(Luận Văn Thạc Sĩ) Quản Lý Thuế Thu Nhập Trên Địa Bàn Sơn La.pdf

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC THƯƠNG MẠI

NGUYỄN ĐỨC TOÀN

QUẢN LÝ THUẾ THU NHẬP DOANH NGHIỆP

TRÊN ĐỊA BÀN SƠN LA

LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ

HÀ NỘI, NĂM 2020

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC THƯƠNG MẠI

NGUYỄN ĐỨC TOÀN

QUẢN LÝ THUẾ THU NHẬP DOANH NGHIỆP

TRÊN ĐỊA BÀN SƠN LA

Chuyên ngành : Quản Lý Kinh Tế

Mã số : 8340410

LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:

PGS.TS. PHAN THẾ CÔNG

HÀ NỘI, NĂM 2020

i

LỜI CAM ĐOAN

“Tôi xin cam đoan rằng, đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số

liệu và kết quả nghiên cứu trong đề tài là trung thực và chưa từng được dùng để

bảo vệ bất kỳ một đề tài nào, học vị nào./.”

Hà Nội, ngày …..tháng …… năm 2020

TÁC GIẢI

Nguyễn Đức Toàn

ii

LỜI CẢM ƠN

“Trước hết em xin chân thành cảm ơn PGS.TS. Phan Thế Công đã giúp đỡ

em trong suốt quá trình thu thập hồ sơ tài liệu, sảo sát thực tế, điều tra số liệu và

triển khai hoàn thiện Luận văn thạc sĩ của em.”

“Em xin cảm ơn các thầy, cô giáo của Trường đại học Thương Mại, đặc

biệt là các thầy, cô giáo của Khoa sau đại học Trường đại học Thường Mại đã tạo

điều kiện thuận lợi giúp đỡ chúng em về nhiều mặt trong quá trình học tập và

hoàn thiện Luận văn thạc sĩ của em.”

“Tôi xin chân thành cảm ơn tất cả các anh, chị em đồng nghiệp bạn bè thân

thiết và người thân đã động viên, giúp đỡ tôi vượt qua những khó khăn để hoàn

thành Luận văn thạc sĩ./.”

Hà Nội, ngày ….. tháng ……. năm 2020

TÁC GIẢI

Nguyễn Đức Toàn

iii

MỤC LỤC

MỞĐẦU………………………………………………………………………1

1. Tính cấp thiết của đề tài ....................................................................... 1

2. Tổng quan các công trình nghiên cứu .................................................... 2

3. Câu hỏi nghiên cứu của đề tài ............................................................... 6

4. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu đề tài ................................................ 6

5. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ......................................................... 7

6. Nguồn gốc số liệu và dữ liệu nghiên cứu ............................................... 7

7. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài nghiên cứu.............................. 8

8. Kết cấu của luận văn ............................................................................ 9

CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CHUNG VỀ THUẾ VÀ QUẢN LÝ THUẾ

