(Luận Văn Thạc Sĩ) Đánh Giá Thực Trạng Và Nghiên Cứu Giải Pháp Nâng Cao Hiệu Quả Quản Lý Và Khai

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

CAO XUÂN HUY

ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG VÀ NGHIÊN CỨU

GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ QUẢN LÝ VÀ

KHAI THÁC CÔNG TRÌNH CẤP NƯỚC SINH HOẠT

TẬP TRUNG TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN HÀM YÊN,

TỈNH TUYÊN QUANG

LUẬN VĂN THẠC SĨ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN

THÁI NGUYÊN - 2015

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

CAO XUÂN HUY

ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG VÀ NGHIÊN CỨU

GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ QUẢN LÝ VÀ

KHAI THÁC CÔNG TRÌNH CẤP NƯỚC SINH HOẠT

TẬP TRUNG TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN HÀM YÊN,

TỈNH TUYÊN QUANG

Ngành: Phát triển nông thôn

Mã số: 06 62 01 16

LUẬN VĂN THẠC SĨ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN

Người hướng dẫn khoa học: PGS. TS. ĐỖ ANH TÀI

THÁI NGUYÊN - 2015

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu và

kết quả nghiên cứu trong luận văn là trung thực, chưa từng được sử dụng để bảo vệ

một học vị nào. Các thông tin được trích dẫn trong luận văn này đều được chỉ rõ

nguồn gốc.

Thái Nguyên, tháng 12 năm 2015

Tác giả

Cao Xuân Huy

ii

LỜI CẢM ƠN

Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc và chân thành đến các thầy, cô giáo

trường Đại học Nông lâm Thái Nguyên đã truyền đạt cho Tôi những kiến thức bổ

ích, đã tạo mọi điều kiện giúp đỡ tôi thực hiện bản luận văn này. Tôi xin bày tỏ

lòng biết ơn chân thành và sâu sắc nhất tới PGS. TS Đỗ Anh Tài - Trưởng ban

Ban Hợp tác Quốc tế, trường đại học Thái Nguyên đã tận tình hướng dẫn chỉ bảo

cho tôi trong suốt quá trình thực hiện đề tài nghiên cứu này. Tôi xin chân thành

cảm ơn Trung tâm Quốc gia Nước sạch và Vệ sinh môi trường nông thôn, Sở

Nông nghiệp và PTNT tỉnh Tuyên Quang, Trung tâm Nước sạch và Vệ sinh môi

trường nông thôn Tuyên Quang, UBND huyện Hàm Yên, các phòng, ban chuyên

môn, UBND các xã, các Ban quản lý khai thác công trình cấp nước sinh hoạt

nông thôn trên địa bàn huyện và công ty TNHH Một thành viên Cấp, thoát nước

Tuyên Quang đã cung cấp những số liệu cần thiết và giúp đỡ tôi trong quá trình

tìm hiểu nghiên cứu tại địa bàn. Cuối cùng tôi xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành

và sâu sắc tới gia đình, bạn bè đã không ngừng động viên, giúp đỡ tôi cả về vật

chất lẫn tinh thần trong suốt quá trình học tập, rèn luyện. Dù đã cố gắng nhưng

trình độ, năng lực bản thân còn hạn chế nên trong báo cáo của tôi chắc chắn

không tránh khỏi sai sót, kính mong các thầy giáo, cô giáo, các đồng nghiệp góp

ý để nội dung nghiên cứu này hoàn thiện hơn.

Xin trân trọng cảm ơn!

Thái Nguyên, tháng 12 năm 2015

Tác giả

Cao Xuân Huy

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ........................................................................................................ i

LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................. ii

MỤC LỤC ................................................................................................................. iii

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ........................................................................... vi

DANH MỤC CÁC BẢNG ........................................................................................ vii

MỞ ĐẦU .................................................................................................................... 1

1. Tính cấp thiết của đề tài .......................................................................................... 1

2. Mục tiêu của đề tài .................................................................................................. 2

3. Yêu cầu của đề tài ................................................................................................... 3

4. Ý nghĩa của đề tài .................................................................................................... 3

Chương 1: TỔNG QUAN CÁC VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU .................................... 5

1.1. Cơ sở lý luận ........................................................................................................ 5

1.1.1. Một số khái niệm ............................................................................................... 5

1.1.2. Vai trò, vị trí của nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn ......................... 6

1.1.3. Các vấn đề liên quan tới quản lý và khai thác công trình cấp nước sinh

hoạt tập trung nông thôn ............................................................................................. 7

1.2. Cơ sở thực tiễn ................................................................................................... 10

1.2.1. Quản lý và khai thác công trình cấp nước sinh hoạt tập trung nông thôn

một số nước đang phát triển trên thế giới ................................................................. 10

1.2.2. Tình hình quản lý và khai thác công trình cấp nước sinh hoạt tập trung

nông thôn ở Việt Nam ............................................................................................... 15

Chương 2: NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .......................... 24

2.1. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ...................................................................... 24

2.1.1. Đối tượng nghiên cứu...................................................................................... 24

2.1.2. Phạm vi nghiên cứu ......................................................................................... 24

2.2. Nội dung nghiên cứu .......................................................................................... 24

2.3. Phương pháp nghiên cứu .................................................................................... 24

iv

2.3.1. Nguồn số liệu .................................................................................................. 24

2.3.2. Phương pháp thu thập tài liệu ......................................................................... 25

Chương 3: TRÌNH BÀY, ĐÁNH GIÁ, BÀN LUẬN CÁC KẾT QUẢ ............... 28

3.1. Đặc điểm địa bàn nghiên cứu ............................................................................. 28

