Luận văn thạc sĩ UEB giải pháp sử dụng hiệu quả vốn đầu tư phát triển ở tổng công ty hàng không việt

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ

NGUYỄN THỊ VỮNG

GIẢI PHÁP SỬ DỤNG HIỆU QUẢ VỐN ĐẦU TƯ PHÁT TRIỂN Ở

TỔNG CÔNG TY HÀNG KHÔNG VIỆT NAM

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN TRỊ KINH DOANH

HÀ NỘI - 2009

MỤC LỤC

MỞ ĐẦU...................................................................................................................................................1

CHƢƠNG 1: CƠ SỞLÝLUÂṆ VỀ VỐ

N ĐẦ

U TƢ PHÁT TRIỂ

N.......................5

1.1 Lý luận khái quát về vốn đầu tƣ phát triển.....................................................................5

1.1.1 Khái quát một số vấn đề về vốn đầu tƣ phát triển...................................................5

1.1.2 Các nhân tố ảnh hƣởng đến sử dụng hiệu quả vốn đầu tƣ phát triển.........12

1.1.3 Hệ thống các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sử dụng vốn đầu tƣ phát triển.. .15

1.2 Sự cần thiết phải sử dụng hiệu quả vốn đầu tƣ phát triển trong các doanh

nghiệp vận tải hàng không.............................................................................................................18

1.2.1 Đặc điểm của doanh nghiệp hàng không....................................................................18

1.2.2 Các nhân tố ảnh hƣởng đến sử dụng hiệu quả vốn đầu tƣ phát triển trong

các doanh nghiệp vận tải hàng không......................................................................................22

1.2.3 Một số chỉ tiêu đặc thù phản ánh hiệu quả sử dụng vốn đầu tƣ phát triển

ở các doanh nghiệp vận tải hàng không..................................................................................27

CHƢƠNG 2: TÌNH HÌNH SỬ DỤNG VỐN ĐẦU TƢ P HÁT TRIỂN Ở

TỔ

NG CÔNG TY HÀNG KHÔNG VIÊṬ NAM GIAI ĐOAṆ TƢ̀ NĂM

2005 ĐẾN NĂM 2007....................................................................................................................29

2.1 Khái quát quá trình phát triển của Tổng công ty Hàng không Việt Nam......29

2.2 Phân tích thực trạng sử dụng vốn đầu tƣ pháp triển ở Tổng công ty Hàng

không Việt Nam giai đoaṇ từ năm 2005 đến nay...............................................................31

2.2.1 Khái quát tình hình đầu tƣ phát triển ở Tổng công ty Hàng không Việt

Nam giai đoaṇ 2005 – 2007..........................................................................................................31

2.2.2. Tình hình sử dụng vốn đầu tƣ phát triển ở Tổng công ty Hàng không

Việt Nam giai đoaṇ 2005 – 2007................................................................................................37

2.3 Đánh giá khái quát thực trạng hiệu quả sử dụng vốn đầu tƣ phát triển của

Tổng công ty Hàng không Việt Nam.......................................................................................80

2.3.1 Những thành tựu và nguyên nhân..................................................................................80

i

2.3.2. Hạn chê và nguyên nhân....................................................................................................82

CHƢƠNG 3: GIẢI PHÁP SỬ DỤNG HIỆU QUẢ VỐN ĐẦU TƢ PHÁT

TRIỂ

N ỞTỔ

NG CÔNG TY HÀNG KHÔNG VIÊṬ NAM ĐẾN NĂM 201587

3.1. Cơ hội và thách thức đối với việc sử dụng hiệu quả vốn đầu tƣ phát triển

ở Tổng công ty Hàng không Việt Nam...................................................................................87

3.1.1 Cơ hội............................................................................................................................................87

3.1.2 Thách thức..................................................................................................................................89

3.2. Quan điểm vàmucc̣ tiêu phá t triển của Tổng công ty Hàng không Việt

Nam...........................................................................................................................................................92

3.2.1 Quan điểm phát triển.............................................................................................................92

3.2.2 Mục tiêu phát triển.................................................................................................................93

