Luận văn thạc sĩ UEB hoạt động kiểm soát chi ngân sách nhà nước qua kho bạc nhà nước tại địa bàn

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ

---------------------

NGUYỄN TỐ LOAN

HOẠT ĐỘNG KIỂM SOÁT CHI NGÂN SÁCH

NHÀ NƯỚC QUA KHO BẠC NHÀ NƯỚC TẠI

ĐỊA BÀN TỈNH LÂM ĐỒNG

LUẬN VĂN THẠC SỸ TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG

Đà Lạt – 2012

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ

---------------------

NGUYỄN TỐ LOAN

HOẠT ĐỘNG KIỂM SOÁT CHI NGÂN SÁCH

NHÀ NƯỚC QUA KHO BẠC NHÀ NƯỚC

TẠI ĐỊA BÀN TỈNH LÂM ĐỒNG

Chuyên ngành: Tài chính và Ngân hàng

Mã số: 60 34 20

LUẬN VĂN THẠC SỸ TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. NGUYỄN THỊ THU HẰNG

Đà Lạt – 2012

MỤC LỤC

Trang

Danh mục các ký hiệu viết tắt...........................................................................................i

Danh mục bảng......................................................................................................................ii

Danh mục các bảng biểu, sơ đồ......................................................................................iii

MỞ ĐẦU 1

Chương 1: Những vấn đề chung về chi ngân sách Nhà nước và

vai trò của Kho bạc Nhà nước trong việc quản lý và kiểm soát chi 6

ngân sách Nhà nước

1.1. Những vấn đề cơ bản về chi ngân sách Nhà nước...........................................6

1.1.1. Khái niệm về ngân sách Nhà nước....................................................................6

1.1.1.1 - Khái niệm về ngân sách Nhà nước...............................................................6

1.1.1.2 - Khái niệm về thu ngân sách Nhà nước.......................................................6

1.1.1.3 - Khái niệm về chi ngân sách Nhà nước........................................................6

1.1.2 - Đặc điểm, nội dung và vai trò của chi ngân sách Nhà nước...................7

1.1.2.1 - Đặc điểm của chi ngân sách Nhà nước......................................................7

1.1.2.2 – Nội dung của chi ngân sách Nhà nước......................................................8

1.1.2.3 - Vai trò của chi ngân sách Nhà nước...........................................................11

1.1.2.4 - Phân loại chi ngân sách Nhà nước.............................................................12

1.1.3 - Mối quan hệ giữa chi ngân sách Nhà nước và cán cân ngân

14

sách Nhà nước ...................................................................................

1.2 - Tổng quan về Kho bạc Nhà nước trong hệ thống tài chính của

15

Việt Nam ...........................................................................................

1.2.1 - Sự ra đời và phát triển của hệ thống Kho bạc Nhà nước........................15

1.2.2 - Đặc điểm của Kho bạc Nhà nước trong nền kinh tế thị trường 19

1.2.3 – Chức năng và nhiệm vụ của Kho bạc Nhà nước.......................................20

1.2.3.1 – Vị trí và chức năng của Kho bạc Nhà nước............................................20

1.2.3.2 - Nhiệm vụ quyền hạn của Kho bạc Nhà nước..........................................20

1.3 - Những vấn đề cơ bản về kiểm soát chi ngân sách Nhà nước qua

24

Kho bạc Nhà nước .............................................................................

1.3.1 - Khái niệm về kiểm soát chi ngân sách và kiểm soát chi ngân

24

sách qua Kho bạc Nhà nước ..............................................................

1.3.2 - Nguyên tắc cơ bản của kiểm soát chi ngân sách Nhà nước...................24

1.3.3 - Vai trò của Kho bạc Nhà nước trong quá trình kiểm soát chi

25

ngân sách Nhà nước ..........................................................................

1.3.4 - Nội dung của kiểm soát chi ngân sách Nhà nước qua Kho bạc

27

Nhà nước ...........................................................................................

1.3.5 - Tiêu chí đánh giá hoạt động kiểm soát chi ngân sách nhà nước

31

qua Kho bạc Nhà nước .......................................................................

Chương 2: Thực trạng về công tác kiểm soát chi ngân sách Nhà

33

nước qua Kho bạc Nhà nước tại địa bàn tỉnh Lâm Đồng

2.1 - Tổ chức bộ máy Kho bạc Nhà nước Lâm Đồng............................................33

2.1.1 - Cơ cấu tổ chức bộ máy của hệ thống KBNN Việt Nam..........................33

2.1.2 - Cơ cấu tổ chức Kho bạc Nhà nước Lâm Đồng...........................................35

2.2 - Thực trạng kiểm soát chi ngân sách Nhà nước qua Kho bạc Nhà

35

nước tỉnh Lâm Đồng trong thời gian qua .................................................

