Luận văn thạc sĩ UEB hoạt động xếp hạng tín dụng đối với doanh nghiệp tại ngân hàng thương mại cổ

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ

NGUYỄN THỊ PHƯƠNG THANH

HOẠT ĐỘNG XẾP HẠNG TÍN DỤNG ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP

TẠI NGÂN HÀNG TMCP NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM

LUẬN VĂN THẠC SĨ TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG

Đà Lạt – Năm 2012

i

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ

NGUYỄN THỊ PHƯƠNG THANH

HOẠT ĐỘNG XẾP HẠNG TÍN DỤNG ĐỐI VỚI DOANH

NGHIỆP TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN

NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM

Chuyên ngành : Tài chính và Ngân hàng.

Mã số : 60 34 20

LUẬN VĂN THẠC SĨ TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. PHAN CHÍ ANH

Đà Lạt – Năm 2012

ii

MỤC LỤC

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT.........................................................................................i

DANH MỤC CÁC BẢNG.......................................................................................................ii

MỞ ĐẦU......................................................................................................................................1

CHƯƠNG 1: HOẠT ĐỘNG XẾP HẠNG TÍN DỤNG ĐỐI VỚI DOANH

NGHIỆP VAY VỐN TẠI CÁC NGÂN HÀNG...................................................................6

1. 1. Rủi ro tín dụng....................................................................................................................6

1.1.1. Khái niệm rủi ro tín dụng..............................................................................................6

1.1.2. Các nguyên nhân dẫn đến rủi ro tín dụng..................................................................6

1.2. Xếp hạng tín dụng doanh nghiệp vay vốn..................................................................12

1.2.1. Định nghĩa xếp hạng tín dụng....................................................................................12

1.2.2. Sự cần thiết phải XHTD trong hoạt động tín dụng ngân hàng...........................12

1.2.3.Vai trò của XHTD..........................................................................................................15

1.3. Nguyên tắc và các chỉ tiêu xếp hạng tín dụng doanh nghiệp.................................18

1.3.1. Nguyên tắc xếp hạng tín dụng....................................................................................18

1.3.2. Các chỉ tiêu thường dùng để XHTD doanh nghiệp...............................................20

1.4. Tình hình xếp hạng tín dụng tại Việt Nam..................................................................21

1.4.1. Trung tâm thông tin tín dụng ngân hàng nhà nước (CIC)...................................21

1.4.2. Doanh nghiệp kinh doanh thông tin tín dụng.........................................................22

1.4.3. Xếp hạng tín dụng nội bộ của các ngân hàng thương mại Việt Nam................24

Kết luận Chương 1...................................................................................................................27

iii

CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG XẾP HẠNG TÍN DỤNG ĐỐI VỚI DOANH

NGHIỆP TẠI NGÂN HÀNG TMCP NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM.......................28

2.1. Giới thiệu Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam............................................28

2.1.1. Giới thiệu quá trình hình thành và phát triển..........................................................28

2.1.2. Tình hình hoạt động......................................................................................................30

2.2. Thực trạng hoạt động xếp hạng tín dụng đối với doanh nghiệp tại Ngân hàng

TMCP Ngoại thương Việt Nam.............................................................................................35

2.2.1. Khái quát về hệ thống chấm điểm xếp hạng tín dụng nội bộ của Ngân hàng

TMCP Ngoại thương Việt Nam.............................................................................................35

2.2.2. Quy trình xếp hạng tín dụng doanh nghiệp.............................................................36

2.3. Đánh giá hoạt động xếp hạng tín dụng doanh nghiệp tại Ngân hàng TMCP

Ngoại thương Việt Nam..........................................................................................................54

2.3.1. Kết quả đạt được...........................................................................................................54

2.3.2. Những mặt còn hạn chế...............................................................................................55

2.3.3. Nguyên nhân của những hạn chế...............................................................................57

Kết luận Chương 2...................................................................................................................59

CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ HỆ THỐNG XẾP HẠNG TÍN

DỤNG ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP TẠI NGÂN HÀNG TMCP NGOẠI

THƯƠNG VIỆT NAM............................................................................................................60

3.1. Định hướng của Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam trong thời

gian tới.........................................................................................................................................60

