Luận văn thạc sĩ UEH giải pháp áp dụng thủ tục phân tích trong kiểm toán báo cáo tài chính của các

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HỒ CHÍ MINH

--------o0o---------

NGUYỄN HỮU LỘC

GIẢI PHÁP ÁP DỤNG THỦ TỤC PHÂN TÍCH TRONG

KIỂM TOÁN BÁO CÁO TÀI CHÍNH CỦA

CÁC CÔNG TY KIỂM TOÁN ĐỘC LẬP TẠI VIỆT NAM

Chuyên ngành: Kế toán

Mã số: 60340301

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC

TS. NGUYỄN THỊ THU HIỀN

Thành phố Hồ Chí Minh - Năm 2015

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu kết quả nêu

trong luận án là trung thực và chưa từng được ai công bố trong bất kỳ công trình

nghiên cứu nào khác.

Tên tác giả

NGUYỄN HỮU LỘC

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

MỤC LỤC

TRANG PHỤ BÌA

LỜI CAM ĐOAN

MỤC LỤC

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

DANH MỤC CÁC BẢNG

MỞ ĐẦU

CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ THỦ TỤC PHÂN TÍCH TRONG KIỂM

TOÁN BÁO CÁO TÀI CHÍNH............................................................................1

1.1. Định nghĩa về thủ tục phân tích trong kiểm toán BCTC...............................1

1.2. Lịch sử hình thành và phát triển thủ tục phân tích trong kiểm toán BCTC ..4

1.3. Các nghiên cứu về vận dụng thủ tục phân tích trong các giai đoạn của quy

trình kiểm toán.........................................................................................................8

1.4. Nội dung của thủ tục phân tích trong kiểm toán BCTC..............................13

1.4.1. Các kỹ thuật phân tích trong kiểm toán BCTC.....................................13

1.4.1.1. Xem lướt qua (Scanning)...............................................................13

1.4.1.2. Phân tích xu hướng (Trend analysis) .............................................13

1.4.1.3. Phân tích tỷ số (Ratio analysis)......................................................14

1.4.1.4. Phân tích tính hợp lý (Expectation analysis) .................................15

1.4.1.5. Phân tích hồi quy............................................................................16

1.4.2. Các nhân tố ảnh hưởng đến thủ tục phân tích......................................17

1.4.2.1. Hiểu biết về đơn vị được kiểm toán và môi trường của đơn vị .....18

1.4.2.2. Sự phù hợp của các thủ tục phân tích cụ thể đối với các cơ sở dẫn

liệu nhất định...................................................................................................18

1.4.2.3. Độ tin cậy của dữ liệu ....................................................................20

1.4.2.4. Tính hữu hiệu của hoạt động kiểm soát nội bộ..............................21

1.4.2.5. Đánh giá tính chính xác của dự tính ..............................................21

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

1.4.2.6. Giá trị chênh lệch có thể chấp nhận được giữa số liệu đơn vị đã ghi

nhận và giá trị dự tính .....................................................................................22

1.5. Yêu cầu của chuẩn mực kiểm toán quốc tế trong việc áp dụng thủ tục phân

tích trong kiểm toán BCTC....................................................................................22

1.5.1. Giai đoạn lập kế hoạch kiểm toán ........................................................23

1.5.2. Giai đoạn thực hiện kiểm toán..............................................................23

1.5.3. Giai đoạn hoàn thành kiểm toán ..........................................................24

1.6. Xây dựng mô hình và phương pháp nghiên cứu .........................................25

1.6.1. Phạm vi sử dụng của thủ tục phân tích.................................................26

1.6.2. Tính hiệu quả của thủ tục phân tích để đạt được các mục tiêu kiểm toán

...............................................................................................................28

1.6.3. Loại thủ tục phân tích được sử dụng ....................................................29

1.6.4. Mức độ đảm bảo của thủ tục phân tích và ảnh hưởng đến kiểm tra chi

tiết ...............................................................................................................30

1.6.5. Vai trò quan trọng của các nhân tố đánh giá các biến động không

mong đợi và dẫn đến việc sử dụng nhiều hơn thủ tục phân tích........................31

1.6.6. Vai trò của chuẩn mực đối với việc áp dụng thủ tục phân tích ............32

CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG ÁP DỤNG THỦ TỤC PHÂN TÍCH TRONG

KIỂM TOÁN BCTC TẠI CÁC CÔNG TY KIỂM TOÁN ĐỘC LẬP Ở VIỆT

NAM......................................................................................................................33

2.1. Thực trạng về hoạt động kiểm toán độc lập trong thời gian qua tại Việt

Nam .....................................................................................................................33

2.1.1. Tình hình về số lượng, cơ cấu và loại hình của các công ty kiểm toán

độc lập ...............................................................................................................33

2.1.2. Đội ngũ kiểm toán viên và nhân viên kiểm toán...................................35

2.1.3. Cơ cấu khách hàng và doanh thu cung cấp dịch vụ .............................36

2.1.4. Hệ thống quy định liên quan đến hoạt động kiểm toán ........................37

2.2. Khảo sát việc vận dụng thủ tục phân tích trong kiểm toán BCTC tại các

công ty kiểm toán độc lập ở Việt Nam..................................................................38

2.2.1. Mục đích ...............................................................................................38

2.2.2. Thiết kế bảng câu hỏi............................................................................39

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

2.2.3. Phương pháp thu thập và phân tích dữ liệu .........................................41

2.2.3.1. Phương pháp thu thập dữ liệu ........................................................41

2.2.3.2. Phương pháp phân tích dữ liệu ......................................................42

2.3. Kết quả nghiên cứu......................................................................................42

2.3.1. Mức độ và tần suất sử dụng thủ tục phân tích......................................43

2.3.1.1. Phần trăm sử dụng thủ tục phân tích trong các cuộc kiểm toán ....43

2.3.1.2. Mức độ sử dụng thủ tục phân tích ở các giai đoạn của cuộc kiểm

toán ........................................................................................................44

