Luận văn thạc sĩ UEH các yếu tố tác động đến động lực làm việc của người lao động tại công ty bảo

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH

TRẦN VĂN THẬT

CÁC YẾU TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN

ĐỘNG LỰC LÀM VIỆC CỦA NGƯỜI LAO ĐỘNG

TẠI CÔNG TY BẢO HIỂM BƯU ĐIỆN TP.HCM

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

Tp. Hồ Chí Minh – Năm 2018

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH

TRẦN VĂN THẬT

CÁC YẾU TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN

ĐỘNG LỰC LÀM VIỆC CỦA NGƯỜI LAO ĐỘNG

TẠI CÔNG TY BẢO HIỂM BƯU ĐIỆN TP.HCM

Chuyên ngành : Quản trị kinh doanh

(Hệ điều hành cao cấp)

Mã ngành : 8340101

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:

TS. NGUYỄN HỮU LAM

Tp. Hồ Chí Minh – Năm 2018

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan bản luận văn này là do tôi tự nghiên cứu và thực hiện dưới

sự hướng dẫn của Tiến sĩ Nguyễn Hữu Lam. Các số liệu và kết quả trong luận văn

này là trung thực, không sao chép của bất kỳ công trình nghiên cứu nào.

TP.HCM, tháng 8 năm 2018

Học viên thực hiện Luận văn

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

MỤC LỤC

TRANG PHỤ BÌA

LỜI CAM ĐOAN

MỤC LỤC

DANH MỤC BẢNG BIỂU

DANH MỤC HÌNH VẼ

DANH MỤC BẢNG VIẾT TẮT

CHƯƠNG 1: MỞ ĐẦU.........................................................................................1

1.1. Tính cấp thiết của đề tài............................................................................1

1.2. Mục tiêu nghiên cứu .................................................................................4

1.3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu .............................................................4

1.4. Phương pháp nghiên cứu ..........................................................................4

1.4.1. Nghiên cứu định tính ................................................................................4

1.4.2. Nghiên cứu định lượng .............................................................................5

1.5. Ý nghĩa thực tiễn của đề tài ......................................................................5

CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT .....................................................................7

2.1. Định nghĩa về động lực.............................................................................7

2.2. Các lý thuyết về động lực .........................................................................7

2.2.1. Lý thuyết thứ bậc nhu cầu của Maslow (1943)..........................................7

2.2.2. Lý thuyết hai nhân tố của Frederick Herzberg (1959) ...............................8

2.2.3. Thuyết ERG của Clayton Alderfer (1969)...............................................10

2.2.4. Thuyết ba nhu cầu của David Mc. Clelland (1961) .................................12

2.2.5. Lý thuyết kỳ vọng của Victor Vroom (1964) ..........................................14

2.2.6. Lý thuyết công bằng của J. Stacy. Adams (1963)....................................16

2.2.7. Mô hình mười yếu tố tạo động lực của Kovach (1987) ...........................17

2.3. Các nghiên cứu trước đây .......................................................................18

2.3.1. Các nghiên cứu ngoài nước.....................................................................18

2.3.2. Các nghiên cứu trong nước .....................................................................20

CHƯƠNG 3: GIỚI THIỆU VỀ CÔNG TY BẢO HIỂM BƯU ĐIỆN TP. HCM

...............................................................................................................31

3.1. Giới thiệu về Công ty Bảo hiểm Bưu điện TP.HCM ...............................31

3.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển..............................................................31

3.1.2. Chức năng nhiệm vụ:..............................................................................31

3.1.3. Cơ cấu công ty........................................................................................31

3.2. Tình hình kinh doanh:.............................................................................32

3.3. Tình hình nhân sự:..................................................................................32

3.3.1. Phân chia theo giới tính ..........................................................................33

3.3.2. Phân chia theo quốc tịch .........................................................................33

3.3.3. Phân chia theo trình độ ...........................................................................33

3.3.4. Phân chia theo độ tuổi.............................................................................33

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

3.3.5. Phân chia theo khối kinh doanh (KD) và khối gián tiếp (GT)..................34

3.4. Chính sách đối với người lao động .........................................................34

3.4.1. Tiền lương, tiền thưởng ..........................................................................34

3.4.2. Các phúc lợi xã hội.................................................................................34

3.5. Công tác đào tạo nguồn nhân lực ............................................................35

3.6. Khen thưởng...........................................................................................35

3.7. Thực trạng động lực làm việc tại PTI HCM............................................35

CHƯƠNG 4: THIẾT KẾ NGHIÊN CỨU VÀ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ......37

