(Luận Văn Thạc Sĩ) Giải Pháp Huy Động Nguồn Vốn Phục Vụ Xây Dựng Nông Thôn Mới Huyện Gia Bình, Tỉnh

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

NGUYỄN BÁ TÙNG

GIẢI PHÁP HUY ĐỘNG NGUỒN VỐN

XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI TẠI HUYỆN

GIA BÌNH, TỈNH BẮC NINH

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NÔNG NGHIỆP

THÁI NGUYÊN - 2017

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

NGUYỄN BÁ TÙNG

GIẢI PHÁP HUY ĐỘNG NGUỒN VỐN

XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI TẠI HUYỆN

GIA BÌNH, TỈNH BẮC NINH

Chuyên ngành: Kinh tế nông nghiệp

Mã số: 60 62 01 15

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NÔNG NGHIỆP

Người hướng dẫn khoa học: TS. Nguyễn Thị Yến

THÁI NGUYÊN - 2017

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này là trung

thực và chưa từng được công bố trong bất kỳ công trình nào khác.

Các số liệu trích dẫn trong quá trình nghiên cứu đã được trích dẫn và ghi rõ

nguồn gốc.

Thái Nguyên, tháng 12 năm 2017

Tác giả

Nguyễn Bá Tùng

ii

LỜI CẢM ƠN

Trong quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn tôi đã được sự

quan tâm, giúp đỡ tận tình của nhiều tập thể và cá nhân.

Tôi xin bày tỏ lòng cảm ơn sâu sắc đến Ban Giám hiệu, phòng đào tạo, Ban

chủ nhiệm Khoa KT&PTNT cùng các thầy cô Trường Đại học Nông Lâm Thái

Nguyên đã tận tình giúp đỡ, hướng dẫn, tạo điều kiện về mọi mặt để tôi thực hiện

đề tài này. Đặc biệt tôi xin cảm ơn TS. Nguyễn Thị Yến, đã hướng dẫn chỉ bảo tận

tình và đóng góp nhiều ý kiến quý báu cho tôi hoàn thành luận văn tốt nghiệp.

Cuối cùng tôi xin trân thành cảm ơn sâu sắc tới gia đình và bạn bè, những

người đã chia sẻ, động viên, khích lệ và giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập,

nghiên cứu để hoàn thành tốt luận văn của mình.

Một lần nữa tôi xin chân thành cảm ơn tất cả sự giúp đỡ quý báu của các tập

thể và cá nhân đã dành cho tôi.

Thái Nguyên, tháng 12 năm 2017

Tác giả

Nguyễn Bá Tùng

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ..................................................................................................... i

LỜI CẢM ƠN ......................................................................................................... ii

MỤC LỤC ............................................................................................................. iii

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT .............................................................................. vi

DANH MỤC CÁC BẢNG .................................................................................... vii

DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ ............................................................................... viii

MỞ ĐẦU ................................................................................................................ 1

1. Tính cấp thiết của đề tài ....................................................................................... 1

2. Mục tiêu nghiên cứu ............................................................................................ 2

3. Ý nghĩa của đề tài ................................................................................................ 2

4. Kết cấu luận văn .................................................................................................. 3

Chương 1: TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU ........................................................... 4

1.1. Cơ sở lý luận về huy động nguồn vốn xây dựng nông thôn mới ........................ 4

1.1.1. Những vấn đề cơ bản về nông thôn và nông thôn mới .................................... 4

1.1.2. Nguyên tắc và nội dung về huy động nguồn vốn xây dựng nông thôn mới ......... 13

1.2. Cơ sở thực tiễn về huy động vốn xây dựng nông thôn mới .............................. 17

1.2.1. Kinh nghiệm của một số nước trên thế giới .................................................. 17

1.2.2. Kinh nghiệm trong nước .............................................................................. 19

1.3. Các kết quả nghiên cứu liên quan đến xây dựng NTM .................................... 24

Chương 2: ĐỐI TƯỢNG, PHẠM VI, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP

NGHIÊN CỨU ..................................................................................................... 27

2.1. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu ....................................................................... 27

2.1.1. Đối tượng .................................................................................................... 27

2.1.2 Phạm vi nghiên cứu ...................................................................................... 27

2.2. Nội dung nghiên cứu ...................................................................................... 27

2.3. Phương pháp nghiên cứu ................................................................................ 27

2.3.1 Phương pháp thu thập thông tin .................................................................... 27

2.3.2 Phương pháp phân tích ................................................................................. 29

2.3.3. Phương pháp tổng hợp, phân tích thông tin, viết báo cáo ............................. 30

iv

2.4. Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu .......................................................................... 30

Chương 3: THỰC TRẠNG HUY ĐỘNG NGUỒN VỐN PHỤC VỤ

CHƯƠNG TRÌNH XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI HUYỆN GIA

BÌNH, TỈNH BẮC NINH .................................................................................... 31

3.1 Đặc điểm tự nhiên, kinh tế- xã hội huyện Gia Bình tỉnh Bắc Ninh ................... 31

