(Luận văn thạc sĩ) Chính quyền Kennedy và cuộc chiến tranh Việt Nam (1960 – 1963)

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN

-------------------------------

ĐOÀN THANH THỦY

CHÍNH QUYỀN KENNEDY

VÀ CUỘC CHIẾN TRANH VIỆT NAM

(1960 – 1963)

Chuyên ngành: Lịch sử thế giới

Mã số: 60 22 50

LUẬN VĂN THẠC SĨ LỊCH SỬ

Người hướng dẫn khoa học: PGS. Nguyễn Quốc Hùng

Hà Nội – 2009

1

MỤC LỤC

MỞ ĐẦU............................................................................. ………..3

1. Lý do chọn đề tài ..................................................................................... 3

2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề ...................................................................... 5

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu......................................................... 15

4. Nguồn tư liệu và phương pháp nghiên cứu.......................................... 15

5. Đóng góp của luận văn .......................................................................... 17

6. Cấu trúc của luận văn ........................................................................... 18

CHƢƠNG 1. NHÌN LẠI SỰ DÍNH LÍU CỦA MỸ ĐỐI VỚI VIỆT NAM TỪ

NĂM 1950 ĐẾN NĂM 1959...................................................... 19

1.1. Bối cảnh quốc tế sau Chiến tranh thế giới thứ hai............................ 19

1.2. Sự dính líu của Mỹ vào Việt Nam từ năm 1950 đến năm 1959 ........ 22

1.2.1. Ý đồ chiến lược của Mỹ đối với Việt Nam. .................................... 22

1.2.2. Sự dính líu của Mỹ vào Việt Nam từ năm 1950 đến tháng 7 -

1954................................................................................................ 24

1.2.3. Sự dính líu của Mỹ vào Việt Nam từ tháng 7- 1954 đến năm

1959................................................................................................ 33

CHƢƠNG 2. CHÍNH QUYỀN KENNEDY VÀ CUỘC CHIẾN TRANH VIỆT

NAM (1960 – 1963). .................................................................. 45

2.1. Vài nét về tình hình thế giới đầu những năm 60............................... 45

2.2. Chính quyền Kennedy và chiến lược toàn cầu của Mỹ .................... 50

2.2.1. Kennedy trúng cử Tổng thống và nội các chính quyền Kennedy. .. 50

2.2.2. Chiến lược toàn cầu của Mỹ trong giai đoạn Kennedy cầm quyền 54

2.2.3. Chiến lược quân sự toàn cầu “Phản ứng linh hoạt”..................... 60

2.3. Chính quyền Kennedy và cuộc chiến tranh Việt Nam. .................... 66

2.3.1. Tình hình Nam Việt Nam khi Kennedy lên nắm chính quyền......... 66

2.3.2. Chính sách của chính quyền Kennedy đối với Việt Nam ............... 72

2

2.3.3. Quá trình thực hiện đường lối và các chính sách của chính quyền

Kennedy ở Việt Nam. ...................................................................... 81

CHƢƠNG 3. “Ở VIỆT NAM, CHÚNG TA ĐANG Ở TRONG MỘT ĐƢỜNG

HẦM MÀ CHƢA THẤY LỐI RA…” (KENNEDY) – SỰ PHÁ

SẢN NẶNG NỀ CỦA CHÍNH QUYỀN KENNEDY TRONG

CUỘC CHIẾN TRANH VIỆT NAM. ...................................... 104

3.1. Những thất bại của chính quyền Kennedy trong cuộc chiến tranh

Việt Nam. ............................................................................................ 104

3.2. Nguyên nhân:.................................................................................... 109

3.2.1. Cuộc kháng chiến kiên cường của nhân dân miền Nam dưới sự

lãnh đạo của Đảng và Mặt trận dân tộc giải phóng miền Nam Việt

Nam. ............................................................................................. 109

3.2.2. Phong trào nhân dân thế giới phản đối cuộc chiến tranh xâm

lược Việt Nam của đế quốc Mỹ. .................................................... 113