3.1.1. Điều kiện tự nhiên ........................................................................................... 28

3.1.2. Điều kiện kinh tế, xã hội ................................................................................. 28

3.2. Tình hình quản lý khai thác công trình cấp nước sinh hoạt tập trung nông

thôn trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang .......................................................................... 33

3.2.1. Hiện trạng công trình cấp nước tập trung nông thôn trên địa bàn tỉnh

Tuyên Quang ............................................................................................................. 33

3.2.2. Thực trạng quản lý, khai thác các công trình nước sinh hoạt nông thôn

trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang .................................................................................. 34

3.3. Tình hình quản lý, khai thác công trình cấp nước sinh hoạt tập trung nông

thôn trên địa bàn huyện Hàm Yên, tỉnh Tuyên Quang ............................................. 35

3.4. Khái quát cơ cấu tổ chức, bộ máy các mô hình quản lý công trình cấp

nước sinh hoạt nông thôn trên địa bàn huyện Hàm Yên ........................................... 36

3.4.1. Mô hình UBND xã trực tiếp quản lý ............................................................... 36

3.4.2. Mô hình UBND xã giao cho Cộng đồng quản lý ........................................... 36

3.4.3. Mô hình UBND xã giao khoán cho Hợp tác xã quản lý ................................ 37

3.4.4. Mô hình UBND xã giao khoán cho Cá nhân quản lý .................................... 37

3.4.5. Mô hình doanh nghiệp quản lý ....................................................................... 38

3.5. Tổng hợp, phân tích số liệu tại 08 công trình điểm nghiên cứu......................... 39

3.6. Đánh giá các mô hình quản lý nước sinh hoạt nông thôn trên địa bàn

huyện Hàm Yên ......................................................................................................... 48

3.6.1. Mô hình UBND xã trực tiếp quản lý ............................................................... 48

3.6.2. Mô hình UBND xã giao Cộng đồng quản lý .................................................. 50

3.6.3. Mô hình UBND xã giao khoán cho Hợp tác xã quản lý ................................. 51

3.6.4. Mô hình UBND xã giao khoán cho Cá nhân quản lý ..................................... 52

3.6.5. Mô hình doanh nghiệp quản lý ....................................................................... 53

v

3.7. Giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý, khai thác công trình cấp nước sinh

hoạt nông thôn trên địa bàn huyện Hàm Yên ............................................................ 55

3.8. Các điều kiện để áp dụng mô hình hình quản lý đã đề xuất .............................. 59

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ................................................................................ 61

1. Kết luận ................................................................................................................. 61

2. Kiến nghị ............................................................................................................... 61

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................... 63

PHẦN PHỤ LỤC ..................................................................................................... 65

vi

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

HTX : Hợp tác xã

NS - VSMT : Nước sạch - Vệ sinh môi trường

PTNT : Phát triển nông thôn

TNHH : Trách nhiệm hữu hạn

UBND : Ủy ban nhân dân

vii

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 3.1: Tổng hợp công trình cấp nước sinh hoạt nông thôn trên địa bàn tỉnh

Tuyên Quang ......................................................................................... 34

Bảng 3.2: Tổng hợp công trình cấp nước sinh hoạt nông thôn trên địa bàn tỉnh

Tuyên Quang ......................................................................................... 34

Bảng 3.3: Hiện trạng quản lý, sử dụng các công trình cấp nước tập trung

nghiên cứu .............................................................................................. 39

Bảng 3.4: Tổng hợp đơn giá sử dụng nước phân theo mô hình quản lý và đơn

giá nước có thể trả của các hộ sử dụng. ................................................. 40

Bảng 3.5: Tổng hợp ý kiến của các hộ dân vào việc tham gia đóng góp xây

dựng công trình ...................................................................................... 40

Bảng 3.6: Phân tích yếu tố trình độ văn hoá của chủ hộ đến sự quan tâm sử

dụng nước sạch trong sinh hoạt ............................................................. 41

Bảng 3.7: Phân tích yếu tố nguồn gốc dân tộc của chủ hộ đến sự quan tâm sử

dụng nước sạch trong sinh hoạt ............................................................. 42

Bảng 3.8: Phân tích yếu tố giới tính của chủ hộ đến sự quan tâm sử dụng nước

sạch trong sinh hoạt ............................................................................... 42

Bảng 3.9: Phân tích ảnh hưởng của sự quan tâm sử dụng nước sạch trong sinh

hoạt với tình trạng hoạt động của công trình ......................................... 43

Bảng 3.10: Phân tích ảnh hưởng của quy mô đầu tư xây dựng công trình đến

tình trạng hoạt động của công trình ....................................................... 43

Bảng 3.11: Phân tích mức độ ảnh hưởng của công suất khai thác khai thác

công trình đối với tình trạng hoạt động của công trình ......................... 44

Bảng 3.12: Phân tích mức độ đáp ứng nhu cầu tiêu thụ nước cho từng mô hình

quản lý, khai thác công trình.................................................................. 45

Bảng 3.13: Phân tích mức độ đáp ứng dịch vụ khách hàng cho từng mô hình

quản lý, khai thác công trình.................................................................. 45

viii

Bảng 3.14: Phân tích mối liên hệ giữa tình trạng hoạt động của công trình với

mô hình quản lý, khai thác ..................................................................... 46

Bảng 3.15: Bảng tổng hợp ý kiến, cho điểm của các hộ sử dụng nước về mô

hình quản lý, khai thác công trình đang sử dụng ................................... 47