(Luận Văn Thạc Sĩ) Tổ Chức Và Hoạt Động Của Thanh Tra Bộ Khoa Học Và Công Nghệ.pdf

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ

HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA

NGUYỄN VĂN DŨNG

TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA THANH TRA

BỘ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG

HÀ NỘI, 2019

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ

HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA

NGUYỄN VĂN DŨNG

TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA THANH TRA

BỘ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG

Chuyên ngành: Quản lý công

Mã số: 8 34 04 03

NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC

TS. LÊ TIẾN HÀO

HÀ NỘI - 2019

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các thông

tin số liệu và kết quả nêu trong luận văn là trung thực, và chƣa từng đƣợc ai

công bố trong bất cứ công trình nào khác, các thông tin trích dẫn trong luận

văn đều đƣợc chỉ rõ nguồn gốc.

Hà Nội, ngày tháng năm 2019

Học viên

Nguyễn Văn Dũng

LỜI CẢM ƠN

Tôi xin chân thành cảm ơn ngƣời hƣớng dẫn khoa học TS. Lê Tiến

Hào đã hết lòng hƣớng dẫn và tạo mọi điều kiện tốt nhất để tôi hoàn thành

luận văn này.

Tôi cũng xin chân thành cảm ơn Ban Giám đốc Học viện Hành chính

Quốc gia, Khoa Sau đại học cùng toàn thể các thầy, cô giáo đã nhiệt tình

giảng dạy và tạo điều kiện cho tôi hoàn thành nhiệm vụ học tập của mình.

Cuối cùng, tôi xin trân trọng cảm ơn gia đình, bạn bè và đồng nghiệp

đã động viên giúp đỡ tôi rất nhiều trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và

thực hiện đề tài luận văn này.

Hà Nội, ngày tháng năm 2019

Học viên

Nguyễn Văn Dũng

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

AFTA Khu vực Mậu dịch Tự do ASEAN

BCSĐ Ban Cán sự Đảng

CNXH Chủ nghĩa xã hội

CPTPP

Hiệp định Đối tác tiến bộ và toàn diện xuyên Thái Bình

Dƣơng

HĐND Hội đồng nhân dân

KH&CN Khoa học và công nghệ

NTMN Nông thôn miền núi

NXB Nhà xuất bản

PCTN Phòng, chống tham nhũng

SHTT Sở hữu trí tuệ

TW Trung ƣơng

UBKH&KTNN Ủy ban Khoa học và Kỹ thuật Nhà nƣớc

UBKHNN Uỷ ban Khoa học Nhà nƣớc

UBND Ủy ban nhân dân

WTO Tổ chức Thƣơng mại Thế giới

XHCN Xã hội chủ nghĩa

MỤC LỤC

MỞ ĐẦU........................................................................................................... 1

CHƢƠNG 1. NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ THANH TRA VÀ THANH

TRA BỘ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ....................................................... 9

1.1. Khái niệm, đặc điểm, vai trò của thanh tra ................................................ 9

1.1.1. Khái niệm................................................................................................ 9

1.1.2. Đặc điểm của thanh tra.......................................................................... 13

1.1.3. Vai trò của thanh tra trong quản lý nhà nƣớc ....................................... 14

1.2. Khái niệm về tổ chức, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của Thanh tra Bộ

Khoa học và Công nghệ .................................................................................. 19

1.2.1. Tổ chức của Thanh tra Bộ Khoa học và Công nghệ ............................. 19

1.2.2. Chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của Thanh tra Bộ Khoa học và Công

nghệ ................................................................................................................. 24

1.3. Khái niệm về hoạt động, đối tƣợng, nội dung, hình thức, trình tự thủ tục

hoạt động của Thanh tra Bộ Khoa học và Công nghệ .................................... 27

1.3.1. Hoạt động của Thanh tra Bộ Khoa học và Công nghệ ......................... 27

1.3.2. Đối tƣợng thanh tra của Thanh tra Bộ Khoa học và Công nghệ........... 28

1.3.3. Nội dung thanh tra của Thanh tra Bộ Khoa học và Công nghệ ............ 29

1.3.4. Hình thức thanh tra của Thanh tra Bộ Khoa học và Công nghệ........... 31

1.3.5. Trình tự thủ tục hoạt động thanh tra của Thanh tra Bộ Khoa học và

Công nghệ ....................................................................................................... 32

1.4. Các yếu tố ảnh hƣởng đến tổ chức và hoạt động của Thanh tra Bộ Khoa

học và Công nghệ............................................................................................ 36