4.1. Thiết kế nghiên cứu ................................................................................37

4.1.1. Qui trình nghiên cứu...............................................................................37

4.1.2. Phương pháp nghiên cứu ........................................................................38

4.1.3. Mô hình nghiên cứu................................................................................38

4.1.4. Xây dựng thang đo và biến nghiên cứu ...................................................40

4.1.5. Thiết kế Bảng câu hỏi định lượng ...........................................................42

4.1.6. Phương pháp khảo sát.............................................................................42

4.2. Kết quả nghiên cứu.................................................................................42

4.2.1. Kết quả tình hình thu thập dữ liệu nghiên cứu.........................................42

4.2.2. Đánh giá thang đo bằng độ tin cậy Cronbach’s Alpha.............................42

4.2.2.1. Đánh giá thang đo về yếu tố Thu nhập....................................................43

4.2.2.2. Đánh giá thang đo về yếu tố Lãnh đạo ....................................................43

4.2.2.3. Đánh giá thang đo về yếu tố Văn hóa......................................................44

4.2.2.4. Đánh giá thang đo về yếu tố Công việc ...................................................45

4.2.2.5. Đánh giá thang đo về yếu tố Công nhận các việc đã làm.........................45

4.2.2.6. Đánh giá thang đo về yếu tố Đào tạo và thăng tiến..................................46

4.2.2.7. Đánh giá thang đo về yếu tố Động lực ....................................................47

4.2.3. Đánh giá thang đo bằng phân tích yếu tố khám phá EFA cho các biến độc

lập, và biến phụ thuộc.............................................................................48

CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ GIẢI PHÁP .......................................................69

5.1. Kết luận..................................................................................................69

5.2. Các giải pháp..........................................................................................70

5.3. Hạn chế của đề tài...................................................................................83

TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHỤ LỤC

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

DANH MỤC BẢNG BIỂU

Bảng 1. 1: Năng suất lao động bình quân tại một số đơn vị thành viên ....................3

Bảng 2. 1: Bảng hai nhân tố của Herzberg...............................................................9

Bảng 2. 2: Ảnh hưởng của các nhân tố đến động lực làm việc theo Thuyết hai nhân

tố của Herzberg ......................................................................................9

Bảng 2. 3: Bảng tóm tắt các yếu tố tác động đến động lực làm việc theo các tác giả

nghiên cứu............................................................................................27

Bảng 3. 1: Phân chia người lao động theo giới tính................................................33

Bảng 3. 2: Phân chia người lao động theo Quốc tịch..............................................33

Bảng 3. 3: Phân chia người lao động theo trình độ.................................................33

Bảng 3. 4: Phân chia người lao động theo độ tuổi..................................................33

Bảng 3. 5: Phân chia người lao theo khối Kinh doanh và gián tiếp ........................34

Bảng 4. 1: Bảng chi tiết các yếu tố độc lập theo ý kiến của các lãnh đạo ...............38

Bảng 4. 2: Bảng tổng hợp các yếu tố độc lập theo ý kiến các lãnh đạo...................39

Bảng 4. 3: Bảng thang đo và các biến nghiên cứu..................................................40

Bảng 4. 4: Tình hình thu thập dữ liệu nghiên cứu ..................................................42

Bảng 4. 5: Kết quả phân tích Cronbach's Alpha về yếu tố Thu nhập ......................43

Bảng 4. 6: Kết quả phân tích Cronbach's Alpha về yếu tố Lãnh đạo ......................43

Bảng 4. 7: Kết quả phân tích Cronbach's Alpha về yếu tố Văn hóa........................44

Bảng 4. 8: Kết quả phân tích Cronbach's Alpha về yếu tố Công việc .....................45

Bảng 4. 9: Kết quả phân tích Cronbach's Alpha về yếu tố Công nhận các việc đã

làm .......................................................................................................45

Bảng 4. 10: Kết quả phân tích Cronbach's Alpha về yếu tố Đào tạo và thăng tiến..46

Bảng 4. 11: Kết quả phân tích Cronbach's Alpha về yếu tố Động lực làm việc ......47

Bảng 4. 12: Bảng hệ số KMO................................................................................48

Bảng 4. 13: Phương sai trích..................................................................................49

Bảng 4. 14: Ma trận xoay nhân tố độc lập..............................................................50

Bảng 4. 15: Ma trận xoay nhân tố phụ thuộc..........................................................50

Bảng 4. 16: Kết quả tương quan Pearson ...............................................................51

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

Bảng 4. 17: Hệ số R bình phương hiệu chỉnh phân tích lần 1.................................52

Bảng 4. 18: Giá trị Sig. trong ANOVA phân tích hồi quy lần 1 .............................52