3.2.3 Vốn và cơ cấu nguồn vốn đầu tƣ phát triển tại Tổng công ty Hàng không

Việt Nam phục vụ chiến lƣợc phát triển giai đoạn từ 2010 đến 2015....................94

3.3. Những giải pháp chủ yếu sử dụng hiệu quả vốn đầu tƣ phát triển ở Tổng

công ty Hàng không Việt Nam...................................................................................................96

3.3.1. Tăng cƣờng đầu tƣ phát triển các lĩnh vực nhằm nâng cao năng lực cạnh

tranh, đáp ứng yêu cầu hội nhập kinh tế quốc tế của Tổng công ty.........................96

3.3.2. Tập trung đầu tƣ phát triển đội tàu bay và cơ sở hạ tầng hàng không......98

3.3.3 Đối với đầu tƣ phát triển hệ thống thƣơng mại, dịch vụ................................103

3.3.4 Đầu tƣ phát triển nguồn nhân lực................................................................................103

3.3.5. Đầu tƣ phát triển khoa học công nghệ.....................................................................105

KẾT LUẬN........................................................................................................................................108

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................110

PHỤ LỤC............................................................................................................................................113

ii

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

1

Số bảng

Bảng 2.1a

Bảng 2.1b

Bảng 2.2

Bảng 2.3

Bảng 2.4

Bảng 2.5

Bảng 2.6

Bảng 2.7

Bảng 2.8

Bảng 2.9

Bảng 2.10

Bảng 2.11

Bảng 2.12

Bảng 2.13:

Bảng 2.14:

Bảng 2.15

Bảng 2.16

Bảng 2.17

Bảng 2.18

Bảng 2.19

Bảng 3.1

3

DANH MỤC SƠ ĐỒ

Hình 1.1

Đồ thị 2.1

4

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Trong những năm qua, Tổng công ty Hàng không Việt nam đã có những

bƣớc phát triển nhanh và vững chắc, giữ đƣợc vai trò chủ đạo của Hãng Hàng

không quốc gia trong việc đảm bảo lực lƣợng vận tải hàng không, đóng góp

tích cực vào tăng trƣởng và phát triển kinh tế của đất nƣớc, góp phần thúc

đẩy sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa; đồng thời, là một trong những

cầu nối quan trọng cho quá trình hội nhập kinh tế quốc tế của đất nƣớc. Chiến

lƣợc phát triển kinh tế-xã hội giai đoạn 2001-2010 tại Đại hội Đảng toàn quốc

lần thứ IX xác định “Hàng không là một trong những ngành sản xuất, dịch vụ

quan trọng của đất nƣớc”. Trên cơ sở đó, chiến lƣợc phát triển Tổng công ty

Hàng không Việt Nam giai đoạn 2000 -2010 đã xác định mục tiêu: “Xây dựng

Tổng công ty Hàng không Việt Nam trở thành một tập đoàn kinh tế mạnh, lấy

kinh doanh vận tải hàng không là cơ bản, đồng thời phát triển đa dạng hóa

ngành nghề kinh doanh, đảm bảo thực hiện kinh doanh có hiệu quả, phục vụ

đắc lực sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nƣớc, góp phần đảm bảo

an ninh quốc phòng”.

Trong nền kinh tế canh tranh mang tính toàn cầu, việc sử dụng hiệu quả

vốn đầu tƣ phát triển luôn đƣợc các quốc gia, doanh nghiệp quan tâm. Thời

gian qua, các doanh nghiệp thuộc Tổng công ty Hàng không Việt Nam đã nỗ

lực trong khai thác và sử dụng hiệu quả các nguồn vốn để phục vụ hoạt động

sản xuất kinh doanh và đã đạt đƣợc những kết quả nhất định về chất lƣợng

cũng nhƣ số lƣợng. Tuy nhiên, nếu phân tích kỹ, đánh giá một cách khách

quan thì vấn đề sử dụng vốn đầu tƣ phát triển tại Tổng công ty Hàng không

còn nhiều hạn chế nhƣ hiệu quả sử dụng vốn đầu tƣ chƣa cao, năng lực cạnh

tranh của Tổng công ty còn thấp. Vì vậy, việc nghiên cứu hiệu quả sử dụng

5

vốn đầu tƣ phát triển tại Tổng công ty Hàng không để rút ra bài học kinh

nghiệm nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của Tổng công ty là đòi hỏi khách

quan cần thiết. Với ý nghĩa đó, vấn đề “Giải pháp sử dụng hiệu quả vốn đầu

tư phát triển ở Tổng công ty Hàng không Việt Nam” đƣợc chọn làm đề tài

luận văn tốt nghiệp cao học kinh tế - chuyên ngành quản trị kinh doanh.