2.3.1.3. Mối quan hệ giữa mức độ sử dụng thủ tục phân tích so với năm

kinh nghiệm của kiểm toán viên .....................................................................46

2.3.2. Hiệu quả của thủ tục phân tích đối với các mục tiêu kiểm toán...........50

2.3.3. Hiệu quả của các loại thủ tục phân tích khác nhau .............................54

2.3.4. Ảnh hưởng của thủ tục phân tích đến kiểm tra chi tiết.........................56

2.3.5. Vai trò của các nhân tố trong việc đánh giá các biến động không mong

đợi và làm tăng việc sử dụng thủ tục phân tích..................................................57

2.3.6. Vai trò của các chuẩn mực kiểm toán liên quan đến thủ tục phân tích

trong thực tế .......................................................................................................60

CHƯƠNG 3: HOÀN THIỆN CÔNG CỤ THỦ TỤC PHÂN TÍCH TRONG

KIỂM TOÁN BÁO CÁO TÀI CHÍNH CỦA CÁC CÔNG TY KIỂM TOÁN

ĐỘC LẬP TẠI VIỆT NAM................................................................................62

3.1. Quan điểm về giải pháp .................................................................................62

3.1.1. Các giải pháp phải phù hợp với yêu cầu của chuẩn mực kiểm toán Việt

Nam.....................................................................................................................62

3.1.2. Các giải pháp liên quan đến nâng cao chất lượng hoạt động kiểm toán 62

3.2. Giải pháp cụ thể .............................................................................................63

3.2.1. Về mức độ và tần suất sử dụng.................................................................63

3.2.2. Về hiệu quả của các thủ tục phân tích đối với các mục tiêu kiểm toán ...64

3.2.3. Về loại thủ tục phân tích.........................................................................65

3.2.4. Tăng cường áp dụng thủ tục phân tích hợp lý: .......................................66

3.3. Giải pháp hỗ trợ .............................................................................................68

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

3.3.1. Giải pháp hỗ trợ cho các công ty kiểm toán ...........................................68

3.3.1.1. Cần có cơ sở dữ liệu so sánh.............................................................68

3.3.1.2. Đào tạo kiểm toán viên .....................................................................68

3.3.1.3. Ứng dụng công nghệ thông tin...........................................................69

3.3.2 Giải pháp hỗ trợ từ cơ quan chức năng và hiệp hội nghề nghiệp ............70

TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHỤ LỤC

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

Phần tiếng Việt

BCTC Báo cáo tài chính

CP Cổ phần

DNTN Doanh nghiệp tư nhân

HTX Hợp tác xã

TNHH Trách nhiệm hữu hạn

KTV Kiểm toán viên

Phần tiếng Anh

AICPA The American Institue of Certified Public Accoutants

Hiệp hội kế toán viên công chứng Hoa Kỳ

APB Auditing Practices Board

Hội đồng thực hành kiểm toán Anh

APC Auditing Practices Committee

Ủy ban thực hành kiểm toán Anh

IAASB The International Auditing and Assurance Standards Board

Hội đồng chuẩn mực kiểm toán quốc tế

IAG International Auditing Guidelines

Hướng dẫn thực hành kiểm toán quốc tế

IFAC International Federation of Accountants

Liên đoàn kế toán quốc tế

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

ISA International Standard on Auditing

Chuẩn mực kiểm toán quốc tế

SAS Statements on Auditing Standard

Chuẩn mực kiểm toán Hoa Kỳ

VACPA Vietnam Association of Certified Public Accountants

Hội kiểm toán viên hành nghề Việt Nam

VSA Vietnamese Standard on Auditing

Chuẩn mực kiểm toán Việt Nam

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

DANH MỤC CÁC BẢNG

Số hiệu

các bảng

Tên bảng Trang

Bảng 1.1 Khuôn mẫu cho thủ tục phân tích – nguộn Messier et al.

(2012) 9

Bảng 2.1 Thống kê phần trăm sử dụng thủ tục phân tích 43

Bảng 2.2 Mức độ sử dụng thủ tục phân tích ở các giai đoạn của

cuộc kiểm toán 44

Bảng 2.3 Quan hệ giữa năm kinh nghiệm của KTV với mức độ sử

dụng thủ tục phân tích (giai đoạn chuẩn bị kiểm toán) 47

Bảng 2.4 Quan hệ giữa năm kinh nghiệm của KTV với mức độ sử

dụng thủ tục phân tích (giai đoạn thực hiện kiểm toán) 48

Bảng 2.5 Quan hệ giữa năm kinh nghiệm của KTV với mức độ sử

dụng thủ tục phân tích (giai đoạn hoàn thành kiểm toán) 49

Bảng 2.6 Hiệu quả của thủ tục phân tích đối với các mục tiêu kiểm

toán khác nhau 51

Bảng 2.7 So sánh mức độ hiệu quả đối với các mục tiêu kiểm toán

giữa 2 nhóm công ty khảo sát 52

Bảng 2.8 Hiệu quả và tần suất sử dụng của các loại thủ tục phân

tích qua khảo sát 55

Bảng 2.9 Ảnh hưởng thủ tục phân tích đến kiểm tra chi tiết 57

Bảng 2.10 Vai trò của các nhân tố trong việc đánh giá biến động

không mong đợi

58

Bảng 2.11 Vai trò của các nhân tố ảnh hưởng đến việc tăng sử dụng

thủ tục phân tích 59

Bảng 2.12 Vai trò của các chuẩn mực kiểm toán liên quan đến thủ

tục phân tích trong thực tế

60

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]