(Luận Văn Thạc Sĩ) Tội Vận Chuyển Trái Phép Chất Ma Túy Từ Thực Tiễn Thành Phố Hà Nội.pdf

VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM

HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

TRƯƠNG VŨ THÙY TRANG

TỘI VẬN CHUYỂN TRÁI PHÉP CHẤT MA TÚY

TỪ THỰC TIỄN THÀNH PHỐ HÀ NỘI

LUẬN VĂN THẠC SĨ

LUẬT HÌNH SỰ VÀ TỐ TỤNG HÌNH SỰ

HÀ NỘI, 2020

VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM

HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

TRƯƠNG VŨ THÙY TRANG

TỘI VẬN CHUYỂN TRÁI PHÉP CHẤT MA TÚY

TỪ THỰC TIỄN THÀNH PHỐ HÀ NỘI

Ngành: Luật Hình sự và Tố tụng hình sự

Mã số: 8.38.01.04

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC

GS,TS NGUYỄN NGỌC ANH

HÀ NỘI, 2020

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan luận văn là công trình nghiên cứu khoa học, độc lập của

tôi; các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực và có nguồn gốc rõ ràng.

Hà Nội, ngày …. tháng …. năm 2020

TÁC GIẢ LUẬN VĂN

MỤC LỤC

MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1

Chương 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ PHÁP LUẬT VỀ TỘI

VẬN CHUYỂN TRÁI PHÉP CHẤT MA TÚY ........................................... 8

1.1. Những vấn đề lý luận về tội vận chuyển trái phép chất ma túy ........... 8

1.2. Quy định của pháp luật hình sự Việt Nam về tội vận chuyển trái

phép chất ma túy ....................................................................................... 14

Chương 2: THỰC TIỄN ÁP DỤNG QUY ĐỊNH PHÁP LUẬT VỀ

TỘI VẬN CHUYỂN TRÁI PHÉP CHẤT MA TÚY TẠI THÀNH

PHỐ HÀ NỘI................................................................................................. 40

2.1. Khái quát tình hình, đặc điểm địa bàn thành phố Hà Nội có liên

quan đến tội phạm vận chuyển trái phép chất ma túy............................... 40

2.2. Thực tiễn áp dụng quy định tội vận chuyển trái phép chất ma túy .... 41

2.3. Nhận xét, đánh giá ............................................................................. 46

Chương 3: CÁC GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ ÁP DỤNG

PHÁP LUẬT HÌNH SỰ VỀ TỘI VẬN CHUYỂN TRÁI PHÉP CHẤT

MA TÚY TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HÀ NỘI THỜI GIAN TỚI.. 57

3.1. Dự báo tình hình tội phạm vận chuyển trái phép chất ma túy và

những yếu tố tác động đến công tác áp dụng pháp luật hình sự về tội

vận chuyển trái phép chất ma túy ............................................................. 57

3.2. Giải pháp nâng cao hiệu quả áp dụng pháp luật hình sự đối với tội

vận chuyển trái phép chất ma túy ............................................................. 63

KẾT LUẬN.................................................................................................... 75

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO..................................................... 76

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

BLHS Bộ luật Hình sự

BLTTHS Bộ luật Tố tụng hình sự

NXB Nhà xuất bản

TNHS Trách nhiệm hình sự

TANDTC Tòa án nhân dân tối cao

VKSNDTC Viện kiểm sát nhân dân tối cao

XHCN Xã hội chủ nghĩa

DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU, HÌNH

Bảng 2.1. Thống kê số vụ, bị can bị khởi tố, điều tra các tội về ma túy và tội vận

chuyển trái phép chất ma túy của lực lượng Cảnh sát điều tra tội phạm về

ma túy Công an thành phố Hà Nội từ năm 2015 – 2019 ................................ 41

Bảng 2.2. Đặc điểm nhân thân của các bị can phạm tội vận chuyển trái phép

chất ma túy ..................................................................................................... 42

Bảng 2.3. Mức hình phạt áp dụng khi xét xử tội mua bán trái phép chất ma túy

giai đoạn 2015 - 2019 (Đơn vị tính: bị cáo) ................................................... 47

Hình 2.1. Mức hình phạt áp dụng khi xét xử tội vận chuyển trái phép chất ma

túy giai đoạn 2015 - 2019 ............................................................................... 51

1

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Từ những thập niên cuối của thế kỷ XX đến nay, nhân loại đang phải đối phó

với nhiều vấn đề nghiêm trọng, mang tính toàn cầu, như biến đổi khí hậu, ô nhiễm

môi trường, chiến tranh ly khai, khủng bố, dịch bệnh, tội phạm xuyên quốc gia,

trong đó có tội phạm về ma túy. Ma túy đã trở thành thảm họa chung của nhân loại,

là nguyên nhân làm gia tăng tội phạm, bạo lực và nhiều tệ nạn xã hội khác. Ma túy

không những hủy hoại sức khỏe lao động và sự phát triển bình thường của giống

nòi mà còn làm suy thoái nhân cách, phẩm giá con người, tàn phá cuộc sống hạnh

phúc của nhiều gia đình, gây xói mòn đạo lý xã hội, ảnh hưởng xấu đến sự ổn định

của một quốc gia, dân tộc và là tác nhân chủ yếu thúc đẩy căn bệnh thế kỷ

HIV/AIDS lan truyền rộng rãi.

