(Luận văn thạc sĩ) Sinh con bằng kỹ thuật hỗ trợ sinh sản với tinh trùng từ ngân hàng tinh trùng

i

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

KHOA LUẬT

PHAN THỊ LAN ANH

SINH CON BẰNG KỸ THUẬT HỖ TRỢ

SINH SẢN VỚI TINH TRÙNG TỪ NGÂN

HÀNG TINH TRÙNG THEO PHÁP LUẬT

VIỆT NAM

LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC

Hà Nội – 2017

ii

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

KHOA LUẬT

PHAN THỊ LAN ANH

SINH CON BẰNG KỸ THUẬT HỖ TRỢ

SINH SẢN VỚI TINH TRÙNG TỪ NGÂN

HÀNG TINH TRÙNG THEO PHÁP LUẬT

VIỆT NAM

Chuyên ngành : Luật Dân sự và Tố tụng dân sự

Mã số : 60 38 01 03

LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC

Cán bộ hướng dẫn khoa học: PGS.TS. NGUYỄN THỊ LAN

Hà Nội – 2017

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu khoa học của riêng

tôi.Các số liệu, ví dụ và trích dẫn trong luận văn đảm bảo độ tin cậy, chính

xác và trung thực.Những kết luận khoa học của luận văn chưa từng được

công bố trong bất kỳ công trình nào khác.

TÁC GIẢ LUẬN VĂN

PHAN THỊ LAN ANH

ii

MỤC LỤC

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT .................................................................. v

MỞ ĐẦU........................................................................................................... 1

Chương 1........................................................................................................... 7

KHÁI QUÁT CHUNG VỀ SINH CON BẰNG KỸ THUẬT HỖ TRỢ SINH

SẢN VỚI TINH TRÙNG TỪ NGÂN HÀNG TINH TRÙNG....................... 7

1.1. MỘT SỐ KHÁI NIỆM CƠ BẢN VỀ SINH CON BẰNG KỸ THUẬT

HỖ TRỢ SINH SẢN VỚI TINH TRÙNG TỪ NGÂN HÀNG TINH TRÙNG

........................................................................................................................... 7

1.2. Ý NGHĨA CỦA VIỆC SINH CON BẰNG KỸ THUẬT HỖ TRỢ SINH

SẢN VỚI TINH TRÙNG TỪ NGÂN HÀNG TINH TRÙNG...................... 12

1.2.1. Sinh con bằng kỹ thuật hỗ trợ sinh sản với tinh trùng từ ngân hàng tinh

trùng là kết quả của việc ứng dụng thành tựu khoa học kỹ thuật trong lĩnh vực

y học ................................................................................................................ 12

1.2.2. Sinh con bằng kỹ thuật hỗ trợ sinh sản với tinh trùng từ ngân hàng tinh

trùng mang ý nghĩa nhân văn cao đẹp............................................................. 14

1.2.3. Sinh con bằng kỹ thuật hỗ trợ sinh sản với tinh trùng từ ngân hàng tinh

trùng giúp đảm bảo khả năng thực hiện chức năng cơ bản của gia đình - chức

năng tái sản xuất con ngƣời............................................................................. 15

1.3. SƠ LƢỢC PHÁP LUẬT VIỆT NAM VỀ SINH CON BẰNG KỸ THUẬT

HỖ TRỢ SINH SÁN VỚI TINH TRÙNG TỪ NGÂN HÀNG TINH TRÙNG

......................................................................................................................... 16

1.4. QUY ĐỊNH CỦA MỘT SỐ NƢỚC VỀ SINH CON BẰNG KỸ THUẬT

HỖ TRỢ SINH SẢN VỚI TINH TRÙNG TỪ NGÂN HÀNG TÌNH TRÙNG

......................................................................................................................... 21

1.4.1. Quy định về ngƣời hiến tinh trùng........................................................ 21

iii

1.4.2. Lấy tinh trùng sau khi chết.................................................................... 23

Chương 2......................................................................................................... 25

QUY ĐỊNH PHÁP LUẬT VIỆT NAM VỀ SINH CON BẰNG KỸ THUẬT

HỖ TRỢ SINH SẢN VỚI TINH TRÙNG TỪ NGÂN HÀNG TINH TRÙNG

......................................................................................................................... 25