Bảng 4. 19: Hệ số Sig biến thiên trong phân tích hồi quy lần 1..............................52

Bảng 4. 20: Hệ số R bình phương hiệu chỉnh phân tích hồi quy lần 2 ....................53

Bảng 4. 21: Giá trị Sig. trong ANOVA phân tích hồi quy lần 2 .............................54

Bảng 4. 22: Hệ số Sig biến thiên trong phân tích hồi quy lần 2..............................54

Bảng 4. 23: Hệ số R bình phương hiệu chỉnh phân tích hồi quy lần 3 ....................54

Bảng 4. 24: Giá trị Sig. trong ANOVA phân tích hồi quy lần 3 .............................55

Bảng 4. 25: Hệ số Sig biến thiên trong phân tích hồi quy lần 3..............................55

Bảng 4. 26: Giá trị trung bình của yếu tố thu nhập (TN)........................................61

Bảng 4. 27: Giá trị trung bình của yếu Lãnh đạo (LĐ)...........................................61

Bảng 4. 28: Giá trị trung bình của yếu Văn hóa .....................................................62

Bảng 4. 29: Giá trị trung bình của yếu tố Đào tạo và Thăng tiến............................62

Bảng 4. 30: Giá trị trung bình của yếu tố Động lực................................................63

Bảng 4. 31: Phân tích giá trị trung bình về Động lực làm việc giữa Nam và Nữ ....63

Bảng 4. 32: Kết quả kiểm định T-Test Động lực làm việc giữa Nam và Nữ...........63

Bảng 4. 33: Phân tích giá trị trung bình về Động lực làm việc giữa khối kinh doanh

và khối gián tiếp ...................................................................................64

Bảng 4. 34: Kết quả kiểm định T-Test Động lực làm việc giữa khối kinh doanh và

khối gián tiếp........................................................................................64

Bảng 4. 35: Bảng phân chia nhóm tuổi khảo sát ....................................................65

Bảng 4. 36: Giá trị trung bình Động lực làm việc theo độ tuổi...............................65

Bảng 4. 37: Giá trị kiểm định Levene ....................................................................66

Bảng 4. 38: Kiểm định ANOVA theo nhóm tuổi ...................................................66

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

DANH MỤC HÌNH VẼ

Hình 2. 1: Tháp nhu cầu của Maslow.......................................................................8

Hình 2. 2: Thuyết hai nhân tố của Herzberg..................................................................10

Hình 2. 3:Hình so sánh Thuyết nhu cầu của Maslow và Thuyết ERG của Clayton

Alderfer. ...............................................................................................11

Hình 2. 4: Thuyết ERC của Alderfer .....................................................................12

Hình 2. 5: Sơ đồ chu trình “nhân - quả” của V.Vroom...........................................15

Hình 3. 1: Sơ đồ tổ chức Công ty Bảo hiểm Bưu điện TP.HCM ............................32

Hình 4. 1: Thiết kế nghiên cứu. .............................................................................37

Hình 4. 2: Mô hình nghiên cứu chính thức.............................................................40

Hình 4. 3: Mô hình kết quả các yếu tố tác động đến động lực làm việc của nhân viên

tại Công ty Bảo hiểm Bưu điện TP.HCM .............................................57

Hình 4. 4: Biểu đồ tần số phần dư chuẩn hóa Histogram........................................58

Hình 4. 5: Biểu đồ phần dư chuẩn hóa Normal P-P Plot ........................................59

Hình 4. 6: Biểu đồ Scatter Plot kiểm tra giả định liên hệ tuyến tính .......................60

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

DANH MỤC BẢNG VIẾT TẮT:

PTI: Tổng Công ty Cổ phần Bảo hiểm Bưu điện

PTI HCM: Công ty Bảo hiểm Bưu điện TP.HCM

TP.HCM: Thành phố Hồ Chí Minh

TMCP: Thương mại Cổ phần

P.TGĐ: Phó Tổng Giám đốc

GĐ: Giám đốc

P.GĐ: Phó Giám đốc

KD: Kinh doanh

GT: Gián tiếp

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

1

CHƯƠNG 1: MỞ ĐẦU

Keywords: Động lực, Động lực làm việc, Tổng Công ty Cổ phần Bảo hiểm Bưu

điện (PTI), Công ty Bảo hiểm Bưu điện TP.HCM (PTI TP. HCM)

1.1. Tính cấp thiết của đề tài

Trong một công ty, nguồn nhân lực luôn đóng vai trò quan trọng, đó là yếu

tố quyết định đến sự thành bại trong kinh doanh của công ty đó. Ngày nay, người

lao động không đơn thuần chỉ là người làm công mà còn được nhìn nhận như là tài

sản, nguồn tài nguyên của một doanh nghiệp. Chính vì thế, Andrew Carnegie

(1835-1919) đã nói: “Lấy đi nhân viên của tôi, nhưng để lại nhà máy của tôi, thì

chẳng bao lâu sau cỏ sẽ mọc trong nhà máy. Còn lấy đi nhà máy của tôi, nhưng để

lại nhân viên của tôi, thì chẳng bao lâu sau chúng tôi sẽ có một nhà máy mới tốt

hơn”.

