Luận văn thạc sĩ UEB hoạt động phát hành trái phiếu chính phủ tại kho bạc nhà nước

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ

---------------------

NGUYỄN THỊ TÌNH

HUY ĐỘNG VỐN THÔNG QUA PHÁT

HÀNH TRÁI PHIẾU CHÍNH PHỦ TẠI

KHO BẠC NHÀ NƢỚC

LUẬN VĂN THẠC SĨ TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG

Hà Nội - 2013

i

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ

---------------------

NGUYỄN THỊ TÌNH

HUY ĐỘNG VỐN THÔNG QUA PHÁT

HÀNH TRÁI PHIẾU CHÍNH PHỦ TẠI KHO

BẠC NHÀ NƢỚC

Chuyên ngành: Tài chính và Ngân hàng

Mã số : 60 34 20

LUẬN VĂN THẠC SĨ TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG

NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS LÊ XUÂN NGHĨA

Hà Nội – 2013

ii

MỤC LỤC

DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU VIẾT TẮT.........................................................i

DANH MỤC CÁC BẢNG.............................................................................vii

DANH MỤC CÁC HÌNH.............................................................................. vii i

MỞ ĐẦU...........................................................................................................1

CHƢƠNG 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ PHÁT HÀNH TRÁI PHIẾU

CHÍNH PHỦ.....................................................................................................3

1.1 Trái phi ế u chính ph ủ và thị tr ườ ng trái phi ế u chính phủ......................3

1.1.1 Trái phiếu chính phủ........................................................................3

1.1.2. Thị trƣờng trái phiếu chính phủ......................................................8

1.2 Huy động trái phiếu chính phủ..............................................................12

1.2.1. Mục đích huy động trái phiếu chính phủ......................................12

1.2.2 Các phƣơng thức phát hành trái phiếu chính phủ..........................14

1.2.3. Sử dụng và thanh toán TPCP........................................................20

1.3. Kinh nghiệm huy động vốn bằng trái phiếu chính phủ ở một số quốc

gia................................................................................................................21

1.3.1. Kinh nghiệm của Mỹ.....................................................................21

1.3.3. Trung Quốc...................................................................................26

CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG PHÁT HÀNH TRÁI PHIẾU

CHÍNH PHỦ TẠI KHO BẠC NHÀ NƢỚC Ở VIỆT NAM..........................30

2.1. Khái quát về KBNN VN......................................................................30

2.1.1. Cơ cấu tổ chức, hoạt động của KBNN..........................................30

2.1.2 Chức năng và nhiệm vụ của Kho bạc nhà nƣớc Việt Nam............35

2.2.Thực trạng hoạt động phát hành TPCP tại KBNN Việt Nam hiện nay. 38

2.2.1. Thị trƣờng TPCP Việt Nam hiện nay........................................38

2.3. Đánh giá về hoạt động huy động vốn từ phát hành TPCP tại KBNN . 58

iii

2.3.1. Kết quả đạt đƣợc...........................................................................58

CHƢƠNG 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP VÀ KIẾN NGHỊ NHẰM HOÀN

THIỆN CÔNG TÁC HUY ĐỘNG VỐN DƢỚI HÌNH THỨC TRÁI

PHIẾU CHÍNH PHỦ Ở KHO BẠC NHÀ NƢỚC.....................................67

3.1 Nhƣƣ̃ng đinḥ hƣớng chung vềviêcc̣ phát hành trái phiếu ......................67

3.1.1 Đinḥ hƣớng chung.........................................................................67

3.1.2 Tiềm năng huy đôngc̣ vốn dƣới hinh̀

thƣƣ́c trái phiếu Chinhƣ́

phủ

nhƣƣ̃ng năm tới ởKBNN..........................................................................70

3.2 Các nguyên tắc cần tuân thủ khi huy động trái phiếu Chính phủ.........72

3.2.1. Phát huy nội lực là chủ yếu...........................................................72

3.2.2. Gắn huy động TPCP với yêu cầu kiềm chế lạm phát...................73

3.2.3. Gắn việc huy động TPCP với việc phát triển thị trƣờng chứng

khoán và thực thi chính sách tài chính - tiền tệ.......................................73

3.2.4. Đảm bảo tính hiệu quả trong công tác huy động TPCP................74

3.2.5. Vừa đảm bảo yếu tố tăng trƣởng kinh tế, đồng thời vừa đảm bảo

an toàn tài chính quốc gia.......................................................................75

3.3 Giải pháp nhằm tăng cƣờng huy động trái phiếu chính phủ................75

3.3.1 Xây dựng môi trƣờng kinh tế vĩ mô ổn định.................................75

3.3.2 Hoàn thiện hệ thống các văn bản pháp luật về thị trƣờng trái phiếu

chính phủ.................................................................................................77

3.3.3 Nâng cao tính hấp dẫn của trái phiếu chính phủ............................78

3.3.4 Đa dạng hoá trái phiếu chính phủ..................................................79

3.3.5 Tăng cƣờng công tác tuyên truyền................................................80

3.3.6 Tăng cƣờng công tác hợp tác quốc tế............................................80

3.3.7 Nâng cao chất lƣợng cán bộ..........................................................81

3.3.8 Xây dựng hệ thống công nghệ thông tin hiện đại cho thị trƣờng trái

phiếu chính phủ.......................................................................................82

3.3.9 Đổi mới công tác kế hoạch phát hành trái phiếu chính phủ...........83

iv

3.3.10 Cải tiến kỹ thuật phát hành trái phiếu chính phủ.........................83

3.3.11 Tổ chức, xây dựng kế hoạch và điều phối các kênh phát hành trái

phiếu chính phủ.......................................................................................84

