Luận văn thạc sĩ UEH các yếu tố ảnh hưởng đến sự hữu hiệu của hệ thống kiểm soát nội bộ tại các

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH

----------o0o----------

NGUYỄN THỊ PHƯƠNG DUNG

CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SỰ HỮU HIỆU CỦA HỆ

THỐNG KIỂM SOÁT NỘI BỘ TẠI CÁC DOANH NGHIỆP

CÓ VỐN ĐẦU TƯ NƯỚC NGOÀI TRONG KHU CHẾ XUẤT

LINH TRUNG I

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

TP. Hồ Chí Minh – Năm 2016

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH

----------o0o----------

NGUYỄN THỊ PHƯƠNG DUNG

CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SỰ HỮU HIỆU CỦA HỆ

THỐNG KIỂM SOÁT NỘI BỘ TẠI CÁC DOANH NGHIỆP

CÓ VỐN ĐẦU TƯ NƯỚC NGOÀI TRONG KHU CHẾ XUẤT

LINH TRUNG I

Chuyên ngành : Kế toán

Mã số : 60340301

LUẬN VĂN THẠC SĨ

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. VÕ VĂN NHỊ

TP. Hồ Chí Minh, tháng 10 năm 2016

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết quả

nêu trong luận văn là trung thực và chưa từng được ai công bố trong bất kỳ một

công trình nào

Tác giả luận văn

Nguyễn Thị Phương Dung

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

LỜI CÁM ƠN

Tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành đến PGS.TS Võ Văn Nhị,

người hướng dẫn khoa học, đã nhiệt tình hướng dẫn, động viên và hỗ trợ tác giả

trong suốt quá trình thực hiện đề tài nghiên cứu

Tác giả bày tỏ lòng cảm ơn chân thành đến đồng nghiệp, bạn bè đã chia

sẻ, giúp đỡ tác giả hoàn tất luận văn này

Tác giả luận văn

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

i

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

AAA : American Accounting Association

BCTC : Báo cáo tài chính

COSO : Committed Of Sponsoring Oganization

COBIT : Control Objective For Information and Related Technology

DN : Doanh nghiệp

ĐG : Đánh giá rủi ro

FEI : Financial Executives Institute

FDI : Foreign Direct Investment (Đầu tư trực tiếp nước ngoài)

GS : Giám sát

HĐQT : Hội đồng quản trị

IMA : Institute of Management Accountants

IIA : The Institute of Internal Auditors

KSNB : Kiểm soát nội bộ

KCX : Khu chế xuất

KTV : Kiểm toán viên

KS : Kiểm soát

MT : Môi trường kiểm soát

QTRR : Quản trị rủi ro

QT : Quản trị

TT : Thông tin và truyền thông

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

ii

DANH MỤC BẢNG BIỂU

Bảng 4.1 : Đánh giá độ tin cậy thang đo Môi trường kiểm soát.............................. 45

Bảng 4.2 : Đánh giá độ tin cậy thang đo đánh giá rủi ro ......................................... 46

Bảng 4.3: Đánh giá độ tin cậy thang đo hoạt động kiểm soát ................................. 47

Bảng 4.4: Đánh giá độ tin cậy thang đo thông tin và truyền thông`........................ 47

Bảng 4.5: Đánh giá độ tin cậy thang đo giám sát .................................................... 48

Bảng 4.6: Đánh giá độ tin cậy thang đo kiểm soát nội bộ ....................................... 49

Bảng 4.7: Kiểm định điều kiện thực hiện của EFA ................................................. 50

Bảng 4.8: Bảng ma trận nhân tố sau khi xoay ......................................................... 52

Bảng 4.9: Kiểm định điều kiện thực hiện của EFA ................................................. 54

Bảng 4.10: Ma trận tương quan giữa biến phụ thuộc và các biến độc lập............... 55

Bảng 4.11a: Tóm tắt mô hình với biến phụ thuộc là kiểm soát nội bộ .................... 56

Bảng 4.11b: Phân tích ANOVA- Độ tin cậy của mô hình....................................... 56

Bảng 4.12: Bảng kết quả các trọng số hồi quy......................................................... 57

Bảng 4.13: Bảng kiểm định giả định phương sai của sai số .................................... 57

Bảng 4.14: Tóm tắt kết quả kiểm định các giả thuyết.............................................. 61

Bảng 4.15: : Bảng xắp sếp thứ tự quan trọng theo hệ số Beta của các nhân tố ....... 65