3.2.3. Mâu thuẫn giữa giới cầm quyền Mỹ với Nam Việt Nam và trong

nội bộ chính quyền Sài Gòn. ......................................................... 120

KẾT LUẬN......................................................................... ……..127

3

MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Nƣớc Mỹ từ khi thành lập tới nay mới hơn hai thế kỉ, nhƣng kể từ khi

trở thành siêu cƣờng thế giới vào cuối những năm 40 của thế kỉ XX, Mỹ luôn

tìm cách giữ vai trò làm bá chủ hoàn cầu. Các nhà lãnh đạo nƣớc Mỹ kế tục

nhau luôn coi mọi khu vực trên hành tinh này đều liên quan đến lợi ích và an

ninh quốc gia Mỹ. Vì vậy, các tổng thống đều có những điều chỉnh trong

chiến lƣợc toàn cầu và chiến lƣợc quân sự toàn cầu để thực hiện những mục

tiêu và tham vọng của Mỹ đối với các nƣớc và các khu vực trên thế giới.

Sau Chiến tranh thế giới thứ hai, dựa trên ƣu thế có một nền kinh tế

mạnh nhất và lực lƣợng vƣợt trội về mọi mặt, “chiến lƣợc toàn cầu” với âm

mƣu thống trị thế giới đã đƣợc giới cầm quyền Mỹ đề ra. Giới cầm quyền Mỹ

cho rằng sau Chiến tranh thế giới thứ hai sẽ là thời đại của Mỹ, thời đại mà

Mỹ có thể dùng sức mạnh để buộc các dân tộc khác phải khuất phục. Trong

lúc đó, sự lớn mạnh của hệ thống xã hội chủ nghĩa và phong trào giải phóng

dân tộc làm cho Mỹ và các nƣớc tƣ bản chủ nghĩa lo ngại. Mỹ tự gán cho

mình sứ mệnh lãnh đạo “thế giới tự do”, đƣa ra “chính sách thực lực”, âm

mƣu dựa vào “thế mạnh” để khuất phục các dân tộc khác. Mỹ thành lập các

khối quân sự, xây dựng hàng ngàn căn cứ hải, lục, không quân trải khắp mọi

nơi trên thế giới nhằm bao vây, chĩa mũi nhọn vào Liên Xô và các nƣớc xã

hội chủ nghĩa. Mặt khác Mỹ đã phát động hàng chục cuộc chiến tranh xâm

lƣợc để chống lại phong trào cách mạng và thực hiện mƣu đồ bành trƣớng,

thống trị thế giới, tiêu biểu là cuộc chiến tranh xâm lƣợc thực dân kiểu mới ở

Việt Nam từ năm 1960 đến 1963.

Tháng 7 - 1954, Hiệp định Geneva về việc lập lại hòa bình ở Đông

Dƣơng đã đƣợc kí kết, nhƣng Mỹ và chính quyền Ngô Đình Diệm đã ngang

4

nhiên phá hoại hiệp định nhằm biến miền Nam Việt Nam thành thuộc địa kiểu

mới và căn cứ quân sự của Mỹ.

Từ năm 1960, phong trào đấu tranh đòi Mỹ - Diệm thi hành Hiệp định

Geneva, chống đàn áp, khủng bố của nhân dân miền Nam phát triển mạnh với

đỉnh cao là phong trào Đồng khởi. Chiến lƣợc “Chiến tranh đơn phƣơng” của

Mỹ ở miền Nam Việt Nam phá sản hoàn toàn. Sự thành lập “Mặt trận dân tộc

giải phóng miền Nam Việt Nam” và “Quân giải phóng miền Nam” đánh dấu

một sự chuyển biến mới trong phong trào cách mạng.