3.1.2 Đặc điểm kinh tế - xã hội của huyện Gia Bình .............................................. 31

3.1.3. Những thuận lợi, khó khăn của điều kiện tự nhiên, KTXH của huyện đối

với xây dựng NTM cũng như huy động các nguồn lực xây dựng NTM ....... 36

3.2. Thực trạng xây dựng nông thôn mới ở huyện Gia Bình ................................... 37

3.2.1. Quá trình chỉ đạo, tổ chức triển khai thực hiện tiêu chí cấp huyện thuộc

chương trình xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện Gia Bình ............ 37

3.2.2. Các căn cứ triển khai thực hiện .................................................................... 38

3.2.3. Kết quả chỉ đạo thực hiện tiêu chí huyện nông thôn mới .............................. 39

3.2.4. Kết quả thực hiện tiêu chí huyện nông thôn mới tính đến hết 2016 .............. 41

3.3. Thực trạng huy động nguồn vốn xây dựng NTM trên địa bàn huyện Gia Bình ...... 42

3.3.1. Cơ chế, chính sách huy động nguồn vốn xây dựng NTM huyện Gia Bình ........ 42

3.3.2 Tổng kinh phí dự toán cho xây dựng NTM ................................................... 47

3.3.3 Cách thức huy động nguồn vốn cho xây dựng NTM ..................................... 48

3.3.4. Kết quả huy động nguồn vốn xây dựng NTM .............................................. 50

3.3.5 Tình hình nợ đọng XDCB theo chương trình NTM tại các xã trên địa bàn

huyện Gia Bình ........................................................................................... 69

3.3.6. Đánh giá của người dân, cán bộ về chương trình MTQG xây dựng NTM

trên địa bàn huyện Gia Bình ........................................................................ 71

3.4. Đánh giá chung về công tác huy động nguồn vốn đầu tư trong chương

trình xây dựng nông thôn mới ở huyện Gia Bình ......................................... 75

3.4.1. Những kết quả đạt được ............................................................................... 76

3.4.2. Những khó khăn, hạn chế và nguyên nhân ................................................... 77

3.5 Các giải pháp huy động vốn xây dựng chương trình nông thôn mới tại

huyện Gia Bình ........................................................................................... 79

3.5.1 Quan điểm, mục tiêu xây dựng nông thôn mới huyện Gia Bình giai đoạn

2016 -2020 .................................................................................................. 79

v

3.5.2 Các giải pháp huy động nguồn vốn xây dựng chương trình nông thôn

mới tại huyện Gia Bình ............................................................................... 81

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ............................................................................. 90

TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................... 92

PHỤ LỤC ............................................................................................................. 95

vi

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

STT Từ viết tắt Nghĩa đầy đủ

1 BCĐ Ban chỉ đạo

2 BQL Ban quản lí

3 CNH-HĐH Công nghiệp hóa - Hiện đại hóa

4 CP Chính phủ

5 CSHT Cơ sở hạ tầng

6 HĐND Hội đồng nhân dân

7 HTX Hợp tác xã

8 HU Huyện ủy

9 KH Kế hoạch

10 KT-XH Kinh tế xã hội

11 MTQG Mục tiêu quốc gia

12 NĐ Nghị định

13 NN&PTNT Nông nghiệp và Phát triển nông thôn

14 NQ Nghị quyết

15 NSĐP Ngân sách địa phương

16 NSNN Ngân sách nhà nước

17 NSTW Ngân sách Trung ương

18 NTM Nông thôn mới

19 PTNT Phát triển nông thôn

20 QĐ Quyết định

21 TCTD Tổ chức tín dụng

22 TTCN Tiểu thủ công nghiệp

23 TW Trung ương

24 UBND Ủy ban nhân dân

25 VHXH Văn hoá - Xã hội

26 VPĐP Văn phòng điều phối

27 VSMT Vệ sinh môi trường

28 XĐGN Xóa đói giảm nghèo

vii

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 3.1. Số lượng xã đạt chuẩn NTM đến 30/06/2016 ......................................... 42

Bảng 3.2 Tổng kinh phí thực hiện chương trình theo đề án xây dựng NTM của

huyện Gia Bình .................................................................................. 48

Bảng 3.3: Nguồn vốn huy động để xây dựng nông thôn mới huyện Gia Bình

giai đoạn 2011 - 2016 ......................................................................... 53

Bảng 3.4 So sánh kế hoạch và kết quả thực hiện huy động nguồn vốn phục vụ

xây dựng NTM của huyện Gia Bình giai đoạn 2011 - 2016 ............... 55

Bảng 3.5: Nguồn vốn ngân sách xây dựng nông thôn mới huyện Gia Bình ............ 56

