Luận văn thạc sĩ UEB nâng cao hiệu quả quản lý thu, nộp thuế xuất – nhập khẩu bằng phương thức điện

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ

---------------------

PHÍ CẨM TÚ

NÂNG CAO HIỆU QUẢ QUẢN LÝ THU,

NỘP THUẾ XUẤT - NHẬP KHẨU BẰNG

PHƢƠNG THỨC ĐIỆN TỬ QUA HỆ

THỐNG NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI

LUẬN VĂN THẠC SĨ TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG

CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG NGHIÊN CỨU

Hà Nội – 2018

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ

---------------------

PHÍ CẨM TÚ

NÂNG CAO HIỆU QUẢ QUẢN LÝ THU, NỘP THUẾ

XUẤT - NHẬP KHẨU BẰNG PHƢƠNG THỨC ĐIỆN

TỬ QUA HỆ THỐNG NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI

Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng

Mã số: 60 34 02 01

LUẬN VĂN THẠC SĨ TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG

CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG NGHIÊN CỨU

NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. ĐINH XUÂN CƢỜNG

XÁC NHẬN CỦA XÁC NHẬN CỦA CHỦ TỊCH HĐ

CÁN BỘ HƢỚNG DẪN CHẤM LUẬN VĂN

Hà Nội - 2018

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan luận văn này là kết quả nghiên cứu của riêng tôi, chƣa đƣợc

công bố trong bất cứ một công trình nghiên cứu nào của ngƣời khác. Việc sử dụng kết

quả, trích dẫn tài liệu của ngƣời khác đảm bảo theo đúng các quy định. Các nội dung

trích dẫn và tham khảo các tài liệu, sách báo, thông tin đƣợc đăng tải trên các tác phẩm,

tạp chí và trang web theo danh mục tài liệu tham khảo của luận văn.

Hà Nội, ngày tháng năm 2018

Tác giả luận văn

Phí Cẩm Tú

LỜI CẢM ƠN

Tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc tới: Đại học Kinh tế - Đại học Quốc gia, Tổng

cục Hải quan đã tạo điều kiện giúp đỡ để tôi hoàn thành luận văn này.

Tôi xin cảm ơn các thầy cô giáo của trƣờng Đại học Kinh tế - Đại học Quốc

gia Hà Nội đã tận tình giảng dạy và giúp đỡ cho tôi trong quá trình học tập và

nghiên cứu, trang bị cho tôi những kiến thức quý giá và phƣơng pháp nghiên cứu

khoa học để hoàn thành đƣợc luận văn này.

Tôi xin bày tỏ sự biết ơn tới TS. Đinh Xuân Cƣờng đã trực tiếp hƣớng dẫn,

tận tình chỉ bảo, giúp đỡ tôi trong suốt quá trình thực hiện luận văn. Thầy đã giúp

tôi có khả năng tổng hợp những cơ sở lý luận, những kiến thức thực tiễn quản lý và

phƣơng pháp nghiên cứu khoa học đồng thời góp ý, chỉ bảo trong việc định hƣớng

và hoàn thiện luận văn.

Tôi xin cảm ơn các các Anh, chị lãnh đạo, đồng nghiệp tại Tổng cục Hải

quan và gia đình tôi đã giúp đỡ, góp ý, động viên tôi trong suốt quá trình học tập và

nghiên cứu.

Mặc dù đã cố gắng, nỗ lực tìm tòi, nghiên cứu để hoàn thiện luận văn, tuy

nhiên với vốn kiến thức và kinh nghiệm của bản thân còn hạn chế nên luận văn

không tránh khỏi những thiếu sót. Kính mong nhận đuợc những ý kiến đóng góp

của các thầy cô và bạn đọc để luận văn đƣợc hoàn thiện hơn.

Xin trân trọng cảm ơn.

MỤC LỤC

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT............................................................................i

DANH MỤC CÁC BẢNG........................................................................................ii

DANH MỤC HÌNH.................................................................................................iii

MỞ ĐẦU...................................................................................................................1

CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CÔNG

TÁC QUẢN LÝ THU NỘP THUẾ XUẤT – NHẬP KHẨU....................................6

1.1 Tổng quan nghiên cứu.....................................................................................6

1.1.1 Tình hình nghiên cứu trong nước.............................................................6

1.1.2 Tình hình nghiên cứu ngoài nước............................................................7

1.2. Những vấn đề cơ bản về thuế xuất khẩu, nhập khẩu hàng hoá.......................8

1.2.1. Đặc điểm thuế đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu..........................8

1.2.2. Vai trò của thuế đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu......................10

1.3. Cơ sở lý luận cơ bản về công tác quản lý thu nộp thuế xuất khẩu, nhập khẩu

............................................................................................................................12

1.3.1. Chủ thể và đối tượng quản lý thuế xuất khẩu, nhập khẩu.....................12

1.3.2. Đặc điểm quản lý Nhà nước đối với việc thu thuế xuất nhập khẩu hàng

hoá..................................................................................................................13

1.3.3. Mục tiêu của quản lý nhà nước đối với thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu

........................................................................................................................17

1.3.4. Một số chỉ tiêu đánh giá hiệu quả công tác quản lý thu nộp thuế xuất

nhập khẩu.......................................................................................................19

1.3.5. Các phương thức quản lý thu, nộp thuế xuất khẩu, nhập khẩu.............21

1.4. Quy trình thu, nộp thuế xuất khẩu, nhập khẩu..............................................23

1.4.1. Quy trình thủ tục hải quan điện tử........................................................23

1.4.2 Thủ tục thanh toán qua Hệ thống VNACCS/VCIS.................................25

1.4.3. Thanh toán thu, nộp thuế trong thủ tục hải quan điện tử bằng phương

thức thanh toán điện tử qua hệ thống ngân hàng...........................................29