3.1.1. Các định hướng cơ bản................................................................................................60

3.1.2. Các chỉ tiêu cơ bản........................................................................................................62

3.1.3. Xây dựng hệ thống xếp hạng tín dụng.....................................................................63

iv

3.2. Các giải pháp nâng cao hiệu quả của hệ thống xếp hạng tín dụng........................64

3.2.1. Đối với nhà nước...........................................................................................................64

3.2.2. Đối với Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam.............................................66

Kết luận Chương 3...................................................................................................................69

KẾT LUẬN................................................................................................................................70

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................71

v

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

CIC : Trung tâm thông tin tín dụng – Ngân hàng nhà nước.

NHNN : Ngân hàng Nhà nước.

NHTM : Ngân hàng thương mại.

TCTD : Tổ chức tín dụng.

Vietcombank : Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam.

VN : Việt Nam.

WTO : Tổ chức thương mại thế giới.

XHTD : Xếp hạng tín dụng.

i

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 2.1. Bảng cân đối kế toán của Vietcombank năm 2010, 2011.

Bảng 2.2. Kết quả hoạt động kinh doanh của Vietcombank năm 2010, 2011.

Bảng 2.3. Tình hình hoạt động tín dụng của Vietcombank đến 30/09/2012.

Bảng 2.4. Chỉ tiêu tài chính.

Bảng 2.5. Chỉ tiêu phi tài chính.

ii

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Một trong lĩnh vực mà Việt Nam sớm mở cửa khi gia nhập WTO là lĩnh vực

tài chính ngân hàng. Do nhiều rào cản bị bãi bỏ nên hoạt động ngân hàng chắc chắn

sẽ trở nên sôi động và cạnh tranh khốc liệt hơn. Để tham gia vào cuộc cạnh tranh đặc

biệt là trong hoạt động tín dụng, các ngân hàng thương mại trong nước ngay từ bây

giờ phải tự đổi mới mình, xây dựng hệ thống quản lý rủi ro tín dụng hiệu quả, phù

hợp với chuẩn mực và thông lệ quốc tế.

Hầu hết các ngân hàng thương mại tại Việt Nam đều đang đi theo mô hình

ngân hàng truyền thống tức là hoạt động tín dụng là hoạt động mang lại nhiều lợi

nhuận nhất (trên 70% lợi nhuận). Tuy nhiên, bên cạnh đó hoạt động tín dụng cũng là

hoạt động mang lại nhiều rủi ro nhất trong những hoạt động của ngân hàng thương

mại. Vì vậy để hoàn thiện các công cụ quản lý rủi ro tín dụng một cách khoa học và

hiệu quả, các ngân hàng thương mại hiện nay đang triển khai áp dụng hệ thống xếp

hạng tín dụng nội bộ hay hệ thống chấm điểm tín dụng của riêng mình, nhằm đánh

giá mức độ tín nhiệm, khả năng trả nợ trong tương lai của khách hàng có quan hệ dựa

trên hệ thống xếp hạng. Từ đó cho phép ngân hàng chủ động lựa chọn khách hàng và

xây dựng chính sách tín dụng hợp lý đối với từng nhóm khách hàng cụ thể.

Để đảm bảo tăng trưởng tín dụng an toàn, hiệu quả và bền vững từ năm 2003

Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam đã tiến hành triển khai xây dựng, đưa vào

áp dụng và hoàn thiện qua các năm “Hệ thống xếp hạng tín dụng” nội bộ của riêng

mình và hướng đến chuẩn mực quốc tế. Tuy nhiên hệ thống xếp hạng tín dụng này

vẫn còn nhiều khiếm khuyết cần phải được bổ sung và chỉnh sửa để có thể đáp ứng

được yêu cầu quản trị rủi ro tín dụng trong điều kiện hiện nay cũng như trong tương

lai.

Là người làm công tác tín dụng trong hệ thống Ngân hàng TMCP Ngoại

thương Việt Nam, với mong muốn đóng góp phần nâng cao hiệu quả của hệ thống

xếp hạng tín dụng ngân hàng nên tôi chọn đề tài “Hoạt động xếp hạng tín dụng đối

1