Bảng 3.6: Nguồn vốn huy động được từ doanh nghiệp để xây dựng nông thôn

mới ở huyện Gia Bình ........................................................................ 59

Bảng 3.7: Nguồn vốn huy động được từ cộng đồng để xây dựng nông thôn

mới ở huyện Gia Bình ........................................................................ 61

Bảng 3.8 Kết quả huy động vốn từ các nguồn vốn khác giai đoạn 2011 - 2016 ..... 63

Bảng 3.9: Kết quả huy động vốn theo lĩnh vực đầu tư giai đoạn 2011- 2016 ......... 64

Bảng 3.10: Kết quả thực hiện đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng giai đoạn 2011 - 2016 ....... 65

Bảng 3.11: Nguồn vốn đầu tư, phát triển sản xuất, nâng cao thu nhập cho

người dân huyện Gia Bình giai đoạn 2011 - 2016 ............................... 67

Bảng 3.12: Tình hình nợ XDCB chương trình xây dựng NTM huyện Gia Bình

đến 31/12/2016 ................................................................................... 69

Bảng 3.13: Sự hiểu biết của người dân và cán bộ xã, thôn về chương trình xây

dựng NTM.......................................................................................... 71

Bảng 3.14: Đánh giá của cán bộ và người dân về việc triển khai xây dựng

NTM tại địa phương ........................................................................... 73

Bảng 3.15: Ý kiến của người dân trong việc tham gia đóng góp xây dựng

Chương trình NTM ............................................................................. 74

Bảng 3.16: Ý kiến của cán bộ xã, thôn về khó khăn trong huy động nguồn lực

từ người dân (n = 60) .......................................................................... 75

viii

DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ

Hình 3.1. Biến động cơ cấu kinh tế huyện Gia Bình giai đoạn 2014 - 2016 ........... 32

Hình 3.2 Cơ cấu nguồn vốn huy động xây dựng NTM huyện Gia Bình ................. 51

1

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Vốn là tiền đề quan trọng cho sự phát triển kinh tế - xã hội của mọi quốc gia. Việt

Nam nói chung và Huyện Gia Bình nói riêng đang trong quá trình đẩy mạnh công nghiệp

hóa, hiện đại hóa nên vốn là vấn đề đặc biệt quan trọng và cấp thiết. Quy mô tốc độ huy

động vốn cũng như sử dụng có hiệu quả các nguồn vốn là một trong những nhân tố quan

trọng có tính quyết định đến quá trình công nghiệp hóa hiện đại hóa nói chung và quá trình

xây dựng nông thôn mới nói riêng. Xây dựng nông thôn mới là cuộc cách mạng và cuộc

vận động lớn để cộng đồng dân cư ở nông thôn xây dựng thôn, xã, gia đình khang trang,

sạch đẹp; phát triển sản xuất toàn diện (nông nghiệp, công nghiệp, dịch vụ); có nếp sống

văn hóa, môi trường và an ninh nông thôn được đảm bảo; thu nhập, đời sống vật chất tinh

thần của người dân được nâng cao.

Nhận thức được tầm quan trọng của quá trình xây dựng nông thôn mới,

Thường trực Huyện ủy, UBND huyện Gia Bình, đã có nhiều chủ trương chính sách

và các giải pháp cụ thể để huy động nguồn vốn xây dựng chương trình mục tiêu

quốc gia xây dựng nông thôn mới. Đến nay sau 6 năm triển khai thực hiện Chương

trình MTQG xây dựng nông thôn mới, bộ mặt nông thôn của Gia Bình có nhiều đổi

thay rõ rệt: kinh tế - xã hội phát triển toàn diện; đời sống vật chất, tinh thần của

người dân ngày càng được cải thiện; cơ cấu lao động có bước chuyển dịch mạnh

mẽ; các công trình được đầu tư xây dựng đã và đang phát huy hiệu quả. Điểm nổi

bật trong quá trình triển khai, thực hiện chương trình xây dựng nông thôn mới ở Gia

Bình, đó là công tác xây dựng cơ sở hạ tầng thiết yếu ở nông thôn, trong đó đặc biệt

là việc cải tạo, nâng cấp hệ thống đường giao thông nông thôn với 43 công trình, 4

công trình thủy lợi, 32 công trình trường học, 8 nhà văn hóa, nâng cấp và xây mới 8

trạm y tế xã, 68 điểm tập kết chung chuyển rác thải.

Tuy nhiên, Huyện Gia Bình là một huyện thuần nông, nghèo, có điểm xuất phát

thấp, ít lợi thế cạnh tranh trong thu hút đầu tư; là một huyện trong toàn tỉnh chưa có khu

công nghiệp. Khả năng tích lũy tái đầu tư và huy động nguồn vốn tại chỗ rất hạn chế. Việc

huy động, quản lý và sử dụng nguồn vốn hiện tại chưa đáp ứng yêu cầu, hiệu quả chưa