2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài

Vấn đề hiệu quả sử dụng vốn đầu tƣ luôn đƣợc các nhà kinh tế, hoạch

định chính sách quan tâm nghiên cứu có thể kể ra một số công trình sau:

- Đàm Văn Huệ (2005), “Bàn về giải pháp nâng cao hiệu quả sử dụng

vốn”. Tạp chí Thị trƣờng tài chính tiền tệ, số 28, Tr 10 -11.

- Huy động và sử dụng vốn cho công nghiệp - Tạp chí chiến lƣợc và

chính sách công nghiệp - Bộ Công nghiệp, số tháng 2 – 2004.

- PGS.TS. Lê Trần Hảo , Đại học Thƣơng mại – Chỉ tiêu đánh giá hiệu

quả đầu tƣ khoa học công nghệ mới vào sản xuất kinh doanh của doanh

nghiêpc̣, Thông tin Khoa học thống kê 2005, sốtháng 5/2005.

- Nguyễn Thị Lụa - Huy động và sử dụng vốn trong các doanh nghiệp

Công nghiệp Việt Nam hiện nay - Luận văn thạc sĩ kinh tế, 2004.

- Lê Xuân Ngọc – Huy động vốn và nâng cao hiệu quả sử dụng vốn tại

Tổng công ty Xuất nhập khẩu Xây dựng Việt Nam, Luận văn thạc sĩ kinh tế,

2006.

- Trƣơng Việt Cƣờng – Xu thế liên kết của các hãng hàng không trên thế

giới và một số đề xuất cho Hàng không Việt Nam, Luận văn thạc sĩ kinh tế,

2006…

Nhìn chung các bài viết và luận văn trên mới đề cập đến môi trƣờng đầu

tƣ, huy động và nâng cao hiệu quả sử dụng vốn trong một số loại hình doanh

nghiệp sản xuất, xuất nhập khẩu và thƣơng mại, chƣa đi sâu vào nghiên cứu

đặc thù riêng đối với loại hình vận tải Hàng không. Nội dung nghiên cứu của

6

luâṇ văn không trùng lắp với các đềtài , bài báo trên . Trên cơ sở kế thừa các

kết quả nghiên cứu, kết quả tìm hiểu nghiên cứu về vốn đầu tƣ phát triển tại

Tổng công ty Hàng không Việt Nam, đƣa ra môṭsốgiải pháp để sƣ̉ dungc̣ hiêụ

quả vốn đầu tƣ phát triển ở Tổng công ty Hàng không Việt Nam.

3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn

3.1. Mục đích

Thông qua tình hình sử dụng vốn đầu tƣ để đánh giá hiệu quả sử dụng

vốn đầu tƣ phát triển, đánh giá đƣợc những mặt mạnh, hạn chế, thiếu sót cần

đƣợc khắc phục, đề xuất giải pháp để hoàn thiện quá trình sử dụng vốn đầu tƣ

phát triển đảm bảo hiệu quả cao nhất nguồn vốn tại Tổng công ty Hàng không

Việt Nam.

3.2. Nhiệm vụ

Khái quát hệ thống lý luận về sử dụng vốn đầu tƣ phát triển và nâng cao

hiệu quả sử dụng vốn đầu tƣ phát triển tại doanh nghiệp trong điều kiện hội

nhập kinh tế quốc tế và phát triển kinh tế thị trƣờng định hƣớng xã hội chủ

nghĩa của Việt Nam

Đánh giá thực trạng quản lý và sử dụng vốn đầu tƣ phát triển của Tổng

công ty Hàng không Việt nam, nêu rõ những thành tựu, hạn chế và nguyên

nhân của những hạn chế.

