Luận văn thạc sĩ UEH đánh giá hiệu quả chi đầu tư phát triển của ngân sách nhà nước tỉnh cà mau

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH

TRẦN CÔNG ĐOÀN

ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ CHI ĐẦU TƯ PHÁT

TRIỂN CỦA NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC

TỈNH CÀ MAU

Chuyên ngành : Tài chính – Ngân hàng

Mã số : 60 34 02 01

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HOC:

PGS – TS. NGUYỄN NGỌC HÙNG

Tp. Hồ Chí Minh - Năm 2016

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình do chính tôi thực hiện với sự hướng dẫn của

PGS - TS. Nguyễn Ngọc Hùng. Các số liệu, thông tin và kết quả được nêu trong luận văn

là trung thực. Những kết luận khoa học của luận văn chưa từng được công bố trong bất kỳ

công trình nghiên cứu khoa học nào khác.

Tác giả luận văn

Trần Công Đoàn

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

MUC LỤC Số trang

TRANG PHỤ BÌA

LỜI CAM ĐOAN

DANH MỤC BẢNG SỐ LIỆU

DANH MỤC BIỂU ĐỒ

CHƢƠNG 1 – GIỚI THIỆU ...................................................................................1

1.1. Lý do chọn đề tài .............................................................................................1

1.2. Mục tiêu nghiên cứu ........................................................................................3

1.3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu ...................................................................3

1.3.1. Đối tƣợng nghiên cứu......................................................................... 3

1.3.2. Phạm vi nghiên cứu............................................................................ 3

1.4. Dữ liệu và phƣơng pháp nghiên cứu................................................................4

1.4.1. Dữ liệu nghiên cứu............................................................................. 4

1.4.2. Phƣơng pháp nghiên cứu .................................................................... 4

1.5. Điểm mới của luận văn ....................................................................................5

1.6. Kết cấu luận văn ..............................................................................................5

CHƢƠNG 2 – TỔNG QUAN LÝ THUYẾT........................................................6

2.1. Khái niệm chi đầu tƣ phát triển của ngân sách Nhà nƣớc ...............................6

2.2. Nội dung chi đầu tƣ phát triển của ngân sách Nhà nƣớc .................................8

2.3. Quản lý chi đầu tƣ phát triển của nhân sách Nhà nƣớc .................................10

2.3.1. Định hƣớng đầu tƣ ........................................................................... 11

2.3.2. Chuẩn bị đầu tƣ................................................................................ 11

2.3.3. Thực hiện đầu tƣ .............................................................................. 13

2.3.4. Kết thúc dự án đầu tƣ ....................................................................... 13

2.3.5. Giám sát, đánh giá đầu tƣ ................................................................. 13

2.4. Hiệu quả chi đầu tƣ phát triển của ngân sách Nhà nƣớc ...............................13

2.4.1. Hiệu quả kinh tế............................................................................... 14

2.4.1.1. Phương pháp sử dụng hệ số ICOR..................................................14

2.4.1.2. Phương pháp phân tích lợi ích - chi phí .........................................16

2.4.2. Hiệu quả xã hội................................................................................ 20

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

2.5. Các nhân tố ảnh hƣởng đến hiệu quả chi đầu tƣ phát triển ngân sách Nhà

nƣớc ......................................................................................................................20

2.5.1. Nhóm các yếu tố điều kiện tự nhiên .................................................. 20

2.5.2. Nhóm các yếu tố kinh kế .................................................................. 21

2.5.3. Nhóm các yếu tố chính trị, văn hóa, xã hội........................................ 22

2.5.4. Nhóm các yếu tố năng lực chủ đầu tƣ................................................ 23

2.6. Các công trình nghiên cứu liên quan đến đề tài.............................................23

* Kết luận chƣơng 2..............................................................................................24