2.1. NGUYÊN TẮC ÁP DỤNG KỸ THUẬT HỖ TRỢ SINH SẢN ............ 25

2.1.1. Quyền đƣợc sinh con bằng kỹ thuật hỗ trợ sinh sản ............................. 25

2.1.2. Nguyên tắc tự nguyện ........................................................................... 27

2.1.3. Nguyên tắc bí mật ................................................................................. 28

2.1.4. Thực hiện theo quy định do Bộ Y tế ban hành ..................................... 29

2.2. ĐIỀU KIỆN SINH CON BẰNG KỸ THUẬT HỖ TRỢ SINH SẢN VỚI

TINH TRÙNG TỪ NGÂN HÀNG TINH TRÙNG THEO PHÁP LUẬT

VIỆT NAM ..................................................................................................... 33

2.2.1. Ngƣời gửi tinh trùng vào ngân hàng tinh trùng .................................... 33

2.2.2. Ngƣời nhận tinh trùng........................................................................... 40

2.3. HẬU QUẢ PHÁP LÝ CỦA VIỆC SINH CON BẰNG KỸ THUẬT HỖ

TRỢ SINH SẢN VỚI TINH TRÙNG TỪ NGÂN HÀNG TINH TRÙNG

THEO PHÁP LUẬT VIỆT NAM................................................................... 46

2.3.1. Xác định cha, mẹ trong trƣờng hợp ngƣời phụ nữ độc thân sinh con bằng

kỹ thuật hỗ trợ sinh sản với tinh trùng từ ngân hàng tinh trùng ..................... 46

2.3.2. Xác định cha, mẹ trong trƣờng hợp vợ chồng vô sinh sinh con bằng kỹ

thuật hỗ trợ sinh sản với tinh trùng từ ngân hàng tinh trùng........................... 48

2.3.3. Xác định cha, mẹ trong trƣờng hợp con sinh ra không trong thời kỳ hôn

nhân ................................................................................................................. 51

Chương 3......................................................................................................... 53

iv

NHỮNG VƢỚNG MẮC BẤT CẬP VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUY

ĐỊNH PHÁP LUẬT VIỆT NAM VỀ SINH CON BẰNG KỸ THUẬT HỖ

TRỢ SINH SẢN VỚI TINH TRÙNG TỪ NGÂN HÀNG TINH TRÙNG.. 53

3.1. NHỮNG VƢỚNG MẮC BẤT CẬP VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUY

ĐỊNH VỀ NGƢỜI CÓ NGUYỆN VỌNG LƢU GIỮ TINH TRÙNG.......... 53

3.2. NHỮNG VƢỚNG MẮC BẤT CẬP VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN

QUY ĐỊNH VỀ XÁC ĐỊNH CHA, MẸ, CON .............................................. 57

3.2.1. Những vƣớng mắc bất cập và giải pháp hoàn thiện quy định về xác định

cha, mẹ, con trong trƣờng hợp ngƣời chồng chết ........................................... 57

3.2.2. Những vƣớng mắc bất cập và giải pháp hoàn thiện quy định về xác định

cha, mẹ, con trong trƣờng hợp vợ chồng ly hôn ............................................. 62

3.3. NHỮNG VƢỚNG MẮC BẤT CẬP VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUY

ĐỊNH CẤY TINH TRÙNG GIỮA NHỮNG NGƢỜI CÙNG DÕNG MÁU

VỀ TRỰC HỆ VÀ GIỮA NHỮNG NGƢỜI KHÁC GIỚI CÓ HỌ TRONG

PHẠM VI BA ĐỜI ......................................................................................... 64

3.4. NHỮNG VƢỚNG MẮC, BẤT CẬP VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN

QUY ĐỊNH VỀ CHO VÀ NHẬN TINH TRÙNG ........................................ 65

3.5. NHỮNG VƢỚNG MẮC, BẤT CẬP VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN

QUY ĐỊNH VỀ LẤY TINH TRÙNG CỦA NGƢỜI CHỒNG SAU KHI

CHẾT .............................................................................................................. 74

KẾT LUẬN..................................................................................................... 80

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO........................................................ 82

v

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

Số

thứ tự

Tên viết tắt Tên viết đầy đủ

1 Luật HN&GĐ Luật hôn nhân và gia đình

2 BLDS Bộ luật dân sự

3 BLHS Bộ luật hình sự

4 UBND Ủy ban nhân dân

5 NLHVDS Năng lực hành vi dân sự

6 Nghị định 10/2015/NĐ￾CP

Nghị định 10/2015/NĐ-CP ngày 28

tháng 01 năm 2015 Quy định về kỹ thuật

sinh con trong ống nghiệm và điều kiện

mang thai hộ vì mục đích nhân đạo.