Đề xuất một số giải pháp sử dụng hiệu quả vốn đầu tƣ ở Tổng công ty

Hàng không Việt nam đến 2015.

4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu

4.1. Đối tượng nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng hiệu quả vốn đầu tƣ phát triển của hoạt động vận tải

hàng không trên phƣơng diện chuyên ngành Quản trị kinh doanh, do đó luận

văn đi sâu nghiên cứu những vấn đề liên quan nhƣ: vai trò của vốn đầu tƣ

phát triển trong quá trình xây dựng và phát triển của doanh nghiệp, các tiêu

7

chí đánh giá hiệu quả sử dụng vốn, các giải pháp tổng thể và chi tiết để nâng

cao hiệu quả sử dụng vốn đầu tƣ phát triển tại Tổng công ty Hàng không Việt

Nam.

4.2. Phạm vi nghiên cứu:

Đánh giá sử dụng vốn đầu tƣ phát triển ở Tổng công ty Hàng không Việt

Nam.

Thời gian nghiên cứu: từ năm 2005 đến nay.

5. Phƣơng pháp nghiên cứu:

Là đề tài thuộc chuyên ngành quản trị kinh doanh nên phƣơng pháp

nghiên cứu chủ yếu của luận văn là phƣơng pháp phân tích, so sánh, kết hợp

logic với lịch sử, lý luận liên hệ với thực tiễn, sử dụng số liệu thống kê để dự

báo và tổng hợp để làm rõ vấn đề khoa học và thực tiễn của vấn đề nghiên

cứu.

6. Đóng góp của luận văn

Thông qua nghiên cứu lý luận và kinh nghiệm sử dụng vốn đầu tƣ phát

triển ở một số mô hình hiệu quả, vận dụng vào việc đánh giá hiệu quả sử dụng

của vốn đầu tƣ phát triển ở Tổng công ty Hàng không Việt Nam. Từ đó đề

xuất phƣơng hƣớng, giải pháp cơ bản nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn

đầu tƣ phát triển ở Tổng công ty Hàng không Việt nam đến năm 2015.

7. Kết cấu luận văn: Ngoài phần mở đầu, kết luận và phụ lục, tài liệu

tham khảo, nội dung luận văn đƣợc kết cấu 3 chƣơng sau:

Chƣơng 1: Cơ sở lý luận của việc sử dụng hiệu quả vốn đầu tƣ phát triển

trong các doanh nghiệp vận tải hàng không.

Chƣơng 2: Tình hình sử dụng vốn đầu tƣ phát triển ở Tổng công ty

Hàng không Việt nam giai đoạn từ năm 2005 đến năm 2007.

Chƣơng 3: Giải pháp sử dụng hiệu quả vốn đầu tƣ phát triển ở Tổng

công ty hàng không Việt Nam đến năm 2015.

8

CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUÂṆ VỀ VÔŃ ĐÂÙ TƢ PHATT́ TRIÊNN

1.1 Lý luận khái quát về vốn đầu tƣ phát triển

1.1.1 Khái quát một số vấn đề về vốn đầu tư phát triển

1.1.1.1 Khái niệm

* Đầu tƣ: Đầu tƣ theo nghĩa rộng có nghĩa là sử dụng các nguồn lực ở

hiện tại để tiến hành các hoạt động nào đó nhằm đem lại cho nhà đầu tƣ các

kết quả nhất định trong tƣơng lai mà kết quả này thƣờng phải lớn hơn các chi

phí về các nguồn lực đã bỏ ra. Nguồn lực bỏ ra có thể là tiền, là tài nguyên

thiên nhiên, là tài sản vật chất khác hoặc sức lao động. Sự biểu hiện bằng tiền

tất cả các nguồn lực đã bỏ ra trên đây gọi là vốn đầu tƣ. [14, tr.7]

Đầu tƣ phát triển là bộ phận của đầu tƣ, là việc chi dùng vốn trong

hiện tại để tiến hành các hoạt động nhằm duy trì và tạo ra năng lực mới trong

sản xuất kinh doanh dịch vụ và sinh hoạt đời sống của xã hội. [14, tr.15]

Vốn đầu tƣ phát triển là chỉ tiêu biểu hiện bằng tiền phản ánh toàn bộ

chi phí đã chi ra để tạo ra sự tăng thêm tài sản tài chính, tài sản vật chất (nhà

máy, đƣờng xá, của cải vật chất), tài sản trí tuệ (trình độ văn hoá, chuyên

môn, khoa học kỹ thuật,... của ngƣời dân).