CHƢƠNG 3 – ĐẶC ĐIỂM KHÔNG GIAN NGHIÊN CỨU VÀ PHƢƠNG

PHÁP NGHIÊN CỨU............................................................................................25

3.1. Giới thiệu tổng quan về tỉnh Cà Mau ............................................................25

3.1.1. Yếu tố tự nhiên ................................................................................ 25

3.1.2. Điều kiện tự nhiên............................................................................ 26

3.1.2.1. Địa hình...........................................................................................26

3.1.2.2. Khí hậu ............................................................................................26

3.1.2.3. Thủy, hải văn...................................................................................26

3.1.3. Tài nguyên thiên nhiên ..................................................................... 26

3.1.3.1. Tài nguyên đất.................................................................................26

3.1.3.2. Tài nguyên nước..............................................................................27

3.1.3.3. Tài nguyên rừng ..............................................................................27

3.1.3.4. Tài nguyên biển, khoáng sản, du lịch..............................................27

3.1.4. Điều kiện xã hội............................................................................... 28

3.1.4.1. Dân số, dân tộc ...............................................................................28

3.1.4.2. Lao động, nguồn nhân lực ..............................................................29

3.1.5. Lĩnh vực kinh tế............................................................................... 29

3.1.5.1 Tăng trưởng kinh tế..........................................................................29

3.1.5.2. Kết cấu hạ tầng ...............................................................................30

3.1.6. Về sản xuất công nghiệp - tiểu thủ công nghiệp, nông nghiệp ............ 30

3.1.6.1. Về sản xuất công nghiệp - tiểu thủ công nghiệp .............................30

3.1.6.2. Về nông nghiệp................................................................................30

3.1.7. Nguồn lực đầu tƣ và chƣơng trình xây dựng nông thôn mới ............... 30

3.1.7.1. Nguồn lực đầu tư.............................................................................30

3.1.7.2. Chương trình xây dựng nông thôn mới...........................................31

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

3.1.8. Quốc phòng, an ninh ........................................................................ 31

3.2. Phƣơng pháp nghiên cứu ...............................................................................31

3.2.1. Phƣơng pháp thu thập thông tin đã công bố ....................................... 31

3.2.2. Phƣơng pháp xử lý thông tin............................................................. 33

3.2.3. Phƣơng pháp phân tích ..................................................................... 33

* Kết luận chƣơng 3..............................................................................................33

CHƢƠNG 4 – KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU..........................................................34

4.1. Mức độ đáp ứng nhu cầu vốn đầu tƣ phát triển từ ngân sách Nhà nƣớc tỉnh

Cà Mau giai đoạn 2011 -2015...............................................................................34

4.1.1. Tình hình huy động các nguồn vốn đầu tƣ toàn xã hội trên địa bàn tỉnh

Cà Mau giai đoạn 2011 – 2015................................................................... 34

4.1.2. Phân bổ vốn đầu tƣ phát triển từ ngân sách Nhà nƣớc tỉnh Cà Mau giai

đoạn 2011 - 2015....................................................................................... 35

4.1.3. Nguồn vốn hỗ trợ đầu tƣ có mục tiêu từ ngân sách Trung ƣơng trên địa bàn tỉnh

Cà Mau, giai đoạn 2011 -2015........................................................................ 36

4.1.4. Kết quả đáp ứng nhu cầu vốn đầu tƣ phát triển của ngân sách Nhà nƣớc

tỉnh Cà Mau .............................................................................................. 38

4.2. Cơ cấu và tình hình giải ngân vốn đầu tƣ phát triển của ngân sách Nhà nƣớc

tỉnh Cà Mau giai đoạn 2011 – 2015......................................................................39

4.2.1. Quy mô chi đầu tƣ phát triển của ngân sách Nhà nƣớc tỉnh Cà Mau ... 39

4.2.2. Cơ cấu và kết quả thực hiện vốn đầu tƣ phát triển thực hiện trên địa bàn tỉnh Cà

Mau theo nguồn vốn, giai đoạn 2011 - 2015 ...................................................... 41