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

iii

DANH MỤC HÌNH VẼ

Hình 2.1: Mô hình hệ thống kiểm soát nội bộ theo COSO.........................................24

Hình 3.1: Sơ đồ thiết kế nghiên cứu............................................................................31

Hình 4.1: Đồ thị phân tán giữa giá trị dự đoán và phần dư từ hồi qui........................58

Hình 4.2: Đồ thị P-P Plot của phần dư – đã chuẩn hóa...............................................59

Hình 4.3: Đồ thị Histogram của phần dư – đã chuẩn hóa ...........................................59

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

iv

MỤC LỤC

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT.......................................................................... i

DANH MỤC BẢNG BIỂU ...................................................................................... ii

DANH MỤC HÌNH VẼ .......................................................................................... iii

MỤC LỤC................................................................................................................ iv

MỞ ĐẦU ....................................................................................................................1

1. Tính cấp thiết của đề tài....................................................................................1

2. Mục tiêu nghiên cứu ...........................................................................................2

3. Câu hỏi nghiên cứu..............................................................................................2

4. Đối tuợng và phạm vi nghiên cứu .......................................................................2

5. Phương pháp nghiên cứu ....................................................................................3

6. Đóng góp của nghiên cứu ....................................................................................3

7. Kết cấu của luận văn............................................................................................4

CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU .........................................................4

1.1 Các nghiên cứu trong nước................................................................................5

1.2 Các nghiên cứu nước ngoài ...............................................................................7

1.3 Nhận xét tổng quan các nghiên cứu...................................................................9

CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT ......................................................................11

2.1. Tổng quan về kiểm soát nội bộ.......................................................................11

2.1.1 Khái niệm về KSNB..................................................................................11

2.1.2. Lịch sử hình thành và phát triển của hệ thống kiểm soát nội bộ..............12

2.1.3. Các thành phần cấu thành hệ thống kiểm soát nội bộ theo Coso 2013....16

2.2 Những lợi ích và hạn chế tiềm tàng của hệ thống KSNB................................24

2.2.1 Những lợi ích của hệ thống KSNB............................................................24

2.2.2 Những hạn chế của hệ thống KSNB .........................................................25

2.3 Đặc điểm hoạt động của các DN có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài ảnh

hưởng đến hệ thống KSNB....................................................................................26

2.3.1 Khái niệm về doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài ..............26

2.3.2 Đặc điểm của doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài ảnh

hưởng đến hệ thống KSNB ................................................................................27

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

v

CHUƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ..................................................29

3.1 Phương pháp nghiên cứu .................................................................................30

3.2 Khung nghiên cứu của luận văn ......................................................................30

3.3 Thiết kế nghiên cứu ........................................................................................32

3.3.1 Xây dựng thang đo ....................................................................................32

3.3.2 Xây dựng giả thuyết về các yếu tố của hệ thống KSNB ảnh hưởng tới

hoạt động của các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài trong KCX Linh

Trung I................................................................................................................36

3.3.3 Mô hình hồi quy các yếu tố của hệ thống KSNB ảnh hưởng tới hoạt

động của các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài trong KCX Linh Trung

I...........................................................................................................................38

3.3.4 Mô tả dữ liệu và phương pháp thu thập dữ liệu ........................................41

CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ BÀN LUẬN.................................43

4.1 Giới thiệu chung về doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài tại

Việt Nam và tại khu chế xuất Linh Trung I...........................................................43

4.1.1 Cơ sở pháp lý............................................................................................43

4.1.2 Giới thiệu tổng quát các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài trong

KCX Linh Trung I..............................................................................................37

4.2 Khảo sát thực trạng hệ thống KSNB tại các doanh nghiệp có vốn đầu tư

trực tiếp nước ngoài tại khu chế xuất Linh Trung I...............................................44

4.3 Kết quả nghiên cứu các yếu tố của hệ thống KSNB tại các doanh nghiệp

có vốn đầu tư nước ngoài trong KCX Linh Trung I..............................................45

4.3.1 Đánh giá độ tin cậy của thang đo bằng hệ số Crobach’s Alpha...............45

4.3.2 Đánh giá giá trị thang đo - phân tích nhân tố khám phá EFA...................49

4.3.3 Kiểm định tương quan...............................................................................55

4.3.4 Kiểm định phương sai ANOVA................................................................55

4.3.5 Kiểm tra các giả định mô hình hồi quy bội...............................................57

4.3.6 Kiểm tra giả định không có mối tương quan giữa các biến độc lập

(Hiện tượng đa cộng tuyến)................................................................................60

