Luận văn thạc sĩ UEB năng lực lãnh đạo trong các doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn hà nội

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ

---------------------

NGUYỄN DUY TRIỂN

NĂNG LỰC LÃNH ĐẠO TRONG CÁC DOANH NGHIỆP

NHỎ VÀ VỪA TRÊN ĐỊA BÀN HÀ NỘI

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN TRỊ KINH DOANH

CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG THỰC HÀNH

Hà Nội – 2015

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ

---------------------

NGUYỄN DUY TRIỂN

NĂNG LỰC LÃNH ĐẠO TRONG CÁC DOANH NGHIỆP

NHỎ VÀ VỪA TRÊN ĐỊA BÀN HÀ NỘI

Chuyên ngành: Quản trị kinh doanh

Mã số: 60 34 01 02

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN TRỊ KINH DOANH

CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG THỰC HÀNH

NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. TRẦ

N HÙNG

Hà Nội – 2015

CAM KẾT

Tôi xin cam kết nội dung của khóa luận này chƣa đƣợc nộp cho bấy kỳ một

chƣơng trình cấp bằng cao học nào cũng nhƣ bất kỳ một chƣơng trình đào tạo bằng

cấp nào khác.

Tôi cũng xin cam kết thêm rằng khóa luận này là lỗ lực cá nhân của tôi. Các

kết quả phân tích, kết luận trong khóa luận này (ngoài các phần đƣợc trích dẫn) đều

là kết quả làm việc của cá nhân tôi.

LỜI CẢM ƠN

Sau một thời gian tham gia chƣơng trình đào tạo cao học quản trị kinh doanh

do Trƣờng đại học Kinh tế - Đại học quốc gia tổ chức tôi cảm thấy mình đã thu

nhận đƣợc nhiều kiến thức bổ ích về nhiều lĩnh vực khác nhau trong quản trị kinh

doanh nói chung và quản trị doanh nghiệp nói riêng. Tôi xin bầy tỏ lòng biết hơn

sâu sắc đối với các nhà lãnh đạo, quản lý cũng nhƣ các cán bộ công nhân viên của

Trƣờng Đại học Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội.

Tôi cũng xin dành tặng lời cám ơn chân thành và sâu sắc nhất tới thầy giáo

hƣớng dẫn khoa học PGS.TS Trần Hùng là ngƣời đã nhiệt tình, ân cần chỉ bảo tôi

trong suốt quá trình nghiên cứu hoàn thiện luận văn. Chắc chắn bài luận văn của tôi

sẽ không thể hoàn thành nếu không có sự giúp đỡ hết sức tận tình quí báu cũng nhƣ

những chỉ bảo vô cùng thiết thực và có giá trị của thầy.

Tôi cũng xin dành tặng lời cám ơn chân thành và sâu sắc nhất đến các nhà

lãnh đạo doanh nghiệp nhỏ và vừa, những ngƣời đã giúp đỡ tôi hết sức nhiệt tình và

vô tƣ trong việc thu thập số liệu và nắm bắt thông tin bằng cách dành nhiều thời

gian và tâm sức để hoàn thành các biểu mẫu phiếu điều tra với rất nhiều câu hỏi và

đã dành nhiều thời gian để đón tiếp và trả lời các câu hỏi khảo sát của tôi.

Đặc biệt, tôi xin dành tặng tình cảm thành kính cũng nhƣ sự biết ơn sâu sắc

với các thành viên trong gia đình yêu quí của tôi, những ngƣời đã chịu nhiều hy

sinh và vất vả để tôi có đƣợc thành công nhƣ ngày hôm nay.

Xin chân thành cảm ơn !

TÓM TẮT

Luâṇ văn nghiên cƣƣ́u năng l ực lãnh đạo trong các doanh nghiệp nhỏ và vừa

trên địa bàn Hà Nội. Số liệu nghiên cứu của các năm 2008 đến năm 2014. Mục đích

chỉ ra bản chất của năng lực lãnh đạo và tìm giải pháp nâng cao năng lực lãnh đạo

trong các doanh ngiệp nhỏ và vừa trên địa bàn Hà Nội.

Chƣơng một trình bày tổng quan tình hình nghiên cứu trƣớc đây, cơ sở lý luận

về phát triển năng lực lãnh đạo trong doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn Hà Nội.