Theo nghĩa hẹp, đầu tƣ chỉ bao gồm những hoạt động sử dụng các nguồn

lực ở hiện tại nhằm đem lại cho nhà đầu tƣ hoặc xã hội kết quả trong tƣơng

lai lớn hơn các nguồn lực đã sử dụng để đạt đƣợc kết quả đó.

Nhƣ vậy, nếu xem xét trên giác độ đầu tƣ thì đầu tƣ là những hoạt động

sử dụng các nguồn lực hiện có để làm tăng thêm các tài sản vật chất, nguồn

nhân lực và trí tuệ để cải thiện mức sống của dân cƣ hoặc để duy trì khả năng

hoạt động của các tài sản và nguồn lực sẵn có. Tƣơng ứng với phạm vi đầu tƣ

này có phạm trù tổng vốn đầu tƣ mà chúng ta gọi là Vốn đầu tƣ phát triển, có

thời kỳ gọi là vốn đầu tƣ phát triển toàn xã hội.

9

Các nhà kinh tế đã chia đầu tƣ thành 3 loại chính nhƣ: đầu tƣ vào tài

sản cố định dùng trong sản xuất kinh doanh; đầu tƣ vào tài sản lƣu động

và đầu tƣ vào nhà ở.

Đầu tư tài sản cố định: là sự bỏ vốn ra để xây dựng nhà máy, cơ sở hạ

tầng và mua sắm trang, thiết bị và các tài sản đủ tiêu chuẩn là TSCĐ của các

đơn vị sản xuất kinh doanh làm tăng thực sự tài sản sản xuất. Theo quy định

hiện hành của Bộ Tài chính là những tài sản có giá trị từ 10 triệu đồng trở lên

và có thời gian sử dụng trên 1 năm.

Đầu tư tài sản lưu động là sự bỏ vốn ra để làm tăng thêm giá trị hàng

hoá tồn kho của các doanh nghiệp, bao gồm cả nguyên, nhiên vật liệu, sản

phẩm dở dang và thành phẩm tồn kho.

Đầu tư nhà ở là sự bỏ vốn ra của các hộ gia đình, các chủ đất để xây

dựng nhà ở mới dùng để ở và cho thuê.

Tuy nhiên có những ý kiến cho rằng đầu tƣ xây dựng nhà ở không thuộc

phạm vi đầu tƣ trên phƣơng diện toàn nền kinh tế. Ngƣời ta cho rằng nhà ở

thuộc tài sản tiêu dùng của các hộ gia đình. Nhƣng theo N.Gregory Mankiw,

đầu tƣ nhà ở thuộc phạm trù đầu tƣ của nền kinh tế. Đồng thời thuật ngữ

“Investment” của nhiều nƣớc hiện nay vẫn bao gồm cả lĩnh vực đầu tƣ về nhà

ở.

Vốn đầu tƣ là chỉ tiêu kinh tế cơ bản thu hút sự quan tâm của nhiều

ngƣời. Tùy theo nhu cầu quản lý và phân tích khác nhau mà mỗi ngƣời quan

tâm đến nội dung của vốn đầu tƣ theo các giác độ khác nhau.

* Vốn đầu tƣ: Vốn đầu tƣ là toàn bộ các chi phí bỏ ra để thực hiện mục

đích đầu tƣ. Nhƣ vậy theo quan điểm kinh tế vĩ mô vốn đầu tƣ trong kinh tế

bao gồm ba nội dung chính là: Vốn đầu tƣ làm tăng tài sản cố định; Vốn đầu

tƣ tài sản lƣu động và Vốn đầu tƣ vào nhà ở.

10