống nội

bộ Trường Đại học Thể dục thể thao Thành phố Hồ Chí Minh: Căn cứ vào kết

quả khảo sát và nội dung chương 2, tác giả đề xuất kiến nghị một số giải pháp

nhằm giải quyết một số hạn chế tồn tại của hệ thống KSNB nhằm nâng cao

hiệu quả của hệ thống.

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

5

CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ HỆ THỐNG KIỂM SOÁT NỘI BỘ

TRONG KHU VỰC CÔNG

1.1 Tổng quan các công trình nghiên cứu trƣớc có liên quan.

1.1.1 Nghiên cứu nƣớc ngoài:

Sephen J.Gauthier – Government Finace Review, 2006 – gfoa.org.

Hiểu biết về hệ thống kiểm soát nội bộ . Bài nghiên cứu này cũng chỉ ra cho

mỗi nhà quản lý trong khu vực công và thành viên hội đồng nên biết về hệ

thống kiểm soát nội bộ. Đồng thời cũng phản ánh được trách nhiệm của

những nhà quản lý trong hệ thống kiểm soát nội bộ, họ nên làm những gì và

như thế nào để có thể hoàn thành trách nhiệm của mình trong hệ thống, kiểm

soát bao nhiêu là đủ. Đồng thời cũng nhấn mạnh rằng một hệ thống kiểm soát

nội bộ toàn diện là phải có đầy đủ năm yếu tố thành phần như trong khuôn

khổ báo cáo COSO.

Kanyomon Wittayapoom, Sumalee Limsuwan, 2012. How does

internal control effectiveness creat reliability of financial reporting ?– Hiệu

quả của kiểm soát nội bộ tạo ra sự tin cậy của báo cáo tài chính. Nghiên cứu

này tác giả sử dụng phương pháp thống kê mô tả, kết hợp phân tích hồi quy

OLS để xem xét tính hữu hiệu của hệ thống kiểm soát nội bộ tạo ra độ tin cậy

của báo cáo tài chính như thế nào. Trong mô hình nghiên cứu, tác giả sử dụng

bốn yếu tố: hiệu quả quản lý rủi ro, chất lượng của việc tuân thủ, tiềm năng

của truyền thông nội bộ, giám sát đầy đủ liên tục. Kết quả cho thấy những yếu

tố trên ảnh hưởng tích cực đến tính hữu hiệu của hệ thống kiểm soát nội bộ,

hệ thống kiểm soát nội bộ càng hữu hiệu thì độ tin cậy của báo cáo tài chính

càng cao.

Kudus, Norhidayu, Mustapha – Internal Audit in Malaysian Public

Sector: Qualitative Approach, 2017. Kiểm toán nội bộ trong khu vực công của

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

6

Malaysia: Tiếp cận định tính. Bài viết này kiểm tra sự nhận thức của cơ quan

nhà nước về công việc được thực hiện bởi các phòng kiểm toán nội bộ. Nhận

thức về công tác kiểm toán và hiệu quả hoạt động sau kiểm toán. Đây là một

nghiên cứu định tính, nơi ba mươi công chức từ mười cơ quan chính phủ

được phỏng vấn. Tất cả người phỏng vấn đều đồng ý rằng các phòng kiểm

toán nội bộ của họ đã góp phần cải thiện hệ thống KSNB.

1.1.2 Nghiên cứu trong nƣớc:

Qua khảo sát, tìm hiểu về các trường đại học và các công bố về luận

văn, luận án trên các website cũng có khá nhiều các bài viết về vấn đề hoàn

thiên hệ thống kiểm soát nội bộ tại các đơn vị họ công tác và các đề tài nghiên

cứu khoa học, tác giả xin trình bày một số đề tài, luận văn mà tác giả tham

khảo:

+ Đề tài khoa học “Xây dựng hệ thống kiểm soát nội bộ với việc tăng

cường quản lý tài chính tại Tổng công ty Bưu chính viễn thông Việt Nam” do

PGS.TS Ngô Trí Tuệ và các cộng sự thực hiện năm 2004. Đề tài đã trình bày

vấn đề lý luận cơ bản về kiểm soát nội bộ như khái niệm, đặc điểm, mục tiêu

và các thành phần của hệ thống kiểm soát nội bộ, đồng thời cũng chỉ ra các ưu

nhược điểm của hệ thống kiểm soát nội bộ Tại Tập đoàn Bưu chính Viễn

thông Việt Nam đối với công tác quản lý tài chính. Từ đó đề ra các giải pháp

hoàn thiện để thiết kế và vận hành một cách hiệu quả hơn.

+ Đề tài khoa học “ Khảo sát hệ thống kiểm soát nội bộ tại các đơn vị

hành chính” của các tác giả Lê Đoàn Minh Đức, Hà Hữu Phước, Nguyễn Cao

Ngọc Thảo, 08/2016 được công bố trên Tạp chí tài chính kỳ I. Trong đề tài

các tác giá đã sử dụng nhiều phương pháp nghiên cứu để xem xét một cách có

hệ thống về hệ thống KSNB trong các đơn vị HCSN, cụ thể bằng việc gửi

phiếu câu hỏi khảo sát và tham khảo các tài liệu có liên quan. Kết quả là đề tài

đưa ra những nhận định chung về hệ thống kiểm soát nội bộ tại các đơn vị

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]