4.2.3. Cơ cấu và thực hiện vốn đầu tƣ phát triển trên địa bàn tỉnh Cà Mau theo khoản

mục đầu tƣ giai đoạn 2011 -2015..................................................................... 44

4.2.4. Cơ cấu và thực hiện vốn đầu tƣ phát triển của ngân sách Nhà nƣớc tỉnh

Cà Mau theo ngành kinh tế ........................................................................ 45

4.2.5. Cơ cấu vốn đầu tƣ phát triển của ngân sách Nhà nƣớc tỉnh Cà Mau theo

lĩnh vực..................................................................................................... 47

4.2.6. Cơ cấu vốn đầu tƣ phát triển của ngân sách Nhà nƣớc tỉnh Cà Mau theo

tính chất.................................................................................................... 49

4.2.7. Tình hình giải ngân vốn đầu tƣ phát triển của ngân sách Nhà nƣớc tỉnh

Cà Mau ..................................................................................................... 50

4.3. Đánh giá hiệu quả chi đầu tƣ phát triển của ngân sách Nhà nƣớc tỉnh Cà Mau

giai đoạn 2011 – 2015...........................................................................................51

4.3.1. Hiệu quả kinh tế............................................................................... 51

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

4.3.1.1. Phương pháp sử dụng hệ số ICOR..................................................51

4.3.1.2. Phương pháp phân tích lợi ích và chi phí.......................................54

4.3.2. Hiệu quả xã hội................................................................................ 62

4.3.2.1. Tạo việc làm, nâng cao mức sống người dân, giảm đói nghèo ......62

4.3.2.2. Cải thiện cơ sở hạ tầng và xã hội....................................................63

4.4. Các nhân tố ảnh hƣởng đến hiệu quả chi chi đầu tƣ phát triển của ngân sách

Nhà nƣớc tỉnh Cà Mau..........................................................................................65

4.4.1. Nhóm yếu tố điều kiện tự nhiên ........................................................ 66

4.4.2. Nhóm yếu tố kinh tế......................................................................... 66

4.4.3. Nhóm yếu tố chính trị, văn hóa, xã hội.............................................. 70

4.4.4. Năng lực của chủ đầu tƣ, nhà thầu, các đơn vị tƣ vấn......................... 71

4.5. Những mặt đạt đƣợc và những tồn tại trong quản lý chi đầu tƣ phát triển của

ngân sách Nhà nƣớc tỉnh Cà Mau.........................................................................73

4.5.1. Các chủ thể quản lý.......................................................................... 73

4.5.2. Những mặt đạt đƣợc......................................................................... 74

4.5.3. Những tồn tại................................................................................... 75

* Kết luận chƣơng 4..............................................................................................76

CHƢƠNG 5 – KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ.............................................77

5.1. Kết luận..........................................................................................................77

5.1.1. Ƣu điểm .......................................................................................... 77

5.1.2. Hạn chế ........................................................................................... 78

5.1.3. Nguyên nhân của những hạn chế....................................................... 78

5.2. Định hƣớng chi đầu tƣ phát triển kinh tế - xã hội của ngân sách Nhà nƣớc

tỉnh Cà Mau đến 2020...........................................................................................80

5.2.1. Quan điểm phát triển ........................................................................ 80

5.2.2. Mục tiêu chi đầu tƣ phát triển của ngân sách Nhà nƣớc tỉnh Cà Mau .. 81

5.2.2.1. Mục tiêu chung................................................................................81

5.2.2.2. Mục tiêu cụ thể ................................................................................81

5.2.3. Những nội dung định hƣớng chi đầu tƣ phát triển của ngân sách tỉnh

Nhà nƣớc tỉnh Cà Mau đến năm 2020......................................................... 84

5.2.3.1. Nâng cao hiệu quả chi đầu tư phát triển và tăng cường công tác

quản lý Nhà nước đối với chi đầu tư phát triển của ngân sách Nhà nước

tỉnh Cà Mau..................................................................................................84