Trong bối cảnh đó, Kennedy lên làm Tổng thống Mỹ đã đề ra chiến

lƣợc quân sự “Phản ứng linh hoạt” thay cho chiến lƣợc “Trả đũa ào ạt” của

chính quyền Eisenhower. Miền Nam Việt Nam trở thành nơi thực hiện thí

điểm chiến lƣợc “Chiến tranh đặc biệt” của Mỹ. Kế hoạch Staley – Taylor

đƣợc vạch ra nhằm bình định miền Nam trong vòng 18 tháng bằng việc sử

dụng chủ yếu quân lực Việt Nam cộng hòa đƣợc trang bị bằng vũ khí hiện đại

cùng sự chỉ đạo của các “cố vấn” quân sự Mỹ.

Những chính sách mới của chính quyền Kennedy tiếp tục làm cho nƣớc

Mỹ dính líu sâu hơn vào cuộc chiến tranh Việt Nam. Tìm hiểu về cuộc chiến

tranh Việt Nam trong khoảng thời gian Kennedy cầm quyền, đặc biệt là tìm hiểu

về phía Mỹ - Diệm có nhiều vấn đề cần quan tâm và làm rõ. Chính quyền

Kennedy đã thi hành những chính sách gì mới trong cuộc chiến tranh Việt Nam?

nhằm mục đích gì? Tại sao chính quyền Ngô Đình Diệm đi ngƣợc lại với lợi ích

của đông đảo quần chúng nhân dân miền Nam lại có thể tồn tại trong một thời

gian dài (1954 – 1963)? Để hà hơi tiếp sức cho chế độ Sài Gòn, Mỹ đã phải dốc

vào đây bao nhiêu tiền của, công sức trong cuộc “Chiến tranh đặc biệt” (1960 –

1963)? Tuy vậy, trong nội bộ Mỹ - Diệm tồn tại những mâu thuẫn gì không thể

giải quyết mà đến cuối năm 1963, Mỹ quyết định “thay ngựa giữa dòng”, loại bỏ

5

Diệm thay bằng một nhân vật mới? Những thất bại của Mỹ trong năm 1960 –

1963 ở Việt Nam và nguyên nhân của những thất bại đó?

Từ những vấn đề đó, tôi nhận thức đƣợc ý nghĩa của đề tài cùng sự gợi

ý của thầy hƣớng dẫn, tôi mạnh dạn chọn đề tài: “Chính quyền Kennedy và

cuộc chiến tranh Việt Nam (1960 - 1963)” làm luận văn thạc sĩ của mình.

Nghiên cứu để làm rõ những âm mƣu trong những chính sách về chính trị,

quân sự, kinh tế đƣợc Mỹ thi hành ở cuộc chiến tranh Việt Nam, sự thất bại

và chỉ ra nguyên nhân thất bại của Mỹ trong những năm 1960 - 1963 là một

việc làm mang ý nghĩa khoa học cần thiết.

2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề

Cuộc chiến tranh Việt Nam có một ý nghĩa quan trọng không chỉ đối

với Mỹ, Việt Nam mà còn có tác động không nhỏ đến quan hệ quốc tế và khu

vực nên nhiều vấn đề xung quanh cuộc chiến tranh Việt Nam đã đƣợc các nhà

lãnh đạo cũng nhƣ các học giả Mỹ, Việt Nam và nhiều nƣớc trên thế giới

quan tâm nghiên cứu ngay từ khi cuộc chiến tranh mới bắt đầu.