1.4.4. Thuận lợi và khó khăn của thu, nộp thuế xuất khẩu, nhập khẩu bằng

phương thức điện tử qua hệ thống ngân hàng................................................33

1.5. Các nhân tố ảnh hƣởng đến hiệu quả công tác quản lý thu, nộp thuế xuất

khẩu, nhập khẩu bằng phƣơng thức điện tử qua hệ thống ngân hàng.................35

1.5.1. Về pháp luật..........................................................................................35

1.5.2. Về cơ sở hạ tầng, công nghệ.................................................................36

1.5.3. Về trình độ nhận thức của người nộp thuế............................................37

1.6. Kinh nghiệm quản lý Nhà nƣớc của một số quốc gia đối với việc thu thuế

xuất nhập khẩu hàng hóa.....................................................................................38

1.6.1. Kinh nghiệm của Trung Quốc...............................................................38

1.6.2. Kinh nghiệm của Đài Loan...................................................................39

1.6.3. Kinh nghiệm của Singapore..................................................................41

1.6.4 Một số bài học kinh nghiệm đối với Việt Nam.......................................42

Kết luận chƣơng 1:......................................................................................44

CHƢƠNG 2: PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU VÀ THIẾT KẾ LUẬN VĂN.....45

2.1 Phƣơng pháp nghiên cứu..............................................................................45

2.1.1 Địa điểm và thời gian nghiên cứu..........................................................45

2.1.2 Phương pháp thu thập số liệu, thông tin................................................45

2.1.3. Các phương pháp tổng hợp, phân tích dữ liệu......................................46

2.2 Thiết kế luận văn...........................................................................................49

2.2.1 Nguồn thu thập dữ liệu..........................................................................49

2.2.2 Quy trình nghiên cứu.............................................................................49

Kết luận chƣơng 2........................................................................................52

CHƢƠNG 3: THỰC TRẠNG HIỆU QUẢ QUẢN LÝ THU NỘP THUẾ XUẤT

KHẨU – NHẬP KHẨU BẰNG PHƢƠNG THỨC ĐIỆN TỬ QUA HỆ THỐNG

NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI..............................................................................53

3.1. Tổng quan về tình hình công tác quản lý thu, nộp thuế xuất khẩu, nhập khẩu

tại Tổng cục Hải quan.........................................................................................53

3.1.1. Giới thiệu khái quát về tổ chức bộ máy của Tổng cục Hải quan..........53

3.1.2. Tình hình công tác quản lý thu, nộp thuế xuất khẩu, nhập khẩu của

Tổng

cục Hải quan trong những năm gần đây.........................................................56

3.1.3. Những kết quả đạt được........................................................................58

3.1.4. Tồn tại, hạn chế....................................................................................62

3.1.5. Nguyên nhân.........................................................................................62

3.2. Thực trạng hiệu quả quản lý thu, nộp thuế bằng phƣơng thức điện tử qua hệ

thống ngân hàng..................................................................................................64

3.2.1 Những thành tựu đạt được.....................................................................68

3.2.2 Một số tồn tại, hạn chế..........................................................................72

3.2.3 Nguyên nhân..........................................................................................74

Kết luận chƣơng 3:......................................................................................75

CHƢƠNG 4: GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ QUẢN LÝ THU, NỘP THUẾ

XUẤT - NHẬP KHẨU BẰNG PHƢƠNG THỨC ĐIỆN TỬ QUA HỆ THỐNG

NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI..............................................................................76

4.1. Quan điểm và định hƣớng về quản lý Nhà nƣớc đối với việc thu thuế xuất

nhập khẩu hàng hóa giai đoạn tới........................................................................76

4.1.1. Quan điểm............................................................................................76

4.1.2. Định hướng...........................................................................................77

4.2. Giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý thu, nộp thuế xuất nhập khẩu hàng hóa

bằng phƣơng thức điện tử qua hệ thống ngân hàng thƣơng mại của Ngành Hải

quan....................................................................................................................80

4.2.1. Giải pháp hoàn thiện về cơ sở pháp lý.................................................80

4.2.2. Đẩy mạnh tuyên truyền hỗ trợ đến các đối tượng nộp thuế..................80

4.2.3. Nâng cấp hệ thống công nghệ thông tin để ứng dụng phục vụ công tác

quản lý thu thuế..............................................................................................82

4.2.4. Giải pháp tích hợp trao đổi thông tin giữa các hệ thống nghiệp vụ của

Ngành Hải quan.............................................................................................85

4.2.5. Nâng cấp hệ thống Cổng thanh toán điện tử (phương thức nộp tiền tại

các ngân hàng thương mại)............................................................................86

Kết luận chƣơng 4........................................................................................89

KẾT LUẬN.............................................................................................................90

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO.................................................................92

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

Stt Ký hiệu

1 ASEAN

2 FTAs

3 GATT

4 GDP

5 TCHQ

6 XNK

7 XK

8 NK

9 TTĐB

10 GTGT

11 NSNN

12 KBNN

13 NHTM

14 ATM

15 EDI

16 HTTT

17 KT559

18 CNTT

19 QLRR

20 VNACCS/VCIS

21 WCO

22 WTO

i

DANH MỤC CÁC BẢNG

STT

1

2

3

4

5

ii

DANH MỤC HÌNH

STT

1

2

3

4

5

6

7

iii