Chƣơng hai học viên xây dựng mô hình nghiên cứu và phát triển các giải

thuyết, từ đó trình bày các vấn đề liên quan đến phƣơng pháp nghiên cứu, thang đo

để kiểm định các giả thuyết đề ra. Chƣơng này gồm các phần nhƣ sau: (1) Xây

dựng mô hình nghiên cứu và phát triển các giả thuyết. (2) Phƣơng pháp nghiên cứu.

(3) Phƣơng pháp thu thập dữ liệu từ việc chọn mẫu, cách tiến hành điều tra đến thu

thập và xử lý số liệu.

Chƣơng 3 trình bày thực trạng năng lực lãnh đạo trong các doanh nghiệp nhỏ

và vừa trên địa bàn Hà Nội thông qua phân tích và kiểm nghiệm mô hình nghiên

cứu kết quả điều tra thu dƣợc. Nội dung gồm ba phần chính: (1) Thực trạng doanh

nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn Hà Nội; (2) Thực trạng năng lực lãnh đạo trong các

doanh nghiệp vừa và nhỏ trên địa bàn Hà Nội, và (3) là kết quả kiểm định giả thuyết

nghiên cứu. Từ đó thông qua những con số cụ thể phản ánh thực trạng tình hình

năng lực lãnh đạo ảnh ảnh hƣởng đến kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh nhƣ

thế nào để có cơ sở đƣa ra những giải pháp nâng cao năng lực lãnh đạo trong doanh

nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn Hà Nội ở chƣơng tiếp theo.

Chƣơng 4, sau khi nghiên cứu, tác giả đã đƣa ra môṭsố giải pháp nâng cao

năng lực lãnh đạo trong doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn Hà Nội nhằm nâng

cao kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh.

Từ khóa: Năng lực lãnh đạo,lãnh đạo, năng lực,doanh nghiệp nhỏ và vừa.

MỤC LỤC

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT.........................................................................i

DANH MỤC BẢNG.................................................................................................ii

DANH MUCC̣ CÁC HÌNH VE.................................................................................iii

PHẦ

N MỞ ĐẦU.......................................................................................................1

Chƣơng 1: TỔ

NG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN C ỨU VÀCƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ

NĂNG LỰC LÃNH ĐẠO TRONG DOANH NGHIÊPC̣ V ỪA VÀNHỎ TRÊN ĐI Ạ

BÀN HÀ NỘI...........................................................................................................5

1.1. Tổng quan tinh̀

hinh̀

nghiên cứu......................................................................5

1.1.1. Tình hình nghiên cứu trong nước............................................................5

1.1.2. Tình hình nghiên cứu nước ngoài...........................................................6

1.2. Doanh nghiêpC̣ nhỏvàvừa (DNN&V)...............................................................9

1.2.1. Khái niệm về DNN&V..........................................................................10

1.2.2. Vai tròcủa doanh nghiêpp̣ nhỏvà vừa đối với nền kinh tế.......................11

1.3. Cơ sở lý luận vềnăng lực lanhh̃ đaọ................................................................12

1.3.1. Khái niệm về lãnh đạo..........................................................................13

1.3.2. Năng lực lãnh đao................................................................................15

1.3.3. Các yếu tố cấu thành năng lực lãnh đao..............................................19

1.3.4. Phát triển năng lực lãnh đao................................................................36

Chƣơng 2: PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU........................................................38

2.1. Xây dựng mô hinh̀

nghiên cứu 3 nhóm yếu tốcấu thành năng lực lanhh̃ đaọ . 38

2.2. Phƣơng pháp nghiên cứu..............................................................................39

2.3. Phƣơng pháp thu thâpC̣ sốliêụ........................................................................40

2.3.1. Sốliêụ sơ cấp.........................................................................................40

2.3.2. Thông tin thứ cấp..................................................................................40

2.3.3. Thiết kế mẫu – chon mẫu......................................................................41

Chƣơng 3: THỰC TRANGC̣ NĂNG L ỰC LÃNH ĐAỌ TRONG CÁC DOANH

NGHIÊPC̣ NHỎ VÀVỪA TRÊN ĐIẠ BÀN HÀNÔI...............................................42

3.1. Thực trạng DNN&V trên địa bàn Hà Nội.....................................................42

3.1.1. Tổng quan về DNN&V trên địa bàn Hà Nội.........................................42

3.1.2. Đặc trưng của DNN&V trên địa bàn Hà Nội........................................44