1. Về phía Mỹ, Việt Nam có một vị trí quan trọng trong việc thực hiện chiến

lƣợc toàn cầu. Sau Chiến tranh thế giới thứ hai, Mỹ đi từ dính líu đến trực tiếp

can thiệp vào cuộc chiến tranh Việt Nam nhằm có thể biến miền Nam Việt

Nam thành thuộc địa kiểu mới và “con đê ngăn làn sóng đỏ” tràn xuống khu

vực Đông Nam Á. Bộ “Hồ sơ Lầu Năm Góc” – một văn kiện nghiên cứu tối

mật về các quyết định của Mỹ về Việt Nam từ năm 1945 đến năm 1968, phản

ánh rõ nét và khá khách quan những âm mƣu, tham vọng và quá trình can

thiệp của Mỹ vào Việt Nam. Trải qua 4 đời Tổng thống từ Truman,

Eisenhower, Kennedy đến Johnson, mỗi tổng thống lại có những suy nghĩ, kế

hoạch và cách tiến hành chiến tranh ở Việt Nam khác nhau. Từ quá trình hình

thành các chính sách, các bản tham góp ý kiến của các nhân vật cấp cao của

nhà nƣớc, đến các quyết định của Tổng thống, quá trình thực hiện chiến tranh

6

ở Việt Nam…đều đƣợc ghi lại trong “Hồ sơ Lầu Năm góc”. Vì thế đây là tài

liệu gốc có ý nghĩa quan trọng hàng đầu cho việc nghiên cứu về chính quyền

Mỹ với cuộc chiến tranh Việt Nam.

Khi Kennedy lên cầm quyền, chiến lƣợc “Trả đũa ào ạt” của

Eisenhower đã không còn phát huy đƣợc tác dụng khi tình hình thế giới thay

đổi, đòi hỏi phải có một chiến lƣợc mới. Nội dung đƣợc viết trong cuốn sách

“Tiếng kèn ngập ngừng” của Maxwell D. Taylor chính là cơ sở cho chiến

lƣợc quân sự toàn cầu mới “Phản ứng linh hoạt” đƣợc xây dựng và thực hiện

dƣới thời tổng thống Kennedy sau đó là Johnson. Trong cuốn sách, tác giả đã

nêu rõ những nguyên tắc và cơ sở tồn tại của chính sách “Trả đũa ào ạt” của

Eisenhower, đồng thời phân tích và chỉ rõ những thay đổi của tình hình mới

làm cho chính sách đó rơi vào bế tắc. Từ đó, tác giả trình bày một cách có hệ

thống những nội dung cơ bản của chiến lƣợc “Phản ứng linh hoạt” để phù hợp

với sự thay đổi mới của tình hình thế giới. Trong đó tác giả cũng nhấn mạnh

về việc thực hiện cuộc “chiến tranh hạn chế” là thích hợp. Cuộc “chiến tranh

đặc biệt” mà Mỹ thi hành ở Việt Nam chính là một loại hình của cuộc “chiến

tranh hạn chế”. Vì vậy, cuốn sách “Tiếng kèn ngập ngừng” của Taylor cung

cấp những tƣ liệu cần thiết trong nghiên cứu về chiến lƣợc Mỹ trong thời kì

cầm quyền của tổng thống Kennedy.

Trong số những nhân vật có vai trò quan trọng trong việc hoạch định

các chính sách cho cuộc chiến tranh Việt Nam dƣới thời Kennedy phải kể đến

Bộ trƣởng Bộ quốc phòng Robert S. Mc Namara. Hai mƣơi năm sau cuộc

chiến tranh kết thúc, Mc Namara đã cho xuất bản cuốn sách “Nhìn lại quá

khứ - tấn thảm kịch và những bài học về Việt Nam”. Trong cuốn sách, Mc

Namara đã trình bày cụ thể quá trình hình thành các chính sách về Việt Nam

dƣới thời tổng thống Kennedy và Johnson, làm rõ cả những mâu thuẫn trong

nội bộ chính quyền Mỹ, trong Bộ Quốc phòng khi đứng trƣớc những sự lựa

7

chọn cho các quyết định về Việt Nam. Cũng trong cuốn sách, tác giả còn nêu

ra những nguyên nhân dẫn tới thất bại, những bài học từ cuộc chiến tranh Việt

Nam. Sau 30 năm suy ngẫm, tác giả đã thừa nhận: “Chúng tôi đã sai lầm, sai

lầm khủng khiếp” và dù “đây là cuốn sách tôi định không bao giờ viết ra”

nhƣng ông vẫn viết và xuất bản nó. Do đó, cuốn sách chính là những trăn trở,

suy nghĩ của một nhân vật cấp cao trong chính quyền Kennedy và Johnson,

ngƣời trực tiếp hoạch định và chỉ đạo cuộc chiến tranh Việt Nam, vì vậy đây

là nguồn tƣ liệu có giá trị từ phía Mỹ để nghiên cứu về cuộc chiến tranh Việt

Nam trong thời kì cầm quyền của Kennedy và Johnson.