Ở Việt Nam, vấn đề ma túy cũng có những diễn biến phức tạp, nhất là Hà

Nội. Với vị thế là thủ đô, trung tâm chính trị của cả nước, thành phố Hà Nội có hệ

thống giao thông đường bộ, đường sắt, đường biển, đường sông và đường hàng

không thuận lợi để kết nối, giao thương với các địa phương trong nước và quốc tế.

Những thuận lợi này cũng là nguyên nhân, điều kiện làm cho tình hình tội phạm, tệ

nạn xã hội tại thành phố Hà Nội phức tạp, trong đó có vấn đề ma túy nói chung, tội

phạm vận chuyển ma túy nói riêng. Theo số liệu thống kê của Công an thành phố

Hà Nội và TAND thành phố, giai đoạn 2015 - 2019, tội phạm vận chuyển trái phép

chất ma túy có chiều hướng gia tăng cả về số vụ lẫn bị can, bị cáo. Tội phạm hoạt

động ngày càng tinh vi, xảo quyệt, đối tượng luôn thay đổi phương thức, thủ đoạn

vận chuyển, đặc biệt là lợi dụng công nghệ, kỹ thuật để liên lạc, trao đổi thông tin,

cất giấu ma túy nhằm tránh sự giám sát, phát hiện, truy bắt của lực lượng chức

năng. Nguy hiểm hơn, tội phạm vận chuyển trái phép chất ma túy trên địa bàn Hà

Nội hoạt động theo tổ chức, đường dây, liên tỉnh, xuyên quốc gia, sự liên kết, đan

xen giữa tội phạm kinh tế - hình sự - ma túy ngày càng chặt chẽ; đối tượng vận

chuyển ma túy hầu hết đều tàng trữ trái phép vũ khí và sẵn sàng chống người thi

hành công vụ, gây tâm lý hoang mang, lo sợ trong quần chúng nhân dân.

2

Trước tình hình đó, Thành ủy, Ủy ban nhân dân thành phố, Công an thành

phố Hà Nội đã triển khai nhiều chủ trương, chính sách nhằm ngăn chặn và đẩy lùi

loại tội phạm này. Trong đó, các lực lượng chức năng luôn nhất quán việc chủ động

phòng ngừa, nhanh chóng điều tra, làm rõ, xử lý đúng quy định pháp luật các hành

vi vận chuyển trái phép chất ma túy. Với tinh thần đó, tội phạm vận chuyển trái

phép chất ma túy bị phát hiện, xử lý ngày càng tăng, góp phần răn đe những đối

tượng có nguy cơ cao thực hiện hành vi phạm tội, vi phạm pháp luật. Tuy nhiên,

BLHS năm 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2017 chưa có văn bản hướng dẫn thực thi,

nhiều điều khoản liên quan định khung với tội danh về ma túy còn nhiều quan điểm

khác nhau nên việc áp dụng các quy định của pháp luật hình sự đối với tội vận

chuyển trái phép chất ma túy còn chưa thật sự hiệu quả; ở nơi này, nơi kia vẫn còn

tình trạng định tội danh chưa chính xác và quyết định hình phạt chưa phù hợp đã

làm giảm hiệu quả đấu tranh phòng, chống tội phạm này.

Mặt khác, thời gian tới, hội nhập, hợp tác quốc tế, khu vực và kết nối giữa

các địa phương với nhau ngày càng được mở rộng, thuận lợi hơn nên tội phạm vận

chuyển trái phép chất ma túy cũng sẽ có điều kiện để gia tăng hoạt động. Điều này

đòi hỏi các lực lượng chức năng phải sớm khắc phục những khó khăn, vướng mắc

trong phòng, chống loại tội phạm này thời gian qua, cũng như có những giải pháp

đồng bộ để nâng cao hiệu quả. Cùng với đó, qua khảo sát sơ bộ, hiện chưa có công

trình khoa học nào nghiên cứu về thực tiễn phòng, chống tội phạm vận chuyển trái

phép chất ma túy trên địa bàn thành phố Hà Nội thời gian gần đây, nhất là từ sau khi

BLHS năm 2015 có hiệu lực. Từ những lý do nêu trên, tác giả lựa chọn vấn đề “Tội

vận chuyển trái phép chất ma túy từ thực tiễn thành phố Hà Nội” làm đề tài luận

văn thạc sĩ Luật học là cấp thiết, đáp ứng yêu cầu của thực tiễn, lý luận.

2. Tình hình nghiên cứu

Trong thời gian qua việc nghiên cứu các tội phạm về ma túy nói chung và tội

vận chuyển trái phép chất ma túy nói riêng đã thu hút được sự quan tâm của nhiều

nhà nghiên cứu lý luận, các nhà khoa học pháp lý hình sự và cán bộ làm công tác

thực tiễn. Đến nay, ở nhiều mức độ khác nhau, đã có một số công trình nghiên cứu