3.2. Thực trangC̣ năng lực lãnh đạo trong các DNN&V trên điạ bàn HàNôị..........45

3.2.1. Thực trangp̣ kiến thức chung vềlãnh đao trong các DNN &V trên điạ bàn

Hà Nội......................................................................................................46

3.2.2. Thực trangp̣ kỹ năng của lãnh đao các DNN&V trên điạ bàn Hà Nôị....49

3.2.3. Thực trạng tố chất, hành vi, thái độ của lãnh đạo các DNN&V trên địa

bàn Hà Nội...............................................................................................56

3.3. Kết luâṇ rút ra từ kết quảxử lý số liệu điều tra bằng SPSS............................58

3.3.1. Độ tin cậy (reliability)..........................................................................58

3.3.2. Phân tích nhân tố (factor).....................................................................58

3.3.3. Kiểm định giả thuyết nghiên cứu..........................................................60

Chƣơng 4: GIẢI PHÁP NÂNG CAO NĂNG L ỰC LÃNH ĐAỌ CỦA CÁC LÃNH

ĐAỌ DOANH NGHIÊPC̣ NHỎ VÀVỪA TRÊN ĐIẠ BÀN HÀNÔI......................63

4.1. Sự cần thiết phải nâng cao năng l ực lanhh̃ đaọ của lãnh đạo các doanh nghiệp

nhỏ và vừa trên điạ bàn HàNôị.......................................................................63

4.2. Các giải pháp nâng cao năng l ực lanhh̃ đaọ của lanhh̃ đaọ các doanh nghiêpC̣ nhỏ

và vừa trên điạ bàn HàNội..............................................................................63

4.2.1. Nhóm giải pháp nâng cao trình độ kiến thức cho lãnh đao..................64

4.2.2. Nhóm giải pháp phát triển kỹ năng lãnh đạo........................................65

4.2.3. Nhóm giải pháp rèn luyện tố chất, hành vi, thái độ tích cực.................69

KÊƣ́

T LUÂN.............................................................................................................70

TÀI LIỆU THAM KHẢO.......................................................................................72

PHỤ LỤC

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

STT Ký hiệu

1 APEC

2 CIEM

3 CTHĐQT

4 DN

5 DNN&V

6 GDP

7 GĐ

8 KD

9 NLLĐ

19 QTKD

11 TGĐ

i

DANH MỤC BẢNG

STT Bảng

1 Bảng 1.1

2 Bảng 1.2

3 Bảng 1.3

4 Bảng 3.1

5 Bảng 3.2

6 Bảng 3.3

7 Bảng 3.4

8 Bảng 3.5

9 Bảng 3.6

10 Bảng 3.7

11 Bảng 3.8

12 Bảng 3.9

13 Bảng 3.10

14 Bảng 3.11

ii

DANH MUCC̣ CÁC HÌNH VE

STT

1 Hình 1.1

2 Hình 1.2

3 Hình 1.3

4 Hình 1.4

5 Hình 1.5

6 Hình 1.6

7 Hình 1.7

8 Hình 1.8

9 Hình 2.1

10 Hình 2.2

iii

PHẦ

N MỞĐẦ

U

1. Về tính cấp thiết của đề tài

Năng lực lãnh đạo từ lâu đã trở thành đề tài nóng hổi thu hút sự quan tâm

không chỉ của những học giả, các nhà nghiên cứu mà còn thu hút đƣợc sự quan tâm

của các nhà doanh nghiệp. Thực tế đã chỉ ra rằng năng lực lãnh đạo của ngƣời đứng

đầu là nhân tố quyết định thành công của tổ chức, doanh nghiệp. Theo học giả Gary

Yuki (2002) thì “Lãnh đạo là quá trình gây ảnh hƣởng mang tính xã hội nhằm tìm

kiếm sự tham gia tự nguyện của cấp dƣới trong việc thực thi mục tiêu, xứ mệnh”.

Chính vì vậy, chỉ có thểnói rằng các tổ chức, doanh nghiệp sẽ không thể thành công

nếu không có các nhà lãnh đạo thực thụ.