Không chỉ có những nhà lãnh đạo Mỹ quan tâm mà rất nhiều học giả

Mỹ đã tiến hành nghiên cứu về cuộc chiến tranh Việt Nam.

Về thời gian đầu và lý do Mỹ quyết định can thiệp vào Việt Nam đƣợc

Archimedes L.A. Patti đề cập khá sâu sắc trong cuốn “Tại sao Việt Nam?”.

Những mối quan hệ quốc tế đầy mâu thuẫn giữa Mỹ - Liên Xô – Trung Quốc,

những nhận định phân tích của chính quyền Mỹ dƣới hai thời tổng thống

Truman và Eisenhower để đi đến can thiệp, mở đầu cho một cuộc chiến tranh

kéo dài ở Việt Nam đã đƣợc tác giả giải thích cặn kẽ, giúp cho ngƣời đọc có

những hiểu biết khá chân thực về mối quan hệ giữa Mỹ và Việt Nam trong

giai đoạn này.

Tác giả Joseph A.Amter, một luật gia, một nhà nghiên cứu về hòa bình,

trong cuốn sách “Lời phán quyết về Việt Nam” đã có những lý giải một cách

ngắn gọn, cơ bản nhất sự dính líu của Mỹ vào cuộc chiến tranh Việt Nam,

những diễn biến chính của cuộc chiến tranh trong những năm cầm quyền của

Eisenhower, Kennedy, Johnson, Nixon. Tác giả đã nghiên cứu tài liệu của

chính quyền Mỹ trong những năm Mỹ dính líu vào Việt Nam, từ đó làm rõ sự

thật về cuộc chiến tranh, lý giải trách nhiệm của các nhà cầm quyền Mỹ trong

cuộc chiến tranh này. Cuốn sách ngoài lời mở đầu gồm có 4 phần lớn: Sự

8

dính líu của Mỹ vào Việt Nam; Cuộc chiến tranh của Johnson; Cuộc chiến

tranh của Nixon; Thảm họa Việt Nam và cuối cùng là phần kết ngắn: Lời

phán quyết của một công dân Mỹ. Trong cuốn sách, tác giả đã khẳng định

cuộc chiến tranh của Mỹ là một thảm họa cho Việt Nam và là một thảm kịch

đối với nƣớc Mỹ. Với những thông tin, cách nhìn nhận đánh giá từ phía một

công dân Mỹ, cuốn sách là một tài liệu tham khảo cần thiết cho việc nghiên

cứu cuộc chiến tranh Việt Nam nhìn từ phía Mỹ.

Giáo sƣ sử học Mỹ Gabriel Kolko, ngƣời đặc biệt quan tâm đến cuộc

chiến tranh Việt Nam đã dày công nghiên cứu và viết tác phẩm “Giải phẫu

một cuộc chiến tranh – Việt Nam, Mỹ và kinh nghiệm lịch sử hiện đại” từ năm

1964 và xuất bản năm 1985 tại New York. Dựa vào những quan sát tại chỗ ở

Washington, Paris và những chuyến thăm Việt Nam, Gabriel Kolko đã phân

tích chi tiết, sâu sắc các đối tƣợng trong cuộc chiến tranh, đồng thời từ đó

phân tích, trình bày triển vọng của những cuộc chiến tranh hạn chế của Mỹ

trong thời hiện đại. Tác phẩm gồm có 6 phần: Những nguồn gốc của chiến

tranh cho đến năm 1960; Cuộc khủng hoảng ở Nam Việt Nam và sự can thiệp

của Mỹ, 1961 – 1965; Chiến tranh tổng lực, 1965 – 1967 và sự biến đổi của

Nam Việt Nam; Cuộc tiến công Tết và các sự kiện năm 1968; Chiến tranh và

ngoại giao, 1969 – 1972; Cuộc khủng hoảng của Việt Nam cộng hòa và sự kết

thúc chiến tranh, 1973 – 1975; và phần kết luận. Tác phẩm đƣợc đánh giá là

một “công trình phong phú về tƣ liệu có thể trở thành một điểm then chốt để

bắt đầu tất cả các cuộc thảo luận tƣơng lai về chiến tranh Việt Nam”