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

5.2.3.2. Phân bổ vốn đầu tư phát triển của ngân sách Nhà nước tỉnh Cà

Mau cho một số lĩnh vực trọng yếu..............................................................85

5.2.3.3. Tăng cường đầu tư cho con người, giải quyết an sinh xã hội, nâng

cao mức sống người dân ..............................................................................86

5.2.3.4. Tập trung đầu tư vào cơ sở hạ tầng thiết yếu .................................87

5.2.3.5. Chi đầu tư phát triển của ngân sách Nhà nước tỉnh Cà Mau hướng

tái cấu trúc đầu tư công ...............................................................................90

5.3. Các giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý chi đầu tƣ phát triển .....................90

5.3.1. Gắn kết chặt chẽ giữa nhóm chi thƣờng xuyên và chi đầu tƣ trong phân

phối nguồn lực tài chính ............................................................................ 90

5.3.2. Thực hành triệt để chính sách tiết kiệm chi ngân sách để gia tăng nguồn

vốn đầu tƣ cho Nhà nƣớc ........................................................................... 91

5.3.3. Tăng chi ngân sách Nhà nƣớc cho đầu tƣ phát triển cơ sở hạ tầng để đẩy

nhanh tốc độ thu hút vốn của xã hội và đóng góp thiết thực vào tăng trƣởng

kinh tế....................................................................................................... 92

5.3.4. Tăng cƣờng đầu tƣ, hỗ trợ phát triển các tổ chức hỗ trợ phát triển khu

vực tƣ nhân ............................................................................................... 92

5.4. Các khuyến nghị nâng cao hiệu quả chi đầu tƣ phát triển của ngân sách Nhà

nƣớc tỉnh Cà Mau đến năm 2020..........................................................................93

5.4.1. Khuyến nghị đối với trung ƣơng ....................................................... 93

5.4.1.1. Về quản lý, phân bổ vốn đầu tư phát triển của ngân sách Nhà nước

......................................................................................................................93

5.4.1.2. Về giám sát, kiểm tra đầu tư phát triển của ngân sách Nhà nước..94

5.4.2. Khuyến nghị đối với tỉnh Cà Mau ..................................................... 96

5.4.2.1. Về quản lý vốn đầu tư phát triển của ngân sách Nhà nước............96

5.4.2.2. Về quản lý các khâu chi đầu tư phát triển của ngân sách Nhà nước

......................................................................................................................98

5.5. Hạn chế của đề tài và hƣớng nghiên cứu tiếp theo ......................................100

5.5.1. Hạn chế của đề tài.......................................................................... 100

5.5.2. Hƣớng nghiên cứu tiếp theo............................................................ 101

TÀI LIỆU THAM KHẢO

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

DANH MỤC BẢNG SỐ LIỆU Số trang

Bảng 3.1: Dân số năm 2013 chia theo huyện, thành phố..........................................28

Bảng 4.1: Tỷ lệ đáp ứng vốn đầu tư phát triển của ngân sách Nhà nước ................38

Bảng 4.2: Quy mô chi đầu tư phát triển của ngân sách Nhà nước............................39

Bảng 4.3: Số dự án đầu tư phát triển của ngân sách Nhà nước tỉnh Cà Mau ...........41

Bảng 4.4: Cơ cấu vốn đầu tư phát triển thực hiện trên địa bàn phân theo nguồn vốn............42

Bảng 4.5: Thực hiện vốn đầu tư phát triển thực hiện trên địa bàn phân theo nguồn vốn........43

Bảng 4.6: Cơ cấu và thực hiện vốn đầu tư phát triển trên địa bàn theo khoản mục đầu tư .....45

Bảng 4.7: Cơ cấu vốn đầu tư phát triển của ngân sách Nhà nước theo ngành .........47

Bảng 4.8: Thực hiện vốn đầu tư phát triển của ngân sách Nhà nước theo ngành.....48

Bảng 4.9: Cơ cấu vốn đầu tư phát triển của ngân sách Nhà nước theo lĩnh vực ......49