Một nhà lãnh đạo thực thụ cần có đủ năng lực đƣa mọi ngƣời lên cùng một

con thuyền, đi cùng về một hƣớng và chèo cùng một nhịp. Năng lực lãnh đạo chính

là việc tổng hợp các kiến thức, kỹ năng, kinh nghiệm, hành vi, thái độ nhằm biến tổ

chức, doanh nghiệp thành một khối kết dính, thống nhất đảm bảo cạnh tranh thành

công trên thị trƣờng.

Phạm vi của khoa học về năng lực lãnh đạo với số lƣ ợng các nghiên cứu lên

đến 8000, điều này đƣơcC̣ tricƣ́

h dâñ trong cuốn sách cótƣạ đề Bass & Stogdill’s

Hanbook of Leadership: Theory, Research & Manager Applications (Bass:B.M, 1990).

Jonh Kotter (1978) cho rằng lãnh đạo trong kỷ nguyên mới hiện đại cần có

đủ năng lực tạo ra tầm nhìn, truyền đạt tầm nhìn, lập chiến lƣợc, quản trị sự thay

đổi, xây dựng văn hóa doanh nghiệp đặc sắc hơn. Lãnh đạo trong điều kiện mới cần

có đủ năng lực khơi dậy niềm đam mê, sự nhiệt huyết của nhân viên và tạo tính gắn

kết giữa nhân viên và doanh nghiệp.

Doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNN&V) đóng một vai trò hết sức quan trọng

trong nền kinh tế. Hàng năm khu vực kinh tế này đóng góp một phần đáng kể cho

GDP của thành phố Hà Nội.

Năng lực lãnh đạo đóng vai trò quan trọng đối với sự phát triển của tổ chức,

đặc biệt là đối với các doanh nghiệp nhỏ và vừa. Trong khi đó chƣa có một công

1

trình khoa học nào nghiên cứu về năng lực lãnh đạo trong các doanh nghiệp nhỏ và

vừa trên địa bàn Hà Nội. Đề tài “Năng lực lãnh đạo trong các doanh nghiệp nhỏ và

vừa trên địa bàn Hà Nội” nhằm sáng tỏ bản chất của năng lực lãnh đạo, cấu thành

năng lực lãnh đạo, cách phát triển năng lực lãnh đạo. Kết quả nghiên cứu sẽ làm cơ

sở để các nhà lãnh đạo doanh nghiệp nhỏ và vừa tham khảo và vận dụng vào điều

kiện thực tiễn.

2. Các câu hỏi nghiên cứu

 Năng lực lãnh đạo là gì?

 Các yếu tố cấu thành năng lực lãnh đạo trong DNN&V trên địa bàn Hà Nội?

 Thực trạng năng lực lãnh đạo trong DNN&V trên địa bàn Hà Nội nhƣ thế nào?

 Làm thế nào để phát triển năng lực lãnh đạo trong DNN&V trên địa bàn Hà Nội?

3. Mục đích và ý nghĩa nghiên cứu đềtài

 Mục đích nghiên cứu : đƣa ra các giải pháp cu C̣thểđểphát triển năng

lƣcC̣ lanhh̃ đaọ trong DNN&V trên điạ bàn HàNôị.

 Nhiêṃ vu:C̣

 Hệ thống hóa các quan điểm, cách tiếp cận và làm rõ bản chất của

năng lực lãnh đạo.

 Làm rõ đặc thù của loại hình DNN&V cũng nhƣ tầm quan trọng của

lãnh

đạo và năng lực lãnh đạo trong khu vƣcC̣ doanh nghiêpC̣ này.

 Làm rõ m ối quan hệ thực tại giữa năng lực lãnh đạo của lãnh đạo

doanh nghiệp nhỏ và vừa với hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh của

các doanh nghiệp.

 Làm rõ mối quan hệ nội tại của giữa các bộ phận cấu thành của năng

lực lãnh đạo nhƣ: kiến thức; kỹ năng; tố chất, hành vi.

 Nhận dạng những nhân tố cơ bản, chính yếu quyết định năng lực

lãnh

đạo của các lãnh đạo doanh nghiệp.

Tƣ̀ kết quảnghiên cƣƣ́u đ ề xuất một số kiến nghị nhằm cải thiện, phát triển

năng lực lãnh đạo của các lãnh đạo doanh nghiệp nhỏ và vừa trên điạ bàn HàNôị.