THU NHẬP DOANH NGHIỆP.............................................10

1.1. TỔNG QUAN VỀ THUẾ THU NHẬP DOANH NGHIỆP ............... 10

1.1.1. Khái niệm, đặc điểm, vai trò của thuế thu nhập doanh nghiệp ...... 10

1.1.2. Nội dung cơ bản về thuế thu nhập doanh nghiệp .............................. 13

1.2. LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ THUẾ THU NHẬP DOANH NGHIỆP ... 16

1.2.1. Khái niệm quản lý thuế thu nhập doanh nghiệp................................. 16

1.2.2. Sự cần thiết phải quản lý thuế TNDN .................................................. 17

1.2.3. Mục tiêu và nguyên tắc quản lý thuế thu nhập doanh nghiệp ........ 20

1.2.4. Nội dung quản lý thuế thu nhập doanh nghiệp................................... 21

1.2.5. Tiêu chí đánh giá kết quả quản lý thuế thu nhập doanh nghiệp..... 28

1.3. CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN QUẢN LÝ THUẾ THU NHẬP

DOANH NGHIỆP........................................................................... 30

1.3.1. Nhân tố khách quan................................................................................... 30

1.3.2. Nhân tố chủ quan....................................................................................... 32

iv

1.4. KINH NGHIỆM QUẢN LÝ THUẾ THU NHẬP DOANH NGHIỆP

CỦA MỘT SỐ ĐỊA PHƯƠNG VÀ BÀI HỌC CHO CỤC THUẾ TỈNH

SƠN LA ......................................................................................... 34

1.4.1. Kinh nghiệm quản lý thuế thu thập DN của một số địa phương ... 34

1.4.2. Bài học kinh nghiệm rút ra cho Cục Thuế tỉnh Sơn La.................... 38

CHƯƠNG 2: PHƯƠNG PHÁP VÀ QUY TRÌNH NGHIÊN CỨU..............40

2.1. PHƯƠNG PHÁP TỔNG HỢP, ĐÁNH GIÁ .................................... 40

2.1.1. Nội dung phương pháp............................................................................. 40

2.1.2. Mục đích sử dụng phương pháp............................................................. 40

2.1.3. Cách thức áp dụng phương pháp ........................................................... 40

2.2. PHƯƠNG PHÁP THỐNG KÊ MÔ TẢ............................................ 41

2.2.1. Nội dung phương pháp............................................................................. 41

2.2.2. Mục đích sử dụng phương pháp ................................................ 42

2.2.3. Cách thức áp dụng phương pháp ........................................................... 42

2.3. PHƯƠNG PHÁP SO SÁNH............................................................ 43

2.3.1. Nội dung phương pháp............................................................................. 43

2.3.2. Mục đích sử dụng phương pháp............................................................. 43

2.3.3. Cách thức áp dụng phương...................................................................... 43

2.4. PHƯƠNG PHÁP THU THẬP SỐ LIỆU .......................................... 44

2.4.1. Số liệu thứ cấp ............................................................................................ 44

2.4.2. Số liệu sơ cấp.............................................................................................. 44

2.5. QUY TRÌNH NGHIÊN CỨU .......................................................... 46

CHƯƠNG 3: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ THUẾ THU NHẬP....................48

DOANH NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN SƠN LA............................................48

3.1. ĐẶC ĐIỂM KINH TẾ - XÃ HỘI TỈNH SƠN LA VÀ CƠ CẤU TỔ

CHỨC CỦA CỤC THUẾ TỈNH SƠN LA........................................ 48

3.1.1. Đặc điểm tự nhiên, tình hình kinh tế - xã hội tỉnh Sơn La.............. 48

v

3.1.2. Khái quát về doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Sơn La........................ 52

3.1.3. Cơ cấu tổ chức của Cục thuế tỉnh Sơn La ........................................... 54

3.1.4. Kết quả thu thuế từ các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Sơn La.... 56

3.2. PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ THUẾ THU

NHẬP DOANH NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH SƠN LA ............ 57

3.2.1. Lập kế hoạch thu thuế, phân tích và dự báo nguồn thu.................... 57

3.2.2. Quản lý thông tin người nộp thuế.......................................................... 60

3.2.3. Quản lý công tác đăng ký thuế, kê khai, nộp thuế............................. 62

3.2.4. Quản lý công tác kiểm tra, thanh tra thuế............................................ 71

3.2.5. Quản lý nợ thuế và cưỡng chế nợ thuế TNDN................................... 81

3.2.7. Công tác tuyên truyền, hỗ trợ người nộp thuế.................................... 84

3.3. ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG VỀ QUẢN LÝ THUẾ THU NHẬP

DOANH NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH SƠN LA ....................... 89

3.3.1. Những kết quả đạt được........................................................................... 89

3.3.2. Những tồn tại, hạn chế và nguyên nhân............................................... 92

CHƯƠNG 4. PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN ............97

QUẢN LÝ THUẾ THU NHẬP DOANH NGHIỆP.....................................97

TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH SƠN LA...............................................................97

