Luận văn thạc sĩ UEB giải pháp huy động nguồn lực xây dựng nông thôn mới ở việt nam hiện nay

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ

--------o0o---------

NGUYỄN VĂN TIẾN

GIẢI PHÁP HUY ĐỘNG NGUỒN LỰC

XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI Ở VIỆT NAM HIỆN NAY

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ

CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG THỰC HÀNH

Hà Nội - Năm 2015

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ

--------o0o---------

NGUYỄN VĂN TIẾN

GIẢI PHÁP HUY ĐỘNG NGUỒN LỰC

XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI Ở VIỆT NAM HIỆN NAY

Chuyên ngành: QUẢN LÝ KINH TẾ

Mã số

NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC :

TS. Đinh Thị Thuỷ

Trƣờng Đại học Thƣơng Mại

Hà Nội - Năm 2015

MỤC LỤC

PHẦN MỞ ĐẦU..............................................................................................1

Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN HUY ĐỘNG NGUỒN

LỰC XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI........................................................7

1.1. Cơ sở khoa học......................................................................................................................7

1.1.1. Nông thôn:..............................................................................................7

1.1.2. Nông thôn mới........................................................................................8

1.1.2. Xây dựng nông thôn mới.......................................................................9

1.1.3. Huy động nguồn lực xây dựng nông thôn mới...................................13

1.1.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến việc huy động nguồn lực xây dựng nông

thôn mới:........................................................................................................15

1.2. Cơ sở pháp lý..........................................................................................16

1.2.1. Chủ trương, định hướng của Đảng....................................................16

1.2.2. Cơ chế, chính sách của Nhà nước......................................................19

1.3. Cơ sở thực tiễn của huy động nguồn lực xây dựng nông thôn mới ở

Viêt Nam........................................................................................................20

1.3.1.Kinh nghiêm trong nước.......................................................................20

1.3.2. Kinh nghiệm huy động nguồn lực xây dựng nông thôn ở nước

ngoài...............................................................................................................22

Chƣơng 2 THỰC TRẠNG HUY ĐỘNG NGUỒN LỰC XÂY DỰNG

NÔNG THÔN MỚI Ở VIỆT NAM HIỆN NAY.........................................26

2.1. Cơ chế, chính sách huy động nguồn lực xây dựng nông thôn mới ở

Việt Nam hiện nay.........................................................................................26

2.1.1. Cơ chế huy động nguồn lực xây dựng nông thôn mới.......................26

2.1.2. Về cơ chế đầu tư...................................................................................28

2.1.3. Về phân bổ nguồn vốn đầu tư.............................................................28

2.1.4. Cơ cấu vốn đầu tư thực hiện Chương trình.......................................30

2.2. Kết quả Huy động nguồn vốn xây dựng nông thôn mới ở nƣớc ta

hiện nay..........................................................................................................31

2.2.1. Huy động vốn Chương trình xây dựng nông thôn mới......................31

2.2.2. Kết quả huy động vốn tại 11 xã thí điểm xây dựng mô hình nông thôn

mới..................................................................................................................34

2.3. Huy động các nguồn lực khác xây dựng nông thôn mới....................39

2.3.1. Huy động nguồn lực đất đai xây dựng nông thôn mới......................39

2.3.2. Huy động nhân lực xây dựng nông thôn mới.....................................40

2.4. Đánh giá chung.......................................................................................42

2.4.1. Kết quả đạt được..................................................................................42

2.4.2. Những khó khăn, hạn chế của huy động nguồn lực xây dựng nông

thôn mới..........................................................................................................49

2.4.3. Nguyên nhân của những hạn chế.......................................................52

Chƣơng 3 ĐỊNH HƢỚNG, GIẢI PHÁP HUY ĐỘNG NGUỒN LỰC

XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI Ở VIỆT NAM HIỆN NAY..................56

3.1. Chủ trƣơng xây dựng nông thôn mới của Đảng và Nhà nƣớc ta trong

thời gian tới....................................................................................................56

