Luận văn thạc sĩ biện pháp đổi mới công tác thanh tra kiểm tra thuế trong điều kiện thực hiện luật

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ TÀI CHÍNH

HỌC VIỆN TÀI CHÍNH

HOÀNG VÂN ANH

MỘT SỐ BIỆN PHÁP ĐỔI MỚI

CÔNG TÁC THANH TRA, KIỂM TRA THUẾ TRONG ĐIỀU KIỆN

THỰC HIỆN LUẬT QUẢN LÝ THUẾ Ở VIỆT NAM

Chuyên ngành: Kinh tế Tài chính – Ngân hàng

Mã số: 60.31.12

LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ

Người hướng dẫn khoa học:

PGS.TS Nguyễn Thị Liên

Hà Nội – 2008

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan bản luận văn là công trình nghiên cứu khoa học, độc lập

của tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực và có nguồn gốc rõ

ràng.

TÁC GIẢ LUẬN VĂN

HOÀNG VÂN ANH

MỤC LỤC

Trang phụ bìa

Lời cam đoan

Mục lục

Danh mục các chữ viết tắt

Danh mục các sơ đồ

Danh mục các bảng

MỞ ĐẦU 01

Chương 1: NHữNG VấN Đề CƠ BảN về THANH TRA, KIểM TRA

THUế

03

1.1. Nội dung cơ bản về thanh tra, kiểm tra thuế 03

1.1.1. Khái niệm, mục đích, nguyên tắc thanh tra, kiểm tra thuế 03

1.1.2. Những yếu tố ảnh hưởng tới hoạt động thanh tra, kiểm tra thuế 11

1.2. Hoạt động thanh tra, kiểm tra thuế trong điều kiện thực hiện đổi

mới quản lý thuế

17

1.2.1. ảnh hưởng của việc đổi mới cơ chế quản lý thuế đến hoạt động

thanh tra, kiểm tra thuế

18

1.2.2. Đặc điểm của hoạt động thanh tra, kiểm tra trong điều kiện thực

hiện đổi mới quản lý thuế

1.3. Kinh nghiệm thanh tra, kiểm tra thuế của một số nước trên thế giới 22

1.3.1. Kinh nghiệm hiện đại hoá công tác thanh tra thuế 22

1.3.2. Tổng hợp kinh nghiệm về một số nội dung trong hoạt động

thanh tra thuế

25

1.3.3. Khả năng vận dụng vào hoạt động thanh tra thuế tại Việt Nam 29

Chương 2: THựC TRạNG CÔNG TáC THANH TRA, KIểM TRA

ĐTNT ở VIệT NAM HIệN NAY

31

2.1. Thực trạng công tác thanh tra, kiểm tra ĐTNT trước khi có Luật

Quản lý thuế

31

2.1 1. Tổ chức hệ thống và nhiệm vụ quyền hạn của thanh tra, kiểm

tra ĐTNT

31

2.1.2. Những kết quả đạt được và một số hạn chế 35

2.2. Thực trạng công tác thanh tra, kiểm tra người nộp thuế sau khi có

Luật Quản lý thuế

51

2.2.1. Khái quát về Luật Quản lý thuế 51

2.2 2. Tổ chức hệ thống và nhiệm vụ quyền hạn của thanh tra, kiểm

tra người nộp thuế

54

2.2.3. Những kết quả đạt được và một số hạn chế 65

Chương 3: MộT Số BIệN PHáP ĐổI MớI CÔNG TáC THANH TRA,

KIểM TRA THUế TRONG ĐIềU KIệN THựC HIệN LUậT QUảN Lý

THUế

68

3.1. Cải cách và hiện đại hoá công tác thanh tra, kiểm tra thuế ở Việt

Nam đến năm 2010 và những yêu cầu đặt ra đối với việc hoàn thiện

công tác thanh tra thuế.