Bảng 4.10: Cơ cấu vốn đầu tư phát triển của ngân sách Nhà nước theo tính chất ...51

Bảng 4.11: Tình hình giải ngân vốn đầu tư phát triển của ngân sách Nhà nước ......52

Bảng 4.12: ICOR chi đầu tư toàn xã hội của tỉnh Cà Mau giai đoạn 2011 - 2015 ...54

Bảng 4.13: Dự án xây dựng đường ô tô đến trung tâm xã Quách Văn Phẩm, huyện

Đầm Dơi, tỉnh Cà Mau (06 gói thầu xây lắp). ..........................................................59

Bảng 4.14: Dự án đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật khu Quảng trường Văn hóa

trung tâm tỉnh Cà Mau (06 gói thầu xây lắp)............................................................62

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

DANH MỤC BIỂU ĐỒ Số trang

Biểu đồ 4.1: Chi đầu tư phát triển của ngân sách Nhà nước tỉnh Cà Mau và GRDP

giai đoạn 2011 – 2015 ...............................................................................................40

Biểu đồ 4.2: Quy mô chi đầu tư phát triển của ngân sách Nhà nước giai đoạn 2011 –

2015 tỉnh Cà Mau......................................................................................................53

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

1

CHƢƠNG 1

GIỚI THIỆU

1.1. Lý do chọn đề tài

Chi đầu tƣ phát triển đƣợc xem là nhân tố quyết định đến sự tăng trƣởng và

phát triển kinh tế - xã hội của mọi quốc gia. Nhu cầu đầu tƣ phát triển của toàn bộ

nền kinh tế là rất lớn ở mọi nơi, mọi lĩnh vực. Trong đó, nhiều lĩnh vực có thể huy

động vốn từ các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nƣớc để đầu tƣ phát triển, nhƣng

cũng có những lĩnh vực đòi hỏi nhu cầu vốn lớn, khả năng thu hồi vốn chậm, lợi

nhuận thấp, buộc Chính phủ phải đầu tƣ bằng nguồn vốn Nhà nƣớc. Hoạt động đó

là đầu tƣ phát triển của Nhà nƣớc, hay còn gọi là đầu tƣ công. Đầu tƣ phát triển của

Nhà nƣớc giữ vay trò quan trọng góp phần thực hiện các mục tiêu ổn định vĩ mô,

tạo đòn bẩy để thúc đẩy tăng trƣởng kinh tế và xử lý những bất ổn khi nền kinh tế

gặp phải các cú sốc nhằm đảm bảo phát triển bền vững.

Quy mô, kết cấu khoản chi đầu tƣ phát triển của Nhà nƣớc trong từng năm

tài chính phụ thuộc vào mức tăng thu nhập quốc dân và mục tiêu kinh tế - xã hội

của Nhà nƣớc trong giai đoạn đó. Nhìn chung chi đầu tƣ phát triển của Nhà nƣớc

chiếm tỷ trọng khá lớn trong tổng chi đầu tƣ phát triển của toàn xã hội và đóng vai

trò “dẫn dắt” hoạt động đầu tƣ của các chủ thể trong nền kinh tế.

Ngân sách Nhà nƣớc là một trong ba nguồn vốn cho hoạt động đầu tƣ phát

triển của Nhà nƣớc (bên cạnh vốn tín dụng đầu tƣ phát triển của Nhà nƣớc và vốn đầu

tƣ phát triển của Doanh nghiệp Nhà nƣớc có nguồn gốc từ ngân sách Nhà nƣớc). Với

mức độ quan trọng của chi đầu tƣ phát triển của Nhà nƣớc nói chung và đầu tƣ phát

triển của ngân sách Nhà nƣớc nói riêng, công tác quản lý chi đầu tƣ phát triển của

ngân sách Nhà nƣớc sao cho hiệu quả là vô cùng cần thiết nhằm đạt đƣợc các mục

tiêu vĩ mô của Nhà nƣớc, tác động tích cực đến nền kinh tế và đảm bảo nguồn vốn

ngân sách đƣợc sử dụng hiệu quả. Chi đầu tƣ phát triển của ngân sách Nhà nƣớc nếu

không đƣợc kiểm soát chặt chẽ sẽ dẫn tới thất thoát, lãng phí vốn đầu tƣ từ ngân sách

Nhà nƣớc, đầu tƣ dàn trải, không hiệu quả, góp phần dẫn tới lạm phát.