3.3.12 Nâng cao hiệu quả thanh toán trái phiếu chính phủ.....................85

KẾT LUẬN.....................................................................................................86

TÀI LIỆU THAM KHẢO...............................................................................87

v

DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU VIẾT TẮT

STT Ký hiệu

1 BTC

2 GTGD

3 KBNN

4 KBNN VN

5 NHNN

6 NSTW

7 SGDCK

8 TP

9 TPCP

10 TTCK

11 UBCKNN

12 VN

vii

DANH MỤC CÁC BẢNG

1 Bảng 2.1:

2 Bảng 2.2:

3 Bảng 2.3:

4 Bảng 2.4:

vii

STT

1

2

3

viiiiii

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Trái phiếu chính phủ là một công cụ huy động vốn quan trọng của chính

phủ. Thông qua phát hành trái phiếu, chính phủ có thể huy động đƣợc một

lƣơng vốn lớn trong xã hội, đáp ứng cho nhu cầu chi tiêu ngân sách, cũng nhƣ

đầu tƣ phát triển kinh tế xã hội.

Việc ra đời và đi vào hoạt động của hệ thống Kho bạc nhà nƣớc, tiếp theo

đó là Ngân hàng phát triển Việt Nam, SGDCK thành phố Hồ Chí Minh và trung

tâm giao dịch chứng khoán Hà Nội là những mốc phát triển quan trọng trong

hoạt động huy động trái phiếu chính phủ ở Việt Nam. Trải qua hàng chục năm

hình thành và phát triển, hoạt động huy động trái phiếu chính phủ đã đạt đƣợc

nhiều kết quả khả quan, giữ vị trí quan trọng trong việc huy động vốn cho Ngân

sách nhà nƣớc và cho đầu tƣ phát triển, ổn định nền tài chính quốc gia, kiểm

soát lạm phát, góp phần khắc phục những khiếm khuyết của thị trƣờng tài chính,

tạo cơ hội cho việc luân chuyển vốn đầu tƣ, đáp ứng yêu cầu về vốn trong quá

trình phát triển kinh tế - xã hội của đất nƣớc.

Huy động vốn bằng phƣơng thức phát hành trái phiếu chính phủ của kho

bạc nhà nƣớc những năm vừa qua đạt đƣợc nhiều kết quả khả quan. Bên cạnh

đó cũng bộc lộ nhiều hạn chế chƣa tƣơng xứng với vị trí và tiềm năng của nền

kinh tế. Để khai thác có hiệu quả các nguồn vốn thông qua thị trƣờng trái phiếu

chính phủ, đáp ứng nhu cầu vốn cho ngân sách nhà nƣớc và cho đầu tƣ phát

triển, góp phần quan trọng vào quá trình phát triển của thị trƣờng trái phiếu

chính phủ và thị trƣờng tài chính đòi hỏi hoạt động huy động trái phiếu chính

phủ phải ngày càng đƣợc củng cố, phát triển và hoàn thiện hơn.

Vì vậy, tác giả chọn đề tài : « Hoạt động phát hành trái phiếu chính phủ

tại kho bạc nhà nước » để nghiên cứu cho luận văn thạc sĩ của mình.

1

2. Tình hình nghiên cứu :

Do thị trƣờng trái phiếu chính phủ ở Việt Nam chƣa phát triển thực sự sôi

động. Thêm vào đó, việc nghiên cứu trái phiếu dựa vào các lý thuyết kinh tế học

hiện đại là rất khó. Đã có một số đề tài nghiên cứu về TPCP, nhƣng phần lớn

chƣa phân tích đƣợc thực trạng hoạt động phát hành TPCP ở VN. Đề tài nghiên

cứu chọn phân tích hoạt động phát hành TPCP tại KBNN VN nhằm làm rõ công

tác phát hành TPCP tại một đơn vị đƣợc BTC giao cho việc phát hành này.

3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu :

Phân tích có hệ thống cơ sở lý luận và thực tiễn công tac huy động trái

phiếu chính phủ tại kho bạc nhà nƣớc. Trên cơ sở đó, chỉ ra những mặt mạnh,

những mặt con tồn tại của công tác huy động.

Trên cơ sở lý luận chung và thực trạng huy động trái phiếu chính phủ tại

Kho bạc nhà nƣớc Việt Nam, luận văn đã đề xuất quan điểm và các giải pháp

tăng cƣờng huy động trái phiếu chính phủ tại Kho bạc nhà nƣớc Việt Nam trong

thời gian tới.

4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu

Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu chủ yếu tập trung vào công tác huy

động trái phiếu tại kho bạc nhà nƣớc.

5. Phƣơng pháp nghiên cứu:

Sử dụng các phƣơng pháp nghiên cứu truyền thống nhƣ thống kê, so

sánh, tổng hợp, kết hợp với các lý thuyết của kinh tế học hiện đại để nghiên cứu

vấn đề đã nêu.

6. Những đóng góp mới của luận văn:

Tổng hợp chung về thị trƣờng trái phiếu chính phủ Việt Nam nói chung

và giai đoạn 2005 -2010 nói riêng.

Phân tích , nghiên cứu sâu vào vấn đề huy động vốn thông qua việc phát

hành trái phiếu chính phủ tại kho bạc nhà nƣớc.

Đƣa ra những giải pháp tăng cƣờng khả năng huy động vốn thông qua

phƣơng thúc phát hành trái phiếu chính phủ tại kho bạc nhà nƣớc.

2