3.2. Mục tiêu xây dựng nông thôn mới đến năm 2020...............................58

3.2.1. Mục tiêu tổng quát:..............................................................................58

3.2.2. Mục tiêu cụ thể:...................................................................................58

3.3.1. Tổng nhu cầu vốn đến 2020................................................................59

3.3.2. Cơ cấu huy động vốn xây dựng nông thôn mới..................................60

3.3.3. Định hướng các nội dung huy động các nguồn lực cho xây dựng

nông thôn mới................................................................................................61

3.4. Giải pháp huy động nguồn lực xây dựng nông thôn mới...................62

3.4.1. Hoàn thiện cơ chế, chính sách liên quan đến huy động nguồn lực

xây

dựng nông thôn mới.......................................................................................62

3.4.2. Nhà nước tiếp tục tăng đầu tư, thực hiện vai trò định hướng, hỗ trợ,

dẫn dắt, khuyến khích người dân, các tổ chức và cộng đồng tự giác, tích

cực tham gia đóng góp xây dựng nông thôn mới.........................................63

3.4.3. Động viên, phát huy nguồn lực tại chỗ trong xây dựng nông thôn

mới

65

3.4.4. Phát triển sản xuất, nâng cao thu nhập, đời sống của người dân

nông

thôn là giải pháp quan trọng hàng đầu nhằm tăng cường nguồn lực bền

vững xây dựng nông thôn mới......................................................................68

3.4.5. Tuyên truyền, vận động tạo sự đồng thuận của người dân và xã hội

tham gia xây dựng nông thôn mới; phát huy tính tự chủ, chủ động, tích cực

tham gia của người dân.................................................................................69

3.5. Các điều kiện chủ yếu để thực hiện giải pháp.....................................70

3.5.1. Nâng cao nhận thức về huy động nguồn lực xây dựng nông thôn

mới..................................................................................................................70

3.5.2. Thực hiện tốt phương châm “Nhà nước và nhân dân cùng làm”,

trong đó người dân nông thôn là chủ thể.....................................................70

3.5.3. Bổ sung, hoàn thiện chính sách đất đai, tín dụng, ưu đãi đầu tư vào

khu vực nông nghiệp, nông thôn..................................................................71

KẾT LUẬN....................................................................................................72

Chữ viết tắt

BKHĐT

BTC

CP

FDI

GDP

HĐND

NĐ

ODA

PTNT

QĐ

TT

TTg

UBND

USD

DANH MỤC CÁC BẢNG, BIỂU ĐỒ

Bảng 1.2 - Vốn đầu tƣ tại 11 xã điểm, tính đến tháng 7/2011

Biểu đồ 1.2

Biểu đồ 2.2

Biểu đồ 1.3

PHẦN MỞ ĐẦU

1. Sự cần thiết của đề tài

Nông thôn nƣớc ta có quá trình lịch sử lâu đời, gắn liền với nghề trồng

lúa. Lịch sử quá trình đấu tranh dựng nƣớc và giữ nƣớc gắn với sản xuất

nông nghiệp nên phần lớn dân cƣ nƣớc ta sống quần tụ theo từng dòng họ và

theo phạm vi làng, xã. Cùng với văn minh lúa nƣớc, làng (bản, thôn, xóm…)

đã trở thành nét văn hóa riêng của ngƣời Việt Nam từ ngàn năm. Nông thôn

nƣớc ta luôn chiếm một vị trí quan trọng trong quá trình dựng nƣớc và giữ

nƣớc. Trong các cuộc chiến tranh chống lại các cuộc xâm lƣợc, nông thôn là

nơi cung cấp ngƣời và của để đánh thắng giặc ngoại xâm. Qua hàng ngàn

năm phát triển, nông thôn là nơi hình thành và lƣu giữ nhiều nét bản sắc văn

hóa của dân tộc. Ngày nay, nông thôn vừa là nơi cung cấp lƣơng thực thực

phẩm cho tiêu dùng xã hội, nguyên liệu cho công nghiệp chế biến, nông sản

hàng hóa cho xuất khẩu, nhân lực cho các hoạt ñộng kinh tế và ñời sống của

ñô thị, vừa là nơi tiêu thụ hàng hóa do các nhà máy ở thành phố sản xuất ra.