2.2.1 - Đặc điểm kinh tế - xã hội và tài chính ngân sách địa phương

35

tỉnh Lâm Đồng giai đoạn 2007-2011 .................................................

2.2.1.1 – Đặc điểm kinh tế xã hội..................................................................................35

2.2.1.2 – Đặc điểm tài chính – ngân sách địa phương..........................................37

2.2.2 - Thực trạng kiểm soát chi ngân sách Nhà nước qua Kho bạc

42

Nhà nước tỉnh Lâm Đồng ..................................................................

2.2.2.1 - Giai đoạn trước khi có Luật Ngân sách Nhà nước ra đời..................42

2.2.2.2 - Giai đoạn từ 2004 đến nay.............................................................................46

2.3 - Đánh giá công tác kiểm soát chi ngân sách nhà nước qua Kho

62

bạc Nhà nước tại địa bàn tỉnh Lâm Đồng ..........................................

2.3.1 - Những kết quả đã đạt được trong công tác kiểm soát chi

62

NSNN tại địa bàn tỉnh Lâm Đồng .....................................................

2.3.2 - Những tồn tại và nguyên nhân..........................................................................67

Chương 3: Định hướng và giải pháp hoàn thiện kiểm soát chi

73

ngân sách Nhà nước qua Kho bạc Nhà nước tại tỉnh Lâm Đồng

3.1 - Mục tiêu và định hướng hoàn thiện cơ chế kiểm soát chi ngân

73

sách Nhà nước qua Kho bạc Nhà nước tại tỉnh Lâm Đồng ................

3.1.1 - Mục tiêu.....................................................................................................................73

3.1.2 - Định hướng hoàn thiện kiểm soát chi NSNN qua KBNN tại

75

tỉnh Lâm Đồng ..................................................................................

3.2 - Giải pháp và kiến nghị về hoàn thiện cơ chế kiểm soát chi ngân

78

sách Nhà nước qua Kho bạc Nhà nước ..............................................

3.2.1 - Kiểm soát chi ngân sách Nhà nước qua Kho bạc Nhà nước.................78

3.2.2 - Hoàn thiện các hình thức cấp phát ngân sách Nhà nước........................84

3.2.3 - Chi ngân sách Nhà nước theo kết quả đầu ra gắn với khuôn

85

khổ chi tiêu trung hạn ........................................................................

3.2.4 - Kiểm soát cam kết chi ngân sách Nhà nước qua Kho bạc Nhà

92

nước ..................................................................................................

3.2.5 - Các biện pháp tăng cường cấp phát ngân sách trực tiếp từ Kho

94

bạc Nhà nước đến đơn vị, cá nhân cung cấp hàng hóa, dịch vụ .........

3.2.6 - Cải cách hành chính trong công tác kiểm soát chi ngân sách

96

Nhà nước ...........................................................................................

3.2.6.1 - Tiếp tục xây dựng và hoàn thiện việc kiểm soát chi theo cơ 96

chế một cửa qua Kho bạc Nhà nước ..................................................

3.2.6.2 - Xây dựng và đẩy nhanh tiến trình công nghệ hóa KBNN...................97

3.2.6.3 - Tận dụng tối đa công nghệ thanh toán của nền kinh tế.......................98

3.2.6.4 - Xây dựng đội ngũ cán bộ công chức KBNN có phẩm chất và

98

trình độ chuyên môn nghiệp vụ .........................................................

3.2.7 – Các giải pháp bổ trợ để thực hiện kiểm soát chi ngân sách

99

Nhà nước qua KBNN ........................................................................

3.2.7.1 - Nâng cao chất lượng dự toán chi ngân sách Nhà nước......................99

3.2.7.2 - Kiến nghị hợp lý nhằm hoàn thiện khung pháp lý................................100

3.2.7.3 - Các giải pháp bổ trợ khác tại KBNN Lâm Đồng..................................102

KẾT LUẬN 104

TÀI LIỆU THAM KHẢO 106

DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU VIẾT TẮT

STT Ký hiệu

1 BTC

2 CKC

3 CBCC

4 CCHC

5 ĐVSDNS

6 GRVĐT

7 HĐND

8 KSC

9 KBNN

10 MTEF

11 KH–CN

12 NS

13 NSNN

14 NSTW

15 PT

16 SN

17 TABMIS

18 TD–TT

19 TSCĐ

20 UBND

21 VĐT

22 XDCB

i

DANH MỤC BẢNG

STT Mục lục

1 Bảng 2.2

2 Bảng 2.5

3 Bảng 3.1

ii

DANH MỤC SƠ ĐỒ

STT

1

2

3

iii

LỜI MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Trong những năm qua, cùng với quá trình đổi mới trong thời kỳ đẩy

