Luận văn thạc sĩ UEH các yếu tố ảnh hưởng đến ý định sử dụng nước sạch của người dân nông thôn tỉnh

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

HẠ CHÍ ĐIỀN

CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN Ý ĐỊNH SỬ DỤNG NƯỚC SẠCH

CỦA NGƯỜI DÂN NÔNG THÔN TRONG TỈNH BẾN TRE

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

Tp. Hồ Chí Minh – Năm 2015

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

HẠ CHÍ ĐIỀN

CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN Ý ĐỊNH SỬ DỤNG NƯỚC SẠCH

CỦA NGƯỜI DÂN NÔNG THÔN TRONG TỈNH BẾN TRE

Chuyên ngành: Chính sách công

Mã số: 60340402

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

Người hướng dẫn khoa học:

PGS.TS. ĐINH PHI HỔ

Tp. Hồ Chí Minh – Năm 2015

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan luận văn này hoàn toàn do tôi thực hiện. Các đoạn trích dẫn

và số liệu sử dụng trong luận văn đều được dẫn nguồn và có độ chính xác cao nhất

trong phạm vi hiểu biết của tôi. Luận văn này không nhất thiết phản ánh quan điểm

của Trường Đại học Kinh tế TP. Hồ Chí Minh.

TP. Hồ Chí Minh, Ngày tháng năm 2015

Tác giả luận văn

Hạ Chí Điền

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

ii

TÓM TẮT LUẬN VĂN

Nước sạch là nhu cầu cơ bản trong cuộc sống hàng ngày của con người và

đang trở thành đòi hỏi bức bách trong bảo vệ sức khoẻ và cả điều kiện sinh hoạt cho

nhân dân cũng như trong sự nghiệp công nghiệp hoá - hiện đại hoá đất nước, chính

vì vậy nhà nước có nhiều chương trình nước sạch và được các tổ chức thế giới hỗ

trợ, tài trợ cho Việt Nam chúng ta như: Ngân hàng thế giới (world bank WB), Ngân

hàng Phát triển châu Á (Asian Development Bank ADB), Dự án Úc tài trợ không

hoàn lại về dự án nước sạch và vệ sinh nông thôn. Tuy nhiên, tỷ lệ sử dụng nước

sạch của người dân còn thấp so với quy định trong tiêu chí nông thôn mới hiện nay

là 50% hộ sử dụng nước sạch, vì thế mục tiêu nghiên cứu là xây dựng mô hình về

các yếu tố ảnh hưởng đến ý định sử dụng nước sạch. Cũng như đo lường mức độ

ảnh hưởng của các yếu tố này đến ý định.

Trên cơ sở lý thuyết về vai trò ý định đối với hành vi và các yếu tố ảnh

hưởng đến ý định sử dụng nước sạch, nghiên cứu đã khảo sát 180 người dân nông

thôn chưa sử dụng nước sạch trong tỉnh Bến Tre, trong đó có 150 người hiểu biết về

nước sạch nhằm xây dựng các yếu tố ảnh hưởng đến ý định sử dụng nước sạch tại

Bến Tre.

Phương pháp phân tích nhân tố đã được sử dụng với 27 biến ban đầu đại diện

cho 5 nhóm nhân tố. qua các bước kiểm định Cronbach’s Alpha, phân tích nhân tố

khám phá đã loại bỏ 6 biến còn 21 biến đại diện cho 5 nhóm nhân tố đó là nhóm

“Nhận thức môi trường”, “Nhận thức kiểm soát hành vi”, “ Sự tiện lợi của nguồn

nước khác”, “ Quy chuẩn chủ quan” và nhân tố “ Sự lợi ích của nước sạch” .

Kết quả hồi quy cho thấy có 4 nhóm nhân tố đều ảnh hưởng đến ý định sử

dụng nước sạch trong đó tác động mạnh nhất là nhân tố Lợi ích nguồn nước khác,

tiếp theo là Nhận thức môi trường, tiếp theo là Nhận thức kiểm soát hành vi và

cuối cùng nhân tố Quy chuẩn chủ quan.

Từ kết quả phân tích trên, nghiên cứu đưa ra những kiến nghị nhằm tăng

Nhận thức môi trường cho thấy yếu tố Nước mặn sâm nhập sâu vào nội đồng, nước

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

iii

mưa ngày càng bị ô nhiễm, nguồn nước ngầm ngày càng cạn kiệt dần, tình trạng

thiếu nước sạch phục vụ cho người dân nông thôn ngày càng nhiều. Đối với Trung

tâm Nước sạch và Vệ sinh môi trường nông thôn nên có chính sách hỗ trợ giá nước,

giá đấu nối đồng hồ cho hộ gia đình chính sách và có hướng đầu tư thêm đường ống

nước vào sâu hơn trong khu dân cư để mọi người đều tiếp cận được nước sạch và có

nhiều chương trình truyền thông nước sạch đến với người dân, về phía tỉnh cần có

những biện pháp nhằm ngăn mặn xâm nhập sâu vào nội đồng và có biện pháp trữ

ngọt vào mùa khô.