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

2

Bên cạnh những mặt tích cực, thực tế chi đầu tƣ phát triển của ngân sách Nhà

nƣớc vẫn tồn tại nhiều bất cập, mang tính kém hiệu quả, dàn trải chƣa đồng đều, do

đó kết quả mang lại chƣa đƣợc nhƣ mong đợi. Căn bệnh kinh niên của chi ngân

sách ở nƣớc ta là bội chi và thâm hụt ngân sách với tỷ lệ cao nhất khu vực. Cơ chế

xin - cho thiếu minh bạch và tâm lý ỉ lại của một số địa phƣơng, không phát huy

tính tự chịu trách nhiệm, năng động, chủ động khai thác các tiềm năng phát triển

của địa phƣơng. Việc chấp hành kỷ luật thu chi của các đơn vị rất thấp từ khâu lập

dự toán đến quyết toán ngân sách. Tình trạng chi lãng phí, lạm dụng ngân sách diễn

ra phổ biến, lâu dài và chậm đƣợc cải thiện mà không có ràng buộc về hiệu quả đạt

đƣợc. Thực tế quản lý chi đầu tƣ phát triển của ngân sách Nhà nƣớc hiện nay quá

phức tạp, thủ tục còn rƣờm rà, do có quá nhiều cấp, nhiều ngành tham gia quản lý,

nhƣng sự chồng chéo đó lại không đảm bảo hiệu quả và chặt chẽ. Những hạn chế đó

là rào cản lớn đối với hiệu quả đầu tƣ, tăng trƣởng và chất lƣợng tăng trƣởng.

Cà Mau là tỉnh cuối cùng cực Nam tổ quốc, một trong bốn tỉnh, thành phố

thuộc vùng kinh tế trọng điểm vùng đồng bằng sông Cửu Long, là tỉnh duy nhất

trong khu vực có ba mặt giáp với biển. Diện tích tự nhiên là 5.294,87 km2

, dân số

1.227.329 ngƣời. Những năm gần đây, kinh tế Cà Mau có mức tăng trƣởng khá, và

phát triển khá toàn diện, tốc độ tăng bình quân hàng năm trên 12%. Cơ cấu kinh tế

chuyển dịch nhanh theo hƣớng công nghiệp, xây dựng, dịch vụ. Năm 2012, GDP

đạt 31.290 tỷ VNĐ; GDP bình quân đầu ngƣời đạt 1.230 USD; kim ngạch xuất

khẩu đạt 910 triệu USD.

Trong quá trình phát triển và hội nhập, Tỉnh Cà Mau luôn khẳng định vai trò

là một trong những tỉnh năng động vùng đồng bằng sông Cƣu Long. Với vị trí địa lý

đƣợc thiên nhiên ban tặng là vùng đất giàu tiềm năng phát triển kinh tế nhƣ: trồng

lúa, nuôi trồng thủy sản, vận tải biển, …

Với những điều kiện phong phú, giàu tìm năng nhƣ vậy, nhu cầu đầu tƣ phát

triển của tỉnh Cà Mau cũng rất lớn, tƣơng xứng với quy mô của nền kinh tế địa

phƣơng. Tuy nhiên, thực tế đầu tƣ phát triển của ngân sách tỉnh Cà Mau còn bộc lộ

nhiều bất cập, thiếu soát, hiệu quả chƣa cao và chƣa tƣơng xứng với tiềm năng hiện

có của tỉnh Cà Mau.

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]