68

3.1.1. Cải cách và hiện đại hoá công tác thanh tra, kiểm tra thuế đến

năm 2010

68

3.1.2. Những yêu cầu đặt ra đối với việc đổi mới công tác thanh tra,

kiểm tra thuế

72

3.2. Một số giải pháp nhằm đổi mới công tác thanh tra, kiểm tra thuế

trong điều kiện thực hiện Luật Quản lý thuế

72

3.2.1. Các giải pháp về cơ chế, chính sách của Nhà nước 72

3.2.2. Các giải pháp liên quan trực tiếp đến hoạt động thanh tra, kiểm

tra thuế

79

3.2.3 Các giải pháp khác 87

KẾT LUẬN 89

NHẬN XÉT CỦA GVHD

TÀI LIỆU THAM KHẢO

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

ĐTNT Đối tượng nộp thuế

NNT Người nộp thuế

NSNN Ngân sách Nhà nước

TKTN Tự khai, tự nộp

TNDN Thu nhập doanh nghiệp

GTGT Giá trị gia tăng

DANH MỤC SƠ ĐỒ

Số hiệu sơ đồ Tên sơ đồ Trang

2.1 Mô hình tổ chức hệ thống thanh tra thuế 32

2.2 Quy trình thanh tra, kiểm tra doanh nghiệp 42

DANH MỤC CÁC BẢNG

Số hiệu bảng Tên bảng Trang

2.1 Cơ cấu lực lượng thanh tra thuế 37

2.2 Kết quả thanh tra, kiểm tra ĐTNT 2002-2006 39

2.3 Kết quả thanh tra, kiểm tra NNT năm 2007 59

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu

Quản lý nhà nước về thuế nhằm đảm bảo cho Nhà nước có một nguồn thu

ổn định, đáp ứng được vai trò điều tiết vĩ mô nền kinh tế, tạo môi trường kinh

doanh bình đẳng và lành mạnh, thúc đẩy cạnh tranh giữa các doanh nghiệp trong

nền kinh tế thị trường. Để công tác quản lý thuế thực sự có hiệu quả thì hoạt

động thanh tra, kiểm tra phải luôn được tăng cường. Hoạt động thanh tra, kiểm

tra thuế không những giúp cho hoạt động quản lý thuế đạt được các mục tiêu đã

đề ra mà còn giúp Nhà nước phát hiện những hạn chế của chính sách, điều chỉnh

kịp thời chính sách, chế độ về thuế, nâng cao ý thức chấp hành pháp luật thuế

của cộng đồng và góp phần phòng ngừa, ngăn chặn tình trạng trốn thuế, chống

thất thu thuế.

Trong giai đoạn tới, do nước ta đang đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại

hoá và thực hiện chính sách khuyến khích các thành phần kinh tế phát triển nên

số lượng các tổ chức, cá nhân kinh doanh ngày càng tăng, việc áp dụng công

nghệ thông tin trong hoạt động quản lý ngày càng phổ biến đồng thời yêu cầu

hội nhập quốc tế ngày càng sâu và rộng, đòi hỏi hoạt động quản lý thuế nói

chung và hoạt động kiểm tra, thanh tra thuế nói riêng phải tương thích với trình

độ phát triển của nền kinh tế, phù hợp với các chuẩn mực quản lý thuế quốc tế.

Có hiệu lực từ ngày 1-7-2007, Luật Quản lý thuế được coi như một bước

tiến quan trọng trong công tác quản lý thu nộp ngân sách khi nó điều chỉnh thống

nhất về mặt thủ tục đối với toàn bộ các loại thuế từ thuế nội địa đến thuế đối với

hàng hóa xuất nhập khẩu, các khoản thu khác thuộc ngân sách nhà nước. Các thủ

tục hành chính thuế được quy định đơn giản, rõ ràng và minh bạch giúp thực

hiện cơ chế tự tính, tự khai, tự nộp thuế và tự chịu trách nhiệm trước pháp luật

của người nộp thuế. Cơ quan thuế chuyển sang thực hiện chức năng tuyên

truyền, hỗ trợ người nộp thuế, kiểm tra thuế, thanh tra thuế, giám sát quyết toán

thu nộp thuế vào NSNN. Như vậy có thể thấy hoạt động thanh tra, kiểm tra thuế

được xác định là một trong những nhiệm vụ vô cùng quan trọng trong công tác

quản lý thuế, đảm bảo thực hiện thành công cơ chế quản lý mới và nâng cao hiệu

1

quả quản lý thuế. Vì vậy việc nghiên cứu đề tài: “Một số biện pháp đổi mới

công tác thanh tra, kiểm tra thuế trong điều kiện thực hiện Luật Quản lý thuế

ở Việt Nam” có ý nghĩa thiết thực, mang tính thời sự cấp bách cả về mặt lý luận

và thực tiễn. Hoạt động thanh tra, kiểm tra thuế bao gồm nhiều lĩnh vực như:

Thanh tra, kiểm tra người nộp thuế; Thanh tra, kiểm tra nội bộ ngành thuế;

Thanh tra, kiểm tra giải quyết đơn thư khiếu nại tố cáo v.v...Trong phạm vi đề tài

này, tác giả chủ yếu tập trung nghiên cứu nội dung thanh tra, kiểm tra người nộp

thuế.

2. Mục đích nghiên cứu của đề tài

Việc nghiên cứu đề tài này nhằm mục đích: Hệ thống hoá và làm rõ hoạt

động kiểm tra, thanh tra NNT trong điều kiện thực hiện Luật Quản lý thuế. Trên

cơ sở đó đề xuất những định hướng và giải pháp đề hoàn thiện hoạt động kiểm

tra, thanh tra NNT phù hợp với thực tiễn quản lý thuế của Việt Nam.

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài

Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài là các vấn đề lý thuyết và

thực tiễn của việc tổ chức, thực hiện hoạt động kiểm tra, thanh tra NNT trong

điều kiện thực hiện Luật Quản lý thuế đặt trong tổng thể vấn đề cải cách hành

chính và hiện đại hoá ngành thuế ở Việt Nam đến năm 2012.

4. ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài

- Hệ thống hóa một số vấn đề lý luận chung về hoạt động thanh tra, kiểm

tra NNT.

- Khảo sát, phân tích và đánh giá thực trạng hoạt động thanh tra, kiểm tra

NNT ở Việt Nam hiện nay.

- Đề xuất một số giải pháp hoàn thiện hoạt động thanh tra, kiểm tra NNT

ở Việt Nam.

5. Kết cấu luận văn

Ngoài phần mở đầu và kết luận, luận văn gồm 3 chương:

Chương 1: Những vấn đề cơ bản về thanh tra, kiểm tra thuế

Chương 2: Thực trạng công tác thanh tra, kiểm tra thuế ở Việt Nam hiện

nay

Chương 3: Một số biện pháp đổi mới công tác thanh tra, kiểm tra thuế

trong điều kiện thực hiện Luật Quản lý thuế.

2