4.3.7 Mô hình hồi quy chính thức các yếu tố của hệ thống kiểm soát nội bộ

ảnh hưởng tới hoạt động kiểm soát nội bộ .........................................................60

CHUƠNG 5: KẾT LUẬN, GIẢI PHÁP VÀ KIẾN NGHỊ..................................63

5.1 Kết luận............................................................................................................63

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

vi

5.2 Các giải pháp hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ tại các doanh nghiệp có

vốn đầu tư nước ngoài trong khu chế xuất Linh Trung I.......................................65

5.2.1 Giải pháp liên quan đến nhân tố rủi ro ......................................................65

5.2.2 Giải pháp liên quan đến môi trường kiểm soát .........................................67

5.2.3 Giải pháp liên quan đến thông tin và truyền thông ...................................70

5.2.4 Giải pháp liên quan đến giám sát ..............................................................70

5.2.5 Giải pháp liên quan đến hoạt động kiểm soát ...........................................71

5.3 Kiến nghị hỗ trợ nhằm hoàn thiện Hệ thống KSNB........................................72

5.3.1 Đối với Nhà nước ......................................................................................72

5.3.2 Đối với các DN có vốn đầu tư nước ngoài tại KCX Linh Trung I............76

5.4 Các hạn chế và phương hướng nghiên cứu tiếp theo.......................................82

KẾT LUẬN CHUNG ..............................................................................................83

TÀI LIỆU THAM KHẢO ..........................................................................................

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]

1

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Việt Nam đã chính thức trở thành thành viên thứ 150 của tổ chức thương mại

thế giới WTO (World Trade Organization) vào ngày 11/01/2007. Sự kiện này đã

mở ra cơ hội mới cho sự phát triển của đất nước và đặt ra nhiều thách thức cần

phải vượt qua. Cùng với sự phát triển của các doanh nghiệp Việt Nam nói riêng

và nền kinh tế Việt Nam nói chung, các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài

đóng vai trò hết sức quan trọng và là nguồn lực to lớn thúc đẩy nhanh tiến trình

hội nhập kinh tế thế giới, đặc biệt là đối với các nước đang phát triển

Trong bất kỳ tổ chức nào cũng đều có hai hệ thống chạy song song. Hệ thống

thứ nhất là hệ thống đáp ứng yêu cầu kinh doanh gồm các phòng ban chức năng,

quy trình thủ tục, các công việc cần thiết để phục vụ cho nhu cầu kinh doanh của

tổ chức. Tuy nhiên, bất kỳ công việc kinh doanh nào ở trên cũng đều đối diện với

những nguy cơ, sự cố hay rủi ro tác động làm ảnh hưởng đến khả năng hoàn

thành mục tiêu của công việc đó. Vì vậy, hệ thống thứ hai được xây dựng nhằm

thiết lập các biện pháp, chính sách, thủ tục, chức năng, thẩm quyền của những

người có liên quan nhằm giảm rủi ro cho hệ thống thứ nhất và đạt được mục tiêu

của tổ chức. Chính vì điều này, hệ thống KSNB cần được tích hợp vào hoạt động

của tổ chức và được phát triển không ngừng

Thực tế cho thấy, phương pháp quản lý của một số DN tại khu chế xuất Linh

Trung I còn lỏng lẻo. Nâng cao mức độ hữu hiệu của hệ thống KSNB được xem

như là phương tiện sống còn của DN trong việc giảm bớt nguy cơ rủi ro tiềm ẩn

trong kinh doanh, bảo vệ tài sản của đơn vị, đảm bảo tính chính xác của thông tin

trên BCTC, tuân thủ các quy định, sử dụng tối ưu các nguồn lực và bảo vệ quyền

lợi của nhà đầu tư

Ngoài ra, các DN nói chung và các DN tại khu chế xuất Linh Trung I nói

riêng hoạt động trong điều kiện, môi trường và rủi ro kinh doanh luôn thay đổi

nên hệ thống kiểm soát nội bộ cũng cần phải vận động biến đổi theo. Những yếu

tố có thể tác động đến việc kiểm soát như: Môi trường kiểm soát; Đánh giá độ rủi

ro; Hoạt động kiểm soát; Thông tin truyền thông và Giám sát kiểm tra. Do đó,

việc nghiên cứu tác động của các yếu tố này nhằm hoàn thiện hệ thống kiểm soát

LUAN VAN CHAT LUONG download : add [email protected]