Tiểu kết Chƣơng 1........................................................................................... 41

CHƢƠNG 2. THỰC TRẠNG TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA THANH

TRA BỘ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ..................................................... 42

2.1. Khái quát chung về tổ chức và công tác quản lý nhà nƣớc của Bộ Khoa

học và Công nghệ............................................................................................ 42

2.2. Thực trạng về tổ chức của Thanh tra Bộ Khoa học và Công nghệ.......... 45

2.2.1. Về tổ chức, cán bộ, công chức .............................................................. 45

2.2.2. Nhận xét về tổ chức của thanh tra Bộ Khoa học và Công nghệ ........... 51

2.3. Thực trạng về hoạt động của Thanh tra Bộ Khoa học và Công nghệ từ

năm 2014 đến năm 2018 ................................................................................. 54

2.3.1. Kết quả thực hiện .................................................................................. 55

2.3.2. Nhận xét về hoạt động của Thanh tra Bộ Khoa học và Công nghệ từ

2014 đến 2018 ................................................................................................. 67

Tiểu kết chƣơng 2............................................................................................ 70

CHƢƠNG 3. QUAN ĐIỂM VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN TỔ CHỨC VÀ

ĐỔI MỚI HOẠT ĐỘNG CỦA THANH TRA BỘ KHOA HỌC VÀ CÔNG

NGHỆ.............................................................................................................. 71

3.1. Quan điểm hoàn thiện tổ chức và đổi mới hoạt động của Thanh tra Bộ

Khoa học và Công nghệ .................................................................................. 71

3.1.1. Hoàn thiện tổ chức và đổi mới hoạt động của Thanh tra Bộ Khoa học và

Công nghệ phải bám sát đƣờng lối, chủ trƣơng, chính sách của Đảng, pháp

luật của Nhà nƣớc về tổ chức bộ máy nhà nƣớc, cải cách hành chính nhà

nƣớc, thanh tra, tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo, phòng, chống

tham nhũng...................................................................................................... 71

3.1.2. Hoàn thiện tổ chức và đổi mới hoạt động của Thanh tra Bộ Khoa học và

Công nghệ phải đáp ứng yêu cầu quản lý nhà nƣớc về khoa học công nghệ

của Bộ Khoa học và Công nghệ; phát triển ngành khoa học công nghệ phục

vụ phát triển kinh tế xã hội của đất nƣớc (trong cuộc cách mạng công nghiệp

lần thứ 4) ......................................................................................................... 75

3.1.3. Hoàn thiện tổ chức và đổi mới hoạt động của Thanh tra Bộ Khoa học và

Công nghệ phải trên cơ sở quan điểm, mục tiêu, định hƣớng nêu trong chiến

lƣợc phát triển ngành Thanh tra đến năm 2020, tầm nhìn 2030 ..................... 76

3.2. Giải pháp hoàn thiện tổ chức và đổi mới hoạt động của Thanh tra Bộ

Khoa học và Công nghệ .................................................................................. 78

3.2.1. Nâng cao nhận thức, trách nhiệm về vị trí, vai trò của thanh tra trong

quản lý nhà nƣớc và hoàn thiện tổ chức, đổi mới hoạt động của Thanh tra Bộ

Khoa học và Công nghệ .................................................................................. 78

3.2.2. Hoàn thiện pháp luật về thanh tra và pháp luật có liên quan đến tổ chức

và hoạt động của Thanh tra Bộ Khoa học và Công nghệ................................ 80

3.2.3. Sắp xếp lại tổ chức, bộ máy của Thanh tra Bộ Khoa học và Công nghệ

theo hƣớng tinh gọn, hoạt động hiệu quả; đổi mới chỉ đạo, điều hành hoạt

động, nâng cao hiệu quả các hoạt động của Thanh tra Bộ Khoa học và Công

nghệ ................................................................................................................. 84

3.2.4. Xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức Thanh tra Bộ Khoa học và Công

nghệ, nâng cao phẩm chất năng lực đáp ứng yêu cầu quản lý nhà nƣớc của Bộ

Khoa học và Công nghệ trong giai đoạn hiện nay .......................................... 87

3.2.5. Xây dựng mối quan hệ tốt với các cơ quan, tổ chức khác trong hoàn

thiện tổ chức và đổi mới hoạt động thanh tra; tăng cƣờng cơ sở vật chất, điều

kiện hoạt động cho Thanh tra Bộ Khoa học và Công nghệ ............................ 89