(Pantheon books, New York); là “một cuốn sách rất sinh động hấp dẫn về một

cuộc chiến tranh có tác động sâu sắc đến toàn thế giới. Bất cứ nhà nghiên cứu

nghiêm túc nào về cuộc chiến tranh Đông Dƣơng cũng cần phải đọc nó…”

(Tạp chí cuối tuần Australia).

9

Nghiên cứu rộng hơn về quan hệ giữa Mỹ và Đông Dƣơng, học giả

Peter A. Poole đã xuất bản cuốn sách “Nước Mỹ và Đông Dương từ Roosevelt

đến Nixon”. Nội dung của cuốn sách đề cập, phân tích mối quan hệ giữa Mỹ

và các nƣớc Đông Dƣơng qua 6 đời tổng thống từ Roosevelt đến Nixon, các

chính sách của Mỹ đối với Lào, Campuchia, trong đó đặc biệt chú ý phân tích

về cuộc can thiệp chính thức bằng quân sự của Mỹ vào Đông Dƣơng mà chủ

yếu là Việt Nam từ sau chiến thắng Điện Biên Phủ (7-1954) đến khi kí Hiệp

định Paris 1973.

Ngoài ra, do tầm ảnh hƣởng rộng lớn của cuộc chiến tranh Việt Nam do

Mỹ gây ra, có rất nhiều học giả nƣớc Mỹ và thế giới quan tâm nghiên cứu về

đề tài này, có thể kể đến cuốn sách “Nguồn gốc sự dính líu của Mỹ” của

Marvin Kalb và Allive Abe, “Những bí mật về chiến tranh Việt Nam” của

Daniel Ellsberg… Các cuốn sách này cũng là những tài liệu tham khảo có giá

trị cho việc nghiên cứu những đề tài liên quan.

2. Về phía Việt Nam, sau khi thực dân Pháp buộc phải kí Hiệp định Geneva

công nhận độc lập chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Việt Nam, thì ngay lập

tức nƣớc ta lại phải đối phó với âm mƣu chia cắt lâu dài đất nƣớc, biến miền

Nam Việt Nam thành thuộc địa kiểu mới và căn cứ quân sự của đế quốc Mỹ.

Dƣới sự lãnh đạo của Đảng, nhân dân Việt Nam kiên trì thực hiện cuộc kháng

chiến chống Mỹ cứu nƣớc.

Mỗi chặng đƣờng của cuộc kháng chiến đều có sự chỉ đạo kịp thời của

Đảng Cộng sản Việt Nam, hệ thống văn kiện Đảng chính là tài liệu gốc quan

trọng để nghiên cứu cuộc chiến đấu chống Mỹ của dân tộc. Bộ sách “Một số

văn kiện của Đảng về chống Mỹ, cứu nước” gồm ba tập: Một số bài viết quan

trọng của Chủ tịch Hồ Chí Minh đƣợc đăng ở phần đầu tập I, tiếp đó là các

nghị quyết về chống Mỹ, cứu nƣớc của Ban chấp hành trung ƣơng và Bộ

chính trị trong khoảng thời gian từ năm 1954 đến năm 1975. Đây là một tập

10

sử liệu gốc quý giá để nghiên cứu nhiều vấn đề về chính trị, quân sự trong sự

nghiệp chống Mỹ cứu nƣớc của nhân dân ta. Các văn kiện đƣợc tập hợp, sắp

xếp theo trình tự thời gian không chỉ giúp ngƣời đọc nắm đƣợc những diễn

biến của cuộc chiến tranh qua các giai đoạn phát triển mà còn thấy đƣợc việc

nhận định đánh giá tình hình của Đảng để định ra những đƣờng lối chiến

lƣợc, phƣơng pháp cách mạng đúng đắn lãnh đạo cuộc đấu tranh của nhân

dân ta đi đến thắng lợi cuối cùng.