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

iv

MỤC LỤC

Trang

LỜI CAM ĐOAN....................................................................................................................i

TÓM TẮT LUẬN VĂN .......................................................................................... ii

MỤC LỤC............................................................................................................... iii

DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, TỪ VIẾT TẮT........................................................ vii

DANH MỤC BẢNG BIỂU .................................................................................. viii

DANH MỤC HÌNH ẢNH ...................................................................................... ix

LỜI CẢM ƠN.................................................................................................................... x

Chương 1: GIỚI THIỆU ....................................................................................... 1

1.1. Vấn đề nghiên cứu ........................................................................................ 1

1.2. Mục tiêu nghiên cứu ..................................................................................... 3

1.3. Câu hỏi nghiên cứu ....................................................................................... 4

1.4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ................................................................ 4

1.4.1. Đối tượng nghiên cứu ............................................................................. 4

1.4.2. Phạm vi nghiên cứu................................................................................. 4

1.5. Phương pháp nghiên cứu .............................................................................. 4

1.6. Cấu trúc luận văn .......................................................................................... 5

Chương 2:TỔNG QUAN TÀI LIỆU VÀ CƠ SỞ LÝ THUYẾT ....................... 6

2.1. Giải thích các khái niệm .............................................................................. 6

2.2. Tổng quan cơ sở lý thuyết............................................................................. 6

2.2.1. Lý thuyết hành vi hợp lý (TRA).............................................................. 6

2.2.2. Lý thuyết hành vi dự định (TPB) ............................................................ 7

2.2.3. Mô hình chấp nhận công nghệ (TAM).................................................... 8

2.2.4. Lý thuyết về cầu(Demand) ..................................................................... 8

2.2.4.1. Các khái niệm................................................................................... 8

2.2.4.2. Tác động của thu nhập tới cầu ......................................................... 9

2.3. Các nghiên cứu liên quan............................................................................ 10

2.4. Mô hình nghiên cứu đề xuất ....................................................................... 11

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

v

2.4.1. Sự hấp dẫn của sản phẩm thay thế ........................................................ 11

2.4.2. Nhận thức về vệ sinh môi trường.......................................................... 12

2.4.3. Các yếu tố về nhân khẩu học................................................................. 12

2.4.4. Mô hình nghiên cứu đề xuất của tác giả ............................................... 13

2.5. Phân tích từng nhân tố trong mô hình đề xuất............................................ 14

2.5.1. Nhận thức hữu ích của nước sạch ......................................................... 14

2.5.2. Sự hấp dẫn sản phẩm thay thế............................................................... 16

2.5.3. Quy chuẩn chủ quan.............................................................................. 17

2.5.4. Nhận thức kiểm soát hành vi (PBC) ..................................................... 18

2.5.5. Nhận thức môi trường ........................................................................... 18

2.5.6. Truyền thông nước sạch........................................................................ 20

2.5.7. Ý định sử dụng nước sạch (nước máy) ................................................. 21

Chương 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ................................................... 27

3.1. Thiết kế nghiên cứu .................................................................................... 27

3.2. Xây dựng thang đo ..................................................................................... 28

3.3. Bảng hỏi phỏng vấn, điều tra ...................................................................... 29

3.4. Phương pháp lấy mẫu, thu thập dữ liệu ...................................................... 29

3.5. Thông tin về mẫu thu thập số liệu nghiên cứu............................................ 29

Chương 4: PHÂN TÍCH DỮ LIỆU.................................................................... 30

4.1. Điều kiện tự nhiên....................................................................................... 30

4.2. Tài nguyên thiên nhiên................................................................................ 30

4.3. Phân tích thống kê mô tả............................................................................. 31

4.3.1. Thống kê mô tả và tần số về đặc trưng của cá nhân được khảo sát...... 31

4.3.2. Thống kê mô tả và tần số về đặc trưng có liên quan nước sạch.............33

4.4. Phân tích độ tin cậy..................................................................................... 34

4.5. Phân tích nhân tố khám phá ....................................................................... 35

4.5.1. Mô tả thang đo đo lường và số biến quan sát ...................................... 35

4.5.2. Kết quả phân tích nhân tố khám phá (EFA)......................................... 35

4.5.3. Kết quả của mô hình EFA.................................................................... 37

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

vi

4.5.4. Các giả thuyết nghiên cứu sau khi phân tích EFA................................40

4.6. Phân tích hồi quy đa biến............................................................................ 40

4.6.1. Xây dựng mô hình hồi quy.................................................................... 40

4.6.2. Phân tích các kiểm định ........................................................................ 41

4.6.2.1. Kiểm định mức độ phù hợp của mô hình........................................ 41

4.6.2.2. Kiểm định hệ số hồi quy.................................................................. 42

4.6.2.3. Kiểm định phương sai phần dư không đổi ...................................... 42

4.6.3. Nhận xét kết quả hồi quy ...................................................................... 44

4.6.3.1. Hệ số hồi quy chưa chưa chuẩn hoá................................................ 44

4.6.3.2. Hệ số hồi quy chưa chuẩn hoá......................................................... 44

Chương 5: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ.......................................................... 46

5.1. Kết luận và đóng góp đề tài ........................................................................ 46

5.1.1. Kết luận ................................................................................................. 46

5.1.2. Đóng góp của đề tài............................................................................... 46

5.2. Kiến nghị chính sách .................................................................................. 47

5.3. Các hạn chế và hướng nhiên cứu của đề tài................................................ 49

TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................... 50

PHỤ LỤC ..........................................................................................................54

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

vii

DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, TỪ VIẾT TẮT

TRA Theory of Reasoned Action

TPB Theory of Planned Behavior

NS-VSMTNT Nước sạch – vệ sinh môi trường nông thôn

EFA Exploratory Factor Analysis

Sig Significance

IT intent

BĐKH Biến đổi khí hậu

ĐBSCL Đồng bằng sông Cửu Long

Unicef United Nations Children's Fund

KMO Kaiser – Meyer- Olkin measure

UBND Uỷ ban nhân dân

TAM Technology Acceptance Model

PBC Perceived Behavirol Control

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]