Trong thời kỳ toàn cầu hóa và hội nhập kinh tế, việc cạnh tranh diễn ra một

cách mạnh mẽ và gay gắt, đó là một quy luật tất yếu. Bên cạnh việc cạnh tranh về

sản phẩm, công nghệ, chất lượng dịch vụ thì việc cạnh tranh nguồn nhân lực dẫn

đến chảy máu chất xám cũng đang diễn ra ngày một khốc liệt. Các doanh nghiệp

muốn tồn tại, phát triển trong thời buổi cạnh tranh khốc liệt này, ngoài việc phải

nâng cao năng lực quản trị, quản lý nguồn nhân lực hiệu quả, hiện đại hóa công

nghệ sản xuất, còn phải nâng cao hiệu suất làm việc của nhân viên và tạo sự gắn kết

người tài nhằm ổn định nguồn nhân lực giỏi, giảm giá thành sản phẩm, nâng cao

chất lượng phục vụ khách hàng, chất lượng sản phẩm. Để làm được điều đó, người

lãnh đạo cần phải có giải pháp tạo động lực cho người lao động để khích lệ tinh

thần làm việc của họ, tạo cho họ có sự đam mê làm việc, nghiên cứu đổi mới sáng

tạo, cam kết gắn bó và cống hiến hết mình với công ty

Theo Carter và Shelton (2009), Blumberg và Pringle (1982), hiệu suất làm

việc của nhân viên phụ thuộc đồng thời vào ba yếu tố: Năng lực của cá nhân đó,

nguồn lực để thực thi công việc và động lực làm việc. Theo nghiên cứu của

Farhaan và Arman vào năm 2009: “Nhân viên có động lực thì họ làm việc đạt 80-

90% hiệu suất, tỷ lệ nghỉ việc thấp, nghỉ phép thấp”. Theo nghiên cứu của Kovach

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

2

vào năm 1959 có chỉ rõ: “Vấn đề lớn nhất của quản lý là cảm nhận chính xác các

yếu tố thúc đẩy động lực làm việc của người lao động”

Vì tầm quan trọng của động lực làm việc ảnh hưởng đến hiệu suất lao động

của nhân viên, hiệu quả kinh doanh của công ty, nâng cao mức độ cam kết gắn bó

với công ty nên việc nghiên cứu các yếu tố tác động đến động lực làm việc của

người lao động để tìm ra giải pháp nâng cao động lực làm việc trong bất kỳ một

công ty nào cũng là việc làm hết sức cần thiết.

Công ty Bảo hiểm Bưu điện TP.HCM là đơn vị thành viên của Tổng Công

ty Cổ phần Bảo hiểm Bưu điện, được thành lập vào tháng 11 năm 1998, và là đơn

vị thành viên đầu tiên trong tổng số 46 đơn vị thành viên của Tổng Công ty hiện

nay. Nhiệm vụ và chức năng của công ty là kinh doanh bảo hiểm phi nhân thọ.

Công ty Bảo hiểm Bưu điện TP.HCM luôn là đơn vị dẫn đầu trên toàn hệ thống đối

với hoạt động kinh doanh trong nhiều năm liền kể từ ngày thành lập. Tuy nhiên, kể

từ năm 2015 đơn vị đã rớt xuống vị trí thứ 2, thứ 3 trên Bảng tổng sắp về quy mô

doanh số. Nhiều đơn vị thành viên mới thành lập trong 5 - 10 năm gần đây như

Công ty Bảo hiểm Bưu điện Bến Thành, Công ty Bảo hiểm Bưu Thống Nhất, Công

ty Bảo hiểm Bưu điện Phú Mỹ Hưng, Công ty Bảo hiểm Bưu điện Hà Nội, Công ty

Bảo hiểm Bưu điện Thăng Long,… nhưng có tốc độ tăng trưởng rất cao và đang

sắp đuổi kịp Công ty Bảo hiểm Bưu điện TP. HCM. Năng suất bình quân của người

lao động trên toàn hệ thống của Tổng Công ty, cũng như một số đơn vị thành viên

trong năm 2017 được thể hiện trong Bảng 1.1:

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]