Đảng chỉ đạo chung về đƣờng lối chiến lƣợc, nhƣng trực tiếp lãnh đạo

phong trào cách mạng của nhân dân miền Nam đi đến thắng lợi cuối cùng là

Mặt trận dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam. Mặt trận đƣợc coi là ngƣời

đại diện hợp pháp của nhân dân miền Nam trên các diễn đàn quốc tế. Cuốn tài

liệu “Về Mặt trận dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam” là một tƣ liệu

quan trọng trong nghiên cứu về cuộc kháng chiến chống Mỹ của nhân dân

miền Nam, cung cấp những thông tin cơ bản về sự thành lập, các hoạt động

của Mặt trận trong quá trình lãnh đạo cách mạng miền Nam. Bên cạnh đó

cuốn sách còn trích dẫn những tuyên ngôn, văn kiện đại hội, các chƣơng trình,

lời kêu gọi của Mặt trận và của các đoàn thể, đảng, nhóm phái trong Mặt trận.

Tƣ liệu về Mặt trận dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam còn phải

kể đến cuốn sách “Năm năm chiến đấu anh dũng thắng lợi vẻ vang của Mặt

trận dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam”. Cuốn sách tập hợp các văn

kiện: điện chúc mừng của Chủ tịch Hồ Chí Minh, Tôn Đức Thắng, diễn văn

của Luật sƣ Nguyễn Hữu Thọ nhân kỉ niệm ngày thành lập Mặt trận 20-12-

1965 và bản Thông cáo của Thông tấn xã giải phóng giới thiệu thành tích

đoàn kết, đấu tranh anh dũng và những thắng lợi vẻ vang của trong năm năm

1960 – 1965 của nhân dân miền Nam dƣới sự lãnh đạo của Mặt trận. Đây

chính là những tƣ liệu lịch sử có giá trị.

11

Trong cách mạng Việt Nam, miền Nam luôn đƣợc sự quan tâm đặc biệt

của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Ngƣời luôn chú ý theo dõi từng bƣớc chuyển biến

của cách mạng miền Nam, để kịp thời động viên và chỉ đạo. Nhân kỉ niệm 10

năm thống nhất đất nƣớc, năm 1985, Nhà xuất bản Sự thật đã tập hợp những

bài nói và viết của Chủ tịch Hồ Chí Minh, xây dựng thành cuốn sách “Miền

Nam thành đồng Tổ quốc”. Những bài nói và viết của Ngƣời từ năm 1945

đến 1969 đƣợc tập hợp lại trong cuốn sách không chỉ thể hiện tình yêu

thƣơng, sự quan tâm chia sẻ với đồng bào miền Nam, những ngƣời đi trƣớc

về sau, mà còn là những chỉ đạo kịp thời, quý giá đối với cách mạng miền

Nam.

Bên cạnh những văn kiện của Đảng, của Bác, những cuốn sách, hồi kí

của các vị tƣớng lĩnh trực tiếp tham gia lãnh đạo cách mạng miền Nam cũng

chính là những tài liệu gốc quý giá, trong đó phải kể đến cuốn sách “Thư vào

Nam” của đồng chí Lê Duẩn. Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, Lê Duẩn là