Nông thôn nƣớc ta hiện nay chiếm trên 80% diện tích tự nhiên của cả

nƣớc, nơi sinh sống của gần 70% dân số cả nƣớc; có tổng số 9.071 xã với

15,35 triệu hộ gia đình, số lao động đang làm việc trong khu vực nông lâm

thuỷ sản chiếm 48,2% lao động cả nƣớc; nơi bảo tồn và phát triển các truyền

thống, bản sắc văn hoá dân tộc. Xây dựng nông thôn mới, phát triển kinh tế

nông thôn, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nông dân, giảm dần

khoảng cách giàu nghèo giữa ngƣời dân nông thôn với thành thị, bảo vệ môi

trƣờng là nhiệm vụ chiến lƣợc lâu dài, là cơ sở để đảm bảo an ninh, trật tự,

ổn định tình hình chính trị, phát triển kinh tế - xã hội hài hoà và bền vững [2].

Phát triển nông nghiệp, nông thôn là chủ trƣơng xuyên suốt của Đảng,

Nhà nƣớc ta qua nhiều giai đoạn cách mạng, và nông nghiệp, nông thôn đã có

nhiều that đổi, đạt đƣợc những thành tựu quan trọng, nhất là từ sau khi thực

hiện đƣờng lối đổi mới (1986) đến nay. Thời gian qua, các bộ, ban ngành

Trung ƣơng và địa phƣơng đã tổ chức thực hiện một số mô hình xây dựng

nông thôn mới cấp huyện, xã và cấp thôn ở một số địa phƣơng nhƣ: “xây

dựng phát triển nông thôn” cấp thôn, bản trƣớc đây và “Chƣơng trình xây

dựng nông thôn mới” cấp xã trong những năm gần đây. Những mô hình đó đã

đạt đƣợc những kết quả bƣớc đầu, nhƣng việc triển khai ra diện rộng còn

nhiều khó khăn, vƣớng mắc, có mô hình chƣa thành công do nhiều nguyên

nhân; trong đó, nguyên nhân chủ yếu vẫn là thiếu nguồn lực xây dựng, đầu tƣ

phát triển.

Thực hiện Nghị quyết Trung ƣơng 7 khóa X về nông nghiệp, nông dân,

nông thôn, Chƣơng trình xây dựng nông thôn mới ở nƣớc ta hiện nay đang

triển khai thực hiện nhằm xây dựng nông thôn mới có kết cấu hạ tầng kinh tế

- xã hội từng bƣớc hiện đại; cơ cấu kinh tế và các hình thức tổ chức sản xuất

hợp lý, gắn nông nghiệp với phát triển nhanh công nghiệp, dịch vụ; xã hội

nông thôn dân chủ, ổn định, giàu bản sắc văn hóa dân tộc; môi trƣờng sinh

thái đƣợc bảo vệ; an ninh trật tự đƣợc giữ vững; đời sống vật chất và tinh

thần của ngƣời dân ngày càng đƣợc nâng cao. Đến năm 2015, cả nƣớc có

20% số xã đạt tiêu chuẩn Nông thôn mới; đến năm 2020, có 50% số xã đạt

tiêu chuẩn Nông thôn mới [12].

Để thực hiện đƣợc mục tiêu xây dựng nông thôn mới nêu trên cần

nguồn lực rất lớn. Trong khi nƣớc ta còn nghèo, nguồn thu ngân sách nhà

nƣớc còn hạn chế, thu nhập, tích lũy ngƣời dân nông thôn thấp. Huy động

nguồn lực đảm bảo cân đối với yêu cầu đầu tƣ phát triển nông thôn là một

trong những yếu tố có tính quyết định đến thành công của Chƣơng trình xây

dựng nông thôn mới. Việc lựa chọn nghiên cứu đề tài “Giải pháp huy động

nguồn lực xây dựng nông thôn mới ở Việt Nam hiện nay” là nhằm góp phần

bổ sung cơ sở lý luận và thực tiễn về huy động nguồn lực xây dựng nông thôn

mới và đƣa ra một số giải pháp có thể huy động cao nhất nguồn lực hiện có

vào xây dựng nông thôn nƣớc ta hiện nay.

2