4.1. MỤC TIÊU VÀ PHƯƠNG HƯỚNG QUẢN LÝ THUẾ THU NHẬP

DOANH NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH SƠN LA ....................... 97

4.1.1. Mục tiêu ....................................................................................................... 97

4.1.2. Phương hướng ............................................................................................ 98

4.2. MỘT SỐ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN LÝ THUẾ THU NHẬP

DOANH NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH SƠN LA ....................... 99

4.2.1. Giải pháp về chỉ đạo, điều hành để hoàn thiện dự báo nguồn thu

thuế ............................................................................................................... 99

4.2.2. Giải pháp về quản lý thông tin người nộp thuế................................100

vi

4.2.3. Giải pháp về thanh tra, kiểm tra tại cơ quan thuế và tại trụ sở doanh

nghiệp.........................................................................................................101

4.2.4. Giải pháp về quản lý nợ thuế và cưỡng chế nợ thuế.......................104

4.2.5. Giải pháp về công tác tuyên truyền hỗ trợ người nộp thuế...........106

4.2.6. Một số giải pháp khác.............................................................................108

4.3. ĐỀ XUẤT VÀ KIẾN NGHỊ...........................................................111

4.3.1. Đối với Nhà nước ...................................................................................111

4.3.2. Đối với Bộ Tài chính -Tổng cục Thuế ...............................................112

KẾT LUẬN………….............................................................................. 113

TÀI LIỆU THAM KHẢO........................................................................ 114

vii

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

Từ viết tắt Giải nghĩa

DN Doanh nghiệp

FDI Đầu tư trực tiếp nước ngoài

KT-XH Kinh tế - Xã hội

NNT Người nộp thuế

QĐ Quyết định

TNDN Thu nhập doanh nghiệp

SX-KD Sản xuất – kinh doanh

viii

DANH MỤC BẢNG

Bảng 2.1. Cơ cấu đối tượng điều tra........................................................... 46

Bảng 3.1. Số lượng doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Sơn La (2016-2019) ..... 52

Bảng 3.2. Số lượng và cơ cấu DN trên địa bàn tỉnh Sơn La......................... 53

giai đoạn 2016 – 2019 (theo loại hình DN)................................................. 53

Bảng 3.3. Kết quả thu thuế TNDN của Cục thuế tỉnh Sơn La...................... 56

Bảng 3.4. Kết quả thu thuế TNDN so với Dự toán tại Cục thuế tỉnh Sơn La

(2016-2019).............................................................................................. 58

Bảng 3.5. Số DN đăng ký và kê khai thuế trên địa bàn tỉnh Sơn La giai đoạn

2016-2019 ................................................................................................ 62

Bảng 3.6. Số lượng DN đăng ký MST mới trên địa bàn tỉnh Sơn La............ 64

giai đoạn 2016-2019 ................................................................................. 64

Bảng 3.7. Tình hình nộp hồ sơ khai thuế TNDN của Cục thuế tỉnh Sơn La giai

đoạn 2016-2019 ........................................................................................ 67

Bảng 3.8. Tình hình ứng dụng công nghệ thông tin trong việc khai thuế và

nộp thuế của Cục thuế Sơn La giai đoạn 2016-2019 ................................... 68

Bảng 3.9. Ý kiến đánh giá của DN đối với công tác quản lý đăng ký, kê khai,

nộp thuế của Cục thuế tỉnh Sơn La ............................................................ 69

Bảng 3.10. Kết quả kiểm tra hồ sơ khai thuế tại cơ quan thuế trên địa bàn tỉnh

Sơn La giai đoạn 2016-2019...................................................................... 73

Bảng 3.11. Kết quả kiểm tra tại trụ sở DN giai đoạn 2017 - 2019 ................ 77