mạnh công nghiệp hóa – hiện đại hóa và hội nhập quốc tế, nước ta đối mặt với

nhiều khó khăn và thách thức lớn như chỉ số giá cả, lạm phát tăng cao, mặt

bằng lãi suất chưa giảm.... và với những diễn biến phức tạp của tình hình kinh

tế thế giới làm tăng nguy cơ mất ổn định cho nền kinh tế đất nước. Tuy vậy,

Việt Nam đã liên tục giữ vững các cân đối lớn của nền kinh tế và đạt được mức

tăng trưởng khá. Thành tựu trên có sự đóng góp không nhỏ của việc sử dụng có

hiệu quả công cụ tài chính của Chính phủ, trong đó việc quản lý chi ngân sách

Nhà nước là một chính sách lớn. Do đó, yêu cầu cải cách tài chính công trở

thành nhiệm vụ quan trọng của cải cách nền hành chính trong đó cải cách về

thể chế được Đảng và Nhà nước đặc biệt quan tâm nhất là đổi mới cơ chế quản

lý và kiểm soát chi tiêu công nhằm góp phần nâng cao chất lượng kiểm soát chi

NSNN, nâng cao hiệu quả sử dụng các nguồn lực tài chính của Nhà nước. Từ

những yêu cầu trên, Kho bạc Nhà nước là đơn vị trực thuộc Bộ Tài chính, được

giao nhiệm vụ kiểm soát chi tiêu công. Qua hơn 20 năm hình thành và phát

triển, hệ thống KBNN đã khẳng định vị thế là một công cụ không thể thiếu

trong quản lý tài chính, quản lý quỹ NSNN; thực hiện vai trò giám sát, kiểm

soát toàn diện các nguồn thu, chi, các quỹ NSNN theo đúng quy định của pháp

luật; giữ vững kỷ luật, kỷ cương tài chính trong quản lý và kiểm soát chi

NSNN gắn với việc thực hiện Luật Phòng chống tham nhũng và Luật Thực

hành tiết kiệm, chống lãng phí. Việc kiểm soát chi ngân sách Nhà nước qua

Kho bạc Nhà nước đóng một vai trò hết sức quan trọng trong tiến trình thực

hiện các mục tiêu kinh tế lớn của Chính phủ.

Cùng với các đơn vị Kho bạc trên cả nước, Kho bạc Nhà nước Lâm

1

Đồng luôn kiên trì với mục tiêu xây dựng Kho bạc Nhà nước hiện đại, an toàn,

nâng cao chất lượng, hiệu quả các mặt hoạt động nhất là công tác kiểm soát chi

ngân sách Nhà nước. Thời gian qua, công tác kiểm soát chi qua KBNN tại địa

bàn tỉnh Lâm Đồng đã ngăn chặn nhiều nội dung chi sai mục đích, sử dụng

ngân sách kém hiệu quả và từ chối thanh toán nhiều khoản chi chưa đúng chế

độ, tiêu chuẩn, định mức với số tiền hàng trăm tỷ đồng mỗi năm. Tuy nhiên,

tình hình sử dụng ngân sách địa phương hiện nay còn có nhiều bất hợp lý, tùy

tiện, lãng phí và không mang lại hiệu quả như mong đợi cho đến nay vẫn chưa

được ngăn chặn kịp thời, công tác quản lý ngân sách còn bộc lộ nhiều khiếm

khuyết cần phải được điều chỉnh. Bên cạnh đó, trong bối cảnh nguồn lực tài

chính địa phương có sự giới hạn nhất định và với yêu cầu thực tế đòi hỏi chất

lượng hoạt động kiểm soát chi NSNN của KBNN cần được nâng cao hơn nữa

nhằm tăng cường hiệu quả quản lý chi tiêu công, nâng cao tính minh bạch, giải

trình trong chi tiêu để tránh thất thoát, lãng phí, tiêu cực, từ đó đáp ứng được

đầy đủ yêu cầu quản lý, sự nghiệp đổi mới và hoàn thành thắng lợi các nhiệm

vụ chính trị được giao.

Xuất phát từ những yêu cầu cấp thiết đó, từ thực tiễn công tác tại đơn vị

mình, tác giả chọn đề tài: ‘‘Hoạt động kiểm soát chi ngân sách Nhà nước qua

Kho bạc Nhà nước tại địa bàn tỉnh Lâm Đồng’’ là thiết thực trong giai đoạn

hiện nay.

2. Tình hình nghiên cứu

Trong bối cảnh kinh tế đất nước đang đứng trước nhiều khó khăn và

thách thức như hiện nay, việc sử dụng NSNN tiết kiệm, có hiệu quả là mối

quan tâm lớn của các chuyên gia, các nhà quản lý, các nhà hoạch định chính

sách, đặc biệt là đối với ngành tài chính và Kho bạc là những cơ quan được

Chính phủ giao nhiệm vụ trực tiếp quản lý và kiểm soát ngân quỹ Quốc gia.

Hiện nay có nhiều đề tài khoa học có liên quan đến công tác quản lý và kiểm

2