một trong những ngƣời có vai trò quan trọng nhất trong việc hoạch định và

hoàn chỉnh đƣờng lối cách mạng miền Nam và cũng là ngƣời chịu trách

nhiệm chủ yếu trƣớc Bộ Chính trị và Ban chấp hành trung ƣơng Đảng về

phong trào cách mạng miền Nam. “Thƣ vào Nam” là tập hợp thƣ và một số

điện của đồng chí (lúc đó là Tổng bí thƣ Ban chấp hành trung ƣơng Đảng) gửi

các đồng chí lãnh đạo ở chiến trƣờng miền Nam. Những văn kiện này đƣợc

hệ thống theo thời gian từ chống chiến lƣợc “chiến tranh đặc biệt”, “chiến

tranh cục bộ”, “Việt Nam hóa chiến tranh”, đến cuộc Tổng tiến công và nổi

dậy mùa xuân năm 1975. “Thƣ vào Nam” đƣợc coi nhƣ “tài liệu mật” của

Việt Nam đƣợc “tiết lộ” sau khi cuộc chiến tranh kết thúc 10 năm. Cuốn sách

cho ngƣời đọc thấy rõ ràng, cụ thể và sinh động sự phát triển và hoàn chỉnh

đƣờng lối chiến lƣợc, phƣơng pháp cách mạng và chiến tranh cách mạng

miền Nam trong đƣờng lối chống Mỹ cứu nƣớc của Đảng, cùng sự chỉ đạo tài

12

tình, sắc bén, táo bạo, đúng đắn của Bộ Chính trị, Ban chấp hành trung ƣơng

Đảng đứng đầu là Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Đƣờng lối quân sự trong kháng chiến chống Mỹ đƣợc xây dựng một

cách khoa học trong tác phẩm “Chiến tranh giải phóng và chiến tranh giữ

nước” của Đại tƣớng Võ Nguyên Giáp. Cuốn sách tập hợp và chọn lọc một số

bài nói và viết của Đại tƣớng về đƣờng lối quân sự của Đảng trong Cách

mạng tháng Tám, kháng chiến chống Pháp và kháng chiến chống Mỹ. Trong

toàn bộ nội dung cuốn sách, Đại tƣớng đã phân tích một cách khoa học, có hệ

thống, có căn cứ lý luận và cơ sở thực tiễn tập trung vào các vấn đề về khởi

nghĩa vũ trang, chiến tranh cách mạng, xây dựng lực lƣợng vũ trang, củng cố

quốc phòng và sự lãnh đạo của Đảng trong chiến tranh cách mạng.

Bộ sách “Cuộc kháng chiến chống Mỹ” của Đại tƣớng Văn Tiến Dũng

cũng là một tài liệu quý để nghiên cứu lịch sử kháng chiến chống Mỹ của dân

tộc. Bộ sách gồm 2 tập: Tập đầu có tiêu đề: “Cuộc kháng chiến chống Mỹ -

Bước ngoặt lớn” viết về cuộc đấu tranh của nhân dân Việt Nam trong thời kì

trƣớc cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Tết Mậu Thân 1968. Tập thứ hai có tiêu

đề: “Cuộc kháng chiến chống Mỹ - Toàn thắng” viết về cuộc đấu tranh của

nhân dân Việt Nam chống Mỹ từ cuộc Tổng tiến công và nổi dậy năm 1968

đến khi chế độ Sài Gòn sụp đổ, miền Nam đƣợc giải phóng. Những tƣ liệu, sự

kiện trong cuốn sách chính là nguồn tƣ liệu quý giá để nghiên cứu về cuộc

kháng chiến chống Mỹ cứu nƣớc, thống nhất Tổ quốc của nhân dân Việt

Nam.

Mỹ tiến hành cuộc chiến tranh xâm lƣợc Việt Nam buộc nhân dân Việt

Nam phải đứng lên chiến đấu để bảo vệ quyền lợi chính đáng của mình. Lịch

sử cuộc kháng chiến chống Mỹ, dù nhiều đau thƣơng, mất mát nhƣng thực sự

là những trang hào hùng nhất trong lịch sử dân tộc. Để ghi lại cuộc chiến đấu

anh dũng của cả dân tộc, nhiều công trình nghiên cứu có quy mô về cuộc