7 Nghị định 126/2014/NĐ￾CP

Nghị định 126/2014/NĐ-CP ngày 31

tháng 12 năm 2014Quy định chi tiết một

số điều và biện pháp thi hành Luật Hôn

nhân và gia đình.

8 Nghị định 67/2015/NĐ￾CP

Nghị định 67/2015/NĐ-CP sửa đổi, bổ

sung một số điều của nghị định số

110/2013/NĐ-CP ngày 24 tháng 9 năm

2013 của chính phủ quy định xử phạt vi

phạm hành chính trong lĩnh vực bổ trợ tƣ

pháp, hành chính tƣ pháp, hôn nhân gia

đình, thi hành án dân sự, phá sản doanh

nghiệp, hợp tác xã

vi

9 Quốc hội nƣớc

CHXHCNVN

Quốc hội nƣớc Cộng hòa xã hội chủ

nghĩa Việt Nam

10 Thông tƣ liên tịch

01/2016/TTLT￾TANDTC-VKSNDTC￾BTP

Thông tƣ liên tịch số 01 ngày 06 tháng

01 năm 2016 giữa Tòa án nhân dân tối

cao – Viện kiểm sát nhân dân tối cao -

Bộ Tƣ pháp

1

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Điều tra mới nhất cho thấy, tại Việt Nam tỉ lệ vô sinh chiếm khoảng

8% các cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh sản. Nhƣ vậy, ở nƣớc ta có đến hàng

triệu cặp vợ chồng có nhu cầu sinh con nhƣng vẫn chƣa thể thực hiện đƣợc

mơ ƣớc của mình. Các kỹ thuật hỗ trợ sinh sản ra đời, thực sự đã mang lại

hạnh phúc lớn lao cho biết bao cặp vợ chồng. Theo đó, vấn đề sinh con bằng

kỹ thuật hỗ trợ sinh sản với tinh trùng từ ngân hàng tinh trùng đang ngày càng

phổ biến và mang ý nghĩa vô cùng quan trọng, việc xác định cha, mẹ, con

cũng có những nét đặc trƣng riêng.

Sinh con bằng kỹ thuật hỗ trợ sinh sản với tinh trùng từ ngân hàng

tinh trùng đó là việc sử dụng các kỹ thuật y học hiện đại để can thiệp vào quá

trình thụ thai của ngƣời phụ nữ với mục đích giúp những cặp vợ chồng hiếm

muộn, vô sinh hoặc phụ nữ độc thân có thể mang thai và có những đứa con

nhƣ họ ƣớc muốn.

Mặt khác, sinh con bằng kỹ thuật hỗ trợ sinh sản với tinh trùng từ ngân

hàng tinh trùng đã thể hiện sự phát triển vƣợt bậc của khoa học kĩ thuật, giải

quyết đƣợc tình trạng vô sinh của phụ nữ và nam giới do ảnh hƣởng của nhiều

yếu tố nhƣ môi trƣờng, hóa chất, hậu quả chiến tranh đem lại hạnh phúc và hi

vọng cho không ít các gia đình Việt Nam nói riêng và trên thế giới nói chung.

Nhƣ vậy, vấn đề về sinh con bằng kỹ thuật hỗ trợ sinh sản với tinh

trùng từ ngân hàng tinh trùng đƣợc quy định khá cụ thể, chi tiết trong Luật

cũng nhƣ Nghị định, tạo cơ sở pháp lý quan trọng cho việc thực hiện, áp

dụng. Tuy nhiên, những quy định này vẫn còn những hạn chế, bất cập cần

đƣợc điều chỉnh, bổ sung cho phù hợp.