KẾT LUẬN..................................................................................................... 92

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO........................................................ 95

DANH MỤC BẢNG BIỂU, SƠ ĐỒ

Danh mục bảng

Bảng 2.3. Bảng thống kê số cuộc thanh tra chuyên ngành theo từng lĩnh vực

quản lý của Bộ Khoa học và Công nghệ (từ năm 2014 - 2018)...................... 57

Bảng 2.5. Bảng thống kê tình hình thực hiện thanh tra chuyên đề diện rộng

phạm vi toàn quốc của toàn ngành từ năm 2014 – 2018 ................................ 59

Bảng 2.7. Bảng thống kê số lƣợt tiếp công dân từ năm 2014 – 2018 ............. 61

Bảng 2.8. Bảng tổng hợp tình hình tiếp nhận và giải quyết đơn thƣ khiếu nại,

tố cáo, kiến nghị, phản ánh của Thanh tra Bộ Khoa học và Công nghệ từ năm

2014 – 2018 ..................................................................................................... 61

Danh mục sơ đồ

Sơ đồ 2.1. Sơ đồ Tổ chức Thanh tra Bộ Khoa học và Công nghệ.................. 46

Danh mục biểu đồ

Biểu đồ 2.2. Biểu đồ số cuộc thanh tra hành chính từ năm 2014 – 2018 ....... 56

Biểu đồ 2.4. Biểu đồ số cuộc thanh tra từ năm 2014 – 2018 .......................... 58

Biểu đồ 2.6. Biểu đồ thể hiện tình hình thực hiện thanh tra chuyên đề diện

rộng phạm vi toàn quốc của toàn ngành từ năm 2014 – 2018 ........................ 60

Biểu đồ 2.9. Biểu đồ thể hiện hình tiếp nhận và giải quyết đơn thƣ khiếu nại,

tố cáo, kiến nghị, phản ánh của Thanh tra Bộ Khoa học và Công nghệ từ năm

2014 – 2018 ..................................................................................................... 62

1

MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài luận văn (tính cấp thiết của đề tài luận văn)

Thanh tra là một trong những công cụ của hoạt động quản lý hành

chính nhà nƣớc, là một chức năng thiết yếu của quản lý nhà nƣớc. Thanh tra

chỉ xuất hiện khi có nhà nƣớc và ở đâu có quản lý nhà nƣớc thì ở đó có thanh

tra. Thực hiện có hiệu lực và hiệu quả công tác thanh tra sẽ góp phần quan

trọng vào việc nâng cao hiệu lực và hiệu quả quản lý hành chính nhà nƣớc;

bảo đảm trật tự, kỷ cƣơng; bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của công dân, cơ

quan, tổ chức trong hoạt động quản lý hành chính nhà nƣớc.

Luật Thanh tra 2010 có hiệu lực thi hành từ ngày 01/7/2011 đã quy

định hệ thống các cơ quan thanh tra nhà nƣớc, gồm: Thanh tra Chính phủ,

Thanh tra Bộ, Thanh tra tỉnh, Thanh tra sở, Thanh tra huyện. Luật Thanh tra

cũng quy định rõ chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của mỗi cơ quan thanh tra

nhà nƣớc trong quản lý nhà nƣớc về thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo,

phòng, chống tham nhũng và tiến hành các hoạt động thanh tra, giải quyết

khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhũng. Riêng về hoạt động thanh tra,

các thanh tra Bộ cũng nhƣ Thanh tra Bộ Khoa học và Công nghệ vừa thực

hiện hoạt động thanh tra hành chính, vừa thực hiện hoạt động thanh tra

chuyên ngành. Bên cạnh các cơ quan thanh tra nhà nƣớc, Luật Thanh tra 2010

cũng quy định cơ quan đƣợc giao chức năng thanh tra chuyên ngành. Đó là

một số Tổng cục, Cục, Chi cục do Chính phủ quy định.

Triển khai thực hiện Luật Thanh tra, ngày 20/12/2013 Chính phủ đã

ban hành Nghị định số 213/2013/NĐ-CP quy định tổ chức và hoạt động của

Thanh tra ngành Khoa học và Công nghệ. Trong thời gian qua, công tác thanh

tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhũng về cơ bản đã

đƣợc Thanh tra Bộ Khoa học và Công nghệ thực hiện nghiêm túc, đúng quy

định pháp luật, góp phần công khai, minh bạch hoạt động quản lý của Bộ,