Bảng 3.12. Ý kiến đánh giá của DN được điều tra về công tác quản lý thanh

tra, kiểm tra thuế....................................................................................... 78

Bảng 3.13. Tình hình nợ đọng thuế TNDN của Cục thuế tỉnh Sơn La giai

đoạn 2016-2019 ........................................................................................ 81

ix

Bảng 3.14. Công tác tuyên truyền DN về thuế TNDN trên địa bàn tỉnh Sơn La

giai đoạn 2016-2019 ................................................................................. 85

Bảng 3.15. Ý kiến đánh giá của các DN điều tra về công tác tuyên truyền hỗ

trợ người nộp thuế .................................................................................... 87

x

DANH MỤC HÌNH, SƠ ĐỒ

Hình 3.1. Sơ đồ cơ cấu tổ chức Cục thuế tỉnh Sơn La................................. 55

Hình 3.2. Tốc độ tăng trưởng của nợ thuế TNDN trên địa bàn .................... 82

tỉnh Sơn La............................................................................................... 82

Hình 3.3. Ý kiến đánh giá của các DN điều tra về quản lý nợ thuế và cưỡng

chế nợ thuế TNDN.................................................................................... 84

Hình 3.4. Hình thức tuyên truyền chính sách thuế có hiệu quả nhất đối với

doanh nghiệp ............................................................................................ 88

Hình 3.5. Hình thức hỗ trợ có hiệu quả nhất đối với DN ............................. 89

1

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Thuế có vai trò quan trọng đối với mỗi quốc gia nói chung và các địa

phương nói riêng bởi thuế là nguồn thu chủ yếu tài trợ cho các hoạt động của

khu vực nhà nước. Một hệ thống thuế hiệu quả sẽ đảm bảo nguồn thu ổn định,

hợp lý và công bằng giữa các đối tượng nộp thuế, góp phần thúc đảy phát

triển kinh tế - xã hội. Để phát huy vai trò của thuế ngoài việc cần xây dựng

chính sách thuế hợp lý, còn phải thực hiện quản lý thuế hiệu quả.

Trên thực tế, quản lý thuế nói chung hiện nay ở nước ta vẫn còn những

hạn chế trong cơ chế quản lý, tổ chức bộ máy, đội ngũ cán bộ thuế, cơ sở vật

chất, công nghệ quản lý thuế. Công tác thanh tra, kiểm tra xử lý các hành vi

vi phạm về thuế của cơ quan thuế chưa nghiêm. Do đó tình trạng gian lận về

thuế còn khá phổ biến ở nhiều khoản thu, sắc thuế nhưng chưa được phát

hiện, truy thu kịp thời. Đây cũng là một trong những nguyên nhân dẫn đến

tình trạng căng thẳng về ngân sách của Nhà nước trong những năm gần đây,

làm giảm hiệu quả của công cụ thuế đối với quản lý vĩ mô của Nhà nước. Vì

vậy, vấn đề đặt ra là cần phải nâng cao hiệu quả quản lý thu thuế ở tất cả các

cấp, ngành trong cả nước.

Đối với tỉnh Sơn La, trong những năm qua công tác quản lý thuế của

tỉnh về cơ bản đã có nhiều cải tiến và đạt được những kết quả khả quan.

Trong đó phải kể đến là số thu thuế hàng năm gia tăng rõ rệt, tỷ lệ troonsm

nợ thuế giảm. Tuy nhiên cũng giống như tình trạng chung của cả nước, công

tác này vẫn còn những tồn tại như: tình trạng trốn thuế, nợ đọng thuế và gian

lận thuế còn khá phổ biến; hoạt động kiểm tra, kiểm soát việc chấp hành

chính sách thuế chưa được coi trọng đúng mức gây thất thu lớn cho ngân

sách nhà nước.

Chính vì lý do trên, tác giả đã chọn đề tài “Quản lý thuế thu nhập trên

địa bàn Sơn La” làm đề tài luận văn thạc sỹ của mình.